سلمان بن ناصر بن عمران نیشابوری: تفاوت میان نسخه‌ها

'''ابوالقاسم انصاری''' متوفای سال 511 هجری قمری یا 512 هجری قمری نام او سلمان بن ناصر بن عمران نیشابوری ، شاگرد امام الحرمین [[محمد جوینی اشعری]] است. کنیه اش ابوالقاسم انصاری است و القاب او عبارتند از: أستاذ الإمام، ناصر السنة، إمام المتکلمین و سیف النظر. نسب او به نیشاپور می رسد. یک عالمی [[مسلمان]] از علمای [[اهل سنت]] مرام او اشعری و مکتبش شافعی است. از برجسته ترین علمای [[تصوف]] و ​​علم [[کلام]] او به علوم کلام، اصول دین،تصوف، [[تفسیر|تفسیر]] و [[حدیث‌|علم حدیث]] اهتمام ویژه ای داشت. از برجسته ترین شیوخ وی می توان به ابوالمعالی جوینی و [[ابوالقاسم قشیری]] و از برجسته ترین شاگردان وی [[ابوالفتح شهرستانی]] و [[ضیاءالدین ابوالقاسم رازی]] (پدر  فخرالدین رازی) اشاره کرد. . وی بین نیمه دوم قرن پنجم هجری تا اوایل قرن ششم در زمان خلافت [[عباسیان]] که سلطه آنان نزدیک به پنج قرن ادامه داشت<ref>أبو قاسم الأنصاری، الغنیة فی الکلام، إعداد: مصطفى حسنین عبد الهادی، دار السلام للطباعة والنشر والتوزیع والترجمة، المجلد الأول، ص: 27</ref>، زندگی می کرد و مرگ او در سال 511 یا512 ذکر کرده اند.

در دورانی که ابوالقاسم انصاری زندگی می کرد دولت فاطمی بر [[مغرب]] و [[مصر]] ، [[بنی امیه]] بر قرطبه، دولت غزنوی بر کشورهای [[افغانستان]]، پنجاب و [[خراسان]] از ولایات  فارس حکومت می کرد. در مورد منطقه ای که انصاری در آن زندگی می کرد یعنی نیشاپور که از سرزمین های تمدن ماوراءالنهر محسوب می شد ، تا سال 429 هجری قمری تحت سلطه دولت غزنوی و سپس دولت سلجوقی آن را به سلطه خود درآورد. سلطان محمود بن سبکتین غزنوی که در سال 421 هجری درگذشت و بنا بر وصیتش پسر او محمد جانشینش شد<ref>أبو قاسم الأنصاری، الغنیة فی الکلام، إعداد: مصطفى حسنین عبد الهادی، دار السلام للطباعة والنشر والتوزیع والترجمة، المجلد الأول، ص: 28-29</ref>.

سلمان بن ناصر بن عمران بن محمد بن إسماعیل بن إسحاق بن یزید بن زیاد بن میمون ابن مهران، أبو القاسم الأنصاری النیشابوری. این نامگذاری محتمل تراست. ولی تعدادی از کسانی که انصاری را در تراجم ذکر کرده اند با آن مخالف هستند. برخی از آنها به جای: "سلمان" او را "سلیمان" می دانند. شاید این به دلیل تصحیح نسخه کتابهایی است که نام او در آن "سلیمان" ذکر شده است. به دلیل تعداد زیادی از تراجم که او را "سلمان" نام برده اند، و همچنین نزدیک بودن دو نام در شکل که باعث می شود تلقی سلمان به سلیمان منتفی نماند و آنچه تأیید می کند که نام او سلمان است این که ابن قاضی شهبه در تراجم انصاری ذکر کرده و معتقد است نام او سلمان است  سپس نام او را با تقطیع حروف ذکر کرده و می گوید: سلمان به فتح سین. که احتمال نام سلیمان را رد می کند. تفاوت دیگر در نام او این است که نسخه مکتوب الغنیه  نام مستعار متفاوتی را ذکر کرده است. از آنجا که نام مستعار وی در نسخه خطی ابوالفتح است ، و این نیز  ممکن است کنیه یکی از کاتبان یا یکی از صاحبان نسخه باشد. زیراابوالفتح لقب پسرش ناصر بن سلمان الانصاری نیشابوری است و هیچ یک از کسانی که نام ابوالقاسم را آورده اند این نام مستعار را ذکر نکرده اند<ref>أبو قاسم الأنصاری، الغنیة فی الکلام، إعداد: مصطفى حسنین عبد الهادی، دار السلام للطباعة والنشر والتوزیع والترجمة، المجلد الأول، ص: 37-38</ref>.

همان طور که ذکر شد هیچ یک از کسانی که به ابوالقاسم انصاری در تراجم پرداخته اند سال تولد وی را ذکر نکرده اند اما-بر اساس برخی شواهد-می توان قضاوت کرد که ابوالقاسم انصاری در اوایل دهه چهارم قرن پنجم (430 هجری قمری) متولد شد.شواهد این مدعا عبارتند از<ref>أبو قاسم الأنصاری، الغنیة فی الکلام، إعداد: مصطفى حسنین عبد الهادی، دار السلام للطباعة والنشر والتوزیع والترجمة، المجلد الأول، ص: 39-40</ref>: اول: شاگردی انصاری در کرسی درس فضل الله میهنی ، که در سال 440 هجری درگذشت. و بر اساس این موضوع تولدانصاری باید حداقل قبل از سال 434 هجری قمری باشد. دوم: ذهبی اشاره دارد که ابوالقاسم انصاری در سن بالا درگذشته است و این نشان می دهد که انصاری پیر بوده است و شاید به هشتاد سال رسیده باشد. از آنجا که سن بالا فراتر از هفتاد سال است ، و این نشان دهنده تقدم در تاریخ تولد انصاری است.

ابوالقاسم انصاری شاگرد تعدادی از علمای برجسته عصر خود در علوم مختلف بود. علومی مانند حدیث ، تصوف و کلام که در ادامه به توضیح آن پرداخته می شود<ref>أبو قاسم الأنصاری، الغنیة فی الکلام، إعداد: مصطفى حسنین عبد الهادی، دار السلام للطباعة والنشر والتوزیع والترجمة، المجلد الأول، ص: 40-42</ref>.

فضل الله میهنی: از وی در میان شیوخ ابوالقاسم انصاری نام برده شده ، او در خراسان از او کسب علم کرده، و او را شیخ خراسان می دانند.

ابوسعید فضل بن ابی الخیر محمد بن احمد میهنی صوفی روایت می کند از ظاهر بن احمد السرخی ، روایت می کند از حسن بن ابی طاهر ختلی ، عبدالغفار بن محمد الشیروی و دیگران در روستای خود میهن یا میهنه در سال 440 هجری قمری در سن هفتاد و نه سالگی درگذشت.

ابوالحسن بن مکی: وقتی به [[دمشق]] آمد از او خبر گرفت؛ و او الحسن بن مکی بن الحسن بن القاسم بن الحسن ، ابومحمد  الشیزری المقرئ معروف به فردن است. او از طرف ابوعبدالله الحسین بن عبدالله بن ابی کمیل  به استنادش به انس روایت کرده است از [[پیامبر]] (صلی الله علیه و آله و سلم) که می فرماید: «کسی که در جستجوی علم بیرون می رود در راه خداوند متعال است تا بازگردد.»

عبدالغفار فارسی: عبدالغفار بن اسماعیل بن ابی الحسین عبد الغافر بن محمد الحافظ مفیداللغوی ابوالحسن فارسی نیسابوری کتاب تاریخ نیشابور کتاب مجمع الغرائب والمفهم لشرح از اوست.وی را امام المحدثین ، آشنا به ادبیات ، فصاحت و بلاغت ، متولد سال 451 هجری قمری بود ، وی وی شاگرد جوینی به مدت چهار سال  در علم [[فقه]] بود و سپس به خوارزم و [[هند]] سفر کرد. بعد از بازگشت از سفر خطیب نیشاپور شد.هفتاد و هشت سال زندگی کرد و در سال 529 هجری درگذشت.

کریمه مروزیه: صاحب روایت مشهور از [[بخاری]] است.واو: کریمه بنت احمد بن محمد بن حاتم ، مروزیه مجاور خانه [[کعبه]] بود ، او از ابوالهیثم الکشمیهنی صحیح بخاری را فرا گرفت.او دارای فهم و دانش بود و صحیح را بارها نقل کرده است.وفات او در سال 465 هجری قمری بوده است. ذهبی گفت: صحیح مرگ او در سال شصت و سه است.

انصاری شاگرد [[ابوالقاسم قشیری]] بود. عبد الکریم بن هوزان بن عبد الملک بن طلحة ابن محمد أبو القاسم القشیری النیشابوری ، که در سال 448 هجری قمری به [[بغداد]] آمد ، از ثقات بود اصول را بر مذهب [[اشعری]] می دانست و فروع را بر مذهب [[شافعی]].تولد وی را در ماه ربیع الاول سال 376 هجری قمری ذکر کرده اند و در سال 465 هجری قمری درگذشت . به نظر می رسد که رابطه انصاری با ابوالقاسم قشیری بیشتر از رابطه شاگرد با استاد بوده است؛ بلکه رابطه مرید و خادم با مربی و مرشد بود. انصاری مدتی به ابوالقاسم قشیری خدمت کرد و استفاده خوبی از دانش وی کرد.

ابوالمعالی الجوینی: مشهورترین استاد انصاری که از او دانش کسب کرده ابوالمعالی بوده است . وی امام الحرمین ، ابوالمعالی جوینی ، عبدالملک بن عبدالله بن یوسف است: وی در سال 478 هجری قمری درگذشت. آثار او عبارتند از: الشامل در اصول دین،الإرشاد إلى قواطع الأدلة در اصول اعتقاد،العقیدة النظامیة در علم کلام ،البرهان در[[اصول فقه]] و... .جوینی تأثیر زیادی بر شاگردش ابوالقاسم انصاری داشت. با یک مقایسه ساده بین الغنیهدر علم کلام و نوشته های کلامی جوینی به ویژه الارشاد و الشامل قدرت تأثیر جوینی بر شاگرد وی آشکار می شود.انصاری حتی مقالات جوینی را شرح کرده است و بهترین دلیل بر این مدعا آن که او صد و پنجاه و چهار بار صراحتاً از جوئیتی در الاهیات الغنیه نقل قول کرده است.

ابوالفتح شهرستانی: محمد بن عبدالکریم بن احمد ، ابوالفتح شهرستانی ، وی در سال 479 هجری قمری متولد شد و در سال 548 هجری قمری درگذشت. از مهمترین آثار او عبارتند از: نهایة الإقدام در علم کلام، الملل والنحل، تاریخ الحکماء، تلخیص الأقسام لمذاهب الأنام در علم کلام، المصارعات، الإرشاد إلى عقائد العباد، و... .

در پایان عمر انصاری از ضعف بینایی و سنگینی گوش رنج می برد. گروهی از کسانی که برای او تراجمنوشته اند معتقدند که مرگ وی در سال 512 هجری قمری بوده است ، و برخی ذکر کردند که او در ماه جمادی الاخیره همان سال درگذشت و در تعیین سال مرگ او توسط ذهبی و [[سیوطی]] اختلاف وجود دارد. جایی که آنها ذکر کردند که مرگ او در سال 511 هجری قمری بوده است ، برخلاف انبوه کسانی که او را ترجمه کرده اند<ref>[https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A3%D8%A8%D9%88_%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%B3%D9%85_%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%86%D8%B5%D8%A7%D8%B1%D9%8A أبو القاسم الأنصاری]</ref>.