احمد بن علی الجنید: تفاوت میان نسخه‌ها

احمد بن علی الجنید (1197 - 1275 ق) عالم دینی و مصلح اجتماعی ، از چهره های برجسته حضرمی در زمان خود بود.<ref> المشهور, عبد الرحمن بن محمد (1404 هـ). شمس الظهيرة (PDF). الجزء الثاني. جدة، المملكة العربية السعودية: عالم المعرفة. صفحة 515. مؤرشف من الأصل (PDF) في 1 مايو 2020.</ref>  او رهبری دینی و اجتماعی در شهر طارم بود و بر شوراهای خصوصی و عمومی و همچنین موعظه و هدایت شوراهای مذهبی ریاست می کرد. و در علم حدیث و رجال و شرح حال و تاریخ و شجره نامه اعراب برتری داشت. وی علاوه بر نقش برجسته خود در سیاست حضرمی ، مبالغ هنگفتی را صرف خدمت به کشور و اصلاح وضعیت حضرمی کرد. <ref> المشهور, أبو بكر بن علي. لوامع النور. الجزء الأول. صنعاء، اليمن: دار المهاجر. صفحة 184.</ref>

 

 

وی در [[شهر تریم]] ، در ناحیه نویدره ، در [[حضرموت]] در سال 1197 هجری قمری متولد شد. وی زیر نظر پدرش علی بن هارون الجنید و مادرش علويه دختر أبي بكر بن سالم عيديد با تربیتی دینی و دوستدار علم پرورش یافت. او از کودکی اهل علم و عبادت و ملازم مجالس علم و دانشمندان بود. وی فعالیت علمی خود را با قرائت و حفظ قرآن کریم، طبق رسم پیشینیان علوی اش آغاز کرد. پدرش او را به حلقه درس شیخ حبیب عبدالله بن شیخ العیدروس ، معروف به «بعلامه باغریب» وصل کرد. او در آنجا درس های قرآنی را فرا گرفت و نزد شیخ محمد بن عبدالله باغریب و پسرش ابوبکر ، قرآن را حفظ کرد. سپس به کسب علم و دانش از محضر دانشمندان تریم و حضرموت که در آن عصر بسیار بودند، پرداخت ؛ بنابراین هنرها و دانشهای زیادی از انواع مختلف ، مانند تفسیر ، حدیث ، فقه ، دستور زبان ، نجوم ، منطق ، لحن ، علم قرائت و زندگی قاریان و راویان را فرا گرفت و بسیاری از متون کوتاه و طولانی مانند الارشاد و الفیه و سایر موارد را حفظ کرد.

به دلیل استعداد ، درک ، بصیرت و حافظه قوی و ویژگی های خاصی که در او بود، اساتید و معلمان وی از او بسیار مراقبت می کردند و توجه خود را به او معطوف می کردند ، تا زمانی که وی صلاحیت صعود به سکوی تدریس ، بهره مندی و راهنمایی را پیدا کرد. در نهایت او رهبر مذهبی و اجتماعی در طارم شد.

او چندین سفر در داخل و خارج حضرموت داشت و بیشتر شبه جزیره عربستان را گشت. برخی از سفرهای او در اوایل جوانی برای تجارت و تلاش برای تامین نیازهای زندگی خانواده و والدینش بود اما بعد از بزرگ شدن برادرش عبدالله و توانایی او از تامین مخارج زندگی، طور خاص برای کسب علم سفر کرد. بعد از آنکه علم تجوید و قرائت را در حضرموت فرا گرفت ، به صنعاء یمن سفر کرد. و از همه اساتیدی که در آنجا بود کسب علم نمود و به آن تسلط کامل پیدا کرد و آنچه ر آموخته بود مبنای فعالیت خود در حضرموت قرار داد.

بعد از اینکه از منابع دانش و دانش در تریم و دیگران استفاده کرد ، بر صندلی تدریس نشست و گروهی از طالبان علم از سراسر تریم و حومه آن ، برای آموختن از دروس خصوصی و عمومی گرد او را جمع شدند و تعداد زیادی از آنها فارغ التحصیل شدند. در ابتدا ، هنگامی که او ساکن نویدره بود ، هر روز از بعد از نماز صبح تا بعد از طلوع آفتاب ، در مسجد شیخ محمد بن عبدالله السویله بهارون تدریس می کرد. این درس او در فقه و اصول دین بود. درس دیگری بعد از نماز ظهر تا نماز عصر ، در مسجد شیخ حسین بن عبدالله العیدروس ، در علم حدیث برگزار می کرد. این درس قبل از او توسط استادش حبيب أحمد بن محمد الحبشی برگزار می شد. در سال 1235 هجری قمری ، استاد وی به جاوه سفر کرد و به او دستور داد تا از طرف او درس را برگزار کند ، بنابراین او آن را تأسیس کرد و به آن ادامه داد.

و هنگامی که از نویدره نقل مکان کرد و در الحوطه تریم ساکن شد ، درس بعد از نماز صبح را رها کرد و بعد از طلوع آفتاب تا زمان نماز ظهر در خانه خود تدریس می کرد و بعد از نماز ظهر تا عصر درس دیگری با موضوع حدیث در مسجد باعلوی ترتیب داد. و این درس همان است که در مسجد شیخ حسین العیدروس برگزار می کرد. این ترتیب ادامه داشت تا زمانی که آل کثیر بر تریم مسلط شدند و او به شهر خود یعنی الغرف بازگشت و در الغرف تدریس خود را تا دو سال که آنجا بود ادامه داد. سگس به تریم بازگشت و درسهایی را که قبلاً در خانه و مسجد باعلوی انجام می داد ، تکرار کرد و تا زمان پیری و نابینایی تدریس را ادامه داد. در زمان ناتوانی تدریس را ترک کرد و هر روز بعد از ظهر یک درس را برای نزدیک غروب در حیاط خود ترتیب داد. و بعد از طلوع آفتاب تا صبح چهارشنبه هر هفته درس عمومی دیگری را برای همه در مسجد جامع تریم ترتیب داد. در این درس ، او تمایل زیادی به موعظه و راهنمایی داشت ، زیرا اکثر مردم و افراد قدرتمند و دارای نفوذ از سلاطین و سربازان آنها حضور داشتند.

علوی بن محمد ، مشهور

عبدالرحمان بن علوی ، صاحب الباتیحه

حسین بن عبدالله ، شتر شب

عبدالله بن محمد بن اسماعیل ، شاهزاده

پسرش ، عبدالرحمان ثقف بن احمد جنید

علوی بن عبدالرحمان ، مشهور

در قرن سیزدهم هجری قمری ، حضرموت هرج و مرج قبیله ای را تجربه کرد ، به دلیل نبود حکومت سازمان یافته ای که بر کل دره حضرموت حاکم باشد ، هر روستایی توسط قبیله ای از قبایل مسلح اداره می شد. این قبایل همیشه درگیر جنگ ها و حملات بودند ، بنابراین هر قبیله به امید از بین بردن رقیبان به همسایگان خود حمله می کرد. دره حضرموت به میدان درگیری های قبیله ای تبدیل شد ، تا جایی که بی عدالتی و فساد در آن گسترش یافت ، امنیت مختل شد. ساکنان دره و افراد برجسته آن به رهبری روحانیون علوی که از این هرج و مرج خشمگین بودند، تلاش های زیادی برای اصلاح وضعیت دره و برقراری امنیت انجام می دادند و معتقد بودند که این وضعیت اصلاح نخواهد شد ، مگر با ایجاد یک دولت متحد قوی که شامل تمام دره حضرموت باشد.

هنگامی که سید طاهر بن حسین بن طاهر قیام معروف خود را آغاز کرد و اعلام جنگ مسلحانه علیه بی نظمی و هرج و مرج کرد، افراد مشهور حضرموت در سال 1220 هجری قمری با وی بیعت کردند ، احمد جنید از اولین کسانی بود که با وی بیعت کرد و مانند دیگر برادران حضارمه اش کمک های مالی فراوانی به قیام نمود. آنها قصد ایجاد یک دولت اسلامی زیر سایه قوانین اسلامی داشتند . اما تلاشهای آنها به نتیجه نرسید و این قیام شکست خورد ، بلکه آنها در معرض آسیب های شدیدی از جمله کشتار ، زندان ، غارت و ارعاب قرار گرفتند. احمد الجنید چندین بار زندانی شد ، پول او غارت شد و دایی او سالم بن ابی بکر عیدید کشته شد و برخی از مردم از ترس فتنه و قتل و غارت از جانب قبایل مسلح  مجبور شدند از حضرموت مهاجرت کنند.

هنگامی که سلطان غالب فرمانروایی تریم را به دست گرفت، حضرمی ها دور او جمع شدند و دست او را در همه امور گرفتند و او را یاری کردند. احمد الجنید نیز به او کمک کرد و از او حمایت نمود و او از برادران خود از ثروتمندان حضرمی خواست تا با پول و چیزهای دیگر به سلطان غالب یاری دهند. برادرش عمر الجنید از سنگاپور اولین کسی بود که به او کمک کرد ، بنابراین او با تعدادی برده و مملوک ، مقدار زیادی پول و مقدار زیادی سلاح به او کمک کرد. سلطان غالب نیز به محضر احمد الجنید زیاد رفت و آمد کرد و مایل بود در جلسات و درسهای او شرکت کند.

او یکی از افراد دارای ثروت وسیع بود و بیشتر ثروتش از حضرموت جمع آوری شد . برادرش عمر سالانه پانصد فرانک از سنگاپور و برادرش عبدالله سالانه صد فرانک از صنعا برای او می فرستاد . و بیشتر به کشاورزی تکیه می کرد ، بنابراین یک کشاورز مشهور بود و در بیشتر حضرموت مزارع داشت که از شرق به سوم و الخون و در جنوب به بیت مسلمi می رسید. او تا زمان پیری کشاورزی را رها نکرد و بیشتر کشت او نخل بود.

او دارای آثار معماری زیادی است ، زیرا او عاشق بناهای قدیمی و تعمیر آنها بود. ازین رو بسیاری از زاویه ها و  مساجد قدیمی مانند: مسجد السقاف ، مسجد عیدروس ، و مسجد شیخ بن عبدالرحمان عیدید ، مسجد صیبع ، مسجد دحمان، ومسجد روستای القوز، ومسجد عبد الرحمن السقاف در روستای السوم را تعمیر کرد.

از جمله دیگر خدمات او در بازسازی آثار عبارت است از تعمیر: زاویه فضل در امقاصیر ، زاویه سعد بن علی مذحج واقع در مسجد سرجیس ، و سقیفه الفقیه المقدم. او فونداسیون اطراف سقیفه الفقیه را ایجاد کرد و با خاک پر نمود. به دلیل علاقه شدید به آثار باستانی ، تا زمانی که صاحب خانه های باستانی زیادی نشد ، سخت کار کرد. از جمله بیت الفقیه مقدم ، و خانه امام ثقف ، و نقل شده است که وی مالک حدود پانزده خانه از پیشینیان بوده است.

با توجه به آنچه از سه کتاب وی مشخص است ، آنها عبارتند از:

«الدر المظهر ، توضیح شعر مدهر»

وی پنجشنبه شب ، عصر عید فطر ، سال 1275 هجری قمری درگذشت و صبح آن روز در خاک معروف زنبل ، در میان پدران و بستگانش به خاک سپرده شد .

الجنید ، عبدالقادر بن عبدالرحمان (1414 ق). اسجاد در انتشار فضائل برخی از اعضای خانواده جنیدی (PDF) قرارداد می بندد . سنگاپور: Kyodo Press، Ltd.