۸۵٬۶۹۸
ویرایش
سید ابوالقاسم کاشانی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'نخست وزیر' به 'نخست‌وزیر'
جز (جایگزینی متن - 'فعالیت ها' به 'فعالیت‌ها') |
جز (جایگزینی متن - 'نخست وزیر' به 'نخست‌وزیر') |
||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
===انتخابات دوره پانزدهم مجلس=== | ===انتخابات دوره پانزدهم مجلس=== | ||
قوام السلطنه؛ | قوام السلطنه؛ نخست‌وزیر، برای انتخابات دوره پانزدهم و برای استحکام موقعیت خود، در ۹ تیر ۱۳۲۵ش تشکیل حزب دمکرات را اعلام نمود. وظیفه اصلی این حزب دولتی، فرستادن نمایندگان طرفدار قوام به مجلس بود. آیت‌الله کاشانی که تازه از زندان انگلیسی‌ها آزاد شده بود در برابر قوام به مخالفت پرداخت و جهت تحریک مردم، یک مسافرت سیاسی از تهران به [[مشهد]] آغاز کرد که در هر شهری با استقبال مردم و سخنرانی هیجانی را به وجود می‌آورد<ref>سید جلال‌الدین مدنی، تاریخ سیاسی معاصر ایران، قم: دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۶۱، ج ۱،ص۱۶۱</ref>. در سمنان مردم استقبال با شکوهی از وی به عمل آوردند و سپس عازم سبزوار شد<ref>روزنامه اطلاعات، ۲۷/۴/۱۳۲۵</ref>. چون در سمنان در ۲۶ تیر بین کارگران [[مسلمان]] و اعضای حزب توده درگیری به وجود آمد، مسبب اصلی درگیری را آیت‌الله کاشانی شناختند و وی را در مسیر راه سبزوار دستگیر کردند. دولت اعلامیه‌ای منتشر کرده و مشروحا دخالت کاشانی را در درگیری‌ها توضیح داد<ref>باقر عاقلی، روزشمار تاریخ ایران از مشروطه تا انقلاب اسلامی، تهران: نشر گفتار، ۱۳۷۳،ص۳۹۳</ref>. | ||
===حمایت از فلسطین=== | ===حمایت از فلسطین=== | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
===مخالفت با دولت هژیر=== | ===مخالفت با دولت هژیر=== | ||
با | با نخست‌وزیری هژیر در سال ۱۳۲۷ کاشانی این انتخاب را نتیجه هماهنگی دربار و [[انگلیس]] برای حل مسأله نفت و ازدیاد قدرت شاه می‌دانست<ref>روح‌الله حسینیان، بیست سال تکاپوی اسلام شیعی در ایران (۱۳۴۰-۱۳۲۰)،تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۴، ص۵۵</ref>. بنابراین [[نماز عید فطر]] ۱۳۶۷ق (۱۶ مرداد ۱۳۲۷ش) را به صورت یک مانور علیه دولت هژیر در آورد. شمس قنات آبادی در خاطرات خود در این باره می‌نویسد: | ||
«در تاریخ ایران بعد از خلع [[قاجاریه]] این اولین دفعه‌ای [بود] که اولا چنین اجتماع بزرگ برای انجام یکی از فرائض مذهبی در خارج شهر تشکیل شده بود و باز هم برای مرتبه اول بود که در خاتمه یک اجتماع و عمل مذهبی، مسأله‌ای سیاسی آن هم به این حد از اهمیت مطرح گردیده بود... اجتماع آن روز و سخنرانی انتقاد‌آمیز و دعاهای آقای کاشانی که در معنی نفرین و انتقادهای شدید بود ...حکومت هژیر را متزلزل کرد<ref>خاطرات شمس قنات‌آبادی: سیری در نهضت ملی شدن صنعت نفت، تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، ۱۳۷۷،ص۶۳-۶۲</ref>. | «در تاریخ ایران بعد از خلع [[قاجاریه]] این اولین دفعه‌ای [بود] که اولا چنین اجتماع بزرگ برای انجام یکی از فرائض مذهبی در خارج شهر تشکیل شده بود و باز هم برای مرتبه اول بود که در خاتمه یک اجتماع و عمل مذهبی، مسأله‌ای سیاسی آن هم به این حد از اهمیت مطرح گردیده بود... اجتماع آن روز و سخنرانی انتقاد‌آمیز و دعاهای آقای کاشانی که در معنی نفرین و انتقادهای شدید بود ...حکومت هژیر را متزلزل کرد<ref>خاطرات شمس قنات‌آبادی: سیری در نهضت ملی شدن صنعت نفت، تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، ۱۳۷۷،ص۶۳-۶۲</ref>. | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
===مبارزه با رزم‌آرا=== | ===مبارزه با رزم‌آرا=== | ||
سپهبد رزم‌آرا به منظور تمدید و توسعه امتیاز نفت جنوب (قرارداد گسگلشائیان) در پنجم تیر ۱۳۲۹ به مقام | سپهبد رزم‌آرا به منظور تمدید و توسعه امتیاز نفت جنوب (قرارداد گسگلشائیان) در پنجم تیر ۱۳۲۹ به مقام نخست‌وزیری رسید. به دنبال مخالفت کاشانی با رزم‌آرا، بازار تهران به حال تعطیل در‌آمد و هزاران نفر در میدان بهارستان اجتماع کرده تا از ورود او به مجلس جلوگیری کنند. کاشانی برای جلوگیری از تصویب قرارداد نفت در مجلس، اعلامیه‌ای خطاب به ملت ایران صادر کرد. اما رزم‌آرا با بی‌اعتنایی به نظر علما و نمایندگان مجلس و مردم، همچنان بر تصویب قرارداد الحاقی نفت جنوب پافشاری کرد تا سرانجام توسط [[خلیل طهماسبی]] از اعضای [[فدائیان اسلام]] در ۱۶ اسفند ۱۳۲۹ کشته شد. خلیل طهماسبی فتوای این قتل را از کاشانی گرفته بود<ref>حسینیان، نقش فدائیان اسلام در تاریخ معاصر ایران ص۴۰</ref>. | ||
===آیت‌الله کاشانی و ملی شدن صنعت نفت=== | ===آیت‌الله کاشانی و ملی شدن صنعت نفت=== | ||
| خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
===قیام سی تیر ۱۳۳۱=== | ===قیام سی تیر ۱۳۳۱=== | ||
مصدق در ۱۳۳۱/۴/۲۵ نسبت به در اختیار گرفتن وزارت جنگ (که به دست شاه بود) با شاه اختلاف پیدا کرد و به دنبال آن استعفا داد. شاه نیز احمد قوام را به عنوان | مصدق در ۱۳۳۱/۴/۲۵ نسبت به در اختیار گرفتن وزارت جنگ (که به دست شاه بود) با شاه اختلاف پیدا کرد و به دنبال آن استعفا داد. شاه نیز احمد قوام را به عنوان نخست‌وزیر معرفی کرد کاشانی ضمن اعلامیه‌ای اعلام کرد: | ||
«... احمد قوام باید بداند در سرزمینی که مردم رنجدیده آن پس از سال‌ها رنج و تعب، شانه از زیر بار دیکتاتوری بیرون کشیده‌اند، نباید رسما اختناق افکار عقاید را اعلام و مردم را به اعدام جمعی تهدید نماید. من صریحا می‌گویم که بر عموم برادران مسلمان لازم است در این راه جهاد اکبر، کمر همت بر بسته و برای آخرین مرتبه به صاحبان سیاست استعمار ثابت کنند که تلاش آن‌ها در به دست آوردن قدرت و سیطره گذشته محال است...»<ref>روح‌الله حسینیان، بیست سال تکاپوی اسلام شیعی در ایران (۱۳۴۰-۱۳۲۰)،تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۷، ص۲۱۸-۲۱۹</ref> قیام مردم مصدق را به سمت | «... احمد قوام باید بداند در سرزمینی که مردم رنجدیده آن پس از سال‌ها رنج و تعب، شانه از زیر بار دیکتاتوری بیرون کشیده‌اند، نباید رسما اختناق افکار عقاید را اعلام و مردم را به اعدام جمعی تهدید نماید. من صریحا می‌گویم که بر عموم برادران مسلمان لازم است در این راه جهاد اکبر، کمر همت بر بسته و برای آخرین مرتبه به صاحبان سیاست استعمار ثابت کنند که تلاش آن‌ها در به دست آوردن قدرت و سیطره گذشته محال است...»<ref>روح‌الله حسینیان، بیست سال تکاپوی اسلام شیعی در ایران (۱۳۴۰-۱۳۲۰)،تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۷، ص۲۱۸-۲۱۹</ref> قیام مردم مصدق را به سمت نخست‌وزیری بازگرداند. | ||
===کاشانی در سمت رییس مجلس=== | ===کاشانی در سمت رییس مجلس=== | ||