محمدمحسن بن‌ علی ‌منزوی تهرانی: تفاوت میان نسخه‌ها

|زادگاه

|شناخته‌شده برای

|اساتید  

|محدث نوری • [[شیخ الشریعه اصفهانی]] • سید محمدکاظم یزدی • ...  

|سید عبدالعزیز طباطبایی • سید احمد حسینی اشکوری • سید مرتضی نجومی • ...  

'''محمدمحسن بن علی ‌بن محمدرضا ‌بن ‌محسن ‌بن علی‌اکبر بن باقر منزوی تهرانی''' [[فقیه]] و کتاب‌شناس [[شیعی]] قرن چهاردهم هجری است که در بين مردم و نیز در مجامع علمى به <big>آقابزرگ</big> معروف است.  

سال 1293 قمرى، ماه ربیع الاول و شب پنجشنبه بود. درست یازده روز از ماه میلاد و ربیع المولود مى گذشت و تنها یک هفته به سال گشت میلاد بزرگترین مولود آفرینش [[حضرت محمد مصطفى(ص)]] مانده بود که از لطف خدا، حاج ملا على تهرانى، صاحب پسرى سالم و کامل شد.

مادر محمد محسن زنى باورمند و نیکو کردار بود که از سادات علوى محسوب مى گشت. و با نام بیگم خوانده مى شد و دختر حاج سید عطار تهرانى بود. <ref> شیخ الباحثین، عبدالرحیم محمد على، ص 14، چاپ اول، 1390 ق، نجف، مطبعه النعمان</ref>

اما از آنجا که در میان تهرانیها از دیر باز عادت چنین بود که پسرى را به نام جد بزرگ خانواده و به اسم «آقا بزرگ» صدا کنند، محمد محسن آقا بزرگ خوانده شد. با این تفاوت که آقا بزرگ خاندان مُحسنى براستى «آقایى بزرگ» شد و با همین نام شهره آفاق گشت. <ref> طبقات اعلام الشیعه، ج اول، مقدمه</ref>

علامه تهرانی اهمیت بسیاری به [[روایت]] و [[نقل حدیث]] می‎داد و در كسب اجازه برای نقل احادیث می‎كوشید. علماء و فقهای بسیاری برای او اجازه‌نامه روایتی نوشته یا از او اجازه گرفته‎اند تا آن جا كه او پس از [[محدث نوری]]، سرشناس‎ترین شیخ روایت یاد می‎شود. كسانیكه شیخ آقا بزرگ از آنان گواهی نقل روایت داشته است عبارتند از:

* محدث نوری: وی نخستین كسی است كه برای شیخ آقا بزرگ در حالی كه او هنوز در دوران جوانی بود، اجازه نقل حدیث داده است.  

*  

* آیت الله سید حسن صدر كاظمی (م 1354 ق)

*    

* شیخ محمد صالح آل طعان بحرانی (1284ـ1333 ق)

*    

* شیخ علی خاقانی (م 1334 ق)

*    

* سید محمدعلی شاه عبدالعظیم (1258ـ1334 ق)

*    

* شیخ موسی بن جعفر كرمانشاهی

*    

* سید ابوتراب خوانساری (1271ـ1346 ق)

*    

* شیخ علی كاشف الغطاء (م 1350 ق) <ref> الذریعه، ج 20، مقدمه</ref>

*    

* ملا علی نهاوندی

*    

* شیخ محمد طه نجف

*    

* سید مرتضی كشمیری

*    

* حاج میرزا حسین خلیلی تهرانی

*    

* آخوند محمدكاظم خراسانی

*    

* سید احمد تهرانی كربلایی

*    

* میرزا محمدعلی مدرسی رشتی

*    

* [[شیخ الشریعه اصفهانی]]

*    

* سید ناصر حسین لكهنوی (فرزند علامه مجاهد میر حامد حسین هندی)

*    

* آخوند محمدتقی نهاوندی

*    

* علامه سید عبدالحسین شرف الدین عاملی

*    

* آقا سید علی شوشتری

*    

* [[شیخ عباس قمی]]

*    

* سید محمدعلی هبه الدین شهرستانی

*    

* آقا میرزا هادی خراسانی حائری

روایت از این پنج بزرگوار همچون روایت از شیخ محمدصالح طعان بحرانی به صورت مْدبجه می‎باشد <ref>والمسلسلات فی الاجازات، ج 2، ص 323؛ تاریخ و فرهنگ معاصر، شماره پیشین، ص 314</ref> یعنی اجازه‎ای كه دونفر به یكدیگر اعطا كرده باشند.

* شیخ محمدعلی ازهری مكی، از علمای [[مالكی مذهب]] و رئیس مدرسان [[مسجد الحرام]]

*    

* شیخ عبدالوهاب شافعی، امام جماعت مسجدالحرام

*  

* شیخ ابراهیم بن احمد حمدی، از عالمان شهر [[مدینه]]

*    

* شیخ عبدالقادر خطیب طرابلسی، مدرس حرم شریف

*    

* شیخ عبدالرحمن علیش حنفی، از مدرسان [[دانشگاه الازهر]] و امام جماعت در [[مسجد]] «رأس الحسین علیه السلام» واقع در [[قاهره]] [[مصر]]. <ref>الهادی، سال 4، ش 4، ص 76، سال 1396 ق، شیخ الباحثین، ص 22</ref>

* الذریعه إلی تصانیف الشیعة. علی نقی منزوی و چند تن دیگر فهرستی برای الذریعه نوشته‌اند که در ۳ جلد توسط دانشگاه تهران در سال ۱۳۷۷ چاپ شده‌است.

*    

* طبقات اعلام الشیعه.

*    

* نقباءالبشر

*    

* حیاة الشیخ الطوسی.

*    

* هدیة الرازی إلی المجدد الشیرازی.

*    

* مصفی المقال فی مصنفی علم الرجال.

*    

* المشیخة.

*    

* النقد اللطیف فی نفی التحریف عن القرآن الشریف.

*    

* توضیح الرشاد فی تاریخ حصر الاجتهاد.

*    

* تفنید قول العوام بقدم الکلام.

*    

* ضیاء المفازات فی طُرق مشایخ الإجازات.

*    

* إجازات الروایة والوراثة فی القرون الأخیرة الثلاثة.

*    

* مستدرک کشف الظنون.

*    

* ترجمه تعریف الأنام بحقیقة المدنیة والإسلام. <ref>مقالات کنگره آخوند خراسانی، ج۸، ص۳۴۴</ref>

*    

* تقریرات دروس أساتذته فی الفقه والأصول.

*    

* منظومة شعریة عقائدیة.

از [[سید محسن امین عاملی]]، نویسنده [[اعیان الشیعه]] نقل می‎كنند كه گفت: «برای تهیه اسناد اعیان الشیعه كه به شهرها سفر می‎كردم، در کربلا به كتابخانه شیخ العراقین وارد شدم و از متصدی آن خواستم كه یك هفته كتابخانه را در اختیار من بگذارد. پذیرفت مشروط بر این كه در این هفته میهمان او باشم. شبی به من اطلاع داد امشب میهمان دیگری هم داریم و آن شیخ آقا بزرگ بود كه اسمش را شنیده بودم.  

هنگامی كه او را زیارت كردم و بحثی میان ما درگرفت فهمیدم كه او تنها یك فهرست‌نگار نیست بلكه اطلاعات فقهی و اصولی و فلسفی وسیعی نیز دارد. از این رو مسرور شدم. ساعت چهار و نیم شب بود كه خستگی بر من غالب شد و خوابیدم. از خواب كه برخاستم دیدم شیخ آقا بزرگ نخوابیده و همچنان مشغول یادداشت برداری است. از او پرسیدم نمی‎خوابید؟ فرمود: من هنوز نشاط دارم و نخوابید. ما هفت روز و شب در آن جا بودیم. ایشان استراحت منظمی نداشت و می‎فرمود ما برای استراحت این جا نیامده‎ایم و من با وجود این كه پركار بودم به ایشان غبطه می‎خوردم». <ref> مجله نور علم، ش 38، ص 54</ref>

شیخ اقا بزرگ نستوه و پرتلاش كار می‎كرد. همیشه به یاد خدا بود. در وفا به عهد حساس بود. تكریم میهمان و احترام به [[سادات]] از صفات بارز او بود. از جاه و مقام و ریاست دنیا گریزان بود، چنان كه از انتخابات شهرت «منزوی» نشان داد. نسبت به [[اهل بیت (ع)]] ارادات ویژه‎ای داشت. در ضمن آن تقریط كه بر كتاب گران سنگ [[الغدیر]] نوشت آن را چنین ستود: «من قاصرم از توصیف این كتاب گرانبها و ستایش آن الغدیر بالاتر و بزرگتر از آن است كه آن را توصیف كنند و ثنا گویند. من تنها كاری كه می‎توانم كرد این است كه دعا كنم تا خداوند عمر مؤلف كتاب را طولانی كند. به او فرجام نیك بخشد. این است كه با خلوص دل از درگاه خدای متعال مسألت می‎كنم كه بقیه عمر مرا، بر عمر شریف او بیفزاید تا او بتواند به همه آرمان خویش دست یابد...». <ref>میر حامد حسین، استاد حكیمی، ص 145</ref>