۸۷٬۷۷۵
ویرایش
قم: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ك' به 'ک'
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'ك' به 'ک') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۱۲۵: | خط ۱۲۵: | ||
=حرم= | =حرم= | ||
مجموعه حرم حضرت معصومه علیها السلام در | مجموعه حرم حضرت معصومه علیها السلام در مرکز شهر قم یکی از بزرگ ترین و ارزشمندترین آثار معماری اسلامی ایران است که یادگارهای گرانبهایی از قرون مختلف را در بر دارد. این مجموعه برمزار حضرت فاطمه علیها السلام، دخت امام موسی کاظم و خواهر امام رضا علیهما السلام ملقب به معصومه بنا گردیده است. | ||
آنچه از محتوای نوشته ها و تحقیقات بر می آید، هنگامی | آنچه از محتوای نوشته ها و تحقیقات بر می آید، هنگامی که در سال 201 هجری حضرت فاطمه معصومه علیها السلام رحلت فرمود و در باغ بابلان به خاک سپرده شد، موسی بن خزرج بر مزار مطهر وی سایبانی از بوریا برپاداشت. چون حصیر در برابر گرما و سرما مقاومت نداشت، به مرور زمان خراب شد. | ||
در سال 447 ه . ق. میر ابوالفضل عراقی وزیر طغرل | در سال 447 ه . ق. میر ابوالفضل عراقی وزیر طغرل که مردی دیندار بود، قبه ای بر فراز آن مزار بنا نهاد که طبق تحقیقات محققان، این گنبد وسیع و بلند به قطر داخلی 11 و ارتفاع 14 متر بود. | ||
در عصر صفویه حرم حضرت معصومه دارای چهار صحن بود | در عصر صفویه حرم حضرت معصومه دارای چهار صحن بود که پشت سر هم قرار گرفته بود و زائرین از یکی از صحنها وارد و از صحن دیگر خارج می شدند. در عصر قاجاریه، توجه خاص فتحعلیشاه بنای کنونی حرم را با تزیینات خود به دنبال داشت؛ چنان که تزیینات، رواقها و بیوتات فعلی حرم اغلب متعلق به آن دوره می باشد.<ref>تاریخچه حرم حضرت معصومه (س) از چه زمانی است</ref> | ||
=امام زادگان مدفون در قم= | =امام زادگان مدفون در قم= | ||
==امام زاده اسماعیل== | ==امام زاده اسماعیل== | ||
این امام زاده در دامنه | این امام زاده در دامنه کوه بیدقان در 18 کیلومتری قم به چشم می خورد. بنای بقعه از ابنیه قرن هفتم هجری است که از اساس با مصالح سنگ و گچ بنیان گردیده و بسیار متین و مستحکم است بنای امام زاده دارای منبری به تاریخ 922 ه . ق. است و تزیینات زیبایی دارد. | ||
==امام زاده موسی مبرقع== | ==امام زاده موسی مبرقع== | ||
امام زاده موسی بن مبرقع، فرزند امام محمد تقی علیه السلام جد سادات رضوی است و اولین | امام زاده موسی بن مبرقع، فرزند امام محمد تقی علیه السلام جد سادات رضوی است و اولین کسی از سادات رضوی است که در سال 256 ه . ق. در قم اقامت گزید. موسی مبرقع در 296 ه . ق. از دنیا رفت و در مکانی که اکنون مزار اوست دفن شد. دهلیز و راهرو بقعه مشحون از آثار هنری است که از قرن نهم هجری باقی مانده است. | ||
==امام زاده شاه اسماعیل== | ==امام زاده شاه اسماعیل== | ||
مقبره شاهزاده حمزه از فرزندان موسی بن جعفر علیهماالسلام و برادر امام رضا علیه السلام در میدان | مقبره شاهزاده حمزه از فرزندان موسی بن جعفر علیهماالسلام و برادر امام رضا علیه السلام در میدان کمند قم واقع شده و حرمت و تقدّس ویژه ای نزد مردم قم داراست. | ||
در جنب این امام زاده، امام زاده دیگری به نام شاهزاده احمد وجود دارد | در جنب این امام زاده، امام زاده دیگری به نام شاهزاده احمد وجود دارد که گویا برادر شاهزاده حمزه است. قبرهای متعددی در اطراف هر دو امام زاده به چشم می خورد. | ||
==امام زاده علی بن جعفر (در بهشت)== | ==امام زاده علی بن جعفر (در بهشت)== | ||
بنای مقبره امام زاده علی بن جعفر مشهور به «دربهشت» متعلق به اوایل قرن هشتم هجری است | بنای مقبره امام زاده علی بن جعفر مشهور به «دربهشت» متعلق به اوایل قرن هشتم هجری است که در دوران قاجار ایوان و بیوتاتی بدان اضافه گردیده است. از جمله تزیینات این بنا عبارت اند از: گچبری بنا که در زمره برجسته ترین آثار هنری قرن هشت و همطراز بناهای همچون گنبد علویان همدان، مدرسه حیدریه قزوین، بقعه پیر بکران اصفهان است. | ||
==امام زاده سید سربخش== | ==امام زاده سید سربخش== | ||
این امام زاده در خیابان آذر مقابل چهل اختران قرار گرفته و شخص مدفون در آن از نوادگان امام جعفر صادق علیه السلام می باشد. بر اساس نوشته گچبری پایانی | این امام زاده در خیابان آذر مقابل چهل اختران قرار گرفته و شخص مدفون در آن از نوادگان امام جعفر صادق علیه السلام می باشد. بر اساس نوشته گچبری پایانی کتیبه، تاریخ احداث بنا، محرم الحرام 774 هجری ثبت شده است. این بنا، به دستور غیاث الدین امیرمحمد از بزرگان خاندان علی صفی بنیاد شده و تزیینات آن کار علی بن محمد بن ابی شجاع هنرمند بزرگ آن دوره است. | ||
==امام زاده احمد بن اسحاق== | ==امام زاده احمد بن اسحاق== | ||
مقبره امام زاده احمد بن اسحاق از نوادگان امام هفتم علیه السلام در میدان | مقبره امام زاده احمد بن اسحاق از نوادگان امام هفتم علیه السلام در میدان کهنه قم یا میدان زکریابن آدم در جوار امام زاده شاهزاده حمزه واقع شده است. این بنا، از بناهای باستانی قبل از صفویه است که به دستور شاه عباس تعمیر و تزیین شده است. | ||
==امام زاده ابوالعباس احمد== | ==امام زاده ابوالعباس احمد== | ||
این آرامگاه در مجاورت امام زاده در بهشت قرار گرفته و از آثار قرن هشتم هجری می باشد. او از جمله سادات حسن سجادی بوده و جدش، ابوالفضل حسین، از صحابه امام | این آرامگاه در مجاورت امام زاده در بهشت قرار گرفته و از آثار قرن هشتم هجری می باشد. او از جمله سادات حسن سجادی بوده و جدش، ابوالفضل حسین، از صحابه امام عسکری علیه السلام است. | ||
==امام زاده شاه ابراهیم== | ==امام زاده شاه ابراهیم== | ||
این بنا در مزرعه شاه ابراهیم در 24 | این بنا در مزرعه شاه ابراهیم در 24 کیلومتری قم واقع شده و بنای کنونی آن مزار از دوره صفوی است. | ||
==امام زاده شاهزاده ابو احمد== | ==امام زاده شاهزاده ابو احمد== | ||
| خط ۱۶۵: | خط ۱۶۵: | ||
==شاهزاده احمد و علی حارث== | ==شاهزاده احمد و علی حارث== | ||
این بنا در شرق شهر قم - در | این بنا در شرق شهر قم - در خاکفرج - واقع شده و شامل بقعه و دو ایوان با چندین حجره، غرفه و صحن است که قدمت آن به دوره شاه طهماسب صفوی می رسد. | ||
==امام زاده شاهزاده جعفر غریب== | ==امام زاده شاهزاده جعفر غریب== | ||
این آرامگاه در 6 | این آرامگاه در 6 کیلومتری شرق قم و مدفن یکی از نوادگان امام کاظم علیه السلام می باشد. در وسط بقعه، مرقدی با پوشش کاشی و از آثار عصر فتحعلیشاه دیده می شود. | ||
امام زاده شاهزاده | امام زاده شاهزاده زکریا | ||
امام زاده شاهزاده سید علی | امام زاده شاهزاده سید علی | ||
| خط ۱۷۹: | خط ۱۷۹: | ||
==امام زاده عبدالله== | ==امام زاده عبدالله== | ||
این آرامگاه در | این آرامگاه در نزدیکی قلعه صدری قم واقع شده و منسوب به امام زاده ای از نوادگان امام سجاد علیه السلام است. این بنا مربوط به دوره قبل از قاجار می شود. | ||
==بقعه بابا مسافر== | ==بقعه بابا مسافر== | ||
این بقعه در منتهی الیه | این بقعه در منتهی الیه کوچه تکیه باغ پنبه در شمال شرقی شهر قم و نزدیک دروازه ری واقع شده است. این بقعه از ابینه تاریخی و احتمالاً از آثار دوره صفویه است. | ||
==بقعه چهار امام زاده شهره، ملا آقا== | ==بقعه چهار امام زاده شهره، ملا آقا== | ||
این بقعه در جانب شمالی و خارج شهر قم و در | این بقعه در جانب شمالی و خارج شهر قم و در کنار امام زاده ابو احمد و شاهزاده سید علی واقع شده است و به ظاهر مدفن چهار امام زاده به نامهای ابوعبدالله حسین و سه پسرش به نامهای ابومحمد حسن، ابوعلی محمد و ابوطالب محسن است. بنای بقعه در دوره صفویه احداث شده است. | ||
بقعه خدیجه خاتون | بقعه خدیجه خاتون | ||
==امام زاده سلطان محمد شریف | ==امام زاده سلطان محمد شریف | ||
بنای مزار منسوب به سلطان محمد شریف - فرزند ابوالقاسم علی نقیب قم از نوادگان امام چهارم در محله ای به همین نام، | بنای مزار منسوب به سلطان محمد شریف - فرزند ابوالقاسم علی نقیب قم از نوادگان امام چهارم در محله ای به همین نام، نزدیک دروازه قلعه شهر واقع شده است و نمونه ای خوب از سبک معماری و تزیین قرن نهم و دهم هجری می باشد. | ||
==امام زاده شاهزاده ابراهیم== | ==امام زاده شاهزاده ابراهیم== | ||
این بنا در بیرون دروازه | این بنا در بیرون دروازه کاشان - قم و نزدیک مزار «در بهشت» درون محوطه محصوری که به عنوان گورستان استفاده می شود، واقع شده و مدفن یکی از نوادگان امام هفتم است. تاریخ ساخت این بنا بر اساس قدیمی ترین کتیبه موجود، به اوایل قرن نهم هجری می رسد. | ||
==امام زاده شاهزاده ابراهیم و محمد== | ==امام زاده شاهزاده ابراهیم و محمد== | ||
| خط ۱۹۹: | خط ۱۹۹: | ||
==امام زاده شاهزاده احمد قاسم== | ==امام زاده شاهزاده احمد قاسم== | ||
بنای مزار احمد بن قاسم بن احمد بن علی بن جعفر الصادق علیه السلام در | بنای مزار احمد بن قاسم بن احمد بن علی بن جعفر الصادق علیه السلام در نزدیک دروازه قلعه قم - جنوب شرقی شهر - از آثار خاندان علی صفی است. | ||
==امام زاده شاهزاده هادی و مهدی== | ==امام زاده شاهزاده هادی و مهدی== | ||
این آرامگاه در | این آرامگاه در جمکران و در دهکده هادی مهدی واقع شده است. مدفونان این امام زاده، سه تن به اسامی هادی، مهدی و ناصرالدین محمد از سادات حسینی و احفاد امام سجاد می باشند. این بنادر سال 1299 ه . ق. از طرف شاهزاده حسام السلطنه ساخته شده است. | ||
==امام زاده شش امام زاده== | ==امام زاده شش امام زاده== | ||
این بنا در خارج روستای سیف آباد قمرود در 24 | این بنا در خارج روستای سیف آباد قمرود در 24 کیلومتری شمال شرقی قم قراردارد و به نظر می رسد از آثار دوره صفوی است که در قرن چهاردهم تزیین شده و تعمیرات لازم انجام شده است. در این بنا، شش امام زاده مدفون اند که همگی از احفاد امام کاظم علیه السلام هستند. | ||
==بقعه شیخ اباصلت== | ==بقعه شیخ اباصلت== | ||
بقعه شیخ اباصلت در شمال شرقی قم و متصل به دروازه سابق ری قرار دارد. بقعه ای است آجری و ساده از دوره صفویه | بقعه شیخ اباصلت در شمال شرقی قم و متصل به دروازه سابق ری قرار دارد. بقعه ای است آجری و ساده از دوره صفویه که مدفن یکی از دانشمندان قم در قرنهای نخست هجری بوده است. <ref>kareymeh.valiasr-aj.com ›</ref> | ||
| خط ۴۰۵: | خط ۴۰۵: | ||
این منطقه از نظر زیست‌شناسى، بوم شناسى، دیرینه‌شناسى، هوا، اقلیم، اشتغال‌زایى و تفرجگاهى قابل تأمل و تحقیق ژرف بوده و به عنوان یکى از چشم‌اندازهاى توسعه استان قم مطرح است. خاک منطقه از نظر شورى، دوایر متحدالمرکزى در محدوده مرکز دریاچه تشکیل میدهد که میزان شورى از مرکز به طرف بیرون به تدریج کاهش پیدا کرده و نوع گیاهان منطقه از نظر خواص دارویى، مواد مؤثر و سایر کاربردها حائز اهمیت است. با توجه به اهمیت حفاظت و حیات تالاب حوض سلطان از تعرض سودجویان و ناآگاهان محیط زیست و ترمیم خسارات وارد شده به پوشش گیاهى، این منطقه در سال ۸۸ به مدت پنج سال به عنوان منطقه شکار ممنوع معرفی شد.درموقع پرآبی سطح دریاچه گسترش می یابد وآب آن اراضی پست وشوره زار باتلاقی پیرامون را می پوشاند ودریاچه بزرگی به طول ۱۸ وعرض ۱۶ کیلومتر تشکیل می دهد که به نام دریاچه حوض سلطان یا کویرنمک مشهور است. رودهای متعددی به این دریاچه وارد می شوند که عموما” از اراضی شوره زار ونمکی اطراف عبور می کنند.<ref>safarzon.com › mag </ref> | این منطقه از نظر زیست‌شناسى، بوم شناسى، دیرینه‌شناسى، هوا، اقلیم، اشتغال‌زایى و تفرجگاهى قابل تأمل و تحقیق ژرف بوده و به عنوان یکى از چشم‌اندازهاى توسعه استان قم مطرح است. خاک منطقه از نظر شورى، دوایر متحدالمرکزى در محدوده مرکز دریاچه تشکیل میدهد که میزان شورى از مرکز به طرف بیرون به تدریج کاهش پیدا کرده و نوع گیاهان منطقه از نظر خواص دارویى، مواد مؤثر و سایر کاربردها حائز اهمیت است. با توجه به اهمیت حفاظت و حیات تالاب حوض سلطان از تعرض سودجویان و ناآگاهان محیط زیست و ترمیم خسارات وارد شده به پوشش گیاهى، این منطقه در سال ۸۸ به مدت پنج سال به عنوان منطقه شکار ممنوع معرفی شد.درموقع پرآبی سطح دریاچه گسترش می یابد وآب آن اراضی پست وشوره زار باتلاقی پیرامون را می پوشاند ودریاچه بزرگی به طول ۱۸ وعرض ۱۶ کیلومتر تشکیل می دهد که به نام دریاچه حوض سلطان یا کویرنمک مشهور است. رودهای متعددی به این دریاچه وارد می شوند که عموما” از اراضی شوره زار ونمکی اطراف عبور می کنند.<ref>safarzon.com › mag </ref> | ||
==خانه حاج قلی خان== | ==خانه حاج قلی خان== | ||
این خانه | این خانه که هم اکنون محل اداره میراث فرهنگی است، در مرکز بافت قدیم شهر (محله چهارمردان) واقع شده است. بنای ساختمان به معماری اواخر دوره قاجاریه باز می گردد و قسمت جنوبی بنا که قدیمی ترین بخش بنا هستند، تقریباً قدمتی در حدود 120 سال دارد. | ||
==خانه زند (حاج علی خان)== | ==خانه زند (حاج علی خان)== | ||
این خانه، در | این خانه، در کنار خانه حاج قلی خان (محل اداره میراث فرهنگی قم) و در مرکز بافت قدیمی شهر (محله چهار مردان) واقع شده و از طریق کوچه گذر قلعه به بیرون ارتباط دارد. قدمت آن به حدود 120 سال و اواخر دوره قاجاریه می رسد. | ||
ستونهای سنگی همراه با سرستونها و پایه ستون، ایوانهای شمالی و شرقی و درهای چوبی از عناصر بارز بنا محسوب می گردد. | ستونهای سنگی همراه با سرستونها و پایه ستون، ایوانهای شمالی و شرقی و درهای چوبی از عناصر بارز بنا محسوب می گردد. | ||
==خانه ملاصدرا== | ==خانه ملاصدرا== | ||
این خانه متعلق به فیلسوف بزرگ قرن 11 | این خانه متعلق به فیلسوف بزرگ قرن 11 که فلسفه اشراق را به نهایت اوج خود رسانید، در کهک و به دوره صفویه مربوط است. بازسازی آن در سال 1376 ه . ش. توسط اداره امور میراث فرهنگی صورت گرفت. | ||
= | =کاروانسراها و قلعه های قدیمی= | ||
کاروانسراهای قدیمی از یادگارهای با ارزش معماری ایران، از روزگار کهن می باشد که به دلایل گوناگون ارتباطی، اقتصادی، نظامی، جغرافیایی و مذهبی احداث گردیده و در دورانهای مختلف به تدریج توسعه یافته است. کاروانسراهای قدیمی که حد فاصل بین شهر قم با دیگر شهرها قرار گرفته اند، عبارت اند از: | |||
== | ==کاروانسرای کنار گود== | ||
این | این کاروانسرای چهار ایوانی با دو حیاط مرکزی، در جاده تهران - قم بنا شده، قدمت بنا به دوره صفویه باز می گردد و عمده مصالح آن آجر و سنگ است، با تزییناتی از آجر چینی که قابل توجه است. | ||
== | ==کاروانسرای دهکده طلب== | ||
کاروانسرایی چهار ایوانی در جاده اراک - قم، در شمال سلفچگان می باشد. قدمت بنا به دوره سلجوقی و صوفی می رسد و عمده مصالح آن از آجر و سنگ است. | |||
== | ==کاروانسرای آوه== | ||
این | این کاروانسرا در جنوب جاده قم - ساوه با پلانی چهار ایوانی است. قدمت بنای این کاروانسرا به دوره سلجوقیان باز می گردد و از عمده مصالح به کار رفته در آن آجر می باشد. | ||
== | ==کاروانسرای قلعه سنگی== | ||
در 35 | در 35 کیلومتری جاده قم - ری ساخته شده و پلانی از نوع چهار ایوانی دارد، با مصالح ساختمانی سنگ که در دوره صوفیه ساخته شده است. | ||
== | ==کاروانسرای اتابکی== | ||
این | این کاروانسرا در جاده قم - کاشان با 4 ایوان در دوره قاجاریه بنا شده، اما تأییدات معماری عهد صفوی در آن نمایان است. عمده مصالح این بنا از سنگ، آجر و خشت است. | ||
== | ==کاروانسرای باقر آباد== | ||
در جاده قم - تهران (علی آباد - منظریه) واقع شده است. این بنا از آثار به جا مانده از دوره قاجاریه می باشد عمده مصالح ساختمانی بنا از آجر، سنگ و فاقد تزئینات است. | در جاده قم - تهران (علی آباد - منظریه) واقع شده است. این بنا از آثار به جا مانده از دوره قاجاریه می باشد عمده مصالح ساختمانی بنا از آجر، سنگ و فاقد تزئینات است. | ||
== | ==کاروانسرای پل دلاک== | ||
از آثار دوره صفویه در جاده قم - تهران و با مصالحی از نوع خشت بوده است | از آثار دوره صفویه در جاده قم - تهران و با مصالحی از نوع خشت بوده است که در اثر مرور زمان کاملاً تخریب شده است. | ||
== | ==کاروانسرای پاسنگان== | ||
از بناهای ارزشمند قرن 13 هجری در جاده قم - | از بناهای ارزشمند قرن 13 هجری در جاده قم - کاشان می باشد. | ||
کاروانسرای قلعه صدری.<ref>kareymeh.valiasr-aj.com</ref> | |||
=مراکز تحقیقاتی و پژوهشگاه= | =مراکز تحقیقاتی و پژوهشگاه= | ||