confirmed
۵٬۹۰۷
ویرایش
(صفحهای تازه حاوی «واصلیه، از فرق متقدم معتزلی است که به پیروان ابوحذیفه واصل بن عطا، معروف به ا...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
تظاهرات و نیز تراوشات اعتقادی و فکری واصل بن عطا و یارانش و به طور کل معتزلیان، بر پایه عدل نهاده شده است، زیرا همه مذاهب در فهم توحید هیچ گونه تشکیکی را به خود راه نمی دهند، اما عدل و ملازمات آن، تابلو اختصاسی تفکر معتزله است. و بر همین اساس به عدلیه معروف شده اند. <ref>با اقتباس از ابن مرتضی، احمد بن یحیی، کتاب طبقات المعتزله، ص۲.</ref>واصل بن عطا می گوید که اعتقاد به عدالت خداوند متعال و نفی ظلم از او، از اصول و پایههای عدل در عقیده اسلامی است که لوازم خاص خود را میطلبد. از لوازم این عقیده، آزادی اراده و اختیار انسان است. بدین معنا که انسان خالق افعال و اعمال خود است. به همین دلیل انسان ها مستحق عقاب و یا ثواب میشوند. به عقیده وی اگر مسئله عدل را نپذیریم، پس باید خداوند را خالق همه افعال از جمله افعال انسان ها بدانیم و لازمه این سخن آن است که اگر فعل شر و گناهی از ما سر زد، باید بگوییم که خداوند خالق آن افعال بوده است.این نتیجه تفکر جبر گرایانه است. <ref>شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، ج۱، ص۴۵.</ref> | تظاهرات و نیز تراوشات اعتقادی و فکری واصل بن عطا و یارانش و به طور کل معتزلیان، بر پایه عدل نهاده شده است، زیرا همه مذاهب در فهم توحید هیچ گونه تشکیکی را به خود راه نمی دهند، اما عدل و ملازمات آن، تابلو اختصاسی تفکر معتزله است. و بر همین اساس به عدلیه معروف شده اند. <ref>با اقتباس از ابن مرتضی، احمد بن یحیی، کتاب طبقات المعتزله، ص۲.</ref>واصل بن عطا می گوید که اعتقاد به عدالت خداوند متعال و نفی ظلم از او، از اصول و پایههای عدل در عقیده اسلامی است که لوازم خاص خود را میطلبد. از لوازم این عقیده، آزادی اراده و اختیار انسان است. بدین معنا که انسان خالق افعال و اعمال خود است. به همین دلیل انسان ها مستحق عقاب و یا ثواب میشوند. به عقیده وی اگر مسئله عدل را نپذیریم، پس باید خداوند را خالق همه افعال از جمله افعال انسان ها بدانیم و لازمه این سخن آن است که اگر فعل شر و گناهی از ما سر زد، باید بگوییم که خداوند خالق آن افعال بوده است.این نتیجه تفکر جبر گرایانه است. <ref>شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، ج۱، ص۴۵.</ref> | ||
===منزلة بین | ===منزلة بین المنزلتین=== | ||
این اصل از اصول معروف واصل بن عطا و پیروانش می باشد. پیشینه این اصل به این موضوع باز می گردد که خوارج بر اساس اعتقادات خویش مرتکب گناه کبیره را کافر و مشرک می خواندند <ref>شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، ج۱، ص۱۲۲.</ref> مرجئه معتقد بودند که ایمان از عمل جدا است. بنا بر این، ارتکاب گناه کبیره به ایمان کاری ندارد.<ref>شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، ج۱، ص۶۲.</ref> | این اصل از اصول معروف واصل بن عطا و پیروانش می باشد. پیشینه این اصل به این موضوع باز می گردد که خوارج بر اساس اعتقادات خویش مرتکب گناه کبیره را کافر و مشرک می خواندند <ref>شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، ج۱، ص۱۲۲.</ref> مرجئه معتقد بودند که ایمان از عمل جدا است. بنا بر این، ارتکاب گناه کبیره به ایمان کاری ندارد.<ref>شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، ج۱، ص۶۲.</ref> | ||
اما واصل بن عطا به عنوان بنیانگذار مکتب کلامی معتزله، نظریه دیگری را مطرح کرد. معتقد بود که ایمان مجموعهای از ویژگیها است و آن اعتقاد قلبی همراه با اقرار زبانی و عمل در ارکان و جوارح است. از طرف دیگر می گفت که بین اعتقاد از یک سو و ایمان و عمل از سوی دیگر تلازم وجود دارد. از این رو نمیتوان به صرف این که کسی گناه کبیره انجام داده است، اما در قلبش ایمان دارد و اقرار هم میکند، چنین شخص کافر یا مومن باشد بلکه از نگاه واصل این شخص فاسق است. <ref>طوسی، خواجه نصیر الدین، تلخیص المحصل، بیروت، نشر دارد الاضواء، سال 1985 میلادی، ص۴۰۳</ref> <ref>قاضی عبد الجبار، شرح الاصول الخمسه، ص۸۶_ ۸۷.</ref> | اما واصل بن عطا به عنوان بنیانگذار مکتب کلامی معتزله، نظریه دیگری را مطرح کرد. معتقد بود که ایمان مجموعهای از ویژگیها است و آن اعتقاد قلبی همراه با اقرار زبانی و عمل در ارکان و جوارح است. از طرف دیگر می گفت که بین اعتقاد از یک سو و ایمان و عمل از سوی دیگر تلازم وجود دارد. از این رو نمیتوان به صرف این که کسی گناه کبیره انجام داده است، اما در قلبش ایمان دارد و اقرار هم میکند، چنین شخص کافر یا مومن باشد بلکه از نگاه واصل این شخص فاسق است. <ref>طوسی، خواجه نصیر الدین، تلخیص المحصل، بیروت، نشر دارد الاضواء، سال 1985 میلادی، ص۴۰۳</ref> <ref>قاضی عبد الجبار، شرح الاصول الخمسه، ص۸۶_ ۸۷.</ref> |