۸۷٬۸۳۶
ویرایش
اهل‌سنت جمهوری آذربایجان (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'می کند' به 'می‌کند'
جز (جایگزینی متن - 'نمی شود' به 'نمی‌شود') |
جز (جایگزینی متن - 'می کند' به 'می‌کند') |
||
| خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
از زمان ورود این گروه به جمهوری آذربایجان، تلاش شده است که فرزندان نخبگان این کشور را جذب مراکز آموزشی این جنبش نمایند و نیز تلاش کرده‌اند که جوانانی را که در آینده احتمال دارد تبدیل به تکنوکراتها، تاجران و نخبگان سیاسی گردند، را به خود جلب نمایند و گفته‌ها و شنیده‌ها حاکی است که در این کار موفقیت بسیاری هم کسب کرده است. پیام جنبش گولن که ترکیبی از اسلام متعادل و ایده برادری ترکهاست برای بسیاری از آذری‌ها جذابیت دارد و محبوبیت این گروه مخصوصاً در بین نسل جوان که این گروه را به عنوان بدیلی برای رژیم سکولار باکو، اسلام سلفی وهابی عربستان سعودی و اسلام شیعه ایرانی در نطر می‌گیرند، بیشتر است. بنا به ادعای برخی از شواهد موجود، امروزه تعدادی از نمایندگان احزاب مختلف در پارلمان، مقامات رده بالای دفتر ریاست جمهوری و دیگر ارگانهای حکومتی به این شبکه وابسته و یا از آن حمایت میکنند.<ref>احمد نکویی و میر هادی موسوی قرالری، جنبش گولن و عملکرد آن در جمهوری آذربایجان از منظر نظریه بسیج منابع مالی و تعهد اجتماعی، فصلنامه آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 88، سال 1393، ص125.</ref> | از زمان ورود این گروه به جمهوری آذربایجان، تلاش شده است که فرزندان نخبگان این کشور را جذب مراکز آموزشی این جنبش نمایند و نیز تلاش کرده‌اند که جوانانی را که در آینده احتمال دارد تبدیل به تکنوکراتها، تاجران و نخبگان سیاسی گردند، را به خود جلب نمایند و گفته‌ها و شنیده‌ها حاکی است که در این کار موفقیت بسیاری هم کسب کرده است. پیام جنبش گولن که ترکیبی از اسلام متعادل و ایده برادری ترکهاست برای بسیاری از آذری‌ها جذابیت دارد و محبوبیت این گروه مخصوصاً در بین نسل جوان که این گروه را به عنوان بدیلی برای رژیم سکولار باکو، اسلام سلفی وهابی عربستان سعودی و اسلام شیعه ایرانی در نطر می‌گیرند، بیشتر است. بنا به ادعای برخی از شواهد موجود، امروزه تعدادی از نمایندگان احزاب مختلف در پارلمان، مقامات رده بالای دفتر ریاست جمهوری و دیگر ارگانهای حکومتی به این شبکه وابسته و یا از آن حمایت میکنند.<ref>احمد نکویی و میر هادی موسوی قرالری، جنبش گولن و عملکرد آن در جمهوری آذربایجان از منظر نظریه بسیج منابع مالی و تعهد اجتماعی، فصلنامه آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 88، سال 1393، ص125.</ref> | ||
علاوه بر دیگر مقامات دولتی، این جنبش، شبکه ای را برای دانش آموختگان نهادهای آموزشی و همچنین تجاری که روابط دوستانه‌ای با جنبش دارند،ایجاد کرده است. | علاوه بر دیگر مقامات دولتی، این جنبش، شبکه ای را برای دانش آموختگان نهادهای آموزشی و همچنین تجاری که روابط دوستانه‌ای با جنبش دارند،ایجاد کرده است. | ||
جنبش‌گولن که یکی از اهداف راهبردی خود را تربیت نسل طلایی معلمی (حدود 5 ملیون نفر در جهان)قرار داده در راستای تحقق آن، امروزه صدها شخصیت علمی در رشته های مختلف پرورش داده است .هرچند که فتح الله گولن پیروانش را از ورود به سیاست بر حذر می دارد، واقعیت این است که این جنبش سیاست را در ”خارج از دنیای سیاست“ جستجو | جنبش‌گولن که یکی از اهداف راهبردی خود را تربیت نسل طلایی معلمی (حدود 5 ملیون نفر در جهان)قرار داده در راستای تحقق آن، امروزه صدها شخصیت علمی در رشته های مختلف پرورش داده است .هرچند که فتح الله گولن پیروانش را از ورود به سیاست بر حذر می دارد، واقعیت این است که این جنبش سیاست را در ”خارج از دنیای سیاست“ جستجو می‌کند. بی‌شک در دهه های آینده در بخش‌هایی از جهان اسلام طرفداران و پیروان جنبش گولن از مرحله اثرگذاری، به مرحله روند سازی و در نهایت قدرت سازی نهادینه شده خواهند رسیدْ،همان‌طوری که امروزه در ترکیه به این سطح رسیده اند.<br> | ||
جنبش گولن هدف اصلی خود را ایجاد جامعه اسلامی متعهد و در عین حال برخوردار از علم ،معرفت و فن آوری نوین به منظور پایان تسلط غرب بر جهان اسلام اعلام کرده است."گولن" مهمترین ناسیونالیست ترک –عثمانی است که ناسیونالیسم وی نه بر مبنای خون و نژاد، بلکه بر مبنای تاریخ مشترک، تجربه و توافق بر مبنای زندگی مشترک در درون یک حکوکت قوام گرفته است،جماعت او به منظور رسانیدن مذهب به سپهر عمومی، بر تسامح، مصالحه، مدرنیته و دموکراسی تاکید می کنند.در نهایت گولن در تلاش برای ساخت قرار داد اجتماعی جدیدی است که در آن سنت های چند فرهنگی ترکی-عثمانی نقش شکل دهنده ای را بازی می کنند. وی نگرش جدیدی از اسلام معاصر را باز تولید، مجموعه گزینه‌هایی را برای مسلمان بودن و مدرن بودن تئوریزه کرده است.همچنین گفتمان جهانی حقوق بشر و مناسبات سمبلیک توسعه یافته را با بورژوازی ملی و دولت تطبیق داده،تا اینکه جنبش ایده های درونی بسیج اجتماعی را با "دعوت" برای مشارکت در ساخت جامعه آرمانی خویش در مناطقی فراهم نموده است. <br> | جنبش گولن هدف اصلی خود را ایجاد جامعه اسلامی متعهد و در عین حال برخوردار از علم ،معرفت و فن آوری نوین به منظور پایان تسلط غرب بر جهان اسلام اعلام کرده است."گولن" مهمترین ناسیونالیست ترک –عثمانی است که ناسیونالیسم وی نه بر مبنای خون و نژاد، بلکه بر مبنای تاریخ مشترک، تجربه و توافق بر مبنای زندگی مشترک در درون یک حکوکت قوام گرفته است،جماعت او به منظور رسانیدن مذهب به سپهر عمومی، بر تسامح، مصالحه، مدرنیته و دموکراسی تاکید می کنند.در نهایت گولن در تلاش برای ساخت قرار داد اجتماعی جدیدی است که در آن سنت های چند فرهنگی ترکی-عثمانی نقش شکل دهنده ای را بازی می کنند. وی نگرش جدیدی از اسلام معاصر را باز تولید، مجموعه گزینه‌هایی را برای مسلمان بودن و مدرن بودن تئوریزه کرده است.همچنین گفتمان جهانی حقوق بشر و مناسبات سمبلیک توسعه یافته را با بورژوازی ملی و دولت تطبیق داده،تا اینکه جنبش ایده های درونی بسیج اجتماعی را با "دعوت" برای مشارکت در ساخت جامعه آرمانی خویش در مناطقی فراهم نموده است. <br> | ||
اجتماع گولن مرکب از سه حلقه است :که حلقه اول به صورت کاملا وفادارانه و داوطلبانه جنبش را راهنمایی و مدیریت | اجتماع گولن مرکب از سه حلقه است :که حلقه اول به صورت کاملا وفادارانه و داوطلبانه جنبش را راهنمایی و مدیریت می‌کند.(خدمت).این گروه اصلی شامل اعضای قابل توجهی از فارغ التحصیلان دانشگاهی می باشند که به صورت ویژه ای برای آموزش در موضوعات فنی تخصصی یاقته و در مناطق روستایی و شهرهای کوچک ترکیه ریشه دارند.مهمترین هسته جنبش،مرکب از تقریبا 30 نفر (برادر بزرگ) می‌باشد.دومین حلقه ،حامیان اهداف مذهبی – ناسیونالیستی بصورت مستقیم در ایجاد اعمال خوب و از طریق صدقات (همت)فعال بوده و حلقه سوم اهداف گولن را بصورت غیر مستقیم محقق می سازند اما ارتباط سازمانی و رسمی ندارند .در کل می توان گفت که سه عنصر بازار، رسانه و آموزش فضای جدی و مکانیزم عملیاتی در رسیدن به اهداف غایی جنبش گولن تشخیص داده شده و تمام فعالیت ها در راستای آن شکل گرفته است.<ref>رحمت اله فلاح، جنبش فتح‌الله گولن:واکاوی مولفه‌های هویتی: /www.farsnews.com/newstext.php?nn=13921106000479</ref><br> | ||
نورچی‌هایکی از بانفوذ‌ترین گروه‌های اجتماعی ـ سیاسی آذربایجان تبدیل هستند. نورچی‌ها با سوء‌استفاده از نام اسلام و قوم‌گرایی ترک، نفوذ زیادی در آذربایجان یافته و اکنون به عنوان شعبه‌ای از اداره دیانت ترکیه به طور رسمی در باکو فعالیت دارند. تعدادی از رسانه‌ها از جمله کانال تلویزیونی و خبرگزار سایبری خزر و روزنامه زمان در اختیار این فرقه است که رسانه‌های یادشده، مبلغ آیین‌های خرافه‌محوری این گروه هستند.<ref>پایگاه اطلاع‌رسانی مقاومت، 25 آذرماه 1393</ref><br> | نورچی‌هایکی از بانفوذ‌ترین گروه‌های اجتماعی ـ سیاسی آذربایجان تبدیل هستند. نورچی‌ها با سوء‌استفاده از نام اسلام و قوم‌گرایی ترک، نفوذ زیادی در آذربایجان یافته و اکنون به عنوان شعبه‌ای از اداره دیانت ترکیه به طور رسمی در باکو فعالیت دارند. تعدادی از رسانه‌ها از جمله کانال تلویزیونی و خبرگزار سایبری خزر و روزنامه زمان در اختیار این فرقه است که رسانه‌های یادشده، مبلغ آیین‌های خرافه‌محوری این گروه هستند.<ref>پایگاه اطلاع‌رسانی مقاومت، 25 آذرماه 1393</ref><br> | ||
| خط ۷۸: | خط ۷۸: | ||
دانشگاه خزر به عنوان یکی از مراکز عمده آموزش عالی آذربایجان، از آموزشگاه‌های اقماری این فرقه است. برخی می‌گویند حتی عنوان اختصاری این دانشگاه که با حروف لاتینی f-g مشخص شده، برگرفته از حروف اول نام و نام خانوادگی فتح‌ا... گولن رهبر فرقه نورچی‌ها در ترکیه است. این گروه به ترکیه وابسته است، اما در لباس روشن‌فکران ملی ظاهر می‌شوند و بیشتر فعالیت‌شان در مراکز دولتی و آموزشی است.<ref>فلاح، همان</ref><br> | دانشگاه خزر به عنوان یکی از مراکز عمده آموزش عالی آذربایجان، از آموزشگاه‌های اقماری این فرقه است. برخی می‌گویند حتی عنوان اختصاری این دانشگاه که با حروف لاتینی f-g مشخص شده، برگرفته از حروف اول نام و نام خانوادگی فتح‌ا... گولن رهبر فرقه نورچی‌ها در ترکیه است. این گروه به ترکیه وابسته است، اما در لباس روشن‌فکران ملی ظاهر می‌شوند و بیشتر فعالیت‌شان در مراکز دولتی و آموزشی است.<ref>فلاح، همان</ref><br> | ||
نورچی ها که پیروان فتح الله گولن هستند، در جمهوری آذربایجان توانسته است با جمعیت بسیار وسیعی به ویژه نخبگان شهری ارتباط برقرار کند.تفاوت این جنبش با سایر جنبش‌های اسلامی در این است که آموزه‌های دینی خود را نه از طریق تبلیغات آشکار، بلکه در قالب شبکه نهادهای آموزشی سکولار، رسانه های اجتماعی و ارتباطات حرفه ای ارائه | نورچی ها که پیروان فتح الله گولن هستند، در جمهوری آذربایجان توانسته است با جمعیت بسیار وسیعی به ویژه نخبگان شهری ارتباط برقرار کند.تفاوت این جنبش با سایر جنبش‌های اسلامی در این است که آموزه‌های دینی خود را نه از طریق تبلیغات آشکار، بلکه در قالب شبکه نهادهای آموزشی سکولار، رسانه های اجتماعی و ارتباطات حرفه ای ارائه می‌کند. | ||
از زمان ورود این جنبش به جمهوری آذربایجان، تلاش شده است که فرزندان نخبگان این کشور را جذب مراکز آموزشی این جنبش نمایند و نیز جوانانی که در آینده احتمال دارد تبدیل به تکنو کرات ها، تاجران و نخبگان سیاسی گردند، به خود جلب کنند و و در این کار موفق هم بوده‌اند. پیام جنبش گولن که ترکیبی از اسلام متعادل و ایده برادری ترک هاست برای بسیاری از آذری‌ها جذابیت دارد و محبوبیت این گروه مخصوصاً در بین جوانان که آن را به عنوان بدیلی برای رژیم سکولار باکو، اسلام سلفی وهابی و اسلام شیعه ایرانی درنظر می گیرند بیشتر است.<br> | از زمان ورود این جنبش به جمهوری آذربایجان، تلاش شده است که فرزندان نخبگان این کشور را جذب مراکز آموزشی این جنبش نمایند و نیز جوانانی که در آینده احتمال دارد تبدیل به تکنو کرات ها، تاجران و نخبگان سیاسی گردند، به خود جلب کنند و و در این کار موفق هم بوده‌اند. پیام جنبش گولن که ترکیبی از اسلام متعادل و ایده برادری ترک هاست برای بسیاری از آذری‌ها جذابیت دارد و محبوبیت این گروه مخصوصاً در بین جوانان که آن را به عنوان بدیلی برای رژیم سکولار باکو، اسلام سلفی وهابی و اسلام شیعه ایرانی درنظر می گیرند بیشتر است.<br> | ||
| خط ۹۹: | خط ۹۹: | ||
سوم،جنبش گولن می تواند به عنوان یک کنترل طبیعی در برابر جمعیت شیعه-که در اکثریت اند-و نفوذ ایران مورد استفاده قرار گیرد.فلذا برخی از محققین حکومت آذربایجان، گسترش نفوذ اسلام ترکی را به رقابت‌های داخلی و پویایی‌های رقیبی بنام ایران ترجیح می دهند.از طرفی این جنبش مانند سنگری در برابر رادیکالیسم سنی به شکل وهابیت نیز ایستاده است.<br> | سوم،جنبش گولن می تواند به عنوان یک کنترل طبیعی در برابر جمعیت شیعه-که در اکثریت اند-و نفوذ ایران مورد استفاده قرار گیرد.فلذا برخی از محققین حکومت آذربایجان، گسترش نفوذ اسلام ترکی را به رقابت‌های داخلی و پویایی‌های رقیبی بنام ایران ترجیح می دهند.از طرفی این جنبش مانند سنگری در برابر رادیکالیسم سنی به شکل وهابیت نیز ایستاده است.<br> | ||
چهارم،این است که این جنبش، شبکه‌ای بسیار موفق از نهادهای آموزشی را اداره | چهارم،این است که این جنبش، شبکه‌ای بسیار موفق از نهادهای آموزشی را اداره می‌کند که بسیاری از فرزندان نخبگان سیاسی جمهوری آذربایجان در این نهادها به تحصیل مشغولند<br> | ||
و در نهایت، اینکه تجارت و حساب و کتاب‌های بسیاری بین مقامات آذربایجانی، الیگارشی ها و سازمان‌های مرتبط با گولن درجریان است که بقای این جمهوری را در این کشور تضمین می‌کند.<ref>همان</ref> | و در نهایت، اینکه تجارت و حساب و کتاب‌های بسیاری بین مقامات آذربایجانی، الیگارشی ها و سازمان‌های مرتبط با گولن درجریان است که بقای این جمهوری را در این کشور تضمین می‌کند.<ref>همان</ref> | ||
رابطه جنبش گولن و سایر گروه‌های مذهبی هم پرتنش است. فعالان شیعه معتقدند که این جنبش بیش از اندازه منفعل و سکولاراست و آن را متهم به ریاکاری و فقدان تقوای لازم می کنند و نیز این جنبش را متهم به تقیه صرفا برای دستیابی به قدرت سیاسی در آذربایجان می کنند. اسلام گرایان اهل سنت نیز به صورت خاص از این جنبش انتقاد دارند و آن را متهم به ایجاد بدعت در دین و نامسلمان خطاب میکنند. بنا به استانداردهای وهابیون برای اسلام ناب، تمایلات صوفیانه این جنبش و نیز تلاشهایی که این شبکه برای ادغام در یک جامعه سکولار انجام میدهد به عنوان تخطی آشکار از اسلام درنظر گرفته می شود. اما به رغم این انتقادات برخی از وهابیون به خاطر توسعه اسلام سنی به وسیله نهادهای سکولار بواسطه این جنبش وهمچنین به چالش کشیدن مفاهیم غالب و سنتهای شیعه توسط آن خشنود‌اند.<br> | رابطه جنبش گولن و سایر گروه‌های مذهبی هم پرتنش است. فعالان شیعه معتقدند که این جنبش بیش از اندازه منفعل و سکولاراست و آن را متهم به ریاکاری و فقدان تقوای لازم می کنند و نیز این جنبش را متهم به تقیه صرفا برای دستیابی به قدرت سیاسی در آذربایجان می کنند. اسلام گرایان اهل سنت نیز به صورت خاص از این جنبش انتقاد دارند و آن را متهم به ایجاد بدعت در دین و نامسلمان خطاب میکنند. بنا به استانداردهای وهابیون برای اسلام ناب، تمایلات صوفیانه این جنبش و نیز تلاشهایی که این شبکه برای ادغام در یک جامعه سکولار انجام میدهد به عنوان تخطی آشکار از اسلام درنظر گرفته می شود. اما به رغم این انتقادات برخی از وهابیون به خاطر توسعه اسلام سنی به وسیله نهادهای سکولار بواسطه این جنبش وهمچنین به چالش کشیدن مفاهیم غالب و سنتهای شیعه توسط آن خشنود‌اند.<br> | ||
| خط ۱۴۳: | خط ۱۴۳: | ||
بعد از فروپاش شوروی، دولت‌های غربی طرح‌ها و توطئه‌های زیادی مستقیم و غیر مستقیم از قبیل چاپ مقاله‌های تند در روزنامه‌ها از زبان این دو مذهب علیه همدیگر،نتوانستند از همبستگی و وحدت میان مذاهب کاسته و اختلاف ایجاد کنند و امروز شیعیان و اهل سنت در فکر افزایش اتحاد و همبستگی بین خود هستند. <ref>2008 .www.yenisharg.org</ref> | بعد از فروپاش شوروی، دولت‌های غربی طرح‌ها و توطئه‌های زیادی مستقیم و غیر مستقیم از قبیل چاپ مقاله‌های تند در روزنامه‌ها از زبان این دو مذهب علیه همدیگر،نتوانستند از همبستگی و وحدت میان مذاهب کاسته و اختلاف ایجاد کنند و امروز شیعیان و اهل سنت در فکر افزایش اتحاد و همبستگی بین خود هستند. <ref>2008 .www.yenisharg.org</ref> | ||
علاوه بر این‌ها با توجه به روابط پیدا و پنهان فرقه وهابیت با آمریکا و پیوندهای موجود بین وهابیت با صهیونیسم و نیز نظر به خواستگاه استعماری این فرقه، گسترش فعالیت وهابی‌ها در جمهوری آذربایجان، زمینه‌های لازم جهت افزایش بهره برداری های سیاسی، اقتصادی، نظامی و... دولت های فرامنطقه ای مخصوصاً آمریکا و نیز رژیم صهیونیستی از جمهوری آذربایجان را فراهم خواهد کرد؛ ضمن اینکه ادامه فعالیت این فرقه در جمهوری آذربایجان، این فرصت را برای دولتمردان آذربایجان فراهم | علاوه بر این‌ها با توجه به روابط پیدا و پنهان فرقه وهابیت با آمریکا و پیوندهای موجود بین وهابیت با صهیونیسم و نیز نظر به خواستگاه استعماری این فرقه، گسترش فعالیت وهابی‌ها در جمهوری آذربایجان، زمینه‌های لازم جهت افزایش بهره برداری های سیاسی، اقتصادی، نظامی و... دولت های فرامنطقه ای مخصوصاً آمریکا و نیز رژیم صهیونیستی از جمهوری آذربایجان را فراهم خواهد کرد؛ ضمن اینکه ادامه فعالیت این فرقه در جمهوری آذربایجان، این فرصت را برای دولتمردان آذربایجان فراهم می‌کند تا به بهانه مبارزه با وهابیت گروه های اصیل اسلامی را مورد تهاجم قرار دهند. همچنین ادامه فعالیت این فرقه می تواند در درازمدت حاکمیت جمهوری آذربایجان را با چالش های جدی مواجه کند.<br> | ||
علاوه بر موارد گفته شده بایستی به این نکته نیز اشاره کرد که به دلیل اشتراکات فراوان مذهبی، تاریخی و فرهنگی دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان و نیز به دلیل مرزهای طولانی مشترک بین دو کشور گسترش وهابیت در جمهوری آذربایجان منافع ملی جمهوری اسلامی ایران را نیز با چالش جدی مواجه خواهد کرد.<br> | علاوه بر موارد گفته شده بایستی به این نکته نیز اشاره کرد که به دلیل اشتراکات فراوان مذهبی، تاریخی و فرهنگی دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان و نیز به دلیل مرزهای طولانی مشترک بین دو کشور گسترش وهابیت در جمهوری آذربایجان منافع ملی جمهوری اسلامی ایران را نیز با چالش جدی مواجه خواهد کرد.<br> | ||