سید صدرالدین صدر: تفاوت میان نسخه‌ها

| عنوان = سید صدرالدین صدر

| تصویر = سید صدرالدین.jpg

| نام = سید محمدعلی بن اسماعیل صدر

| نام‌های دیگر =

| سال تولد = ۱۲۹۹ ق

| تاریخ تولد =

| محل تولد = کاظمین، عراق

| سال درگذشت = ۱۳۳۲ ش

| تاریخ درگذشت =

| محل درگذشت = قم، ایران

| استادان = {{فهرست جعبه عمودی | سید محمد کاظم طباطبائی یزدی | شیخ عبدالکریم حائری یزدی | استاد}}

| مذهب = شیعه

| آثار = {{فهرست جعبه افقی | حاشیه بر عروة الوثقی | المهدی | رساله در ردشبهات وهابیان}}

| فعالیت‌ها =

| وبگاه =

'''سید محمدعلی بن اسماعیل صدر''' مشهور به '''سید صدرالدین صدر''' (۱۲۹۹ - ۱۳۷۳ق) از مراجع تقلید [[شیعه]] و متخصص در اصول، رجال و تفسیر. او وصی [[عبدالکریم حائری یزدی]] بود و پس از وفات استاد خود به همراه [[سید محمد حجت]] و [[سید محمد تقی خوانساری]] سرپرستی [[حوزه علمیه قم]] را بر عهده داشت و در حفظ حوزه کوشید. وی پدر [[سید موسی صدر|امام موسی صدر]] و [[سید رضا صدر]] است.

خاندان صدر اصالتا از مردم جبل عامل [[لبنان]] هستند. نسب آنها از طریق جناب ابراهیم اصغر به امام کاظم(ع) می‌رسد<ref>مدرس تبریزی، ریحانه الادب، ۱۳۶۹ش٬ ج۳-۴، ص۴۲۶</ref>ب‌نا به نقل [[سید حسن صدر]] اجداد آنها بدون استثناء فقیه و مجتهد بوده‌اند<ref>صدر، تکملة أمل الآمل، ۱۴۲۹ق٬ ج‏۶، ص۴۱۶</ref> نام اصلی سید صدرالدین صدر٬ محمدعلی، کنیه‌اش ابوالرضا و لقبش صدرالدین بود. با این حال به نام لقبش شهرت یافت و خود نیز همه جا خویش را «صدرالدین» می‌خواند. در [[کاظمین]] به دنیا آمد. پدرش آیت‌الله [[سید اسماعیل صدر]] است. او در کودکی به همراه پدر خود علامه سید صالح کبیر (متوفای۱۲۲۷ق)٬ به خاطر ظلم‌های سلاطین عثمانی٬ نسبت به [[شیعیان]] از لبنان به [[عراق]] مهاجرت کرد<ref>صدر، تکملة أمل الآمل، ۱۴۲۹ق٬ ج‏۶، ص۴۱۷</ref> صفیه، مادر سید صدرالدین٬ دختر آیت‌الله سید هادی صدر بود. سید صدرالدین دوران کودکی و نوجوانی را کنار پدر و خانواده در [[سامرا]] سپری کرد. ریاضیات، ادبیات، منطق و اغلب دروس سطح فقه و اصول را در همان جا نزد اساتید برادر بزرگترش، سید مهدی، فراگرفت. هنگامی که پدرش سید اسماعیل صدر در سال ۱۳۱۴ هجری قمری به [[کربلا]] هجرت کرد، او نیز به این شهر رفت و به بهره‌گیری از پدر و دیگر استادان کربلا پرداخت. سپس به سفارش پدرش، برای تکمیل تحصیلات، رهسپار [[نجف]] شد و دروس دوره سطح و خارج را آن‌جا آموخت<ref>مدرس تبریزی، ریحانه الادب، ج۲، ص۴۶۶؛ امین، مستدرکات اعیان الشیعه، ص۵۰</ref>.

# محمد حسین نائینی؛ صدر در نجف از وی کسب علم کرده است<ref>امین٬ مستدرکات أعیان الشیعة، ۱۴۰۸ق، ج‏۱، ص۵۰</ref>.

# حسن شوشتری کربلایی؛ استاد صدر در کربلا بود<ref>سبحانی٬ موسوعة طبقات الفقهاء، ج‏۱۴(القسم ‏الثانی)، ۱۴۱۸ق، ص۷۵۴</ref>.

# [[محمد کاظم خراسانی|ملا محمدکاظم خراسانی]]

# سید محمد کاظم طباطبایی یزدی

# سید محمد بحر العلوم صاحب بلغة الفقیه<ref>سبحانی٬ موسوعة طبقات الفقهاء، ج‏۱۴(القسم ‏الثانی)، ۱۴۱۸ق، ص۷۵۶</ref>

== شاگردان ==

آیت‌الله صدر یکی از مدرسان حوزه بود و شاگردانی تربیت کرد. نام برخی از شاگردان وی:

# [[مرتضی مطهری]]

# [[حسینعلی منتظری]]

# [[لطف الله صافی گلپایگانی|لطف الله صافی]]

# [[سید موسی شبیری زنجانی]]

# سید مهدی غضنفری خوانساری

# [[علی مشکینی]]

# [[محمد صدوقی]]

# [[سید موسی صدر]]

# سید رضا صدر

# سید حسن مدرسی یزدی

# سید حسین موسوی کرمانی<ref>هزار، دانشوران قم، ص۱۴۹</ref>.

== هجرت به ایران ==

== مرجعیت ==

صدرالدین صدر مورد توجه آیت‌الله حائری بود. موسس [[حوزه علمیه قم]] عبدالکریم حائری یزدی در دوران کهنسالی خود نگران آینده حوزۀ تازه تاسیس بود. او به منظور تقویت حوزه علمیه قم و تامین آینده آن، از صدر برای اقامت در [[قم]] دعوت کرد. وی با اعزام گروهی به مشهد او را به قم فرا خواند. صدر علاوه بر تدریس سطوح عالی، از مشاوران حائری شمرده می‌شد و در امور حوزه نیز به او کمک می‌کرد. آیت‌الله حائری، صدر را وصی خود قرار داد و به پیشنهاد صدر، سید محمد حجت نیز به وصایت وی برگزیده شد<ref>امین، مستدرکات اعیان الشیعه، ص۴۹-۵۰

پس از وفات عبدالکریم حائری یزدی، مرجعیت و زعامت حوزه به آیات عظام حجت، خوانساری و صدر رسید و این سه معروف به مراجع ثلاث شدند. این مدیریت ده سال طول کشید<ref>امین٬ طبقات أعلام الشیعة، ۱۴۳۰ق٬ ج‏۱۵، ص۱۱۶۷</ref>هنگامی که [[سید حسین بروجردی|آیت‌الله سید حسین بروجردی]] برای معالجه به [[تهران]] آمد، صدر، از وی خواست به قم بیاید. پس از ورود او جایگاه نماز جماعت خود در حرم حضرت معصومه را به آیت‌الله بروجردی واگذار کرد؛ از ریاست حوزه فاصله گرفت و به پشتیبانی گسترده از [[سید حسین بروجردی|آیت‌الله بروجردی]] بسنده کرد. او در تبیین فلسفه این کار، این آیه قرآن را ذکر می‌کرد: تِلْک الدَّارُ الْآخِرَةُ نَجْعَلُهَا لِلَّذِینَ لَا یرِیدُونَ عُلُوًّا فِی الْأَرْضِ وَلَا فَسَادًا ۚ وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِینَ ﴿۸۳﴾ (ترجمه: آن سرای آخرت را برای کسانی قرار می‌دهیم که در زمین خواستار برتری و فساد نیستند، و فرجام [خوش‌] از آنِ پرهیزگاران است.)[قصص–۸۳] <ref>امین، سید حسن، مستدرکات اعیان الشیعه، ص۵۰؛ هزار، علیرضا، دانشوران قم، ص۱۴۹</ref>.

اولین همسر آیت‌الله صدر دخترخاله‌اش بود که در جوانی در عراق درگذشت. وی پس از بازگشت به ایران در حوالی سال ۱۳۳۹ هجری قمری در مشهد با بی‌بی صفیه قمی دختر سید حسین طباطبایی قمی (از مراجع تقلید) [[ازدواج]] کرد و صاحب ده فرزند (سه پسر و هفت دختر) شد:

== آثار علمی ==

آیت‌الله صدر آثار زیر را از خود به یادگار گذاشت:

سید صدرالدین صدر در ۵ دی ۱۳۳۲ش<ref>روزنامه اطلاعات، سال بیست و هشتم، شماره۸۶۶۸، شنبه ۵ دی ماه ۱۳۳۲ش</ref> برابر با ۱۹ ربیع‌الثانی ۱۳۷۳ق درگذشت. آیت‌الله بروجردی بر پیکر وی [[نماز]] گذارد و او را در کنار قبر شیخ عبدالکریم حائری، در حرم فاطمه معصومه به خاک سپردند<ref>هزار، دانشوران قم، ص۱۴۹-۱۵۰</ref>.

== پانویس ==

{{پانویس}}

[[رده:مراجع تقلید]]

[[رده:ایران]]