۸۷٬۸۱۰
ویرایش
سید حسین بروجردی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ك' به 'ک'
جز (جایگزینی متن - 'سید صدرالدین صدر' به 'سید صدر الدین صدر') |
جز (جایگزینی متن - 'ك' به 'ک') |
||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
پدرش چون پیشرفتش را دید، او را به حوزه علمیه نوربخش بروجرد برد و از معلم خواست تا بقیه علوم مقدماتی را به پسرش بیاموزد. بدین گونه صرف و نحو، معانی بیان، بدیع و منطق، فقه و اصول را در بروجرد آموخت. | پدرش چون پیشرفتش را دید، او را به حوزه علمیه نوربخش بروجرد برد و از معلم خواست تا بقیه علوم مقدماتی را به پسرش بیاموزد. بدین گونه صرف و نحو، معانی بیان، بدیع و منطق، فقه و اصول را در بروجرد آموخت. | ||
=هجرت به اصفهان= | =هجرت به اصفهان= | ||
از آن جا که حوزه علمیه بروجرد، نیاز علمی او را پاسخگو نبود، به توصیه بزرگان و صلاحدید پدر، در سال هزار و سیصد و ده قمری به اصفهان مهاجرت | از آن جا که حوزه علمیه بروجرد، نیاز علمی او را پاسخگو نبود، به توصیه بزرگان و صلاحدید پدر، در سال هزار و سیصد و ده قمری به اصفهان مهاجرت کرد. ایشان، پس از ورود به اصفهان، در درس مرحوم حاج سیدمحمدباقر درچهای شرکت کرد. | ||
آن استاد گرانمایه، به حضرت آیت اللهالعظمی بروجردی، بسیار اظهار مهر و علاقه می‌کرد؛ حضرت آیت الله العظمی بروجردی(ره) تا آخرین لحظات حیات، این استاد ارزشمند را فراموش نکرد. <br /> | آن استاد گرانمایه، به حضرت آیت اللهالعظمی بروجردی، بسیار اظهار مهر و علاقه می‌کرد؛ حضرت آیت الله العظمی بروجردی(ره) تا آخرین لحظات حیات، این استاد ارزشمند را فراموش نکرد. <br /> | ||
ایشان هم چنین در درس جناب میرزاابوالمعالی کلباسی و جناب سیدمحمدتقی مدرس | ایشان هم چنین در درس جناب میرزاابوالمعالی کلباسی و جناب سیدمحمدتقی مدرس شرکت می کردند. علاوه بر فقه و اصول و رجال، در درس فلسفه دو فحل این فن، یعنی آخوند کاشی و جهانگیرخان قشقایی، حاضر شد. | ||
<br /> | <br /> | ||
ایشان بعد از چهار سال تحصیل در اصفهان، در ربیع الاول سال 1319هـ . ق، نامه‌ای از طرف پدر در یافت نمود | ایشان بعد از چهار سال تحصیل در اصفهان، در ربیع الاول سال 1319هـ . ق، نامه‌ای از طرف پدر در یافت نمود که از او خواسته بود که به بروجرد بر گردد.ایشان گمان می کرد پدرش می‌خواهد او را برای ادامه تحصیل به نجف اشرف بفرستد، ولی بر خلاف تصورشان ، پس از دیدار پدر و بستگان، مشاهده می کند که مقدمات ازدواج او را فراهم کرده اند. | ||
=هجرت به نجف= | =هجرت به نجف= | ||
زمانی | زمانی که آیت الله بروجردی در اصفهان مشغول به تحصیل بودن، بار دیگر نامه‌ای ازطرف پدر به دستش رسید که از وی خواسته بود به نجف عزیمت کند، لذا در بیست و هفت سالگی به همراه برادر کوچکش سید اسماعیل، روانه نجف شدند. | ||
آیت الله بروجردی پس از ورود به نجف اشرف، به حوزه درس مرحوم آیت الله العظمی آخوند ملا محمد کاظم خراسانی وارد شده و نه سال از محضر پر فیض آن فقیه بزرگ و علمای دیگری چون: آیت الله العظمی آقا سید کاظم یزدی، و آیت الله شریعت اصفهانی (شیخ الشریعة) در فقه و اصول و رجال | آیت الله بروجردی پس از ورود به نجف اشرف، به حوزه درس مرحوم آیت الله العظمی آخوند ملا محمد کاظم خراسانی وارد شده و نه سال از محضر پر فیض آن فقیه بزرگ و علمای دیگری چون: آیت الله العظمی آقا سید کاظم یزدی، و آیت الله شریعت اصفهانی (شیخ الشریعة) در فقه و اصول و رجال کسب فیض کردند | ||
ایشان در ایام تحصیل در نجف اشرف، بعد از اتمام درس مرحوم آخوند، بحث همان روز را برای جمع | ایشان در ایام تحصیل در نجف اشرف، بعد از اتمام درس مرحوم آخوند، بحث همان روز را برای جمع کثیری تقریر می‌فرمودند. | ||
=اجازات آیت الله بروجردی= | =اجازات آیت الله بروجردی= | ||
الف) اجازه نامهٔ مرحوم آخوند خراسانی<br /> | الف) اجازه نامهٔ مرحوم آخوند خراسانی<br /> | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
=بازگشت از نجف به بروجرد= | =بازگشت از نجف به بروجرد= | ||
ایشان در اواخر سال 1328 ق، به اصرار و تأکید پدر از نجف اشرف به وطن خویش مراجعت و در میان استقبال پر شور علما و عموم اهالی بروجرد وارد این شهر شدند. شش ماه بعد از ورود ایشان، پدرش از دنیا رفت. چند ماه بعد، (سال 1329) آیت الله آخوند خراسانی هم دار فانی را وداع گفت. | ایشان در اواخر سال 1328 ق، به اصرار و تأکید پدر از نجف اشرف به وطن خویش مراجعت و در میان استقبال پر شور علما و عموم اهالی بروجرد وارد این شهر شدند. شش ماه بعد از ورود ایشان، پدرش از دنیا رفت. چند ماه بعد، (سال 1329) آیت الله آخوند خراسانی هم دار فانی را وداع گفت. | ||
آیت الله بروجردی حدود سی و سه سال در بروجرد اقامت داشتند. و در تمام این مدت به طور مستمر مشغول به تحصیل ، تالیف، تدریس فقه واصول بودند. | آیت الله بروجردی حدود سی و سه سال در بروجرد اقامت داشتند. و در تمام این مدت به طور مستمر مشغول به تحصیل ، تالیف، تدریس فقه واصول بودند. اکثر آثار مکتوب و ابتکارات علمی ایشان در فقه مانند حاشیه بر عروةالوثقی، اصول، حدیث و رجال، حاصل تلاش این دوره اقامت در بروجرد است. | ||
=هجرت به قم= | =هجرت به قم= | ||
آیت الله العظمی بروجردی در سال 1364 هـ .ق برای معالجه از بروجرد به تهران آمدند و در بیمارستان فیروزآبادی مورد عمل جراحی قرار گرفت. علمای اعلام از قم، تهران و ... به عیادت ایشان شتافتند. در این هنگام چند نفر از فقهای سرشناس حوزه علمیه قم خصوصا امام خمینی(ره) فرصت را مغتنم شمرده از آیت الله بروجردی جهت اقامت در قم و قبول مرجعیت جهان تشیع و رهبری و مدیریت حوزه علمیه قم دعوت کردند. این موضوع با اصرار آقایان و استخاره به قرآن مجید، مورد قبول واقع شد. آیت الله بروجردی پس از تشرف به مشهد مقدس، عصر پنج شنبه 26 صفر 1364 ق . در میان استقبال بی نظیر مراجع، علما و مردم قم، وارد این شهر مقدس شد. <br /> | آیت الله العظمی بروجردی در سال 1364 هـ .ق برای معالجه از بروجرد به تهران آمدند و در بیمارستان فیروزآبادی مورد عمل جراحی قرار گرفت. علمای اعلام از قم، تهران و ... به عیادت ایشان شتافتند. در این هنگام چند نفر از فقهای سرشناس حوزه علمیه قم خصوصا امام خمینی(ره) فرصت را مغتنم شمرده از آیت الله بروجردی جهت اقامت در قم و قبول مرجعیت جهان تشیع و رهبری و مدیریت حوزه علمیه قم دعوت کردند. این موضوع با اصرار آقایان و استخاره به قرآن مجید، مورد قبول واقع شد. آیت الله بروجردی پس از تشرف به مشهد مقدس، عصر پنج شنبه 26 صفر 1364 ق . در میان استقبال بی نظیر مراجع، علما و مردم قم، وارد این شهر مقدس شد. <br /> | ||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
در مسائل مربوط به عزاداری امام حسین(ع) که گاه آلوده با کارهای خلاف می‌شد و بعضی حاضر نیستند تذکر لازم را به این افراد بدهند، آن مرد بزرگ ، وظیفه خود را انجام می‌داد، و از هیچ چیز باک نداشت. <br /> | در مسائل مربوط به عزاداری امام حسین(ع) که گاه آلوده با کارهای خلاف می‌شد و بعضی حاضر نیستند تذکر لازم را به این افراد بدهند، آن مرد بزرگ ، وظیفه خود را انجام می‌داد، و از هیچ چیز باک نداشت. <br /> | ||
.7ایمان قوی به رابطه دین و سیاست: | .7ایمان قوی به رابطه دین و سیاست: | ||
آیت الله بروجردی گر چه به خاطر حوادث | آیت الله بروجردی گر چه به خاطر حوادث دردناک مشروطیت که سیاست بازان عامل دست اجانب، سر رشته کار را از دست روحانیت خارج ساختند و بر کیان مسلمین ایران ضربه زدند، نسبت به بسیاری از حرکت‌های سیاسی بدبین بود، ولى این امر در نگرش کلی او نسبت به مسائل سیاسی و حکومت اسلامی تأثیری نداشت به همین جهت با استفاده از مقام ولایت فقیه، کارهایى انجام می‌داد که گاه در نظرافراد عادی عجیب به نظر می‌رسید! <br /> | ||
7. کظم غیظ: | 7. کظم غیظ: | ||
آیت الله بروجردی وقتی مصلحت اسلام و دین به میان می‌آمد، اگر خطایی می‌دید به شدت عصبانی می‌شد. اما در امور دنیایی با خود عهد کرده بود، اگر عصبانی شود یک سال تمام روزه بگیرد و یک بار که عصبانی شد، یک سال تمام ـ به غیر از روزهای حرام ـ روزه گرفت. <br /> | آیت الله بروجردی وقتی مصلحت اسلام و دین به میان می‌آمد، اگر خطایی می‌دید به شدت عصبانی می‌شد. اما در امور دنیایی با خود عهد کرده بود، اگر عصبانی شود یک سال تمام روزه بگیرد و یک بار که عصبانی شد، یک سال تمام ـ به غیر از روزهای حرام ـ روزه گرفت. <br /> | ||
| خط ۹۷: | خط ۹۷: | ||
به طور کلی شیوه مرحوم بروجردی در فقه، بر چند نکته اساسی استوار است: <br /> | به طور کلی شیوه مرحوم بروجردی در فقه، بر چند نکته اساسی استوار است: <br /> | ||
الف ) اهمیت آگاهی از فتاوای قدما | الف ) اهمیت آگاهی از فتاوای قدما | ||
ایشان در تدریس فقه، دارای | ایشان در تدریس فقه، دارای ابتکارات فراوانی بود. به آرای قدمای شیعه و شهرت فتوایی آنان اهمیتی فوق العاده می‌داد. ایشان در مسائل مورد بحث، ابتدا به اقوال علمای اهل سنت توجه می‌کرد، سپس اقوال علمای شیعه را از کتب آنان بدون واسطه نقل کرده و مورد بحث قرار می‌دادند. <br /> | ||
ایشان مسائل فقهی را به دو دسته تقسیم | ایشان مسائل فقهی را به دو دسته تقسیم می‌کرد: یک دسته، مسائل متلقات. دستـه دیگر ، مسائل مشروحه. یعنی، آنچه را بعداً فقها شرح و تفصیل داده‌اند. این تقسیم بندی، غیر از تقسیم فقه به فقه منصوص و فقه تفریعی است. <br /> | ||
ب ) اهمیت آگاهی از فتاوای اهل سنّت برای فقهای امامیه<br /> | ب ) اهمیت آگاهی از فتاوای اهل سنّت برای فقهای امامیه<br /> | ||
ایشان معتقد بود: با مراجعه به روایات وفتاوای رایج علمای اهل سنتِ معاصر با ائمه (ع)، بهتر می‌توان روایات و اقوال ائمه (ع) را فهمید ومی‌فرمود: «فقه شیعه حاشیه بر فقه اهل سنت است»؛ زیرا در آن عصر، بنا به دلایل سیاسی فتاوای مورد عمل مسلمانان همان فتوای اهل سنت بود، راویان واصحاب ائمه با توجه به فتاوی آنان از ائمه سؤال | ایشان معتقد بود: با مراجعه به روایات وفتاوای رایج علمای اهل سنتِ معاصر با ائمه (ع)، بهتر می‌توان روایات و اقوال ائمه (ع) را فهمید ومی‌فرمود: «فقه شیعه حاشیه بر فقه اهل سنت است»؛ زیرا در آن عصر، بنا به دلایل سیاسی فتاوای مورد عمل مسلمانان همان فتوای اهل سنت بود، راویان واصحاب ائمه با توجه به فتاوی آنان از ائمه سؤال می‌کردند، وائمه هم با توجه به آنها پاسخ می‌گفتند. <br /> | ||
ج ) | ج ) تکیه بر روایات و روش بیان آنها در درس<br /> | ||
آیت الله بروجردی به اصول عملیه | آیت الله بروجردی به اصول عملیه کمتر تمسک می‌جست، اما نسبت به کنجکاوی در روایات واستفاده از آنها ، دقت و حوصله بسیاری را به خرج می‌داد. | ||
ایشان در فن درایه الحدیث وشناخت راویان ورجال حدیث، تحقیقات و تسلط عجیب داشت. <br /> | ایشان در فن درایه الحدیث وشناخت راویان ورجال حدیث، تحقیقات و تسلط عجیب داشت. <br /> | ||
د ) ریشه‌یابی مسائل مورد اختلاف<br /> | د ) ریشه‌یابی مسائل مورد اختلاف<br /> | ||
ایشان مسائل مهم اختلافی بین شیعه و سنی را بررسی ، وتاریخچه آن را دنبال می‌فرمود و ریشه اختلاف را به طور معقول ودور از هر گونه تعصب مذهبی، بیان | ایشان مسائل مهم اختلافی بین شیعه و سنی را بررسی ، وتاریخچه آن را دنبال می‌فرمود و ریشه اختلاف را به طور معقول ودور از هر گونه تعصب مذهبی، بیان می‌کرد. | ||
=تألیفات حضرت آیت الله العظمی بروجردی= | =تألیفات حضرت آیت الله العظمی بروجردی= | ||
مرجع روشن بین شیعه در | مرجع روشن بین شیعه در کنار تدریس و کارهای روزانه، به تحقیق میپرداخت و نتایج پژوهشهای خویش را ثبت می‌کرد. آن بزرگوار در پاسخ علاقهمندانی که در پی بهره گیری از نوشته‌های ایشان بودند فرمود: زیاد چیز نوشتهام ... بعضی از آنها بر اثر نقل و انتقال از بروجرد به قم مفقود شده است. آثار علمی آن مرجع وارسته نشانه تلاش فراوان وی در این باره است. | ||
نمونه‌ای از این آثار: | نمونه‌ای از این آثار: | ||
==الف : کتب عربی :== | ==الف : کتب عربی :== | ||
| خط ۱۱۳: | خط ۱۱۳: | ||
==ب: کتب فارسی:== | ==ب: کتب فارسی:== | ||
1 – توضیح المناسک. 2 – توضیح المسائل. 3 – مناسک حج. | 1 – توضیح المناسک. 2 – توضیح المسائل. 3 – مناسک حج. | ||
آن بزرگوار در سال¬های اقامت در بروجرد، همواره در اندیشه نگارش مجموعهای بود | آن بزرگوار در سال¬های اقامت در بروجرد، همواره در اندیشه نگارش مجموعهای بود که فقیهان را در استنباط احکام یاری دهد و آنها را از مراجعه به کتاب‌های روایی متعدد بینیاز سازد. وقتی به قم آمدند. و شاگردان خبره‌ای تربیت کرد، این اندیشه را با آنها در میان گذاشت و به یاری گروهی از آنان در مدت هشت سال، اثر 31جلدی «جامع احادیث الشیعه» را آماده چاپ کرد.33 | ||
=ایجاد روابط حسنه بین مذاهب اسلامی= | =ایجاد روابط حسنه بین مذاهب اسلامی= | ||
در زمانی که استعمار گران به چپاول ملل اسلامی چشم داشتند و اختلاف بین فرق مختلف اسلامی، گسترش می‌یافت، وحدت میان مذاهب مختلف اسلامی آرزوی دیرین تمام مصلحان مسلمان بود. تلاش‌های مختلفی نیز برای رسیدن به این هدف بزرگ، صورت می گرفت. تأسیس دارالتقریب بین المذاهب الاسلامیه، از مهم‌ترین و پایدارترین این اقدامات بود. | در زمانی که استعمار گران به چپاول ملل اسلامی چشم داشتند و اختلاف بین فرق مختلف اسلامی، گسترش می‌یافت، وحدت میان مذاهب مختلف اسلامی آرزوی دیرین تمام مصلحان مسلمان بود. تلاش‌های مختلفی نیز برای رسیدن به این هدف بزرگ، صورت می گرفت. تأسیس دارالتقریب بین المذاهب الاسلامیه، از مهم‌ترین و پایدارترین این اقدامات بود. | ||
| خط ۱۲۱: | خط ۱۲۱: | ||
=ایجاد مراکز بزرگ مذهبی= | =ایجاد مراکز بزرگ مذهبی= | ||
مهم‌ترین آنها عبارتنداز: | مهم‌ترین آنها عبارتنداز: | ||
1 . مسجد اعظم قم. 2 . مدرسه نجف. 3 . مدرسه | 1 . مسجد اعظم قم. 2 . مدرسه نجف. 3 . مدرسه کربلا. 4 . مسجد بغداد. 5 . بیمارستان نجف. 6 . حسینیه و حمام سامرا. 7 . مدرسه بقعه کربلا. 8 . مدرسه کرمانشاه. 9 . مسجد بزرگ ایرانشهر. 10 . مسجد بزرگ و زیبای طرابلس لبنان. 11 . مدرسه و مسجد درود. 12 . مسجد صحنه کرمانشاه. 13 . مسجد شاهرود. 14 . چهار مسجد بزرگ در آفریقا. 15 . ساختمان مسجد نور آباد لرستان. 16 . مسجد سید بروجرد. 17 . قبرستان وادی السلام قم. 18 . مدرسه آیت الله بروجردی در قم. 19 . بیمارستان نکویی قم. 20 . مسجد و مرکز اسلامی هامبورگ آلمان. 21 . کتابخانه شخصی آیت الله فقید. 22 . کتابخانه مسجد اعظم. 23 . کتابخانه مدرسه نجف. 24 . کتابخانه مدرسه کرمانشاه. 25 . کتابخانه مدرسه جدید الاحداث قم. | ||
=اندیشه سیاسی آیت الله بروجردی= | =اندیشه سیاسی آیت الله بروجردی= | ||
حضرت آیت الله بروجردی(ره) سیاست را از اسلام جدا نمی‌دانست و مسائل سیاسی را با فکری باز و پویا دنبال می‌نمود. ملاقات‌ها و حمایت‌های ایشان از آیت الله سید ابوالقاسم کاشانی که در آن عصر، رادمرد بزرگ سیاسی دینی و سمبل سیاست اسلامی بود، نیز دلیل روشنی بر مشروعیت و لزوم کارهای سیاسی و دخالت در سیاست برای دفاع از دین است. <br /> | حضرت آیت الله بروجردی(ره) سیاست را از اسلام جدا نمی‌دانست و مسائل سیاسی را با فکری باز و پویا دنبال می‌نمود. ملاقات‌ها و حمایت‌های ایشان از آیت الله سید ابوالقاسم کاشانی که در آن عصر، رادمرد بزرگ سیاسی دینی و سمبل سیاست اسلامی بود، نیز دلیل روشنی بر مشروعیت و لزوم کارهای سیاسی و دخالت در سیاست برای دفاع از دین است. <br /> | ||
| خط ۱۳۶: | خط ۱۳۶: | ||
== دفاع آیت الله العظمی بروجردی از ساحت دین == | == دفاع آیت الله العظمی بروجردی از ساحت دین == | ||
ایشان با تمام امکانات و توان، از ساحت دین دفاع می‌کرد و به هیچ عنوان در مسائل مربوط به دین، اهل مماشات و مسامحه نبود.38 | ایشان با تمام امکانات و توان، از ساحت دین دفاع می‌کرد و به هیچ عنوان در مسائل مربوط به دین، اهل مماشات و مسامحه نبود.38 | ||
منابع موجود نشان میدهد | منابع موجود نشان میدهد که آن پیر فرزانه در کمک به انقلابیون مؤمن، سیاستی بسیار دقیق داشت، و زمان را برای رویارویی مستقیم با دربار مناسب نمیدید. از سوی دیگر رها کردن شاه و راندنِ کامل وی موجب فرو غلتیدن فزونتر او در دامان بیگانگان می‌شد، پس گاه با وی مدارا می‌کرد تا آن جوان مغرور جای پای خود را سست نبیند و برای حفظ خویش به بیگانگان پناه نبرد. 39 | ||
مرحوم آیت الله فاضل لنکرانی در این باره می‌گوید: | مرحوم آیت الله فاضل لنکرانی در این باره می‌گوید: | ||
«به نظر من آیت الله بروجردى و تلاش¬هاى آن بزرگوار، زمینه سازانقلاب اسلامى بود ، زیرا آیت الله بروجردی به حوزه قم رشد و شخصیت داد . مبارزات حضرت امام در پرتو این شخصیت حوزه بود | «به نظر من آیت الله بروجردى و تلاش¬هاى آن بزرگوار، زمینه سازانقلاب اسلامى بود ، زیرا آیت الله بروجردی به حوزه قم رشد و شخصیت داد . مبارزات حضرت امام در پرتو این شخصیت حوزه بود که به ثمر نشست. اگر این هویت و عظمت حوزه که آیت الله بروجردی بدان بخشیده بود، وجود نداشت، مسلماً انقلاب و حرکتى سازنده پا نمی‌گرفت. » | ||
== مبارزه با فرقه‌های ضاله == | == مبارزه با فرقه‌های ضاله == | ||
رهبران بهائی در دوره نخستین ایجاد آیین دروغین خویش با جعل شریعتی ساده که در عین حال دارای مشکلات اساسی حقوقی و متضاد با تعالیم ادعایی آنان است، به ارائه احکامی مانند: نماز، روزه، حج و... سایر آداب اسلامی پرداخته تا با این شبیه سازی کودکانه کارهای خود را دین معرفی کند.ایشان با آگاهی کامل از تعالیم تحمیق کننده بهائیت و انگیزه‌های شیطانی بیگانگان در حمایت از این نحله ساختگی، خطر بهائیت را بسیار جدی دانسته و اهمال و کوتاهی در جلوگیری از خطر آنان را جایز نمی‌دانستند<br /> . | رهبران بهائی در دوره نخستین ایجاد آیین دروغین خویش با جعل شریعتی ساده که در عین حال دارای مشکلات اساسی حقوقی و متضاد با تعالیم ادعایی آنان است، به ارائه احکامی مانند: نماز، روزه، حج و... سایر آداب اسلامی پرداخته تا با این شبیه سازی کودکانه کارهای خود را دین معرفی کند.ایشان با آگاهی کامل از تعالیم تحمیق کننده بهائیت و انگیزه‌های شیطانی بیگانگان در حمایت از این نحله ساختگی، خطر بهائیت را بسیار جدی دانسته و اهمال و کوتاهی در جلوگیری از خطر آنان را جایز نمی‌دانستند<br /> . | ||
=وفات= | =وفات= | ||
سرانجام در سیزدهم شوال 1380 هـ.ق برابر با دهم فروردین 1340 هـ.ش، برای همیشه چشم از جهان فرو بست. حاضرانی که در کنار بالین آن حضرت نشسته بودند می‌گویند: آن مرد بزرگ خطاب به | سرانجام در سیزدهم شوال 1380 هـ.ق برابر با دهم فروردین 1340 هـ.ش، برای همیشه چشم از جهان فرو بست. حاضرانی که در کنار بالین آن حضرت نشسته بودند می‌گویند: آن مرد بزرگ خطاب به پزشکان و اطرافیان که مشغول تلاش بودند، چنین فرمودند: | ||
«مرگ است ، مرگ ... رها | «مرگ است ، مرگ ... رها کنید ... یا الله ، لااله الا الله ...» و پس از سه مرتبه تکرار، این جمله، دیدگان پر فروغ و حق بینش آهسته به روی هم قرار گرفت، لب‌ها بسته شد، قلب آرام گرفت، پیکر عزیز و شریفش بی‌حرکت گردید، دفتر حیات عاریت بسته شد و خورشید درخشان عمر، غروب کرد، روح پاک او، با فراغت بال و سرشار از عظمت قدم به دنیای جاوید گذاشت تا در جوار قرب کردگار و ائمه معصومین آرام گیرد ... . | ||
=آیت الله العظمی بروجردی در انظار بزرگان= | =آیت الله العظمی بروجردی در انظار بزرگان= | ||
==الف ) از دیدگاه علمای شیعه== | ==الف ) از دیدگاه علمای شیعه== | ||
| خط ۱۵۳: | خط ۱۵۳: | ||
'''آیت الله العظمی بروجردی در نگاه رهبر معظم انقلاب'''<br> | '''آیت الله العظمی بروجردی در نگاه رهبر معظم انقلاب'''<br> | ||
جاى خوش وقتى بسیار است | جاى خوش وقتى بسیار است که همت و پشتکار مؤسسین این مجمع و شما حضار محترم آن، مصروف تجدید یاد و اعلاء ذکر فقیه عظیم‌القدر و کم نظیرى شده است که برکات و آثار حیات پربار او به زمان خود او و به عرصه فقاهت، منحصر نماند و او چون خورشیدى درخشان بر تعدادى از علوم اسلامى بلکه بر روش ها و شیوه هاى تحقیق در آنها و نیز بر فضاى عام حیات مسلمین در زمان خود و پس از آن پرتو افشانى کرد و هنوز علماى اسلام و جهان اسلام از تأثیرات مبارک آن عمر پرثمر و ریاست و مرجعیت تامه پانزده ساله او متمتع‌اند. | ||
این شخصیت عالی قدر و | این شخصیت عالی قدر و کم نظیر مرجع عام شیعه در زمان خود و استاد فقیهان و مراجع معاصر، حضرت آیت الله العظمى مرحوم حاج آقا حسین بروجردى است. | ||
علم و تقوى و اخلاص و روشن بینى و بزرگ منشى و | علم و تقوى و اخلاص و روشن بینى و بزرگ منشى و کیاست و نو آورى و جامع نگرى و خستگى ناپذیرى و بسى خصلت‌هاى کمیاب و نفیس دیگر از این مرد بزرگ و ذخیره الهى، چنان شخصیت ذو ابعاد و عظیمى فراهم آورده بود که نظیر آن را در فقهاى صاحب نام و برخوردار از زعامت به ندرت مى توان یافت. | ||
او در فقاهت ، | او در فقاهت ، مبتکر شیوه اى جدید و در رجال و حدیث ، صاحب سبک بود و در تدریس و تربیت شاگرد و تعلیم کار دسته جمعى بر زمان خود سبقت داشت. بینش وسیع او از مرزهاى حوزه قم و حوزه‌هاى علمیه و چارچوب کشور جمهورى اسلامى ایران و جهان تشیع فراتر مى رفت و بر جهان اسلام و همه مذاهب مسلمین پرتو مى افکند. زعامت او نه تنها به اداره امور درسى و معیشتى حوزه ها که به مسائل سیاسى و اخلاقى آن، و نه تنها به امور حوزه، که به امور دینى و شعائر اسلامی در سراسر کشور و در سطح بین المللى شمول مى یافت. | ||
حوزه علمیه تحت زعامت او پرورشگاه و خاستگاه | حوزه علمیه تحت زعامت او پرورشگاه و خاستگاه افکار نو و گوهرهاى درخشانى شد که به برکت آن در سالهاى بعد نهضت روحانیت پى ریخته شد و حرکتى که در اوج آن انقلاب عظیم و شکوهمند اسلامى به رهبرى مجدد بزرگ اسلام حضرت امام خمینى(ره)، بود، سر برآورد. | ||
با این همه، در مجموع شخصیت آن بزرگ مرد آن چه بیش از همه درخشنده و چشم گیر بود، اخلاص و تقوایى بود | با این همه، در مجموع شخصیت آن بزرگ مرد آن چه بیش از همه درخشنده و چشم گیر بود، اخلاص و تقوایى بود که وى در همه امور خود از آن بهره مى گرفت. | ||
اکنون که پس از گذشت سى سال از رحلت مرحوم آیت الله العظمى بروجردى(ره) ، به برکت نظام جمهورى اسلامى یاد و تجلیل مى شود، شایسته است که حوزه‌هاى علمیه و زعماى علمى آن به این تکریم اکتفا نکرده، روش‌هاى علمى و تحقیقى آن بزرگوار را نیز که همچنان از تازگى برخوردار است، تعقیب و تکمیل کنند و گردونه فقاهت اسلام را به پیش برند. | |||
از خداوند متعال علو درجات آن عالم جلیل القدر و توفیقات آقایان محترم را ظل توجهات حضرت بقیة الله- روحى فداه - مسألت مى نمایم. 49 | از خداوند متعال علو درجات آن عالم جلیل القدر و توفیقات آقایان محترم را ظل توجهات حضرت بقیة الله- روحى فداه - مسألت مى نمایم. 49 | ||
والسلام | والسلام علیکم و رحمة الله | ||
سیدعلى خامنه‌اى | سیدعلى خامنه‌اى | ||
8 /2 /1370<br /> | 8 /2 /1370<br /> | ||
| خط ۱۶۷: | خط ۱۶۷: | ||
آیت الله سید مصطفی خوانساری می‌گوید : | آیت الله سید مصطفی خوانساری می‌گوید : | ||
«آیت الله حاج سید جمال‌الدین گلپایگانى براى معالجه به تهران آمده بود و در بیمارستان بازرگانان (نجمیه) بسترى بود. وقتى به ملاقات ایشان رفتیم فرمود: به حاج آقا حسین سلام مرا برسانید و بگویید: اگر بنا بود سید جمال مقلد باشد از شما تقلید | «آیت الله حاج سید جمال‌الدین گلپایگانى براى معالجه به تهران آمده بود و در بیمارستان بازرگانان (نجمیه) بسترى بود. وقتى به ملاقات ایشان رفتیم فرمود: به حاج آقا حسین سلام مرا برسانید و بگویید: اگر بنا بود سید جمال مقلد باشد از شما تقلید می‌کرد. <br /> | ||
'''آیت الله العظمی گلپایگانی'''<br> | '''آیت الله العظمی گلپایگانی'''<br> | ||
«آیت الله | «آیت الله کریمی جهرمی می‌نویسد: | ||
آیت الله العظمی گلپایگانی از آغاز ورود آن بزرگوار به قم تا پایان زندگی او، در اعزاز و اجلال آن بزرگ مرد | آیت الله العظمی گلپایگانی از آغاز ورود آن بزرگوار به قم تا پایان زندگی او، در اعزاز و اجلال آن بزرگ مرد کوشش داشتند و در مراعات احترام ایشان چنان بودند که حتی از این که لفظ «آیت الله» روی رساله عملیه‌شان در زمان آن زعیم بزرگ نوشته شود ابا و امتناع ورزیدند . <br /> | ||
'''آیت الله العظمی حاج سید احمد خوانساری''' | '''آیت الله العظمی حاج سید احمد خوانساری''' | ||
ایشان با وجود این | ایشان با وجود این که شخصیت علمی و عملی‌اش محرز بود و مقبول خواص و توده‌های مردم بود، ولی در برابر مرحوم آیت الله العظمی بروجردی متواضع بود ، به گونه‌ای که وقتی معظّم له از ایشان( سید احمد خوانساری) درخواست کردند که به تهران برود و امامت مسجد سید عزیز الله را بپذیرد، پذیرفت. <br /> | ||
==ب) از دیدگاه علمـای سنی== | ==ب) از دیدگاه علمـای سنی== | ||
'''شیخ [[عبدالمجید سلیم]]'''<br> | '''شیخ [[عبدالمجید سلیم]]'''<br> | ||
| خط ۱۸۹: | خط ۱۸۹: | ||
'''دکتر آرشه تونک'''<br> | '''دکتر آرشه تونک'''<br> | ||
دکتر آرشه تونک ، رئیس انجمن بین‌المللی مبارزه با مشروبات | دکتر آرشه تونک ، رئیس انجمن بین‌المللی مبارزه با مشروبات الکلی با وجود آن که به نقاط مختلف جهان سفر کرده و با رهبران بزرگ سیاسی و مذهبی بسیاری ملاقات کرده بود، بعد از ملاقات با ایشان گفته بود: | ||
«من تا به امروز هیچگاه این چنین تحت تأثیر روحانیت | «من تا به امروز هیچگاه این چنین تحت تأثیر روحانیت کسی قرار نگرفته بودم». <br /> | ||
آیت الله سید محمد حسین علوی می‌نویسد: | آیت الله سید محمد حسین علوی می‌نویسد: | ||
«هنگامی | «هنگامی که وی به حضور آیت الله فقید رسید، آنچنان قیافه جذاب و روحانیت و معنویت آیت الله فقید او را به خود متوجه ساخت که حدود یک ساعتی را که در محضر این مرد بود و در اطراف موضوع تحریم الکل از آیت الله فقید سئوالاتی می‌نمود علاوه بر این که طرز نشستن به همان نحوه بود که در برابر مجسمه حضرت مسیح و در کلیساها و هنگام عبادت به آن کیفیت جلوس می‌کنند، در همه این مدت چشم از صورت ایشان برنمی‌داشت و کوچک‌ترین توجهی به اطرافش نداشت». <br /> | ||
'''پروفسور موریس'''<br> | '''پروفسور موریس'''<br> | ||
پروفسور موریس در اولین ملاقات، چنان تحت تأثیر روحانیت و عظمت آیت الله فقید قرار گرفت | پروفسور موریس در اولین ملاقات، چنان تحت تأثیر روحانیت و عظمت آیت الله فقید قرار گرفت که خودش به این مطلب در همان جلسه اول اعتراف کرد. وی هنگام ترک ایران خطاب به خبر نگاران گفت: | ||
«جاذبه روحانیت حضرت آیت الله مرا تحت تأثیر قرار داد و خیلی مایل بودم به من اجازه می‌فرمودند چند دقیقه‌ای در | «جاذبه روحانیت حضرت آیت الله مرا تحت تأثیر قرار داد و خیلی مایل بودم به من اجازه می‌فرمودند چند دقیقه‌ای در یکی از مساجد برای سلامت و بهبود کامل ایشان دعا کنم». <br /> | ||
'''جرج جرداق'''<br> | '''جرج جرداق'''<br> | ||