ابوجهل: تفاوت میان نسخه‌ها

{{Mbox

| type  = notice

| class = ambox-In_use

| image = [[File:Ambox clock.svg|48px|alt=|link=]]

| css = margin: 1px

| text  = این {{#ifeq:{{{1|}}}|بخش|[[راهنما:بخجعفر طیار‎‏ ش|بخش]]|{{#switch:{{NAMESPACE}}

| {{ns:0}}      = مقاله

| بحث          = [[راهنما:صفحه بحث|صفحه بحث]]

| رده‌بندی      = [[ویکی‌پدیا:رده‌بندی|رده]]

| راهنما          = [[راهنما:فهرست|فهرست]]

| درگاه        = [[ویکی‌پدیا:درگاه|درگاه]]

| الگو      = [[ویکی‌پدیا:فضای نام الگو|الگو]]

| کاربر          = [[ویکی‌پدیا:صفحه‌های کاربری|صفحه کاربری]]

| بحث کاربر      = [[ویکی‌پدیا:صفحه‌های کاربری|صفحه بحث کاربری]]

| ویکی‌پدیا      = [[ویکی‌پدیا:فضای نام ویکی‌پدیا|صفحه ویکی‌پدیا]]

| بحث ویکی‌پدیا = [[ویکی‌پدیا:فضای نام ویکی‌پدیا|صفحه بحث ویکی‌پدیا]]

}}}} هم‌اکنون  برای {{#ifeq:{{{1|}}}|بخش|{{{2|مدتی کوتاه}}}|{{{1|مدتی کوتاه}}}}} '''تحت ویرایش عمده''' است. این برچسب برای جلوگیری از [[راهنما:تعارض ویرایشی|تعارض ویرایشی]] اینجا گذاشته شده‌است، لطفا تا زمانیکه این پیام نمایش داده می‌شود ویرایشی در این {{#ifeq:{{{1|}}}|بخش|بخش|صفحه}} انجام ندهید.<br>

<small>{{#if:{{{زمان|}}}|این پیام در {{{زمان|}}} اضافه شده است.|}} این صفحه آخرین‌بار در {{#time:H:i، j F Y|{{REVISIONTIMESTAMP}}}} ({{کوچک}}ساعت هماهنگ جهانی{{پایان کوچک}}) ({{Time ago|{{REVISIONTIMESTAMP}}}}) تغییر یافته‌است؛ لطفا اگر در چند ساعت اخیر [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|action=history}} ویرایش نشده است]، این الگو را حذف کنید. اگر شما ویرایشگری هستید که این الگو را اضافه کرده است، لطفا مطمئن شوید آن را حذف یا با در دست ساخت جایگزین می‌کنید.</small>

| [[رده:صفحه‌های سخت در دست ویرایش]]}}}}</includeonly>

 

 

 

[[مسلمانان]] نیز از کینه‌توزی‌ها و بدخواهی‌های او در امان نبودند. پیامبر نیز او را [[ابوجهل]] نامید و به مسلمانان دستور داد که وی را به این نام خطاب کنند.

 

پس از [[هجرت]] پیامبر به [[مدینه]]، کینه‌توزی‌های ابوجهل ادامه داشت تا سرانجام به همراه عده‌ای از سران شرک، در [[جنگ بدر]] به هلاکت رسید.  

=زندگی‌نامه ابوجهل=

ابوجهل: ابوالحکم، عمروبن هشام‌بن مغیره <ref>المحبّر، ص ۱۳۹</ref> از بزرگان [[مکّه]]، و‌از دشمنان سرسخت پیامبر<ref>المغازى، ج‌2، ص‌491</ref> وى از [[قبیله بنى مخزوم]] و به ابوجهل مشهور بود و در انتساب به مادرش، [[ابن‌الحنظلیه]] <ref>سیره ابن هشام، ج‌2، ص‌623‌</ref> نامیده شده است. اطلاعات ما اززمان ولادت و زندگى او پیش از [[ظهور اسلام]]، چندان نیست. بعضى او را هم‌سن [[پیامبر(ص)]] <ref>دایرة‌المعارف الاسلامیه، ج‌1، ص‌322. «ابوجهل»</ref> و برخى، هنگام ورود به دارالندوه (سال 584 م)، سى ساله دانسته‌اند <ref>دایرة‌المعارف‌بزرگ‌اسلامى، ج5، ص305. «ابوجهل»</ref> که بدین ترتیب سن وى، از حضرت بیشتر خواهد بود. پدرش هشام، از مردان سرشناس و مهمان‌نواز مکّه به شمار مى‌رفت تا آن‌جا که قریش، مرگ او را براى خود تاریخ قرار داد. <ref> المحبّر، ص‌139</ref>

زیرکى، دانایى و هوشیارى او در آن عصر سبب شد، تا برخلاف سنّت عرب جاهلى که عضویّت در دارالندوه، براى غیر [[بنى‌قصى]] را مشروط به چهل‌سالگى کرده بود، <ref>اخبار مکّه، ج‌2، ص‌253</ref> در نوجوانى که هنوز موى بر صورتش نروییده بود، <ref>عیون‌الاخبار، ج‌1، ص‌230</ref> یا نزدیک سى سالگى، <ref> الاشتقاق، ص‌155</ref> عضو آن شورا شود و در تصمیم‌گیرى‌هاى سران، طرف مشورت قرار گیرد. <ref>یعقوبى، ج‌2، ص‌37؛ الاشتقاق، ص‌155</ref>

ابوجهل از بازرگانان ثروت‌مند و اشراف مکّه بود <ref>جامع‌البیان، مج‌11، ج‌20، ص‌119</ref> که چون دیگر هم‌ردیفان خویش، براى دست‌یابى به ریاست [[کعبه]] و در پى آن، ریاست‌ مکّه، با بنى‌هاشم نزاع داشت و [[نبوّت]] را نیز بر همین اساس تحلیل مى‌کرد. او مى‌گفت: ما و فرزندان [[عبد مناف]] در شَرَف و بزرگى به تنازع برخاستیم؛ اطعام کردند، اطعام کردیم؛ عطا کردند، عطا کردیم تا به نزدیک هم رسیدیم. گفتند از ما پیامبرى است که بر او [[وحى]] مى‌شود! این را دیگر نفهمیدیم. به خدا سوگند! هرگز بدو [[ایمان]] نیاورده، تصدیقش نخواهیم کرد. <ref> السیر و المغازى، ص‌210</ref>

ابوجهل از دشمنان سرسخت پیامبر و [[مسلمانان‌]]بود. تلاش و رفتار خشمگینانه و کینه توزانه وى با آنان، در [[شکنجه]] تازه مسلمانانى چون [[یاسر]] و [[سمیّه]] <ref>التعریف، ص‌172</ref> که به قتل این زن و شوهر انجامید،  [[تهمت]] <ref>یعقوبى، ج‌2، ص‌28</ref> و افترا به آنان، <ref>التعریف، ص‌172</ref> جلوگیرى از استماع قرآن، <ref>قرطبى، ج‌15، ص‌236</ref> و برقرارى رابطه دیگران با پیامبر، <ref> اسباب‌النزول، ص‌381؛ مجمع‌البیان، ج‌10، ص‌584</ref> کوشش براى انعقاد [[پیمان صحیفه]] مبنى بر یارى نرساندن به پیامبر(ص)و کوشش بر عدم نقض آن، <ref> السیر و المغازى، ص‌161 و 166</ref> طرّاحى قتل پیامبر، <ref>سیره ابن هشام، ج‌2، ص‌480؛ مجمع‌البیان، ج4، ص‌826</ref> به راه انداختن [[جنگ بدر]] <ref>الطبقات، ج‌2، ص‌9؛ یعقوبى، ج2، ص‌45</ref> و… آشکار است.  

ابوجهل وقتى شنید که [[عیّاش ابن ابى‌ربیعه]] (برادر مادرى‌اش) به [[اسلام]] گرویده، هر شیوه‌اى را براى بازگرداندن او به کارگرفت <ref>سیره ابن هشام، ج‌2، ص‌474</ref> و هنگامى که اندک ملایمت [[ولیدبن‌مغیره]] را به پیامبر دریافت، وى را با حیله بر آن داشت که کلام خداوند را [[سحر]] بخواند. <ref>مجمع‌البیان، ج‌10، ص‌584</ref> (إن هـذا إلاّ سِحرٌ یُؤثَر إن هـذا إلاّ قَولُ البَشرِ) <ref> آیه 24 و 25 مدثر/ 74 </ref> بیان‌گر این واقعه است. <ref> اسباب النزول، ص‌381 و 382</ref>

 

اصرار بیش از حد و جاهلانه او بر مخالفت با پیامبر و اسلام، حتّى موجب خشم دیگر سران مکّه شد <ref>السیر و المغازى، ص‌166</ref> و از سوى پیامبر به (ابوجهل) ملقّب گردید. <ref> الاشتقاق، ص‌147؛ انساب الاشراف ج‌1، ص‌141</ref> وى، در سال دوم هجرى، در جنگ بدر که خود فرماندهى سپاه شرک را به عهده داشت، کشته و به همراه دیگر کشتگان، در [[چاه قلیب]] بدر مدفون شد. <ref>جامع‌البیان، مج‌5‌، ج‌7، ص‌240</ref> او پسر و دخترى داشت؛ امّا نسلش هرگز ادامه نیافت <ref>جمهرة انساب العرب، ص‌145</ref> و [[ابتر]] ماند. عکرمه (فرزند او) پس از فتح مکّه مسلمان شد، و ‌پیامبر براى این‌که مسلمانى آزرده نشود، مسلمانان را از سبّ ابوجهل منع فرمود. <ref> العقدالفرید، ج۲، ص‌386</ref>

 

! متن عنوان !! متن عنوان

| بنی هاشم || بنی مطلب

| بنی حارث || بنی امیه

| بنی نوفل || بنی حارث بن فهر

|بنی اسد || بنی عبدالدار

| بنی زهره || بنی تیم بن مره

| بنی مخزوم || بنی یَقَظه

| بنی مرّه || بنی عدی بن کعب

| بنی سهم || بنی جُمَح

| بنی مالک || بنی معیط

| بنی نزار || بنی سامه

| بنی ادرم || بنی محارب

| بنی حارث بن عبدالله || بنی خزیمه

| بنی بنانه ||  

|} <ref>مسعودی، مروج الذهب، ج 1، ص277، بطون قریش</ref>

 

 

زیرکی و هوشیاری او در آن عصر سبب شد تا برخلاف سنت عرب جاهلی که عضویت در‌ دار الندوه را برای غیر بنی‌قصی به ۴۰ سالگی مشروط کرده بود، <ref> اخبار مکه، ج۲، ص‌۲۵۳</ref> در نوجوانی <ref>عیون الاخبار، ج۱، ص۳۳۳</ref> یا حدود ۳۰ سالگی <ref>الاشتقاق، ص‌۱۵۵</ref> عضو آن شورا شود. <ref>عیون الاخبار، ج۱، ص۳۳۳؛ الاشتقاق، ص‌۱۵۵</ref> شاید به همین سبب قریش وی را [[ابوالحکم]] می‌خواند. بعدها [[پیامبر(ص)]] از او با کنیه ابوجهل یاد کرد. <ref>انساب الاشراف، ج۱، ص۱۴۱</ref>

=تحریک مشرکان به دشمنی با اسلام=

ابوجهل، مشرکان را بر ضد پيامبر (ص) تحريک کرده، مى‌گفت: [[محمد]] در [[يثرب]] فرود آمده؛ پيش‌ قراولان خويش را فرستاده و مى‌خواهد اموالتان را بگيرد؛ بپرهيزيد از اين‌ که دنباله‌رو او باشيد يا به او نزديک شويد. به خدا سوگند! با او ساحرانى است که هرگز نديده‌ام و هيچ يک از [[اصحاب]] وى را مشاهده نکرده‌ام، جز اين که با شياطين همراه بود! <ref>ابن کثير، ج3، ص211</ref>

او با اين سخنان آتش جنگ بدر را شعله ور ساخت و بخشى از مخارج آن را بر عهده گرفت. [[خداوند]] در اين زمينه مى‌فرمايد: «إنّ الَّذينَ کَفروا يُنفِقونَ أمولهُم ليَصدّوا عَن سَبيلِ اللّهِ فَسَيُنفِقونَها ثمَّ تکونُ عَلَيهِم‌حسرَةً ثمَّ‌ يُغلَبون وَالّذين‌ کفَروا إلى جَهنَّم يُحشَرون»؛ کافران، اموالشان را براى بازداشتن از راه خدا خرج‌ مى‌کنند. بزودى خرجش خواهند کرد؛ آن‌گاه مايه حسرت آنان مى‌شود و سرانجام، مغلوب مى‌گردند و کافران را در جهنم گرد مى‌آورند». <ref>سوره انفال/8‌، 36</ref> [[واحدى]]، از [[کلبى]] نقل مى‌کند که آيه، درباره دوازده تن از [[اطعام کنندگان روز بدر]] نازل شد که يکى از آنان ابوجهل بود؛ <ref>اسباب النزول، ص‌195</ref> همو که ده شتر خويش را در آن واقعه نحر کرد. <ref>يعقوبى، ج2، ص‌45</ref>

ابوجهل، در همين جنگ کشته و درباره او و ديگر کشتگان بدر نازل شد: «وَلَو تَرى إذ يَتوَفَّى الّذينَ کَفروا المَلئکةُ يَضرِبونَ وجوهَهم و أدبرَهم و ذوقوا عَذابَ الحَريقِ»؛ <ref>آيه 50 سوره انفال/ 8</ref> اگر بدانى آن‌گاه که فرشتگان جان کافران را مى‌گيرند و بر چهره‌ها و پشت‌هايشان مى‌کوبند و مى‌گويند: عذاب آتش را بچشيد. <ref>جامع‌البيان، مج‌6‌، ج‌10، ص‌30؛ مجمع‌البيان، ج4، ص846</ref>

=درگذشت=

این نبرد به شکست مکیان انجامید. <ref>المغازی، ج۱، ص۵۳؛ السیرة النبویه، ج۱، ص۶۱۷</ref> در آن ابوجهل که فرماندهی سپاه مشرکان را بر عهده داشت، به دست دو جوان کم سال انصاری به نام [[معاذ بن عمرو]] و [[معاذ بن عفراء]] یا [[عوف و معوذ بن عفراء]] از پای درآمد. هنگامی که هنوز رمقی در تن داشت، [[عبدالله بن مسعود]] سر او را از تن جدا کرد. <ref>المغازی، ج۱، ص۹۱؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۱۴۷، ۲۸۱</ref>

وی را با دیگر کشتگان در [[چاه بدر]] دفن کردند. <ref>البدایة و النهایه، ج۳، ص۲۹۲-۲۹۳</ref> مفسران آیه ۵۰ [[سوره انفال]] را در شأن ابوجهل و دیگر کشتگان بدر دانسته‌اند: {وَلَو تَرَی إِذ یتَوَفَّی الَّذِینَ کفَرُوا المَلائِکةُ یضرِبُونَ وُجُوهَهُم وَأَدبَارَهُم وَذُوقُوا عَذَابَ الحَرِیقِ}؛ «اگر ببینی آنگاه که فرشتگان جان کافران را می‌ستانند، بر چهره و پشت آنان می‌زنند و گویند: عذاب سوزان را بچشید!» <ref>جامع البیان، ج۱۰، ص۳۱؛ مجمع البیان، ج۴، ص۸۴۶</ref>

پیامبر که منتظر شنیدن خبر هلاک ابوجهل بود و او را سردسته پیشوایان [[کفر]] و [[فرعون]] امت می‌دانست، <ref>انساب الاشراف، ج۱، ص۱۴۱</ref> با شنیدن این خبر، خدا را بر تحقق وعده‌اش سپاس گفت. <ref>المغازی، ج۱، ص۹۱</ref> ابوجهل هنگام کشته شدن ۷۰ سال داشت. <ref>انساب الاشراف، ج۱، ص۱۳۰</ref> مفسران از او ذیل آیه ۵۵ سوره فرقان، آیه ۱۵ سوره لیل نیز سخن گفته و وی را از مصداق‌های کافران <ref>جامع البیان، ج۱۹، ص۱۸؛ الدر المنثور، ج۵، ص۷۴</ref> و اهل شقاوت <ref>الکشاف، ج۴، ص۷۶۴</ref> دانسته‌اند.  

=پانویس=

{{پانویس|4}}

[[رده:کشتگان جنگ بدر]]

[[رده:دشمنان پیامبر]]