۸۶٬۲۸۷
ویرایش
جنبش اسلامی سودان: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'می گردد' به 'می‌گردد'
جز (جایگزینی متن - 'عمر ال' به 'عمرال') |
جز (جایگزینی متن - 'می گردد' به 'می‌گردد') |
||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
<br> | <br> | ||
==جنبش مهدی سودانی== | ==جنبش مهدی سودانی== | ||
تاریخ [[جنبش مهدی سودانی]] به سال های 1820 ـ 1824 | تاریخ [[جنبش مهدی سودانی]] به سال های 1820 ـ 1824 برمی‌گردد که سودان مورد تجاوز نظامی مصریان قرار گرفت. هدف از حمله «[[محمدعلی پاشا]]» به سودان، این بود که بر منابع طبیعی و اقتصادی این کشور چیره شود. مصریان بعد از وارد شدن به سودان افزون بر در اختیار گرفتن ثروت های ملی و وضع مالیات های سنگین بر مردم، برده گیری و تجارت آن به اروپا را آغاز کردند. این وضعیت برای مردم سودان قابل تحمل نبود؛ از این رو اولین شورش های مردمی بین سال های 1823 ـ 1824 شروع شد؛ ولی به دلیل نبود همبستگی بین قبایل اطراف سودان، سرکوب گردید. | ||
<br> | <br> | ||
«[[خدیو مصر]]» و «محمدعلی پاشا»، از نظر اقتصادی، سیاسی و فرهنگی وابسته به غرب بودند و از خود هیچ اراده ای نداشتند. این امر باعث شد که اروپاییان به بهانه تجارت و... وارد سودان شوند و از طریق اهداف استعماری خود، به غارت و چپاول مردم این سرزمین بپردازند. | «[[خدیو مصر]]» و «محمدعلی پاشا»، از نظر اقتصادی، سیاسی و فرهنگی وابسته به غرب بودند و از خود هیچ اراده ای نداشتند. این امر باعث شد که اروپاییان به بهانه تجارت و... وارد سودان شوند و از طریق اهداف استعماری خود، به غارت و چپاول مردم این سرزمین بپردازند. | ||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
===ویژگی ها و مواضع فکری و سیاسی=== | ===ویژگی ها و مواضع فکری و سیاسی=== | ||
<br> | <br> | ||
ریشه های جنبش «مهدی سودانی» از نظر فکری به شیوه های تصوف، با گرایش های اصلاحی در جامعه و خطوط فکری «سید جمال الدین» | ریشه های جنبش «مهدی سودانی» از نظر فکری به شیوه های تصوف، با گرایش های اصلاحی در جامعه و خطوط فکری «سید جمال الدین» برمی‌گردد و همچنین از جنبش سنوسیه در لیبی متأثر بود. دکتر «سید احمد موثقی» در این باره می نویسد: «او با توجه به پیوند و ارتباطش با المهدی، جانشین محمد بن علی سنوسی، به احتمال قوی از جنبش اصلاحی و ضد استعماری سنوسی نیز الهام گرفته بود. به علاوه محمد احمد و تعدادی از اصحاب و پیروانش، مستقیم یا غیرمستقیم و از طریق مصر تحت تأثیر مکتب و نهضت سید جمال الدین قرار گرفته بودند؛ به حدی که میرزا لطف اللّه ، مؤلف شرح حال و آثار سید، می نویسد که مهدی سودانی در مصر به مدت چهار سال در خدمت سید مشغول تحصیل بوده است.» | ||
<br> | <br> | ||
پس آنچه درباره جنبش «مهدی سودانی» می توان گفت این است که این جنبش از نظر فکری تحت تأثیر افکار «سید جمال الدین» و جنبش وهابیت و سنوسیه شکل گرفت؛ با وجود این، تفاوت های زیادی با آنها داشت، نه مثل وهابیون به قشری گرایی رو آورد و نه خود را به یک جنبش سیاسی محدود کرد؛ بلکه جنبش مهدی سعی نمود که افزون بر انجام اصلاحات فکری و دینی، به اصلاحات اجتماعی و سیاسی نیز توجه ویژه داشته باشد. «هرایر دکمجیان» در این باره می نویسد: «جنبش مهدویه تفاوت های مهمی با وهابیت و سنوسیه داشت. در حالی که پیکارجویی این جنبش نظیر تعصب وهابی بود، اما یک جنبش معتقد به ظهور منجی (مهدی) محسوب می شد که در آن قدرت مذهبی، سیاسی و نظامی در اختیار یک فرد، یعنی محمد بن عبداللّه که خود را بر طبق معیار مهدویت سنی «مهدی موعود» می خواند، قرار داشت. مهدی سودانی به عنوان یک جنگجوی زاهد، نیروهای مصری تحت رهبری ژنرال گوردون انگلیسی را شکست داد و با تأسیس حکومت اسلامی آرزوی فتح قلمرو عثمانی را در سر می پروراند.» | پس آنچه درباره جنبش «مهدی سودانی» می توان گفت این است که این جنبش از نظر فکری تحت تأثیر افکار «سید جمال الدین» و جنبش وهابیت و سنوسیه شکل گرفت؛ با وجود این، تفاوت های زیادی با آنها داشت، نه مثل وهابیون به قشری گرایی رو آورد و نه خود را به یک جنبش سیاسی محدود کرد؛ بلکه جنبش مهدی سعی نمود که افزون بر انجام اصلاحات فکری و دینی، به اصلاحات اجتماعی و سیاسی نیز توجه ویژه داشته باشد. «هرایر دکمجیان» در این باره می نویسد: «جنبش مهدویه تفاوت های مهمی با وهابیت و سنوسیه داشت. در حالی که پیکارجویی این جنبش نظیر تعصب وهابی بود، اما یک جنبش معتقد به ظهور منجی (مهدی) محسوب می شد که در آن قدرت مذهبی، سیاسی و نظامی در اختیار یک فرد، یعنی محمد بن عبداللّه که خود را بر طبق معیار مهدویت سنی «مهدی موعود» می خواند، قرار داشت. مهدی سودانی به عنوان یک جنگجوی زاهد، نیروهای مصری تحت رهبری ژنرال گوردون انگلیسی را شکست داد و با تأسیس حکومت اسلامی آرزوی فتح قلمرو عثمانی را در سر می پروراند.» | ||