پرش به محتوا

اهل‌سنت جمهوری آذربایجان (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
این مقاله به جریان مذهبی و گرایش های جمعیت اهل سنت (حنفی، شافعی، سلفی ها و وهابی ها و طرفداران جنبش گولن) و رهبران و افراد تاثیر گذار در این مذاهب و تبیین برخی از اقدامات هریک از آن ها توجه دارد.
این مقاله به جریان مذهبی و گرایش های جمعیت اهل سنت (حنفی، شافعی، سلفی ها و وهابی ها و طرفداران جنبش گولن) و رهبران و افراد تاثیر گذار در این مذاهب و تبیین برخی از اقدامات هریک از آن ها توجه دارد.<div class="wikiInfo">
 
<sub>
<div class="wikiInfo">
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
|-
|-
خط ۱۳: خط ۱۰:
| data-type="authorBirthPlace" |خلیل عالمی
| data-type="authorBirthPlace" |خلیل عالمی
|-
|-
|موضوع  
|موضوع
| data-type="authorBirthPlace" |جهان اسلام
| data-type="authorBirthPlace" |جهان اسلام
|-
|-
خط ۳۱: خط ۲۸:
در میان اهل سنت، حنفی‌ها بیشترین جمعیت را دارند. تعداد کمی از آنان در جنوب و بخش عمده آنان در شمال و بیشتر در شهرهای: قازاخ، تووز و آغستافا زندگی می‌کنند. آنان مثل شیعیان مراسم خاص پرشکوهی ندارند. با این حال، اکنون آنان فعالیت بیشتری دارند و روز به روز زیادتر می‌شوند. رفتار آنان با شیعیان بسیار خوب است.<br>
در میان اهل سنت، حنفی‌ها بیشترین جمعیت را دارند. تعداد کمی از آنان در جنوب و بخش عمده آنان در شمال و بیشتر در شهرهای: قازاخ، تووز و آغستافا زندگی می‌کنند. آنان مثل شیعیان مراسم خاص پرشکوهی ندارند. با این حال، اکنون آنان فعالیت بیشتری دارند و روز به روز زیادتر می‌شوند. رفتار آنان با شیعیان بسیار خوب است.<br>


== 2. شافعی‌ها==
==2. شافعی‌ها==
اگرچه پیش از تسلط شیعیان بر آذربایجان، بیشتر مسلمانان آذربایجان شافعی مذهب بودند، ولی امروزه بیشتر شافعی‌های آذربایجان، به دلیل عدم حمایت نیروهای خارجی از آنها و حمایت از مذاهب دیگر، شافعی‌ها جای خود را به حنفی‌ها و سلفی‌ها داده و از صحنه‌ی سیاسی اجتماعی دور می‌شوند. پیش از فروپاشی شوروی 65 تا 70 درصد اهل سنت آذربایجان را شافعی‌ها و 30 تا 35 درصد آنها را حنفی‌تشکیل می‌دادند، اما بعدها با توجه به نفوذ و تبلیغات ترک‌ها،تعداد حنفی‌ها به مراتب بیشتر از شافعی‌هاست. پیروان این مذهب بیشتر در شهرستانهای شمالی آذربایجان مثل قوبا، قصار، خاچماز، اسماعیلی، زاکاتالا،شکی، قاخ، بالاکن، قبله، آغوز زندگی می‌کنند. شافعی‌ها در حد مجمع دینی، چند روحانی بیشتر ندارند، با این حال،دروس فقهی مذهب شافعی امروزه در دانشگاه اسلامی باکو تدریس می‌شود.<ref>جباری، همان</ref>
اگرچه پیش از تسلط شیعیان بر آذربایجان، بیشتر مسلمانان آذربایجان شافعی مذهب بودند، ولی امروزه بیشتر شافعی‌های آذربایجان، به دلیل عدم حمایت نیروهای خارجی از آنها و حمایت از مذاهب دیگر، شافعی‌ها جای خود را به حنفی‌ها و سلفی‌ها داده و از صحنه‌ی سیاسی اجتماعی دور می‌شوند. پیش از فروپاشی شوروی 65 تا 70 درصد اهل سنت آذربایجان را شافعی‌ها و 30 تا 35 درصد آنها را حنفی‌تشکیل می‌دادند، اما بعدها با توجه به نفوذ و تبلیغات ترک‌ها،تعداد حنفی‌ها به مراتب بیشتر از شافعی‌هاست. پیروان این مذهب بیشتر در شهرستانهای شمالی آذربایجان مثل قوبا، قصار، خاچماز، اسماعیلی، زاکاتالا،شکی، قاخ، بالاکن، قبله، آغوز زندگی می‌کنند. شافعی‌ها در حد مجمع دینی، چند روحانی بیشتر ندارند، با این حال،دروس فقهی مذهب شافعی امروزه در دانشگاه اسلامی باکو تدریس می‌شود.<ref>جباری، همان</ref>


==3. سلفی‌ها و وهابیون==
==3. سلفی‌ها و وهابیون==
بعضی از پژوهشگران حوزه قفقاز معتقدند، در هيچ دوره تاريخی جريان سلفی در جمهور آذربايجان موجود نبوده است. اما، از اواخر عمر شوروی و بخصوص از اوايل دوره استقلال جمهوری آذربايجان جريان وهابی و سلفی با مساعدت‌هایی که از طرف عربستان سعودی، کويت، امارات متحده عرب و نيز مصر و احيانا برخی ديگر از کشورهای عربی انجام شد و می‌شود، در اين کشور شکل گرفته است. بنای اولیه جریان سلفی را شخصی بنام شیخ سلیم که یک فلسطینی الاصل و اهل غزّه بود ودر دوران شوروی در دانشکده باکو و در رشته حقوق تحصیل می‌کرد، گذاشته است. این جریان فعالیت و تبلیغات خود را از سال‌های 89-1988 که آن زمان ناشناخته بود، در باکو آغاز کرد. <ref>جباری، همان، صص 69.</ref> <br>
بعضی از پژوهشگران حوزه قفقاز معتقدند، در هیچ دوره تاریخی جریان سلفی در جمهور آذربایجان موجود نبوده است. اما، از اواخر عمر شوروی و بخصوص از اوایل دوره استقلال جمهوری آذربایجان جریان وهابی و سلفی با مساعدت‌هایی که از طرف عربستان سعودی، کویت، امارات متحده عرب و نیز مصر و احیانا برخی دیگر از کشورهای عربی انجام شد و می‌شود، در این کشور شکل گرفته است. بنای اولیه جریان سلفی را شخصی بنام شیخ سلیم که یک فلسطینی الاصل و اهل غزّه بود ودر دوران شوروی در دانشکده باکو و در رشته حقوق تحصیل می‌کرد، گذاشته است. این جریان فعالیت و تبلیغات خود را از سال‌های 89-1988 که آن زمان ناشناخته بود، در باکو آغاز کرد. <ref>جباری، همان، صص 69.</ref> <br>


در اوايل استقلال جمهوری آذربايجان عده‌ای از جوانان مسلمان که در پی هویت دینی خود بودند توسط روحانیون افراطی سلفی و وهابی با این ادعا که صاحب اسلام اصیل هستند بسوی خود جذب کرده و آنها را جهت آموزش به دانشگاه بين‌المللی اسلامی مدينه در عربستان، مرکز اصلی تربيت طلاب و مبلغان وهاب معرفی می‌کردند که اکنون در عرصه تبليغات مذهبی در جمهور آذربايجان فعالند.
در اوایل استقلال جمهوری آذربایجان عده‌ای از جوانان مسلمان که در پی هویت دینی خود بودند توسط روحانیون افراطی سلفی و وهابی با این ادعا که صاحب اسلام اصیل هستند بسوی خود جذب کرده و آنها را جهت آموزش به دانشگاه بین‌المللی اسلامی مدینه در عربستان، مرکز اصلی تربیت طلاب و مبلغان وهاب معرفی می‌کردند که اکنون در عرصه تبلیغات مذهبی در جمهور آذربایجان فعالند.
عربستان سعودی در پوشش امضای توافق نامه همکاری در زمينه دينی با دولت جمهوری آذربايجان و نيز جلب همکاری اداره مسلمانان قفقاز توانسته است به حمايت از وهابی‌ها در جمهوری آذربايجان پوشش قانونی بدهد. <ref>جنبش ها و جریان های وهابی و تکفیری در جمهوری آذربایجان، سه شنبه ۱۲ آبان ۱۳۹۴: http://www.iiwfs.com/index.php/fa/iiwfs-news/889-2015</ref><br>
عربستان سعودی در پوشش امضای توافق نامه همکاری در زمینه دینی با دولت جمهوری آذربایجان و نیز جلب همکاری اداره مسلمانان قفقاز توانسته است به حمایت از وهابی‌ها در جمهوری آذربایجان پوشش قانونی بدهد. <ref>جنبش ها و جریان های وهابی و تکفیری در جمهوری آذربایجان، سه شنبه ۱۲ آبان ۱۳۹۴: http://www.iiwfs.com/index.php/fa/iiwfs-news/889-2015</ref><br>


از چهره‌های شاخص آنها، می‌توان به قامت سليمانوف، رهبر این جریان در آذربایجان و امام جماعت مسجد ابوبکرباکو، عليخان موسی‌اف، ويسل عروج‌اف،سهراب شيخعلی‌اف، ثامن محمدوف و ...اشاره کرد که در عرصه اينترنت و فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی در تبليغ آموزه‌های وهابی تحت نام سلفيت مشغول می‌باشند.<ref>همان</ref><br>
از چهره‌های شاخص آنها، می‌توان به قامت سلیمانوف، رهبر این جریان در آذربایجان و امام جماعت مسجد ابوبکرباکو، علیخان موسی‌اف، ویسل عروج‌اف،سهراب شیخعلی‌اف، ثامن محمدوف و ...اشاره کرد که در عرصه اینترنت و فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی در تبلیغ آموزه‌های وهابی تحت نام سلفیت مشغول می‌باشند.<ref>همان</ref><br>


در مورد تعداد جمعيت وهابی‎های سلفی در جمهوری آذربايجان آمار دقيقی در دست نيست. رسانه‌های جمهوری آذربايجان از وجود 15 هزار نفر تا 65 هزار نفر در اين کشور خبر می‌دهند. نشریه مشهور “Novoya qazeta” روسیه در سال ۲۰۱۳ میلادی در گزارشی درباره گسترش وهابیت در جمهوری آذربایجان با تلاش‌های عربستان سعودی، تعداد وهابی‌ها را در این کشور شیعه مذهب، بین ۱۵ تا ۲۰ هزار نفر تخمین زده بود.<ref>بررسی موانع جریان های شیعی در تاریخ معاصر قفقاز(2): http://www.sedayeshia.com/fa/article/19508</ref>  
در مورد تعداد جمعیت وهابی‎های سلفی در جمهوری آذربایجان آمار دقیقی در دست نیست. رسانه‌های جمهوری آذربایجان از وجود 15 هزار نفر تا 65 هزار نفر در این کشور خبر می‌دهند. نشریه مشهور “Novoya qazeta” روسیه در سال ۲۰۱۳ میلادی در گزارشی درباره گسترش وهابیت در جمهوری آذربایجان با تلاش‌های عربستان سعودی، تعداد وهابی‌ها را در این کشور شیعه مذهب، بین ۱۵ تا ۲۰ هزار نفر تخمین زده بود.<ref>بررسی موانع جریان های شیعی در تاریخ معاصر قفقاز(2): http://www.sedayeshia.com/fa/article/19508</ref>  


بعضی هم معتقدند: تعداد وهّابی‌ها در جمهوری آذربایجان حدود 50 هزار نفر است و آنها به چهار گروه خوارج امروز، جماعت، هجرت، تکفیر و اخوان تقسیم می‌شوند. <ref>احمد کاظمی،همکاری‌های باکو و ریاض درپیشبرد پان آذریسم، دوفصلنامه سیاست و روابط بین الملل، سال سوم، شماره 5، بهار و تابستان1399.</ref><br>
بعضی هم معتقدند: تعداد وهّابی‌ها در جمهوری آذربایجان حدود 50 هزار نفر است و آنها به چهار گروه خوارج امروز، جماعت، هجرت، تکفیر و اخوان تقسیم می‌شوند. <ref>احمد کاظمی،همکاری‌های باکو و ریاض درپیشبرد پان آذریسم، دوفصلنامه سیاست و روابط بین الملل، سال سوم، شماره 5، بهار و تابستان1399.</ref><br>


تراکم جمعیتی جریان وهابیت و محل سکونت آنها بیشتر در شمال این کشور- بخاطر اکثریت اهل سنت در آن‌جا- می‌باشد. اما، علاوه بر شمال جمهوری آذربايجان که به لحاظ همجواری با داغستان روسيه که منطقه مناسبی برای فعاليت جریان وهابیت می‌باشد، منطقه سومقائييت و نيز باکو، پايتخت جمهوری آذربايجان می‌باشد.<br>
تراکم جمعیتی جریان وهابیت و محل سکونت آنها بیشتر در شمال این کشور- بخاطر اکثریت اهل سنت در آن‌جا- می‌باشد. اما، علاوه بر شمال جمهوری آذربایجان که به لحاظ همجواری با داغستان روسیه که منطقه مناسبی برای فعالیت جریان وهابیت می‌باشد، منطقه سومقائییت و نیز باکو، پایتخت جمهوری آذربایجان می‌باشد.<br>


بر اساس اطلاعات مطبوعات جمهوری آذربایجان، وهابیت از جمهوری‌های خودمختار داغستان و چچنستان روسیه به مناطق شمالی جمهوری آذربایجان سرایت داده می‌شود. از جمله شهرهایی که وهابیت در آنجا گسترش دارد شهرهای بالاکن، زاگاتالا، گوسار، خاچماز و گاخ است.<ref>بررسی موانع جریان های شیعی در تاریخ معاصر قفقاز(2)</ref><br>
بر اساس اطلاعات مطبوعات جمهوری آذربایجان، وهابیت از جمهوری‌های خودمختار داغستان و چچنستان روسیه به مناطق شمالی جمهوری آذربایجان سرایت داده می‌شود. از جمله شهرهایی که وهابیت در آنجا گسترش دارد شهرهای بالاکن، زاگاتالا، گوسار، خاچماز و گاخ است.<ref>بررسی موانع جریان های شیعی در تاریخ معاصر قفقاز(2)</ref><br>


هرچند جریان وهابیت فعالیت‌های خود را در آذربایجان مخفیانه و زیر زمینی انجام می‌دهد امّا تحولات سویه و عراق و بروز جریان تکفیری و داعش در این کشورها، باعث بروز و ظهور این جریان در آذربایجان و آشکار شدن چهره واقعی آنها شد. گفته می شود حدود چهارصد الی هزار نفر از وهابی‌های جمهوری آذربايجان به سوريه اعزام شدند که به علت پرتعداد بودنشان «جمعيت آذری» وهابی‌ها در سوريه تشکيل شد.<ref>همان</ref><br>
هرچند جریان وهابیت فعالیت‌های خود را در آذربایجان مخفیانه و زیر زمینی انجام می‌دهد امّا تحولات سویه و عراق و بروز جریان تکفیری و داعش در این کشورها، باعث بروز و ظهور این جریان در آذربایجان و آشکار شدن چهره واقعی آنها شد. گفته می شود حدود چهارصد الی هزار نفر از وهابی‌های جمهوری آذربایجان به سوریه اعزام شدند که به علت پرتعداد بودنشان «جمعیت آذری» وهابی‌ها در سوریه تشکیل شد.<ref>همان</ref><br>


فعالیت‌، تبلیغ و نفوذ جریان وهابیت در آذربایجان گسترده است. آنها در میان اساتید دانشگاه، دانشجویان، ورزشکاران،پزشکان،کارگران وحتی بیکاران، تبلیغ می‌کنند. و جوان و تحصیل‌کردگان زودتر و بیشتر جذب آنان می‌شوند. آنان درباره تمام اعتقادات شیعه، از نماز، صوم تا دفن و…، شبهه وارد می‌کنند و بر ضعف اعتقاد شیعیان فقط از قرآن دلیل می‌آورند. در ظاهر خوش‌رفتارند وچون مردم نسبت به وهابیت حساس هستند خود را نه وهابی که سنّی معرفی می‌کنند. سلفی‌های آذربایجان معمولاً آزادانه و آشکارا به اسم سنّی حنبلی (نه وهابی) ولی با اعتقادات وهابی به تبلیغ می‌پردازند.<ref>http://www.iiwfs.com/index.php/fa/iiwfs-news/889-2015-10-26</ref><br><br>
فعالیت‌، تبلیغ و نفوذ جریان وهابیت در آذربایجان گسترده است. آنها در میان اساتید دانشگاه، دانشجویان، ورزشکاران،پزشکان،کارگران وحتی بیکاران، تبلیغ می‌کنند. و جوان و تحصیل‌کردگان زودتر و بیشتر جذب آنان می‌شوند. آنان درباره تمام اعتقادات شیعه، از نماز، صوم تا دفن و…، شبهه وارد می‌کنند و بر ضعف اعتقاد شیعیان فقط از قرآن دلیل می‌آورند. در ظاهر خوش‌رفتارند وچون مردم نسبت به وهابیت حساس هستند خود را نه وهابی که سنّی معرفی می‌کنند. سلفی‌های آذربایجان معمولاً آزادانه و آشکارا به اسم سنّی حنبلی (نه وهابی) ولی با اعتقادات وهابی به تبلیغ می‌پردازند.<ref>http://www.iiwfs.com/index.php/fa/iiwfs-news/889-2015-10-26</ref><br>


سلفی‌های آذربایجان به دو گروه عمده تقسیم می‌شوند. یک گروه به رهبری قامت سلیمان‌اف و گروه دیگر که رادیکال‌تر است و از نظر گروه اول خوارج نامیده می‌شوند.<br>
سلفی‌های آذربایجان به دو گروه عمده تقسیم می‌شوند. یک گروه به رهبری قامت سلیمان‌اف و گروه دیگر که رادیکال‌تر است و از نظر گروه اول خوارج نامیده می‌شوند.<br>
خط ۶۳: خط ۶۰:


در کنار این‌ها، سه عامل مهم دیگر در گسترش وهابیت و سلفی‌گری در جمهوری آذربایجان، تأثیرگذار است: اولاً اکثریت آنها بومیِ سنی بوده و از اقلیت‌های قومی هستند؛ ثانیاً دوقطبی شدن سریع جامعه و فقر فزاینده‌ی جامعه‌ی آذربایجان منجر به شیفتگی فراگیر و جذب به نهادهای سنتی شده است. آنها از فقر و نارضایتی مردم و فساد حکومت استفاده کرده و دولت را نقد می‌کنند. ثالثاً سلفی‌ها ویژگی‌های جهانی ایدئولوژی‌شان را تبلیغ کرده و بنا را برصحت این فرضیه خود می‌گذارند که فراتر از همه‌ی سنتها و فرقه‌های اسلامی هستند.<ref>محسن خلیجی و ابراهیم مجیدی،« رشد هویت اسلامی- شیعی در جمهوری آذربایجان»، فصلنامه علمی-پژوهشی شیعه شناسی، سال هفتم، شماره 26، تابستان 1388، ص45.</ref>
در کنار این‌ها، سه عامل مهم دیگر در گسترش وهابیت و سلفی‌گری در جمهوری آذربایجان، تأثیرگذار است: اولاً اکثریت آنها بومیِ سنی بوده و از اقلیت‌های قومی هستند؛ ثانیاً دوقطبی شدن سریع جامعه و فقر فزاینده‌ی جامعه‌ی آذربایجان منجر به شیفتگی فراگیر و جذب به نهادهای سنتی شده است. آنها از فقر و نارضایتی مردم و فساد حکومت استفاده کرده و دولت را نقد می‌کنند. ثالثاً سلفی‌ها ویژگی‌های جهانی ایدئولوژی‌شان را تبلیغ کرده و بنا را برصحت این فرضیه خود می‌گذارند که فراتر از همه‌ی سنتها و فرقه‌های اسلامی هستند.<ref>محسن خلیجی و ابراهیم مجیدی،« رشد هویت اسلامی- شیعی در جمهوری آذربایجان»، فصلنامه علمی-پژوهشی شیعه شناسی، سال هفتم، شماره 26، تابستان 1388، ص45.</ref>
==4. جنبش گولن (نورچی‌ها)==
==4. جنبش گولن (نورچی‌ها)==


خط ۱۲۱: خط ۱۱۵:
این جمعیت خیریه‌ای اماراتی در سال 1979 در کشور امارات تشکیل شده است و از سال 1994 در جمهوری آذربایجان و درشهرهای باکو وسومقائیت فعال است وبصورت ناشناخته میان وهابیون (که اصطلاحاً گیشه وهابی گفته می‌شود) پول نقد و سایر کمک‌های مالی توزیع می‌کند. این سازمان‌ها فعالیت‌هایی نظیر تبلیغ دین، کلاس‌های آموزش قرآن، تحصیل جوانان در خارج از کشور و ساخت مساجد در جمهوری آذربایجان را در دستور کار داشته اند.<ref>همان</ref>
این جمعیت خیریه‌ای اماراتی در سال 1979 در کشور امارات تشکیل شده است و از سال 1994 در جمهوری آذربایجان و درشهرهای باکو وسومقائیت فعال است وبصورت ناشناخته میان وهابیون (که اصطلاحاً گیشه وهابی گفته می‌شود) پول نقد و سایر کمک‌های مالی توزیع می‌کند. این سازمان‌ها فعالیت‌هایی نظیر تبلیغ دین، کلاس‌های آموزش قرآن، تحصیل جوانان در خارج از کشور و ساخت مساجد در جمهوری آذربایجان را در دستور کار داشته اند.<ref>همان</ref>


==4. دیگر سازمان‌های خیریه ==
==4. دیگر سازمان‌های خیریه==
در کنار سازمان دارالبر، سازمان‌های[[«الاغاث»]]، [[«کنگره‌اسلام»]]، [[«دنیای‌اسلام»]]، [[«نجات»]] و[[«الخیریه»]]، دیگر سازمان‌های عربستانی تحت عنوان جمعیت‌های خیریه در آذربایجان هستند. فعالیت این مراکز به کمک مالی محدود نمی شود، بلکه توزیع کتاب، کتابچه، جزوه، نشریه و جذب طلبه برای تحصیل در مراکز آموزشی عربستان را هم شامل می شود.  
در کنار سازمان دارالبر، سازمان‌های[[«الاغاث»]]، [[«کنگره‌اسلام»]]، [[«دنیای‌اسلام»]]، [[«نجات»]] و[[«الخیریه»]]، دیگر سازمان‌های عربستانی تحت عنوان جمعیت‌های خیریه در آذربایجان هستند. فعالیت این مراکز به کمک مالی محدود نمی شود، بلکه توزیع کتاب، کتابچه، جزوه، نشریه و جذب طلبه برای تحصیل در مراکز آموزشی عربستان را هم شامل می شود.  


خط ۱۳۵: خط ۱۲۹:


در سال ۲۰۰۶ میلادی دادگاه جمهوری آذربایجان، جرایم سنگین باکو شش تن از اعضای «الموحدون» را که به اتهام خرید و فروش غیرقانونی سلاح و دزدی مسلحانه، عبور غیرقانونی از مرزها، جعل اسناد و مقاومت در مقابل اجرای قوانین جمهوری آذربایجان متهم شده بودند به زندان‌های ۱۰ تا ۱۵ ساله محکوم کرد.<ref>بررسی موانع جریان های شیعی در تاریخ معاصر قفقاز(2) http://www.sedayeshia.com/fa/article/19508 </ref><br>
در سال ۲۰۰۶ میلادی دادگاه جمهوری آذربایجان، جرایم سنگین باکو شش تن از اعضای «الموحدون» را که به اتهام خرید و فروش غیرقانونی سلاح و دزدی مسلحانه، عبور غیرقانونی از مرزها، جعل اسناد و مقاومت در مقابل اجرای قوانین جمهوری آذربایجان متهم شده بودند به زندان‌های ۱۰ تا ۱۵ ساله محکوم کرد.<ref>بررسی موانع جریان های شیعی در تاریخ معاصر قفقاز(2) http://www.sedayeshia.com/fa/article/19508 </ref><br>
==3. جیش الله==
==3. جیش الله==
جیش‌الله از دیگر گروه‌های افراطی وهابی است که توسط «مبارز علی اف » که یک افسر جدا شده از وزارت کشور بود در جمهوری آذربایجان بنیان گذاری شد و فعالیت خود را از اواخر دهه نود میلادی آغاز کرد. مبارز علی‌اف و گروه جیش الله متهم به چندین عملیات خرابکارانه از جمله حمله به یک معبد کریشنا و دفتر بانک بازسازی و توسعه اروپا در باکو شدند که بدان نیز اعتراف کردند. آنها با این اقدامات خود، قصد داشتند سلفی‌گری را هر چه بیشتر در جمهوری آذربایجان گسترش دهند.مبارز علی‌اف در سال ۲۰۰۰ بازداشت و به حبس ابد محکوم شد.<ref>همان</ref><br>
جیش‌الله از دیگر گروه‌های افراطی وهابی است که توسط «مبارز علی اف » که یک افسر جدا شده از وزارت کشور بود در جمهوری آذربایجان بنیان گذاری شد و فعالیت خود را از اواخر دهه نود میلادی آغاز کرد. مبارز علی‌اف و گروه جیش الله متهم به چندین عملیات خرابکارانه از جمله حمله به یک معبد کریشنا و دفتر بانک بازسازی و توسعه اروپا در باکو شدند که بدان نیز اعتراف کردند. آنها با این اقدامات خود، قصد داشتند سلفی‌گری را هر چه بیشتر در جمهوری آذربایجان گسترش دهند.مبارز علی‌اف در سال ۲۰۰۰ بازداشت و به حبس ابد محکوم شد.<ref>همان</ref><br>


==4 القاعده قفقاز ==
==4 القاعده قفقاز==
این گروه متشکل از شهروندان جمهوری آذربایجان، ترکیه، روسیه و یمن بودند که در دره پانکیسی در گرجستان آموزش‌های نظامی دیده بودند و در ماه آوریل سال ۲۰۰۶ میلادی ۱۶ عضو آن به اتهام خرید و فروش و نگهداری سلاح به زندان ابد محکوم شدند. <ref>همان</ref><br>
این گروه متشکل از شهروندان جمهوری آذربایجان، ترکیه، روسیه و یمن بودند که در دره پانکیسی در گرجستان آموزش‌های نظامی دیده بودند و در ماه آوریل سال ۲۰۰۶ میلادی ۱۶ عضو آن به اتهام خرید و فروش و نگهداری سلاح به زندان ابد محکوم شدند. <ref>همان</ref><br>


خط ۱۵۸: خط ۱۵۰:


=شخصیت‌های مؤثر و مهم جریان وهابیت=
=شخصیت‌های مؤثر و مهم جریان وهابیت=
# [[قامت سلیمانوف]] -وی رئیس سلفی‌های جمهوری آذربایجان و امام جماعت مسجد ابوبکر باکو است . وی تحصیل كرده‌ی دانشگاه اسلامی مدینه، یكی از مراكز مهم آموزشی سلفی گری است.
 
#[[قامت سلیمانوف]] -وی رئیس سلفی‌های جمهوری آذربایجان و امام جماعت مسجد ابوبکر باکو است . وی تحصیل كرده‌ی دانشگاه اسلامی مدینه، یكی از مراكز مهم آموزشی سلفی گری است.
 
مسجد ابوبکر و شخص قامت سلیمان اف از طرف عربستان و سایر کشورهای عربی حمایت همه جانبه می‌شوند، او حدود پنج سال در شهر مدینه عربستان تحصیل‌کرده است. و پیروان و شاگردان بسیاری هم در اطراف خود دارد.  
مسجد ابوبکر و شخص قامت سلیمان اف از طرف عربستان و سایر کشورهای عربی حمایت همه جانبه می‌شوند، او حدود پنج سال در شهر مدینه عربستان تحصیل‌کرده است. و پیروان و شاگردان بسیاری هم در اطراف خود دارد.  
# [[شیخ علی عسکر]]( العسکر)
 
#[[شیخ علی عسکر]]( العسکر)
 
از وی به‌عنوان یکی از رهبران سلفی‌گری در جمهوری آذربایجان نام می‌برند. وی منکر توسل و شفاعت بوده و معتقد است: هیچ منجی بین خدا و انسان وجود ندارد و جز خدا را نم‌توان پرستید. شیخ العسکر تفاوت اسلام سنی و شیعه را در این می‌داند که شیعیان را بدعتگر دانسته و مخالف اسلام سیاسی و اسلام راستین است.<ref>رشد هویت اسلامی- شیعی در جمهوری آذربایجان، فصلنامه علمی – پژوهشی شیعه شناسی، شماره 26، سال1388.</ref>
از وی به‌عنوان یکی از رهبران سلفی‌گری در جمهوری آذربایجان نام می‌برند. وی منکر توسل و شفاعت بوده و معتقد است: هیچ منجی بین خدا و انسان وجود ندارد و جز خدا را نم‌توان پرستید. شیخ العسکر تفاوت اسلام سنی و شیعه را در این می‌داند که شیعیان را بدعتگر دانسته و مخالف اسلام سیاسی و اسلام راستین است.<ref>رشد هویت اسلامی- شیعی در جمهوری آذربایجان، فصلنامه علمی – پژوهشی شیعه شناسی، شماره 26، سال1388.</ref>


# [[علیخان موسی‌اف]]
#[[علیخان موسی‌اف]]
موسی اف از فارغ التحصیلان مدرسه وهابیت در باکو می باشد که توسط عربستان تاسیس و اداره می شود. وی به عنوان رهبر تندروها در جمهوری آذربايجان شناخته می شود. در زمان حضور داعش در سوریه،فایل صوتی از سوی علی خان موسی اف منتشر شد که در آن از طرفداران خود خواسته بود تا برای شرکت در امر واجب جهاد راهی سرزمین های شام شوند و اعلام کرده بود هرکس که از این دعوت، سرپیچی کند در واقع از امر الهی فرار کرده است.<ref>https://www.dana.ir/news/689316.htm</ref>
 
# ویسل اروج‌اف (اطلاعات زیادی جز آنچه در همکاری با دیگران است، یافت نشد).
موسی اف از فارغ التحصیلان مدرسه وهابیت در باکو می باشد که توسط عربستان تاسیس و اداره می شود. وی به عنوان رهبر تندروها در جمهوری آذربایجان شناخته می شود. در زمان حضور داعش در سوریه،فایل صوتی از سوی علی خان موسی اف منتشر شد که در آن از طرفداران خود خواسته بود تا برای شرکت در امر واجب جهاد راهی سرزمین های شام شوند و اعلام کرده بود هرکس که از این دعوت، سرپیچی کند در واقع از امر الهی فرار کرده است.<ref>https://www.dana.ir/news/689316.htm</ref>
# [[سهراب شیخعلی‌اف]]
 
#ویسل اروج‌اف (اطلاعات زیادی جز آنچه در همکاری با دیگران است، یافت نشد).
#[[سهراب شیخعلی‌اف]]
 
سهراب شیخعلی اف " یکی از فعالان وهابی وابسته به عربستان سعودی در جمهوری آذربایجان اشاره کرد. وی در ماه نوامبر سال ۲۰۱۴ میلادی در پی اوج گیری مباحث مربوط به خطر وهابیت برای جمهوری آذربایجان دستگیر شد. اما طی زمان کمتر از یک سال و در پی تقویت مناسبات جمهوری آذربایجان با عربستان سعودی از زندان آزاد شد . " سهراب شیخعلی اف " از رهبران فعال جریان وهابیت در شهر سومقاییت جمهوری آذربایجان است. وی در ماه نوامبر سال ۲۰۱۴ میلادی ، در پی کشف سلاح و مواد منفجره از منزلش بازداشت شد. وی از نزدیکان قامت سلیمانف رهبر جریان وهابیت در جمهوری آذربایجان است هر دو این فعالان وهابی در عربستان سعودی تحصیل کرده اند. در این زمینه، اداره مبارزه با جرایم سازمان یافته وزارت کشور جمهوری آذربایجان در نوامبر ۲۰۱۴ میلادی پس از دستگیری سهراب شیخعلی اف اعلام کرده بود، از منزل وی در قصبه "جورات" در حومه سومقاییت سه عدد نارنجک، ۴۸ گلوله سلاح کمری، شش عدد چاشنی انفجاری، دو عدد حافظه دوربین های دارای کاربرد امنیتی و نیز پانصد جلد کتاب حاوی مضامین افراطی دینی که بر اساس قوانین جمهوری آذربایجان ممنوع می باشد، کشف شده است.<ref>بررسی موانع جریان های شیعی در تاریخ معاصر قفقاز(2) http://www.sedayeshia.com/fa/article/19508</ref> سهراب شیخ علی‌اف در سایه حمایت‌های وزارت امنیت ملی به طور غیرقانونی در ویلای شخصی خود اقدام به احداث مسجد کرده بود.<ref>https://middleeastpress.com</ref>
سهراب شیخعلی اف " یکی از فعالان وهابی وابسته به عربستان سعودی در جمهوری آذربایجان اشاره کرد. وی در ماه نوامبر سال ۲۰۱۴ میلادی در پی اوج گیری مباحث مربوط به خطر وهابیت برای جمهوری آذربایجان دستگیر شد. اما طی زمان کمتر از یک سال و در پی تقویت مناسبات جمهوری آذربایجان با عربستان سعودی از زندان آزاد شد . " سهراب شیخعلی اف " از رهبران فعال جریان وهابیت در شهر سومقاییت جمهوری آذربایجان است. وی در ماه نوامبر سال ۲۰۱۴ میلادی ، در پی کشف سلاح و مواد منفجره از منزلش بازداشت شد. وی از نزدیکان قامت سلیمانف رهبر جریان وهابیت در جمهوری آذربایجان است هر دو این فعالان وهابی در عربستان سعودی تحصیل کرده اند. در این زمینه، اداره مبارزه با جرایم سازمان یافته وزارت کشور جمهوری آذربایجان در نوامبر ۲۰۱۴ میلادی پس از دستگیری سهراب شیخعلی اف اعلام کرده بود، از منزل وی در قصبه "جورات" در حومه سومقاییت سه عدد نارنجک، ۴۸ گلوله سلاح کمری، شش عدد چاشنی انفجاری، دو عدد حافظه دوربین های دارای کاربرد امنیتی و نیز پانصد جلد کتاب حاوی مضامین افراطی دینی که بر اساس قوانین جمهوری آذربایجان ممنوع می باشد، کشف شده است.<ref>بررسی موانع جریان های شیعی در تاریخ معاصر قفقاز(2) http://www.sedayeshia.com/fa/article/19508</ref> سهراب شیخ علی‌اف در سایه حمایت‌های وزارت امنیت ملی به طور غیرقانونی در ویلای شخصی خود اقدام به احداث مسجد کرده بود.<ref>https://middleeastpress.com</ref>


# [[ثامن محمد‌اف]] (اطلاعاتی از ایشان جزء همکاری با نامبردگان در بالا یافت نشد).
#[[ثامن محمد‌اف]] (اطلاعاتی از ایشان جزء همکاری با نامبردگان در بالا یافت نشد).
 
نامبردگان در عرصه اینترنت و شبکه‌های اجتماعی فعالیت بیشتری دارند و به تبلیغ آموزه‌های وهابیت تحت نام سلفیت مشغول هستند.
نامبردگان در عرصه اینترنت و شبکه‌های اجتماعی فعالیت بیشتری دارند و به تبلیغ آموزه‌های وهابیت تحت نام سلفیت مشغول هستند.


خط ۱۷۵: خط ۱۷۵:
مساجد مشهور سلفی‌ها به‌غیر از مسجد ابوبکر در باکو، عبارت‌ است از: مسجد شهدا؛ مسجد اژدربگ؛ مسجدی در نزدیکی «مترو قره‌قارایف». بنابر نقل روزنامه OLAYLAR آنان می‌خواهند 53 هزار دلار برای ساخت مساجد در اطراف باکو سرمایه‌گذاری کنند. سایت اینترنتی( azerislam.com) مال آنهاست. <ref>رضا انصاری مهر،«دین ومذهب در جمهوری آذربایجان»، نشریه طلوع، ش16،1384، با تلخیص صص155-174</ref>  
مساجد مشهور سلفی‌ها به‌غیر از مسجد ابوبکر در باکو، عبارت‌ است از: مسجد شهدا؛ مسجد اژدربگ؛ مسجدی در نزدیکی «مترو قره‌قارایف». بنابر نقل روزنامه OLAYLAR آنان می‌خواهند 53 هزار دلار برای ساخت مساجد در اطراف باکو سرمایه‌گذاری کنند. سایت اینترنتی( azerislam.com) مال آنهاست. <ref>رضا انصاری مهر،«دین ومذهب در جمهوری آذربایجان»، نشریه طلوع، ش16،1384، با تلخیص صص155-174</ref>  
خطر وهابیت در آذربایجان در حال فزونی است و علیرغم اظهارات مسئولان دینی آذری مبنی بر نبود پایگاه در آذربایجان برای وهابیت،مساجد مختص به وهابیون در موقع نمازهای جماعت مملو از افراطیون آذری است. بدلیل بی تدبیری مسئولان دینی آذری، رهبران وهابی آذری بعنوان کارشناس دینی به جامعه معرفی شده و توانسته‌ند راه را برای تبلیغ وهابیت در آذربایجان هموار سازند. نکته قابل توجه در این است که رهبران وهابی آذری علیرغم اظهارات رسمی خویش مبنی بر مخالفت با افراط گرایی و تروریسم در مجالس خصوصی به تبلیغ افراط گرایی پرداخته و مردم را به جهاد و پیوستن به گروه تروریستی درسوری تحریک و تشویق می‌کردنند.وهابیت و عناصر افراطی در آذربایجان از پایگاه و ایدئولوژی پنهانی خوبی برخوردارند و رهبران وهابی آذری در خفا با استفاده از تبلیغات،اتباع آذربایجان را برای پیوستن به گروه تروریستی داعش در سوریه و عراق ترغیب می کنند و بدلیل شکل گیری خلاء مذهبی در آذربایجان آذریها به راحتی مجذوب اظهارات رهبران وهابی آذربایجان شده و بنام جهاد عازم سوریه و عراق می شوند. <ref>حلیلی بر نفوذ داعش در آذربایجان و تهدید آن بر علیه ایران: https://qafqaz.ir/fa</ref>
خطر وهابیت در آذربایجان در حال فزونی است و علیرغم اظهارات مسئولان دینی آذری مبنی بر نبود پایگاه در آذربایجان برای وهابیت،مساجد مختص به وهابیون در موقع نمازهای جماعت مملو از افراطیون آذری است. بدلیل بی تدبیری مسئولان دینی آذری، رهبران وهابی آذری بعنوان کارشناس دینی به جامعه معرفی شده و توانسته‌ند راه را برای تبلیغ وهابیت در آذربایجان هموار سازند. نکته قابل توجه در این است که رهبران وهابی آذری علیرغم اظهارات رسمی خویش مبنی بر مخالفت با افراط گرایی و تروریسم در مجالس خصوصی به تبلیغ افراط گرایی پرداخته و مردم را به جهاد و پیوستن به گروه تروریستی درسوری تحریک و تشویق می‌کردنند.وهابیت و عناصر افراطی در آذربایجان از پایگاه و ایدئولوژی پنهانی خوبی برخوردارند و رهبران وهابی آذری در خفا با استفاده از تبلیغات،اتباع آذربایجان را برای پیوستن به گروه تروریستی داعش در سوریه و عراق ترغیب می کنند و بدلیل شکل گیری خلاء مذهبی در آذربایجان آذریها به راحتی مجذوب اظهارات رهبران وهابی آذربایجان شده و بنام جهاد عازم سوریه و عراق می شوند. <ref>حلیلی بر نفوذ داعش در آذربایجان و تهدید آن بر علیه ایران: https://qafqaz.ir/fa</ref>
<references />
[[رده: مقالات]]
[[رده: اهل سنت]]
[[رده: آذربایجان]]
Writers، confirmed، مدیران
۸۷٬۸۵۲

ویرایش