۸۷٬۷۷۵
ویرایش
بت: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'ك' به 'ک') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''بُت''' | '''بُت''' تمثال یا پیکره‌ای (از ایزد، شخص و یا جانوری) که به اعتقاد برخی از ادیان از جهاتی تقدس و جنبه الوهیت یافته است و واجد قدرتهای فوق طبیعی شناخته می‌شود. | ||
=تعریف بت= | =تعریف بت= | ||
بت به تنديسى اطلاق مى‌گردد که از سنگ، چوب، عاج يا فلز به شکل [[انسان]] يا حيوان و يا ترکيبى از آن دو- همچون سر فیل يا خوک با تنۀ انسان- و يا شکلهاى ديگر ساخته شده و در معابد (بتکده‌ها) و در خانه‌ها در جایگاه معین قرار می‌دهند و از سوى [[مشرک]]ان با آداب و اعمال خاص [[پرستش]] مى‌شود. <ref>دانشنامه جهان اسلام ج ۲، ص ۲۱۵</ref> | بت به تنديسى اطلاق مى‌گردد که از سنگ، چوب، عاج يا فلز به شکل [[انسان]] يا حيوان و يا ترکيبى از آن دو- همچون سر فیل يا خوک با تنۀ انسان- و يا شکلهاى ديگر ساخته شده و در معابد (بتکده‌ها) و در خانه‌ها در جایگاه معین قرار می‌دهند و از سوى [[مشرک]]ان با آداب و اعمال خاص [[پرستش]] مى‌شود. <ref>دانشنامه جهان اسلام ج ۲، ص ۲۱۵</ref> | ||
| خط ۱۰: | خط ۷: | ||
=تهیه خوراک و پوشاک= | =تهیه خوراک و پوشاک= | ||
عقایدی که عامه مردم درباره | عقایدی که عامه مردم درباره بتها داشته‌اند، موجب شده است که آنها را زنده و دارای خصوصیات انسانی تصور کرده، در مواردی برای آنها خوراک و لباس تهیه کنند، آنها را بشویند و تدهین و تزیین نمایند و حتی زن و فرزند برای آنها قرار دهند. هر بت جایگاه و آیین های خاص خود را دارد و مناسک عبادی و قربانی گزاریهای مرسوم در اطراف بتها صورت می‌گیرد. تصوراتی که پرستندگان این پیکره‌ها از موضوع پرستش خود دارند، یکسان نیست. توده‌های عوام مردم غالباً فراتر از ظواهر این اشیاء چیزی نمی‌بینند و عین شی‌ء را پرستش می‌کنند. برخی دیگر بتها را مظاهر ذوات خدایان و واسطه ارتباط با آنان می‌دانند و برای برخی دیگر حضور و ظهور الوهیت در این پیکره‌ها تنها تا زمانی است که آیینهای پرستش ادامه دارد؛ و پس از آن تا آغاز برگذاری آیین های بعدی ظهور و حضوری نیست. آداب پرستش با زمزمه سرودها و اوراد و ادعیه‌ای که روحانیان و کارگزاران مراسم می‌خوانند و با اعمالی که برای ایجاد فضای مساعد انجام می‌دهند، برگذار می‌شود و مستلزم شرایط و ترتیبات خاصی است که در جوامع مختلف متفاوت است. | ||
=در ایران و اسلام= | =در ایران و اسلام= | ||
در اسلام، همانند ادیان یهود و مسیحیت پرستش اصنام منع شده است. در ایران باستان نیز در [[مزداپرستی]] زرتشتی [[بت‌پرستی]] مرسوم نبوده است. هرودت به این نکته تصریح دارد و برخی دیگر از تاریخ‌نگاران و مؤلفان یونانی نیز گفته او را تکرار کرده‌اند. ولی از قرائن موجود چنین برمی‌آید که در دوران سلطنت اردشیر دوم (۴۰۴-۳۶۰ق‌م) و ظاهراً از تأثیر عقاید بابلیان، در شهرهای بزرگ ایران نیز بتخانه‌هایی برای پرستش اَناهیتا (الهه آبها و باروری) و بعضی دیگر از ایزدان تأسیس شده بود. در دوره اشکانی و [[ساسانی]] نیز نقوش برجسته بعضی از ایزدان و شاهان بر سنگها دیده می‌شود، ولی اینگونه آثار بیش‌تر یادمانهای تاریخیند و یا جنبه تزیینی و نمادین دارند، چنانکه نظایر آنها در تخت جمشید و جاهای دیگر هم دیده می‌شود. بت و بتکده از لحاظ تاریخی و دینی تعریف دیگری دارد و در جوامع مربوط به خود دارای محل و کاربرد خاص است. به طور | در اسلام، همانند ادیان یهود و مسیحیت پرستش اصنام منع شده است. در ایران باستان نیز در [[مزداپرستی]] زرتشتی [[بت‌پرستی]] مرسوم نبوده است. هرودت به این نکته تصریح دارد و برخی دیگر از تاریخ‌نگاران و مؤلفان یونانی نیز گفته او را تکرار کرده‌اند. ولی از قرائن موجود چنین برمی‌آید که در دوران سلطنت اردشیر دوم (۴۰۴-۳۶۰ق‌م) و ظاهراً از تأثیر عقاید بابلیان، در شهرهای بزرگ ایران نیز بتخانه‌هایی برای پرستش اَناهیتا (الهه آبها و باروری) و بعضی دیگر از ایزدان تأسیس شده بود. در دوره اشکانی و [[ساسانی]] نیز نقوش برجسته بعضی از ایزدان و شاهان بر سنگها دیده می‌شود، ولی اینگونه آثار بیش‌تر یادمانهای تاریخیند و یا جنبه تزیینی و نمادین دارند، چنانکه نظایر آنها در تخت جمشید و جاهای دیگر هم دیده می‌شود. بت و بتکده از لحاظ تاریخی و دینی تعریف دیگری دارد و در جوامع مربوط به خود دارای محل و کاربرد خاص است. به طور کلی در ادبیات دینی زرتشتی مخالفت با این رسم دیده می‌شود و در اسطوره‌های دینی ایرانی آمده است که تهمورث رسم بت‌پرستی را برانداخت؛ [[ضحاک]] بت‌پرستی را رواج داده بود، ولی زرتشت بدان پایان داد و کیخسرو بتکده‌هایی را که افراسیاب بنا کرده بود، ویران کرد. | ||
=در دوران پیش از اسلام= | =در دوران پیش از اسلام= | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۲: | ||
[[رده: اصطلاحات فقهی]] | [[رده: اصطلاحات فقهی]] | ||
<references /> | |||