۸۷۵
ویرایش
تصوف در جنوب شرق آسیا: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
تصوف در جنوب‌شرقی آسیا، خصوصاً اندونزی و مالزی، با ظهور و گسترش اسلام در قرن هفتم/ سیزدهم در این منطقه، پیوند خورده است، و صوفیان در اسلامی شدن این حوزه، که گویا تا قرن نهم/ پانزدهم طول کشید، نقش مهمی داشته‌اند. <ref>مرل کالوین ریکلفس، تاریخ جدید اندونزی، ج۱، ص ۱۸ـ۱۹.</ref> <ref>سدروث، ج۱، ص ۲۶۵.</ref> | تصوف در جنوب‌شرقی آسیا، خصوصاً اندونزی و مالزی، با ظهور و گسترش اسلام در قرن هفتم/ سیزدهم در این منطقه، پیوند خورده است، و صوفیان در اسلامی شدن این حوزه، که گویا تا قرن نهم/ پانزدهم طول کشید، نقش مهمی داشته‌اند. <ref>مرل کالوین ریکلفس، تاریخ جدید اندونزی، ج۱، ص ۱۸ـ۱۹.</ref> <ref>سدروث، ج۱، ص ۲۶۵.</ref> | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۴: | ||
یکی دیگر از تربیت‌یافتگان مدینه، عبدالصمد پالیمبانی (متوفی ۱۲۰۳) است که از نمایندگان تصوف غزالی بود و در هدایه‌السالکین و سِیرالسالکین، از آثار غزالی بسیار اقتباس کرده است. وی و شاگردانش تلفیقی از تعالیم سمّانیه (شاخه‌ای از خلوتیه)، خلوتیه، نقشبندیه و قادریه را در آسیای جنوب‌شرقی گسترش دادند و هدف اصلی آنها هماهنگ کردن طریقت با شریعت بود. | یکی دیگر از تربیت‌یافتگان مدینه، عبدالصمد پالیمبانی (متوفی ۱۲۰۳) است که از نمایندگان تصوف غزالی بود و در هدایه‌السالکین و سِیرالسالکین، از آثار غزالی بسیار اقتباس کرده است. وی و شاگردانش تلفیقی از تعالیم سمّانیه (شاخه‌ای از خلوتیه)، خلوتیه، نقشبندیه و قادریه را در آسیای جنوب‌شرقی گسترش دادند و هدف اصلی آنها هماهنگ کردن طریقت با شریعت بود. | ||
<ref>عظیمردی آزرا، ج۱، ص ۶۸۲ـ۶۸۳.</ref> <ref>عظیمردی آزرا، ج۱، ص ۱۷۶.</ref> | <ref>عظیمردی آزرا، ج۱، ص ۶۸۲ـ۶۸۳.</ref> <ref>عظیمردی آزرا، ج۱، ص ۱۷۶.</ref> | ||
== شورش علیه استعمارگران == | == شورش علیه استعمارگران == | ||
در قرن سیزدهم برخی سلسله‌های صوفیانه مانند سمانیه، قادریه، نقشبندیه و گاه شطاریه، سازمانها و تشکیلاتی برای شورش علیه استعمارگران تدارک می‌دیدند، ازینرو در دوران استعمار هلند این سلسله‌ها مورد تهدید و ارعاب قرار گرفتند. بتدریج با رشد جریانات ملی‌گرایانه در آغاز قرن چهاردهم، شورشهای ضداستعماری صوفیه رو به افول نهاد و سلسله‌های صوفیانه موردحمله جریانات اصلاح‌طلب اسلامی قرار گرفتند. <ref>کنیش، ج۱، ص ۲۸۸.</ref> <ref>بروئینسن، ج۱، ص ۷۰۹ | |||
در قرن سیزدهم برخی سلسله‌های صوفیانه مانند سمانیه، قادریه، نقشبندیه و گاه شطاریه، سازمانها و تشکیلاتی برای شورش علیه استعمارگران تدارک می‌دیدند، ازینرو در دوران استعمار هلند این سلسله‌ها مورد تهدید و ارعاب قرار گرفتند. بتدریج با رشد جریانات ملی‌گرایانه در آغاز قرن چهاردهم، شورشهای ضداستعماری صوفیه رو به افول نهاد و سلسله‌های صوفیانه موردحمله جریانات اصلاح‌طلب اسلامی قرار گرفتند. <ref>کنیش، ج۱، ص ۲۸۸.</ref> <ref>بروئینسن، ج۱، ص ۷۰۹</ref> | |||
این جریانات بیشتر تحت‌تأثیر عقاید اصلاح‌طلبانه مصر بودند و از آرای شیخ‌محمد عبده و رشیدرضا الهام می‌گرفتند | این جریانات بیشتر تحت‌تأثیر عقاید اصلاح‌طلبانه مصر بودند و از آرای شیخ‌محمد عبده و رشیدرضا الهام می‌گرفتند | ||
<ref>نوئر، ص ۳۶۲ـ۳۶۳ | <ref>نوئر، ص ۳۶۲ـ۳۶۳</ref> | ||
البته برخی شاخه‌های صوفیه، مانند خالدیه (از شاخه‌های نقشبندیه) که از اوایل قرن چهاردهم در این منطقه گسترش بسیار یافته، با گرایشهای متشرعانه خود تا حدی با جریانات اصلاح‌طلب همراه شده‌اند. <ref>بالدیک، ج۱، ص ۱۶۳.</ref> | البته برخی شاخه‌های صوفیه، مانند خالدیه (از شاخه‌های نقشبندیه) که از اوایل قرن چهاردهم در این منطقه گسترش بسیار یافته، با گرایشهای متشرعانه خود تا حدی با جریانات اصلاح‌طلب همراه شده‌اند. <ref>بالدیک، ج۱، ص ۱۶۳.</ref> | ||
در این قرن طریقه تِجانیه از شمال افریقا به آسیای جنوب‌شرقی وارد شد. برخی ادعاهای بنیانگذار آن، از جمله اینکه طریقتش را مستقیماً و بی‌واسطه به پیامبر می‌رساند، با مخالفت صوفیان و اصلاح‌طلبان مواجه شد، ولی علی‌رغم این مخالفتها توانست گسترش یابد و حتی از فقها تأیید رسمی دریافت کند. <ref>بالدیک، ج۱، ص ۱۶۳ | |||
در این قرن طریقه تِجانیه از شمال افریقا به آسیای جنوب‌شرقی وارد شد. برخی ادعاهای بنیانگذار آن، از جمله اینکه طریقتش را مستقیماً و بی‌واسطه به پیامبر می‌رساند، با مخالفت صوفیان و اصلاح‌طلبان مواجه شد، ولی علی‌رغم این مخالفتها توانست گسترش یابد و حتی از فقها تأیید رسمی دریافت کند. <ref>بالدیک، ج۱، ص ۱۶۳</ref> | |||
<ref>بروئینسن، ج۱، ص ۷۲۸</ref> | |||
== موجبات تضعیف تصوف == | == موجبات تضعیف تصوف == | ||
در قرن چهاردهم/ بیستم، پیروان بعضی از سلسله‌ها با انجام دادن کارهایی از قبیل فروکردن میخ و میله‌های آهنی در قفسه‌سینه و نواختن طبل در ملأعام و رفتن به زیارت اولیا و تقدیم هدایا به زیارتگاهها، که به نظر اصلاح‌طلبان شرک محسوب می‌شود، موجب تضعیف تصوف در این منطقه شدند | |||
در قرن چهاردهم/ بیستم، پیروان بعضی از سلسله‌ها با انجام دادن کارهایی از قبیل فروکردن میخ و میله‌های آهنی در قفسه‌سینه و نواختن طبل در ملأعام و رفتن به زیارت اولیا و تقدیم هدایا به زیارتگاهها، که به نظر اصلاح‌طلبان شرک محسوب می‌شود، موجب تضعیف تصوف در این منطقه شدند <ref>بالدیک، ج۱، ص ۱۶۴</ref> | |||
<ref>نوئر، ص ۳۶۷.</ref> | |||
<ref>نوئر، ص۳۷۰ـ۳۷۱</ref> | |||
امروزه بعضی از سلسله‌ها خود را با نیازهای روز همراه ساخته‌اند و مهمترین کارکرد آنها استفاده از تعلیمات عرفانی برای ترک اعتیاد و درمان بیماریهای روانی است. | |||
امروزه بعضی از سلسله‌ها خود را با نیازهای روز همراه ساخته‌اند و مهمترین کارکرد آنها استفاده از تعلیمات عرفانی برای ترک اعتیاد و درمان بیماریهای روانی است.<ref>کنیش، ج۱، ص ۲۸۸</ref> | |||
== موفقیت تصوفِ منطبق با شریعت == | == موفقیت تصوفِ منطبق با شریعت == | ||
تا به امروز، تصوفِ منطبق با شریعت در آسیای جنوب‌شرقی موفقتر بوده و آثار رانیری و سینکیلی رواج بیشتری داشته و معمولاً عالمان دینی نیز طرفدار تصوف جنید، قشیری و غزالی بوده‌اند. بعلاوه، تقریباً از ابتدای گسترش تصوف در این منطقه تاکنون، فقهای آن، خود از صوفیه بوده‌اند، ازینرو مخالفتی با تصوفِ سازگار با شریعت ندارند. | |||
تا به امروز، تصوفِ منطبق با شریعت در آسیای جنوب‌شرقی موفقتر بوده و آثار رانیری و سینکیلی رواج بیشتری داشته و معمولاً عالمان دینی نیز طرفدار تصوف جنید، قشیری و غزالی بوده‌اند. بعلاوه، تقریباً از ابتدای گسترش تصوف در این منطقه تاکنون، فقهای آن، خود از صوفیه بوده‌اند، ازینرو مخالفتی با تصوفِ سازگار با شریعت ندارند. <ref>عظیمردی آزرا، ج۱، ص ۶۸۲ـ۶۸۳</ref> | |||
امروزه گرایش به تصوف در میان مقامات بالای دولتی، روشنفکران، علمای دینی و حتی اصلاح‌طلبان وجود دارد | <ref><ref>عظیمردی آزرا، ج۱، ص ۶۸۵ـ۶۸۶</ref></ref> | ||
امروزه گرایش به تصوف در میان مقامات بالای دولتی، روشنفکران، علمای دینی و حتی اصلاح‌طلبان وجود دارد | |||
<ref>بروئینسن، ج۱، ص ۷۱۸ـ۷۱۹</ref> | |||
<ref>بروئینسن، ج۱، ص ۷۲۸</ref> | |||
<ref>نوئر، ص ۲۵، پانویس۲۰</ref>. | |||
<ref>محمدرضا مظفری، اندونزی، ج۱، ص ۳۲</ref> | |||
== پانویس == | |||
== فهرست منابع == | == فهرست منابع == | ||
| خط ۱۰۴: | خط ۱۲۴: | ||
(۱۳) The Oxford encyclopedia of the modern Islamic world , ed. John L. Esposito, New York ۱۹۹۵, s.v. "Malay and Indonesian literature" (by Hendrik M.J. Maier). | (۱۳) The Oxford encyclopedia of the modern Islamic world , ed. John L. Esposito, New York ۱۹۹۵, s.v. "Malay and Indonesian literature" (by Hendrik M.J. Maier). | ||
منبع : | |||
ویکی فقه : دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «تصوف در جنوب شرقی آسیا»، شماره۵۰۳۱. بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «تصوف در جنوب شرقی آسیا»، شماره۵۰۳۱. | |||