confirmed
۳٬۹۰۲
ویرایش
سلمان بن ناصر بن عمران نیشابوری: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Mohsenmadani (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
</div> | </div> | ||
'''ابوالقاسم انصاری''' متوفای سال 511 هجری قمری یا 512 هجری قمری ، نام او سلمان بن ناصر بن عمران نیشابوری ، شاگرد امام الحرمین [[محمد جوینی اشعری]] است. کنیه اش ابوالقاسم انصاری است و القاب او عبارتند از: أستاذ الإمام، ناصر السنة، إمام المتكلمين و سيف النظر. نسب او به نیشاپور می رسد. یک عالمی [[مسلمان]] از علمای [[اهل سنت]] مرام او اشعری و مکتبش شافعی است. از برجسته ترین علمای [[تصوف]] و علم [[کلام]] او به علوم كلام، اصول دين،تصوف، [[تفسیر|تفسير]] و [[حدیث|علم حديث]] اهتمام ویژه ای داشت. از برجسته ترین شیوخ وی می توان به ابوالمعالی جوینی و [[ابوالقاسم قشیری]] و از برجسته ترین شاگردان وی [[ابوالفتح شهرستانی]] و [[ضیاءالدین ابوالقاسم رازی]] (پدر فخرالدین رازی) اشاره کرد. . وی بین نیمه دوم قرن پنجم هجری تا اوایل قرن ششم در زمان خلافت [[عباسیان]] که سلطه آنان نزدیک به پنج قرن ادامه | '''ابوالقاسم انصاری''' متوفای سال 511 هجری قمری یا 512 هجری قمری ، نام او سلمان بن ناصر بن عمران نیشابوری ، شاگرد امام الحرمین [[محمد جوینی اشعری]] است. کنیه اش ابوالقاسم انصاری است و القاب او عبارتند از: أستاذ الإمام، ناصر السنة، إمام المتكلمين و سيف النظر. نسب او به نیشاپور می رسد. یک عالمی [[مسلمان]] از علمای [[اهل سنت]] مرام او اشعری و مکتبش شافعی است. از برجسته ترین علمای [[تصوف]] و علم [[کلام]] او به علوم كلام، اصول دين،تصوف، [[تفسیر|تفسير]] و [[حدیث|علم حديث]] اهتمام ویژه ای داشت. از برجسته ترین شیوخ وی می توان به ابوالمعالی جوینی و [[ابوالقاسم قشیری]] و از برجسته ترین شاگردان وی [[ابوالفتح شهرستانی]] و [[ضیاءالدین ابوالقاسم رازی]] (پدر فخرالدین رازی) اشاره کرد. . وی بین نیمه دوم قرن پنجم هجری تا اوایل قرن ششم در زمان خلافت [[عباسیان]] که سلطه آنان نزدیک به پنج قرن ادامه داشت<ref>أبو قاسم الأنصاري، الغنية في الكلام، إعداد: مصطفى حسنين عبد الهادي، دار السلام للطباعة والنشر والتوزيع والترجمة، المجلد الأول، ص: 27</ref>، زندگی می کرد و مرگ او در سال 511 یا512 ذکر کرده اند. | ||
=زمانه= | =زمانه= | ||
در دورانی که ابوالقاسم انصاری زندگی می کرد دولت فاطمی بر [[مغرب]] و [[مصر]] ، [[بنی امیه]] بر قرطبه، دولت غزنوی بر کشورهای [[افغانستان]]، پنجاب و [[خراسان]] از ولایات فارس حکومت می کرد. در مورد منطقه ای که انصاری در آن زندگی می کرد یعنی نیشاپور که از سرزمین های تمدن ماوراءالنهر محسوب می شد ، تا سال 429 هجری قمری تحت سلطه دولت غزنوی و سپس دولت سلجوقی آن را به سلطه خود درآورد. سلطان محمود بن سبکتین غزنوی که در سال 421 هجری درگذشت و بنا بر وصیتش پسر او محمد جانشینش شد. | در دورانی که ابوالقاسم انصاری زندگی می کرد دولت فاطمی بر [[مغرب]] و [[مصر]] ، [[بنی امیه]] بر قرطبه، دولت غزنوی بر کشورهای [[افغانستان]]، پنجاب و [[خراسان]] از ولایات فارس حکومت می کرد. در مورد منطقه ای که انصاری در آن زندگی می کرد یعنی نیشاپور که از سرزمین های تمدن ماوراءالنهر محسوب می شد ، تا سال 429 هجری قمری تحت سلطه دولت غزنوی و سپس دولت سلجوقی آن را به سلطه خود درآورد. سلطان محمود بن سبکتین غزنوی که در سال 421 هجری درگذشت و بنا بر وصیتش پسر او محمد جانشینش شد<ref>أبو قاسم الأنصاري، الغنية في الكلام، إعداد: مصطفى حسنين عبد الهادي، دار السلام للطباعة والنشر والتوزيع والترجمة، المجلد الأول، ص: 28-29</ref>. | ||
هیچ یک از مورخان سال تولد وی را ذکر نکردند. اما به جهت اساتیدی که باآنها معاصر بوده و شاگردی ایشان را نموده است و از نظر سال وفات او - می توان به طور تخمینی گفت که ابوالقاسم در فاصله ای بین نیمه دوم قرن پنجم هجری و آغاز قرن ششم می زیسته است. | هیچ یک از مورخان سال تولد وی را ذکر نکردند. اما به جهت اساتیدی که باآنها معاصر بوده و شاگردی ایشان را نموده است و از نظر سال وفات او - می توان به طور تخمینی گفت که ابوالقاسم در فاصله ای بین نیمه دوم قرن پنجم هجری و آغاز قرن ششم می زیسته است. | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
=اختلاف نام در تراجم تاریخی= | =اختلاف نام در تراجم تاریخی= | ||
سلمان بن ناصر بن عمران بن محمد بن إسماعيل بن إسحاق بن يزيد بن زياد بن ميمون ابن مهران، أبو القاسم الأنصاري النيشابوري. این نامگذاری محتمل تراست. ولی تعدادی از کسانی که انصاری را در تراجم ذکر کرده اند با آن مخالف هستند. برخی از آنها به جای: "سلمان" او را "سلیمان" می دانند. شاید این به دلیل تصحیح نسخه کتابهایی است که نام او در آن "سلیمان" ذکر شده است. به دلیل تعداد زیادی از تراجم که او را "سلمان" نام برده اند، و همچنین نزدیک بودن دو نام در شکل که باعث می شود تلقی سلمان به سلیمان منتفی نماند و آنچه تأیید می کند که نام او سلمان است این که ابن قاضی شهبه در تراجم انصاری ذکر کرده و معتقد است نام او سلمان است سپس نام او را با تقطیع حروف ذکر کرده و می گوید: سلمان به فتح سین. که احتمال نام سلیمان را رد می کند. تفاوت دیگر در نام او این است که نسخه مکتوب الغنیه نام مستعار متفاوتی را ذکر کرده است. از آنجا که نام مستعار وی در نسخه خطی ابوالفتح است ، و این نیز ممکن است کنیه یکی از کاتبان یا یکی از صاحبان نسخه باشد. زیراابوالفتح لقب پسرش ناصر بن سلمان الانصاری نیشابوری است و هیچ یک از کسانی که نام ابوالقاسم را آورده اند این نام مستعار را ذکر نکرده اند. | سلمان بن ناصر بن عمران بن محمد بن إسماعيل بن إسحاق بن يزيد بن زياد بن ميمون ابن مهران، أبو القاسم الأنصاري النيشابوري. این نامگذاری محتمل تراست. ولی تعدادی از کسانی که انصاری را در تراجم ذکر کرده اند با آن مخالف هستند. برخی از آنها به جای: "سلمان" او را "سلیمان" می دانند. شاید این به دلیل تصحیح نسخه کتابهایی است که نام او در آن "سلیمان" ذکر شده است. به دلیل تعداد زیادی از تراجم که او را "سلمان" نام برده اند، و همچنین نزدیک بودن دو نام در شکل که باعث می شود تلقی سلمان به سلیمان منتفی نماند و آنچه تأیید می کند که نام او سلمان است این که ابن قاضی شهبه در تراجم انصاری ذکر کرده و معتقد است نام او سلمان است سپس نام او را با تقطیع حروف ذکر کرده و می گوید: سلمان به فتح سین. که احتمال نام سلیمان را رد می کند. تفاوت دیگر در نام او این است که نسخه مکتوب الغنیه نام مستعار متفاوتی را ذکر کرده است. از آنجا که نام مستعار وی در نسخه خطی ابوالفتح است ، و این نیز ممکن است کنیه یکی از کاتبان یا یکی از صاحبان نسخه باشد. زیراابوالفتح لقب پسرش ناصر بن سلمان الانصاری نیشابوری است و هیچ یک از کسانی که نام ابوالقاسم را آورده اند این نام مستعار را ذکر نکرده اند<ref>أبو قاسم الأنصاري، الغنية في الكلام، إعداد: مصطفى حسنين عبد الهادي، دار السلام للطباعة والنشر والتوزيع والترجمة، المجلد الأول، ص: 37-38</ref>. | ||
=نسب= | =نسب= | ||
محل تولد و پرورش ابوالقاسم انصاری را در نیشابور ذکر کرده اند و این موضوع در میان تمامی تراجم نویسان که از او نام برده اند مورد اتفاق است. فقط زرکلی در اعلامش او را ارغیانی از ارغیان در اطراف نیشابور ذکر کرده که البته منبع این گفته زرکلی مشخص نیست. | محل تولد و پرورش ابوالقاسم انصاری را در نیشابور ذکر کرده اند و این موضوع در میان تمامی تراجم نویسان که از او نام برده اند مورد اتفاق است. فقط زرکلی در اعلامش او را ارغیانی از ارغیان در اطراف نیشابور ذکر کرده که البته منبع این گفته زرکلی مشخص نیست <ref>أبو قاسم الأنصاري، الغنية في الكلام، إعداد: مصطفى حسنين عبد الهادي، دار السلام للطباعة والنشر والتوزيع والترجمة، المجلد الأول، ص: 28</ref>. | ||
=شهرت= | =شهرت= | ||
انصاری در بین علما به ابوالقاسم انصاری شهرت داشت و تعدادی از علما با این نام مشهور شدند. انصاری همچنین به دلیل شاگردی امام الحرامین جوینی گاهی او را شاگرد امام الحرمین هم می نامیدند و گاهی اوقات شاگرد ابوالمعالی نام برده می شد. و به شارح ارشاد هم معروف است. | انصاری در بین علما به ابوالقاسم انصاری شهرت داشت و تعدادی از علما با این نام مشهور شدند. انصاری همچنین به دلیل شاگردی امام الحرامین جوینی گاهی او را شاگرد امام الحرمین هم می نامیدند و گاهی اوقات شاگرد ابوالمعالی نام برده می شد. و به شارح ارشاد هم معروف است. | ||
و گاهی به علت استادی بر شیخ شهرستانی که مشهورترین شاگردانش بود.او را شیخ شهرستانی گویند. | و گاهی به علت استادی بر شیخ شهرستانی که مشهورترین شاگردانش بود.او را شیخ شهرستانی گویند<ref>أبو قاسم الأنصاري، الغنية في الكلام، إعداد: مصطفى حسنين عبد الهادي، دار السلام للطباعة والنشر والتوزيع والترجمة، المجلد الأول، ص: 38-39</ref>. | ||
=تولد= | =تولد= | ||
همان طور که ذکر شد هیچ یک از کسانی که به ابوالقاسم انصاری در تراجم پرداخته اند سال تولد وی را ذکر نکرده اند اما-بر اساس برخی شواهد-می توان قضاوت کرد که ابوالقاسم انصاری در اوایل دهه چهارم قرن پنجم (430 هجری قمری) متولد شد.شواهد این مدعا عبارتند از: اول: شاگردی انصاری در کرسی درس فضل الله میهنی ، که در سال 440 هجری درگذشت. و بر اساس این موضوع تولدانصاری باید حداقل قبل از سال 434 هجری قمری باشد. دوم: ذهبی اشاره دارد که ابوالقاسم انصاری در سن بالا درگذشته است و این نشان می دهد که انصاری پیر بوده است و شاید به هشتاد سال رسیده باشد. از آنجا که سن بالا فراتر از هفتاد سال است ، و این نشان دهنده تقدم در تاریخ تولد انصاری است. | همان طور که ذکر شد هیچ یک از کسانی که به ابوالقاسم انصاری در تراجم پرداخته اند سال تولد وی را ذکر نکرده اند اما-بر اساس برخی شواهد-می توان قضاوت کرد که ابوالقاسم انصاری در اوایل دهه چهارم قرن پنجم (430 هجری قمری) متولد شد.شواهد این مدعا عبارتند از<ref>أبو قاسم الأنصاري، الغنية في الكلام، إعداد: مصطفى حسنين عبد الهادي، دار السلام للطباعة والنشر والتوزيع والترجمة، المجلد الأول، ص: 39-40</ref>: اول: شاگردی انصاری در کرسی درس فضل الله میهنی ، که در سال 440 هجری درگذشت. و بر اساس این موضوع تولدانصاری باید حداقل قبل از سال 434 هجری قمری باشد. دوم: ذهبی اشاره دارد که ابوالقاسم انصاری در سن بالا درگذشته است و این نشان می دهد که انصاری پیر بوده است و شاید به هشتاد سال رسیده باشد. از آنجا که سن بالا فراتر از هفتاد سال است ، و این نشان دهنده تقدم در تاریخ تولد انصاری است. | ||
=اساتید= | =اساتید= | ||
ابوالقاسم انصاری شاگرد تعدادی از علمای برجسته عصر خود در علوم مختلف بود. علومی مانند حدیث ، تصوف و کلام که در ادامه به توضیح آن پرداخته می شود. | ابوالقاسم انصاری شاگرد تعدادی از علمای برجسته عصر خود در علوم مختلف بود. علومی مانند حدیث ، تصوف و کلام که در ادامه به توضیح آن پرداخته می شود<ref>أبو قاسم الأنصاري، الغنية في الكلام، إعداد: مصطفى حسنين عبد الهادي، دار السلام للطباعة والنشر والتوزيع والترجمة، المجلد الأول، ص: 40-42</ref>. | ||
==علم حدیث== | ==علم حدیث== | ||
| خط ۸۷: | خط ۸۸: | ||
پسرش أبو الفتح الأنصاري النيشابوري:أبو الفتح ناصر بن سلمان بن ناصر بن عمران بن محمد بن إسماعيل بن إسحاق ابن يزيد بن زياد بن ميمون بن مهران الأنصاري.تولد او در سال 489 هجری قمری در نیشابور و متوفی جمادی الاول سال 552 هجری قمری در مرو بود ابوالقاسم انصاری در مقدمه کتاب الغنية که در موضوع علم کلام است آورده است که این کتاب را به درخواست فرزندش ابوالفتح انصاری نگاشته است. | پسرش أبو الفتح الأنصاري النيشابوري:أبو الفتح ناصر بن سلمان بن ناصر بن عمران بن محمد بن إسماعيل بن إسحاق ابن يزيد بن زياد بن ميمون بن مهران الأنصاري.تولد او در سال 489 هجری قمری در نیشابور و متوفی جمادی الاول سال 552 هجری قمری در مرو بود ابوالقاسم انصاری در مقدمه کتاب الغنية که در موضوع علم کلام است آورده است که این کتاب را به درخواست فرزندش ابوالفتح انصاری نگاشته است. | ||
ابن السمعاني: أبو السعد عبد الكريم بن محمد بن منصور بن محمد بن عبد الجبار، تاج الإسلام، قوام الدين، أبو السعد ابن أبي بكر ابن أبي المظفر ابن أبي منصور السمعاني. از اهالی مرو که او را امام الائمه نام برده اند. سیوطی در طبقات المفسرین نقل می کند که ابوالقاسم انصاره برای او اجازه ای صادر کرده است. | ابن السمعاني: أبو السعد عبد الكريم بن محمد بن منصور بن محمد بن عبد الجبار، تاج الإسلام، قوام الدين، أبو السعد ابن أبي بكر ابن أبي المظفر ابن أبي منصور السمعاني. از اهالی مرو که او را امام الائمه نام برده اند. سیوطی در طبقات المفسرین نقل می کند که ابوالقاسم انصاره برای او اجازه ای صادر کرده است<ref>أبو قاسم الأنصاري، الغنية في الكلام، إعداد: مصطفى حسنين عبد الهادي، دار السلام للطباعة والنشر والتوزيع والترجمة، المجلد الأول، ص: 42-45</ref>. | ||
=آثار= | =آثار= | ||
از وی آثار متعددی بر جای مانده است. که از آن جمله است: | از وی آثار متعددی بر جای مانده است. که از آن جمله است: | ||
- الغنية في الكلام<br> | - الغنية في الكلام<br> | ||
- شرح الإرشاد<br> | - شرح الإرشاد <ref>الشهرستاني، نهاية الإقدام في علم الكلام، ص: 38</ref>. | ||
<br> | |||
- شرح الغنية في فروع الشافعية لابن سريج<br> | - شرح الغنية في فروع الشافعية لابن سريج<ref>حاجي خليفة، كشف الظنون 1212/2</ref><br> | ||
- فروع فقه الشافعية<br> | - فروع فقه الشافعية<br> | ||