۸۶٬۰۷۸
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'فعالیت ها' به 'فعالیت‌ها'
جز (جایگزینی متن - 'روش ها' به 'روش‌ها') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'فعالیت ها' به 'فعالیت‌ها') |
||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
«مفهوم جداانگارى دین و دنیا فاقد یک تعریف قطعى متفق علیه است. پدیده هاى همبسته اى که این مفهوم بدان ها اشاره دارد، طیف اجتماعى گسترده اى را در بر مى گیرند. | «مفهوم جداانگارى دین و دنیا فاقد یک تعریف قطعى متفق علیه است. پدیده هاى همبسته اى که این مفهوم بدان ها اشاره دارد، طیف اجتماعى گسترده اى را در بر مى گیرند. | ||
وجه مشترک همه این پدیده ها عبارت است از توسل هر چه کمتر به توضیح و تبیین هاى ماوراء طبیعى، توسل هر چه کمتر به منابعى که براى تأمین اهداف ماوراء طبیعى به کار مى‌آید، و حمایت هر چه کمتر از اعمال یا | وجه مشترک همه این پدیده ها عبارت است از توسل هر چه کمتر به توضیح و تبیین هاى ماوراء طبیعى، توسل هر چه کمتر به منابعى که براى تأمین اهداف ماوراء طبیعى به کار مى‌آید، و حمایت هر چه کمتر از اعمال یا فعالیت‌هایى که رابطه با قواى ماوراء طبیعى، یا اتکاى به این نیروها را تشویق و تبلیغ مى کند. | ||
اگر بخواهیم جداانگارى دین و دنیا را به اجمال تعریف کنیم مى توانیم بگوییم: | اگر بخواهیم جداانگارى دین و دنیا را به اجمال تعریف کنیم مى توانیم بگوییم: | ||
«فرایندى است که طى آن وجدان دینى، | «فرایندى است که طى آن وجدان دینى، فعالیت‌هاى دینى و نهادهاى دینى اعتبار و اهمیت اجتماعى خود را از دست مى دهند، و این، بدان معناست که دین در عملکرد نظام اجتماعى به حاشیه رانده مى شود و کار کردهاى اساسى در عملکرد جامعه با خارج شدن از زیر نفوذ و نظارت عواملى که اختصاصاً به امر ماوراء طبیعى عنایت دارند، عقلانى مى شود.»<ref>فرهنگ و دین، صص ۱۲۷ – ۱۲۹.</ref> | ||
از آنچه در تعریف سکولاریسم و سکولاریزاسیون گفته شد، تفاوت آن دو روشن مى شود. سکولاریزاسیون جریان و فرایندى است اجتماعى که تحت تأثیر یک سلسله عوامل فرهنگى، سیاسى، اقتصادى و غیره شکل مى گیرد، اگر چه هیچگونه قصد و نقشه اى براى چنین رخدادى در کار نباشد، ولى، سکولاریزم نظریه و ایدئولوژى ویژه اى است که براى سکولاریزکردن جامعه، طرح و برنامه دارد و در جهت نیل به آن تلاش مى کند. | از آنچه در تعریف سکولاریسم و سکولاریزاسیون گفته شد، تفاوت آن دو روشن مى شود. سکولاریزاسیون جریان و فرایندى است اجتماعى که تحت تأثیر یک سلسله عوامل فرهنگى، سیاسى، اقتصادى و غیره شکل مى گیرد، اگر چه هیچگونه قصد و نقشه اى براى چنین رخدادى در کار نباشد، ولى، سکولاریزم نظریه و ایدئولوژى ویژه اى است که براى سکولاریزکردن جامعه، طرح و برنامه دارد و در جهت نیل به آن تلاش مى کند. | ||
ویلسون در این باره چنین گفته است: | ویلسون در این باره چنین گفته است: | ||
«این مفهوم (سکولاریزاسیون) با دنیویگرى، که گاهى با آن مشتبه مى شود، تفاوت دارد. جداانگارى دین و دنیا اساساً به فرایندى از نقصان و زوال | «این مفهوم (سکولاریزاسیون) با دنیویگرى، که گاهى با آن مشتبه مى شود، تفاوت دارد. جداانگارى دین و دنیا اساساً به فرایندى از نقصان و زوال فعالیت‌ها، باورها، روش‌هاى اندیشه و نهادهاى دینى مربوط است که عمدتاً متلازم با سایر فرایندهاى تحول ساختارى اجتماعى، یا به عنوان پیامد ناخواسته یا ناخودآگاه فرایندهاى مزبور، رخ مى دهد، در حالى که دنیویگرى یا قول به اصالت دنیا یک ایدئولوژى است ؛ قائلان و مبلغان این ایدئولوژى آگاهانه همه اشکال اعتقاد به امور و مفاهیم ماوراء طبیعى و وسایط و کارکردهاى مختص به آن را طرد و تخطئه مى کنند و از اصول غیر دینى و ضد دینى به عنوان مبناى اخلاق شخصى و سازمان اجتماعى حمایت مى کنند. | ||
این ایدئولوژى، احتمالاً تا حدودى به فرایندهاى جداانگارى دین و دنیا مدد مى رساند، ولى قراین و شواهد، حتى درباره جوامعى که همچون اتحاد شوروى (سابق) به طور رسمى به اصالت دنیا قایل بوده‌اند، نشان مى دهد که این امر تنها به صورتى بسیار تدریجى و بسیار غیر بنیادى تر از تأثیرى صورت مى پذیرفته است که فرایندهاى گسترده تر تحول ساختارى اجتماعى مانند صنعتى شدن و شهرنشینى بر جریان جدا انگارى دین و دنیا داشته است»<ref>فرهنگ و دین، ص ۱۲۶.</ref>. | این ایدئولوژى، احتمالاً تا حدودى به فرایندهاى جداانگارى دین و دنیا مدد مى رساند، ولى قراین و شواهد، حتى درباره جوامعى که همچون اتحاد شوروى (سابق) به طور رسمى به اصالت دنیا قایل بوده‌اند، نشان مى دهد که این امر تنها به صورتى بسیار تدریجى و بسیار غیر بنیادى تر از تأثیرى صورت مى پذیرفته است که فرایندهاى گسترده تر تحول ساختارى اجتماعى مانند صنعتى شدن و شهرنشینى بر جریان جدا انگارى دین و دنیا داشته است»<ref>فرهنگ و دین، ص ۱۲۶.</ref>. | ||
| خط ۱۸۲: | خط ۱۸۲: | ||
ویلسون نیز از تقدس زدایى به عنوان یکى از معانى و کاربردهاى سکولاریزاسیون یاد کرده و گفته است: | ویلسون نیز از تقدس زدایى به عنوان یکى از معانى و کاربردهاى سکولاریزاسیون یاد کرده و گفته است: | ||
«تقدس زدایى، به ویژه به از دست رفتن فحواى مقدس، على الخصوص در باره اماکن، تمثال ها، و انواع | «تقدس زدایى، به ویژه به از دست رفتن فحواى مقدس، على الخصوص در باره اماکن، تمثال ها، و انواع فعالیت‌ها اشاره دارد، و ربط و مناسبت چندانى با سازمان دینى ندارد، و خیلى کم در باره فرایندهاى اندیشه قابل اعمال و اطلاق است»<ref>فرهنگ و دین، ص ۱۲۸.</ref>. | ||
=ارزیابى و نقد= | =ارزیابى و نقد= | ||