۸۷٬۷۷۵
ویرایش
اصول دین: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - ' .' به '.'
جز (جایگزینی متن - 'می شود' به 'می‌شود') |
جز (جایگزینی متن - ' .' به '.') |
||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
=تاریخ پیدایش= | =تاریخ پیدایش= | ||
تاریخ پیدایش اصطلاح اصول دین: مشخص نیست که اصطلاح اصول دین از چه زمانی متداول شده، و چه کسی آن را وضع کرده است. شاید تعبیر اصول خمسه (هم) که ظاهراً نخستین‌بار آن را ابوالهذیل علاف (د ح۲۳۰ق/۸۴۵م) متکلم معتزلی به کار برده است مقدمه پیدایش تعبیر اصول دین را فراهم کرده باشد؛ چه اصول خمسه در نظر معتزله اصول دین آنان است .<ref>(تعلیق) شرح الاصول الخمسه، ص۱۲۲-۱۲۳، به‌کوشش عبدالکریم عثمان، نجف، ۱۳۸۳ق/۱۹۶۳م</ref> | تاریخ پیدایش اصطلاح اصول دین: مشخص نیست که اصطلاح اصول دین از چه زمانی متداول شده، و چه کسی آن را وضع کرده است. شاید تعبیر اصول خمسه (هم) که ظاهراً نخستین‌بار آن را ابوالهذیل علاف (د ح۲۳۰ق/۸۴۵م) متکلم معتزلی به کار برده است مقدمه پیدایش تعبیر اصول دین را فراهم کرده باشد؛ چه اصول خمسه در نظر معتزله اصول دین آنان است.<ref>(تعلیق) شرح الاصول الخمسه، ص۱۲۲-۱۲۳، به‌کوشش عبدالکریم عثمان، نجف، ۱۳۸۳ق/۱۹۶۳م</ref> | ||
ابن ندیم نیز رساله‌ای با نام اصول الدین به ابوموسی مردار نسبت داده است .<ref> ابن ندیم، الفهرست، ج۱، ص ۲۰۷</ref> | ابن ندیم نیز رساله‌ای با نام اصول الدین به ابوموسی مردار نسبت داده است.<ref> ابن ندیم، الفهرست، ج۱، ص ۲۰۷</ref> | ||
و این امر نشان می‌دهد که این اصطلاح در اوایل قرن ۳ق/۹م تعبیری آشنا و جاافتاده بوده است. | و این امر نشان می‌دهد که این اصطلاح در اوایل قرن ۳ق/۹م تعبیری آشنا و جاافتاده بوده است. | ||
=اصول و فروع دین در قرآن= | =اصول و فروع دین در قرآن= | ||
این نوع از تقسیم ریشۀ قرآنی دارد؛ زیرا اصل دیانت که معتقداتی چون توحید، وحی، رسالت و نبوّت، امامت، عدالت، برزخ، قیامت و ... همان خطوط کلی است که [[قرآن]] کریم از آن تحت عنوان واحدی به نام "دین" یاد می‌کند و برای همه پیامبران به ویژه پیامبران اولواالعزم تشریع شده و فرستاده شده است: ﴿شَرَعَ لَکُمْ مِنَ الدِّینِ مَا وَصَّى بِهِ نُوحًا وَالَّذِی أَوْحَیْنَا إِلَیْکَ وَمَا وَصَّیْنَا بِهِ إِبْرَاهِیمَ وَمُوسَى وَعِیسَى أَنْ أَقِیمُوا الدِّینَ وَلَا تَتَفَرَّقُوا فِیهِ﴾<ref>سوره شوری، آیه ۱۳</ref>؛ و در سه اصل کلی و مشترک همه ادیان و شرایع آسمانی یعنی توحید، نبوت و معاد متبلور است.<ref>راز اینکه قرآن کریم پیوسته دین را به صورت مفرد می‌آورد و به جمع و به صورت «ادیان»، در همین نهفته است که حقیقتش از آدم تا خاتم ثابت است.</ref> | این نوع از تقسیم ریشۀ قرآنی دارد؛ زیرا اصل دیانت که معتقداتی چون توحید، وحی، رسالت و نبوّت، امامت، عدالت، برزخ، قیامت و... همان خطوط کلی است که [[قرآن]] کریم از آن تحت عنوان واحدی به نام "دین" یاد می‌کند و برای همه پیامبران به ویژه پیامبران اولواالعزم تشریع شده و فرستاده شده است: ﴿شَرَعَ لَکُمْ مِنَ الدِّینِ مَا وَصَّى بِهِ نُوحًا وَالَّذِی أَوْحَیْنَا إِلَیْکَ وَمَا وَصَّیْنَا بِهِ إِبْرَاهِیمَ وَمُوسَى وَعِیسَى أَنْ أَقِیمُوا الدِّینَ وَلَا تَتَفَرَّقُوا فِیهِ﴾<ref>سوره شوری، آیه ۱۳</ref>؛ و در سه اصل کلی و مشترک همه ادیان و شرایع آسمانی یعنی توحید، نبوت و معاد متبلور است.<ref>راز اینکه قرآن کریم پیوسته دین را به صورت مفرد می‌آورد و به جمع و به صورت «ادیان»، در همین نهفته است که حقیقتش از آدم تا خاتم ثابت است.</ref> | ||
اما قرآن زمانی که از فروع عملی دین یعنی احکام، مناسک و شرایع ادیان یاد می‌کند، از تعدد، تفاوت و تغییر سخن می‌گوید: ﴿لِکُلٍّ جَعَلْنَا مِنْکُمْ شِرْعَةً وَمِنْهَاجًا﴾<ref>سوره مائده، آیه ۴۸</ref> که در هر دینی نسبت به دین دیگر تفاوت‌هایی دارد، برخلاف اصول کلی دین که در همه ادیان از آدم تا خاتم ماهیت یکسان و واحدی دارد <ref>شریعت در آینه معرفت، عبدالله جوادی آملی، ص۱۰۰-۱۰۱؛ معالم النبوّة فی القرآن، جعفر سبحانی، ج۳، ص۱۱۹-۱۲۰</ref>.<ref>ابراهیم‌زاده آملی، عبدالله، امامت و رهبری، ص:۷۲-۷۷</ref> | اما قرآن زمانی که از فروع عملی دین یعنی احکام، مناسک و شرایع ادیان یاد می‌کند، از تعدد، تفاوت و تغییر سخن می‌گوید: ﴿لِکُلٍّ جَعَلْنَا مِنْکُمْ شِرْعَةً وَمِنْهَاجًا﴾<ref>سوره مائده، آیه ۴۸</ref> که در هر دینی نسبت به دین دیگر تفاوت‌هایی دارد، برخلاف اصول کلی دین که در همه ادیان از آدم تا خاتم ماهیت یکسان و واحدی دارد <ref>شریعت در آینه معرفت، عبدالله جوادی آملی، ص۱۰۰-۱۰۱؛ معالم النبوّة فی القرآن، جعفر سبحانی، ج۳، ص۱۱۹-۱۲۰</ref>.<ref>ابراهیم‌زاده آملی، عبدالله، امامت و رهبری، ص:۷۲-۷۷</ref> | ||
| خط ۱۰۷: | خط ۱۰۷: | ||
3. منزلة بین المنزلتین: مراد از این اصل اینست که مقام و منزلتی بین کفر و ایمان وجود دارد مرتکب گناه کبیره نه کافر است و نه مؤمن بلکه در آن منزلت قرار دارد. | 3. منزلة بین المنزلتین: مراد از این اصل اینست که مقام و منزلتی بین کفر و ایمان وجود دارد مرتکب گناه کبیره نه کافر است و نه مؤمن بلکه در آن منزلت قرار دارد. | ||
4. وعده و وعید: بنابراین اصل خلف وعده و وعید بر خداوند محال است. هر ثوابی را که درباره مؤمنان وعده داده و هر عقابی را که درباره کافران گفته است عملی خواهد نمود . | 4. وعده و وعید: بنابراین اصل خلف وعده و وعید بر خداوند محال است. هر ثوابی را که درباره مؤمنان وعده داده و هر عقابی را که درباره کافران گفته است عملی خواهد نمود. | ||
5. امر به معروف و نهی از منکر: این اصل که مورد اتفاق همه مسلمین میباشد به عنوان یکی از اصول دین در این فرقه مطرح شده است. | 5. امر به معروف و نهی از منکر: این اصل که مورد اتفاق همه مسلمین میباشد به عنوان یکی از اصول دین در این فرقه مطرح شده است. | ||