۸۷٬۷۸۰
ویرایش
طریقت بکتاشیه: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'زین العابدین' به 'زین‌العابدین'
جز (جایگزینی متن - 'ابا ال' به 'اباال') |
جز (جایگزینی متن - 'زین العابدین' به 'زین‌العابدین') |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''طریقت بکتاشیه مربوط به''' پیروان حاجی بکتاشِ ولی است که بالیم سلطان (متوفی ۹۲۲) به اصول آن صورت ثابتی داد. | '''طریقت بکتاشیه مربوط به''' پیروان حاجی بکتاشِ ولی است که بالیم سلطان (متوفی ۹۲۲) به اصول آن صورت ثابتی داد. | ||
=تاریخچه بکتاشیه= | =تاریخچه بکتاشیه= | ||
این طریقت از آناطولی نشأت گرفت و در سده‌های نهم و دهم آیین رسمی سپاه ینی چری شد، و بر اثر برخورداری از حمایت رسمی دولت [[عثمانی]] و در پی کشورگشایی‌های سلاطین ترک، به شبه جزیره بالکان و از آن‌جا به آلبانی راه یافت و بعدها خانقاه‌های بکتاشیه در آن‌جا ساخته شد. راه‌یابی این طریقت به شبه جزیره بالکان در اسلام آوردن ساکنان آن‌جا سهم عمده ای داشت. <ref>توفیق سبحانی و قاسم انصاری، «حاجی بکتاش ولی و طریقت بکتاشیه»، ج۱، ص۵۱۱ـ۵۱۲، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی (دانشگاه تبریز)، سال ۲۸، ش ۱۲۰ (زمستان ۱۳۵۵).</ref><ref>محمد معصوم بن | این طریقت از آناطولی نشأت گرفت و در سده‌های نهم و دهم آیین رسمی سپاه ینی چری شد، و بر اثر برخورداری از حمایت رسمی دولت [[عثمانی]] و در پی کشورگشایی‌های سلاطین ترک، به شبه جزیره بالکان و از آن‌جا به آلبانی راه یافت و بعدها خانقاه‌های بکتاشیه در آن‌جا ساخته شد. راه‌یابی این طریقت به شبه جزیره بالکان در اسلام آوردن ساکنان آن‌جا سهم عمده ای داشت. <ref>توفیق سبحانی و قاسم انصاری، «حاجی بکتاش ولی و طریقت بکتاشیه»، ج۱، ص۵۱۱ـ۵۱۲، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی (دانشگاه تبریز)، سال ۲۸، ش ۱۲۰ (زمستان ۱۳۵۵).</ref><ref>محمد معصوم بن زین‌العابدین معصوم علیشاه، طرائق الحقایق، ج۲، ص۳۴۷. «حاجی بکتاش ولی»، چاپ محمدجعفرمحجوب، تهران (تاریخ مقدمه ۱۳۱۸).</ref> | ||
=نخستین اصول بکتاشیه= | =نخستین اصول بکتاشیه= | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
=پوشاک و وسایل بکتاشی= | =پوشاک و وسایل بکتاشی= | ||
در گذشته، بکتاشیان کلاهی به نام « اَلِفِ خراسانی » بر سر می‌گذاشتند. گویا شمس تبریزی نیز این کلاه را بر سر می‌گذاشته است.الف خراسانی سفید رنگ است و در قُبه (قسمت فوقانی) آن چهار تَرک و در رأس آن دگمه‌ای هست. بکتاشیان کلاه دیگری نیز به نام « جلالی » یا « حسینی » بر سر می‌گذارند که دوازده ترک در قُبه و چهار ترک در لنگر (قسمت پایین) دارد. دوازده ترک نشانه اعتقاد به دوازده امام و چهار ترک نمادی از چهار مرحله شریعت ، طریقت ، معرفت و حقیقت است <ref>عبدالباقی گولپینارلی، مولانا جلال الدّین: زندگانی، ج۱، ص۱۱۶ـ۱۱۷، فلسفه، آثار و گزیده‌ای از آنها، ترجمه و توضیحات توفیق سبحانی، تهران ۱۳۶۳ ش.</ref> | در گذشته، بکتاشیان کلاهی به نام « اَلِفِ خراسانی » بر سر می‌گذاشتند. گویا شمس تبریزی نیز این کلاه را بر سر می‌گذاشته است.الف خراسانی سفید رنگ است و در قُبه (قسمت فوقانی) آن چهار تَرک و در رأس آن دگمه‌ای هست. بکتاشیان کلاه دیگری نیز به نام « جلالی » یا « حسینی » بر سر می‌گذارند که دوازده ترک در قُبه و چهار ترک در لنگر (قسمت پایین) دارد. دوازده ترک نشانه اعتقاد به دوازده امام و چهار ترک نمادی از چهار مرحله شریعت ، طریقت ، معرفت و حقیقت است <ref>عبدالباقی گولپینارلی، مولانا جلال الدّین: زندگانی، ج۱، ص۱۱۶ـ۱۱۷، فلسفه، آثار و گزیده‌ای از آنها، ترجمه و توضیحات توفیق سبحانی، تهران ۱۳۶۳ ش.</ref> | ||
بکتاشیان سنگ گردی به نام « سنگ تسلیم » با نخی به گردن می‌آویزند. همچنین کمربند پهن و ضخیمی با قیطان به دور کمر می‌بندند. « پالِهَنگ » نیز سنگی است بزرگتر از سنگ تسلیم که بالای کمربند و به محاذات معده بسته می‌شود. خرقه بکتاشیان سفیدرنگ و مانند خرقه سایر درویشان بدون یقه است. <ref>محمد معصوم بن | بکتاشیان سنگ گردی به نام « سنگ تسلیم » با نخی به گردن می‌آویزند. همچنین کمربند پهن و ضخیمی با قیطان به دور کمر می‌بندند. « پالِهَنگ » نیز سنگی است بزرگتر از سنگ تسلیم که بالای کمربند و به محاذات معده بسته می‌شود. خرقه بکتاشیان سفیدرنگ و مانند خرقه سایر درویشان بدون یقه است. <ref>محمد معصوم بن زین‌العابدین معصوم علیشاه، طرائق الحقایق، ج۲، ص۳۴۷، چاپ محمدجعفرمحجوب، تهران (تاریخ مقدمه ۱۳۱۸).</ref><ref>توفیق سبحانی و قاسم انصاری، «حاجی بکتاش ولی و طریقت بکتاشیه»، ج۱، ص۵۳۳ـ۵۳۵، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی (دانشگاه تبریز)، سال ۲۸، ش ۱۲۰ (زمستان ۱۳۵۵).</ref> | ||
=متون بکتاشی= | =متون بکتاشی= | ||
| خط ۹۰: | خط ۹۰: | ||
(۱۰) عبدالباقی گولپینارلی، مولانا جلال الدّین: زندگانی، فلسفه، آثار و گزیده‌ای از آنها، ترجمه و توضیحات توفیق سبحانی، تهران ۱۳۶۳ ش. | (۱۰) عبدالباقی گولپینارلی، مولانا جلال الدّین: زندگانی، فلسفه، آثار و گزیده‌ای از آنها، ترجمه و توضیحات توفیق سبحانی، تهران ۱۳۶۳ ش. | ||
(۱۱) محمد معصوم بن | (۱۱) محمد معصوم بن زین‌العابدین معصوم علیشاه، طرائق الحقایق، چاپ محمدجعفرمحجوب، تهران (تاریخ مقدمه ۱۳۱۸). | ||
(۱۲) وین ووسینیچ، تاریخ امپراتوری عثمانی، ترجمه سهیل آذری، تهران ۱۳۴۶ ش. | (۱۲) وین ووسینیچ، تاریخ امپراتوری عثمانی، ترجمه سهیل آذری، تهران ۱۳۴۶ ش. | ||