۸۷٬۷۷۵
ویرایش
اجماع: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - ' .' به '.'
جز (جایگزینی متن - 'می دارد' به 'می‌دارد') |
جز (جایگزینی متن - ' .' به '.') |
||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
اجماع از ماده «ج ـ م ـ ع» است و این ماده در اصل به معنای انضمام و همراه کردن یک چیز با چیز دیگر است. <ref>التحقیق فى کلمات القرآن الکریم، ج2، ص: 126</ref> کلمه «اجماع» مصدر ثلاثی مزید از این ماده در لغت به معنای عزم، اتفاق نظر و گرد آمدن بر چیزی است. <ref>پرتال جامع علوم انسانی؛ همچنین نک: التحقیق فى کلمات القرآن الکریم، ج2، ص: 126؛ دهخدا، ذیل مدخل «اجماع».</ref> واژه اجماع با تصریفات مختلف در آیات قرآنی و [[احادیث نبوی]] و نیز در نمونه های کهن از شعر و نثر عربی به مفهوم عزم کردن و تصمیم داشتن به کار رفته است. | اجماع از ماده «ج ـ م ـ ع» است و این ماده در اصل به معنای انضمام و همراه کردن یک چیز با چیز دیگر است. <ref>التحقیق فى کلمات القرآن الکریم، ج2، ص: 126</ref> کلمه «اجماع» مصدر ثلاثی مزید از این ماده در لغت به معنای عزم، اتفاق نظر و گرد آمدن بر چیزی است. <ref>پرتال جامع علوم انسانی؛ همچنین نک: التحقیق فى کلمات القرآن الکریم، ج2، ص: 126؛ دهخدا، ذیل مدخل «اجماع».</ref> واژه اجماع با تصریفات مختلف در آیات قرآنی و [[احادیث نبوی]] و نیز در نمونه های کهن از شعر و نثر عربی به مفهوم عزم کردن و تصمیم داشتن به کار رفته است. | ||
بنابر کاربرد کهن لغویان قدیم چون کسایی و فرّاء مفهوم غالب و تبادر به ذهن از اجماع در زبان عربی سده نخست همانا مفهوم عزم و تصمیم بوده است . <ref>برای گفتار لغویان نک: ازهری، ج1، ص396؛ نووی، ج2، ص55؛ ابن منظور، ذیل جمع</ref> در آثار لغوی قرون میانه اسلامی معنای دیگری برای اجماع مطرح شده و این واژه به معنای اتفاق نیز دانسته شده <ref>فیومی، ذیل جمع؛ جرجانی، ص5؛ قاموس، ذیل جمع</ref> که برگرفته از کاربردهای متشرعه(دینداران) است. | بنابر کاربرد کهن لغویان قدیم چون کسایی و فرّاء مفهوم غالب و تبادر به ذهن از اجماع در زبان عربی سده نخست همانا مفهوم عزم و تصمیم بوده است. <ref>برای گفتار لغویان نک: ازهری، ج1، ص396؛ نووی، ج2، ص55؛ ابن منظور، ذیل جمع</ref> در آثار لغوی قرون میانه اسلامی معنای دیگری برای اجماع مطرح شده و این واژه به معنای اتفاق نیز دانسته شده <ref>فیومی، ذیل جمع؛ جرجانی، ص5؛ قاموس، ذیل جمع</ref> که برگرفته از کاربردهای متشرعه(دینداران) است. | ||
بنابر بررسی های تاریخی واژه اجماع به تدریج در سده 2 قمری جایگزین واژه «اجتماع» در کاربردهای دینی شد در حالی که در نمونه های موجود از اواخر سده یک قمری، اجماع در اتفاق نظرهای دینی و دو واژه اجماع و اجتماع نه به عنوان معادل یکدیگر بلکه در عرض هم مطرح گردیده اند و از جمع شدن یا اجتماع به قصد اتخاذ یک تصمیم فقهی با واژه اجماع یاد شده است. <ref>پاکتچی، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ذیل «اجماع»</ref> | بنابر بررسی های تاریخی واژه اجماع به تدریج در سده 2 قمری جایگزین واژه «اجتماع» در کاربردهای دینی شد در حالی که در نمونه های موجود از اواخر سده یک قمری، اجماع در اتفاق نظرهای دینی و دو واژه اجماع و اجتماع نه به عنوان معادل یکدیگر بلکه در عرض هم مطرح گردیده اند و از جمع شدن یا اجتماع به قصد اتخاذ یک تصمیم فقهی با واژه اجماع یاد شده است. <ref>پاکتچی، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ذیل «اجماع»</ref> | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
* | * | ||
مهمترین اختلاف در تعریف اجماع، اختلاف در هویت اجماع کنندگان است. عالمان دینی مذاهب مختلف اسلامی، در این باره مصادیق مختلفی را ذکر کرده اند. حتی برخی، اقوالی در این باره دارند که به صورت پراکنده در حد حکایاتی غریب در منابع [[اصولی]] و [[فقهی]] دیده می‌شود همانند این که مراد از اجماع کنندگان، [[اهل حرمین]]([[مکه]] و [[مدینه]]) یا اهل مصرین([[کوفه]]<ref>ر.ک:مقاله کوفه</ref> و [[بصره]]<ref>ر.ک:مقاله بصره</ref>)، یا شیخین یا [[خلفای چهارگانه]] ... است. | مهمترین اختلاف در تعریف اجماع، اختلاف در هویت اجماع کنندگان است. عالمان دینی مذاهب مختلف اسلامی، در این باره مصادیق مختلفی را ذکر کرده اند. حتی برخی، اقوالی در این باره دارند که به صورت پراکنده در حد حکایاتی غریب در منابع [[اصولی]] و [[فقهی]] دیده می‌شود همانند این که مراد از اجماع کنندگان، [[اهل حرمین]]([[مکه]] و [[مدینه]]) یا اهل مصرین([[کوفه]]<ref>ر.ک:مقاله کوفه</ref> و [[بصره]]<ref>ر.ک:مقاله بصره</ref>)، یا شیخین یا [[خلفای چهارگانه]]... است. | ||
=حجیت اجماع= | =حجیت اجماع= | ||