۸۵٬۸۱۰
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'سازمانها' به 'سازمانها'
جز (جایگزینی متن - 'سازمان ها' به 'سازمانها') |
جز (جایگزینی متن - 'سازمانها' به 'سازمانها') |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
==زمینه شکل‌گیری== | ==زمینه شکل‌گیری== | ||
ضعف [[حکومت عثمانی]] در سدۀ 19 م، موجب رشد تفکرات ملی‌گرایی در مناطق زیر نفوذ آنان شد. با تشدید نفوذ [[ناسیونالیسم]] ترک در جنبش لیبرالی عثمانی، احساسات ملی‌گرایی در میان عربها نیز که نگران از دست دادن هویت خویش بودند، به شدت فزونی گرفت <ref>خدوری، 24-25</ref>. متفکران و احزاب عرب خواهان تقویت نقش اجرایی عربها در حکومت عثمانی یا جدایی کامل از آن بودند. چنانکه کواکبی در ام القراء خواستار انتزاع خلافت از عثمانیان و تفویض آن به عربها شد <ref>همو، 41</ref> و | ضعف [[حکومت عثمانی]] در سدۀ 19 م، موجب رشد تفکرات ملی‌گرایی در مناطق زیر نفوذ آنان شد. با تشدید نفوذ [[ناسیونالیسم]] ترک در جنبش لیبرالی عثمانی، احساسات ملی‌گرایی در میان عربها نیز که نگران از دست دادن هویت خویش بودند، به شدت فزونی گرفت <ref>خدوری، 24-25</ref>. متفکران و احزاب عرب خواهان تقویت نقش اجرایی عربها در حکومت عثمانی یا جدایی کامل از آن بودند. چنانکه کواکبی در ام القراء خواستار انتزاع خلافت از عثمانیان و تفویض آن به عربها شد <ref>همو، 41</ref> و سازمانهای سیاسی گوناگونی برای جدایی عربها از دولت عثمانی به صورت علنی و مخفی تشکیل شد <ref>احمد، 86- 89؛ لوتسکی، 501- 508</ref>. در 1913 م برای ایجاد یگانگی بیشتر در جناحهای مختلف عرب و اعمال فشار بر دولت عثمانی، نخستین کنگرۀ عربی در [[پاریس]] به وسیلۀ شماری از دانشجویان عرب عضو «حزب اللامرکزیة» بر پا شد که در آن شرکت کنندگان خواستار نقش بیشتر عربها در کارهای اجرایی و ادارۀ سرزمینهای عربی توسط عربها شدند <ref>خدوری، 25-26؛ لوتسکی، 514-515</ref>. پس از پایان [[جنگ جهانی اول]] و سقوط خلافت عثمانی، سرزمینهای عربی قلمرو آن، تحت قیمومت دول اروپایی از جمله [[فرانسه]] و [[انگلیس]] قرار گرفت <ref>خدوری، 41-45</ref>. | ||
در خلال دو جنگ جهانی تفکرات ملی‌گرایی و اتحاد عرب در برابر مقوله‌های جدیدی چون رشد احساسات ضد صهیونیستی و نیز مبارزه با قیومیت قرار گرفت. همچنین نفوذ تفکرات ناسیونالیستی [[اروپا]] در روشنفکران عرب چون عبدالرحمان بزاز و ساطع الحصری به شکل‌گیری این پدیده کمک کرد. اقدامات طرفداران [[آلمان]] در [[عراق]] نیز سبب شد تا انگلستان نسبت به همکاری سیاسی، اقتصادی و اجتماعی میان اعراب نظر مساعد پیدا کند <ref>پولک، 214؛ لانگریگ، 329-330؛ نیز نک: عنایت، 252-261</ref>. آنتونی ایدون وزیر امور خارجۀ انگلستان در 1941 و 1942 م رسماً خواستار اتحاد میان عربها شد <ref>مک دونالد، 76؛ مونروئه، 22-23؛ پولک، همانجا</ref>. در 1943 م نوری سعید نخست وزیر عراق در کتابی آبی خود طرح اتحاد عراق، ماوراء اردن، فلسطین، لبنان، سوریه و... <ref>هلال خصیب</ref> را مطرح کرد <ref>لانگریگ، 331؛ مانسفلید، 69</ref>، اما اختلاف بین رهبران عرب مانع همکاری و اتحاد آنان شد. | در خلال دو جنگ جهانی تفکرات ملی‌گرایی و اتحاد عرب در برابر مقوله‌های جدیدی چون رشد احساسات ضد صهیونیستی و نیز مبارزه با قیومیت قرار گرفت. همچنین نفوذ تفکرات ناسیونالیستی [[اروپا]] در روشنفکران عرب چون عبدالرحمان بزاز و ساطع الحصری به شکل‌گیری این پدیده کمک کرد. اقدامات طرفداران [[آلمان]] در [[عراق]] نیز سبب شد تا انگلستان نسبت به همکاری سیاسی، اقتصادی و اجتماعی میان اعراب نظر مساعد پیدا کند <ref>پولک، 214؛ لانگریگ، 329-330؛ نیز نک: عنایت، 252-261</ref>. آنتونی ایدون وزیر امور خارجۀ انگلستان در 1941 و 1942 م رسماً خواستار اتحاد میان عربها شد <ref>مک دونالد، 76؛ مونروئه، 22-23؛ پولک، همانجا</ref>. در 1943 م نوری سعید نخست وزیر عراق در کتابی آبی خود طرح اتحاد عراق، ماوراء اردن، فلسطین، لبنان، سوریه و... <ref>هلال خصیب</ref> را مطرح کرد <ref>لانگریگ، 331؛ مانسفلید، 69</ref>، اما اختلاف بین رهبران عرب مانع همکاری و اتحاد آنان شد. | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
==پیمان نظامی== | ==پیمان نظامی== | ||
در 1950 م وزاری دفاع و اقتصاد کشورهای عضو اتحادیۀ عرب به منظور همکاریهای نظامی و اقتصادی، پیمانی امضا کردند <ref>مک‌دونالد، 48-50, 327-333</ref> که | در 1950 م وزاری دفاع و اقتصاد کشورهای عضو اتحادیۀ عرب به منظور همکاریهای نظامی و اقتصادی، پیمانی امضا کردند <ref>مک‌دونالد، 48-50, 327-333</ref> که سازمانهایی برای اجرای مفاد آن بدین شرح تشکیل شد: فرماندهی مشترک عرب، شورای دفاع مشترک، کمیسیون دائمی ارتش و شورای اقتصاد <ref>«خاورمیانه»، I / 193</ref>. | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
#Polk, William, The United States and the Arab World, London, 1975. | #Polk, William, The United States and the Arab World, London, 1975. | ||
[[رده: | [[رده: سازمانهای بین‌المللی]] | ||
[[رده: سازمانها]] | [[رده: سازمانها]] | ||