۸۷٬۸۱۰
ویرایش
تصوف در تونس: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'می شود' به 'می‌شود') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
[[لطیفه الاخضر]] در کتاب" الاسلام الطرقی: دراسة موقعه من المجتمع و من القضیة الوطنیة" بیان می‌دارد که تصوف به شکل فعلی خود به عنوان یک دوره تاریخی وارد شمال [[آفریقا]] و تونس شد، که در آن، بحث و مناقشه در سطح کل جهان اسلام بر خلاف شکوفایی آن در عصر عباسی از بین رفت. وی همچنین یادآور می‌شود که روش الشابیه از نیمه اول قرن شانزدهم میلادی موفق به ایجاد یک دولت در بخشی از کشور تونس بود. این روش استقلال خود را تحمیل کرد. کسانی که اقرار کردند که حزب گرایی بخشی اساسی در توازن سیاسی و اجتماعی دولت آنها است. تصوف به صورت جداگانه در قالب شبکه‌ها آغاز شد و سپس به شکل سازمانی قوی که برای انتقال ولایت در درون خانواده به سمت خانقاه‌ها حرکت کرد تا منجر به تقاضای نقش سیاسی شد. تصوف خود یکی از ارکان هویت در تونس به حساب می‌آید، زیرا به اسلام غیر رسمی نسبت داده شده است که مورد استقبال و پذیرش افراد عادی قرار گرفته و اهل تصوف معتقد است که برای تحقق نیازهای خود به میانجیگری بین آنها و پروردگارش احتیاج دارد. | [[لطیفه الاخضر]] در کتاب" الاسلام الطرقی: دراسة موقعه من المجتمع و من القضیة الوطنیة" بیان می‌دارد که تصوف به شکل فعلی خود به عنوان یک دوره تاریخی وارد شمال [[آفریقا]] و تونس شد، که در آن، بحث و مناقشه در سطح کل جهان اسلام بر خلاف شکوفایی آن در عصر عباسی از بین رفت. وی همچنین یادآور می‌شود که روش الشابیه از نیمه اول قرن شانزدهم میلادی موفق به ایجاد یک دولت در بخشی از کشور تونس بود. این روش استقلال خود را تحمیل کرد. کسانی که اقرار کردند که حزب گرایی بخشی اساسی در توازن سیاسی و اجتماعی دولت آنها است. تصوف به صورت جداگانه در قالب شبکه‌ها آغاز شد و سپس به شکل سازمانی قوی که برای انتقال ولایت در درون خانواده به سمت خانقاه‌ها حرکت کرد تا منجر به تقاضای نقش سیاسی شد. تصوف خود یکی از ارکان هویت در تونس به حساب می‌آید، زیرا به اسلام غیر رسمی نسبت داده شده است که مورد استقبال و پذیرش افراد عادی قرار گرفته و اهل تصوف معتقد است که برای تحقق نیازهای خود به میانجیگری بین آنها و پروردگارش احتیاج دارد. | ||
<br> | <br> | ||
با گذشت زمان، ارتباط جامعه تونس با تصوف و خانقاه‌ها به سبب چندین پدیده، متاثر از تغییر نقش‌ها و گرایش‌های صوفیانه از طریق بنیاد خانقاه در انواع مختلف تغییر کرده و شکل گرفته است. بر هیچ پژوهشگر متخصص در پدیده‌های دینی در هیچ جامعه‌ای مخفی نیست که آن را با تغییرات سیاسی و اجتماعی پیوند می‌دهد وهمن رویکردی است که ما را به مراحل سیاسی تاریخی در | با گذشت زمان، ارتباط جامعه تونس با تصوف و خانقاه‌ها به سبب چندین پدیده، متاثر از تغییر نقش‌ها و گرایش‌های صوفیانه از طریق بنیاد خانقاه در انواع مختلف تغییر کرده و شکل گرفته است. بر هیچ پژوهشگر متخصص در پدیده‌های دینی در هیچ جامعه‌ای مخفی نیست که آن را با تغییرات سیاسی و اجتماعی پیوند می‌دهد وهمن رویکردی است که ما را به مراحل سیاسی تاریخی در سرزمین‌های تونس سوق می‌دهد و هنوز هم تأثیر زیاد و عمیقی بر دینداری مردمی جامعه تونس به ویژه در تصوف اهل سنت و بنیاد خانقاه دارد که در نهایت صحنه‌های مذهبی، اجتماعی و فرهنگی در سرزمین‌های تونس شکل خواهد گرفت. | ||
<br> | <br> | ||
=اولین مرحله تاریخی و اساسی= | =اولین مرحله تاریخی و اساسی= | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
<br> | <br> | ||
«حضور» به عنوان یکی از آیین‌های طریقت‌های صوفی است که در تجلی صحنه فرهنگی نقش دارد و ابعاد عمیقی از تجلی معنوی پیروان تصوف را محقق می‌کند. حضرة اصطلاح اسلامی صوفی است که به مجالس ذکر دسته جمعی و به شکل خاص، به طریقت‌های صوفی اهل سنت اطلاق می‌شود. در رأس آن شیخی است که به این طریقت شناخت دارد و به همه چیزهایی که آرامش را مختل می‌کند توجه دارد. دلیل نامگذاری «الحضرة» این است که باعث حضور قلب در پیشگاه خداوند است و این از ارکان مهم طریقت صوفی به شمار می‌آید. در این عمل، انواع مختلف ذکر مانند خطبه‌ها تلاوت قرآن و دیگر متون؛ دعاها، اوراد، اشعار، سروده‌های دینی و مدائح نبوی، اذکار گروهی به صورت ریتمی و با تلاوت اسماءالحسنی خوانده می‌شود. گاهی محافظه کاران تصوف از ساز دف در مراسم «حضرات» خود استفاده می‌کنند در حالی که برخی طریقت‌ها، سازهای موسیقی دیگری به کار می‌برند.<br> | «حضور» به عنوان یکی از آیین‌های طریقت‌های صوفی است که در تجلی صحنه فرهنگی نقش دارد و ابعاد عمیقی از تجلی معنوی پیروان تصوف را محقق می‌کند. حضرة اصطلاح اسلامی صوفی است که به مجالس ذکر دسته جمعی و به شکل خاص، به طریقت‌های صوفی اهل سنت اطلاق می‌شود. در رأس آن شیخی است که به این طریقت شناخت دارد و به همه چیزهایی که آرامش را مختل می‌کند توجه دارد. دلیل نامگذاری «الحضرة» این است که باعث حضور قلب در پیشگاه خداوند است و این از ارکان مهم طریقت صوفی به شمار می‌آید. در این عمل، انواع مختلف ذکر مانند خطبه‌ها تلاوت قرآن و دیگر متون؛ دعاها، اوراد، اشعار، سروده‌های دینی و مدائح نبوی، اذکار گروهی به صورت ریتمی و با تلاوت اسماءالحسنی خوانده می‌شود. گاهی محافظه کاران تصوف از ساز دف در مراسم «حضرات» خود استفاده می‌کنند در حالی که برخی طریقت‌ها، سازهای موسیقی دیگری به کار می‌برند.<br> | ||
«حضرة» در کشورهای عربی و برخی کشورهای اسلامی غیر عربی مانند: [[اندونزی]] و [[مالزی]] با همین نام شناخته شده‌اند و کشورهای دیگر مانند ترکیه و بالکان با نام‌های دیگر از آن نام | «حضرة» در کشورهای عربی و برخی کشورهای اسلامی غیر عربی مانند: [[اندونزی]] و [[مالزی]] با همین نام شناخته شده‌اند و کشورهای دیگر مانند ترکیه و بالکان با نام‌های دیگر از آن نام می‌برند. این مراسم اکثرا در شب پنجشنبه و بعد از نماز عشاء یا در روز جمعه، بعد از نماز جمعه برگزار می‌شود. مسلمانان صوفی، معتقدند اصل «حضرة» در شریعت اسلام به تفسیرآنان از آیات قرآن و احادیث نبوی بر می‌گردد که به برگزاری مراسم ذکر و دعا دسته جمعی و صلوات بر پیامبر فرا می‌خواند و آن را وسیله ای برای افزایش رغبت انسان برای اداء واجبات دینی می‌دانند. | ||
<br> | <br> | ||
این در حالی است که مسلمانان سلفی [[حضرة]] را بدعت و جدای از دین اسلام می‌دانند. صادق رزقی در کتاب «الأغانی التونسیة» بیان می‌کند: «حضرة عبارت است از ایستادن گروهی پابرنه و با لباس مخصوص صوفی در صف جلو است که اسم جلاله الله را با ضمیر «هو»، با ضربه‌های هماهنگ، یکی پس از دیگری بیان می‌کنند و هماهنگ با ریتم گروه، در بیان این ذکر اوج می‌گیرند». حضرة اصطلاحی است که به معنای «حضور قلب در پیشگاه خداوند است که یکی از مهم‌ترین اصول طریقت صوفی به شمار می‌آید. و گروهی زیر نظر شیخ یا نائب او به اسم (مقدم)، به ذکر خداوند می‌پردازند. این مراسم با تلاوت قرآن آغاز می‌شود. سپس سروده‌های عرفایی چون [[شیخ عبدالغنی نابلسی]]، ابن فارض، ابن عربی و غیره را | این در حالی است که مسلمانان سلفی [[حضرة]] را بدعت و جدای از دین اسلام می‌دانند. صادق رزقی در کتاب «الأغانی التونسیة» بیان می‌کند: «حضرة عبارت است از ایستادن گروهی پابرنه و با لباس مخصوص صوفی در صف جلو است که اسم جلاله الله را با ضمیر «هو»، با ضربه‌های هماهنگ، یکی پس از دیگری بیان می‌کنند و هماهنگ با ریتم گروه، در بیان این ذکر اوج می‌گیرند». حضرة اصطلاحی است که به معنای «حضور قلب در پیشگاه خداوند است که یکی از مهم‌ترین اصول طریقت صوفی به شمار می‌آید. و گروهی زیر نظر شیخ یا نائب او به اسم (مقدم)، به ذکر خداوند می‌پردازند. این مراسم با تلاوت قرآن آغاز می‌شود. سپس سروده‌های عرفایی چون [[شیخ عبدالغنی نابلسی]]، ابن فارض، ابن عربی و غیره را می‌خوانند. پس از آن دوباره با ذکر می‌پردازند تا زمانی که شیخ یا مقدم آن را پایان دهند. حضرة از شیوخ و عرفای بزرگ به ارث رسیده است و براساس آنچه در کتاب متصوفه آمده حضرة به عنوان مظهری از مظاهر تصوف به شمار می‌آید. به عقیده دکتر مراد سیالة: «حضرة به معنای حضور و اجتماعی است که اشخاصی که منسوب به طریقت خاصی هستند گرد هم می‌آیند و به تمرین آیین و عادات خویش در محضر شیخ طریقت می‌پردازند». | ||
<br> | <br> | ||
حضرة در تصوف تونسی یکی از مظاهر فعالیت‌های طریقت صوفی است که آن را از سایر طریقت‌ها جدا می‌کند. عادتا پیروان به همراه شیخ خویش در خانقاه برای تمرین آیین خود گرد هم می‌آیند. این دیدار به دو بخش تقسیم می‌شود: بخش اول مربوط به ذکر و تلاوت اوراد، احزاب و بحوری است که مؤسس طریقت آن را تالیف نموده و بخش دوم که همان حضرة است از سروده‌ها و آوازهایی تشکیل شده که در برخی از طریقت‌ها برای تمجید و مدح ولی مورد استفاده قرار می‌گیرد. حضرة در | حضرة در تصوف تونسی یکی از مظاهر فعالیت‌های طریقت صوفی است که آن را از سایر طریقت‌ها جدا می‌کند. عادتا پیروان به همراه شیخ خویش در خانقاه برای تمرین آیین خود گرد هم می‌آیند. این دیدار به دو بخش تقسیم می‌شود: بخش اول مربوط به ذکر و تلاوت اوراد، احزاب و بحوری است که مؤسس طریقت آن را تالیف نموده و بخش دوم که همان حضرة است از سروده‌ها و آوازهایی تشکیل شده که در برخی از طریقت‌ها برای تمجید و مدح ولی مورد استفاده قرار می‌گیرد. حضرة در طریقت‌های مختلف متفاوت است. در حالی که پیروان شاذلیه به ذکر اسم جلاله الله، همراه با حرکات ساده بدن می‌پردازند پیروان طریقت‌های دیگر مانند عیساویه، رقص‌های پیچیده و هماهنگ اجرا می‌کنند و مجلس، به جشن موسیقی تبدیل می‌شود که طبق آیین، درآن تار و دف می‌نوازند. | ||
<br> | <br> | ||
==بوالحسن شاذلیه== | ==بوالحسن شاذلیه== | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
مؤسس طریقت شاذلیه، [[بوالحسن شاذلی]] است که از مشهور ترین اولیای تونس به شمار می‌رود و مقبره نمادین وی در تونس بر بالای تپه‌ای قرار دارد. وی شاگردان بسیاری داشت و پس از اینکه قاضی شهر، علیه او نزد امیر توطئه چینی کرد برای نجات جان خود به مصر فرار کرد و پس از ترک تونس، پیروانش به نشر طریقت وی پرداختند و شهرت او جهان گیر شد تا جایی که یکی از قطب‌های تصوف اسلامی به شمار می‌آید و پیروانش تا کنون، همواره به ذکر و دعا می‌پردازند و به فقرا صدقه می‌دهند. | مؤسس طریقت شاذلیه، [[بوالحسن شاذلی]] است که از مشهور ترین اولیای تونس به شمار می‌رود و مقبره نمادین وی در تونس بر بالای تپه‌ای قرار دارد. وی شاگردان بسیاری داشت و پس از اینکه قاضی شهر، علیه او نزد امیر توطئه چینی کرد برای نجات جان خود به مصر فرار کرد و پس از ترک تونس، پیروانش به نشر طریقت وی پرداختند و شهرت او جهان گیر شد تا جایی که یکی از قطب‌های تصوف اسلامی به شمار می‌آید و پیروانش تا کنون، همواره به ذکر و دعا می‌پردازند و به فقرا صدقه می‌دهند. | ||
<br> | <br> | ||
ضریح محرز که در نزد پیروان خود به سلطان مدینه معروف است(در دروازه سویقه در شهر عتیقه) نه تنها زیارتگاه مسلمانان تونسی است بلکه یهودیان هم او را زیارت می‌کنند و او را به عنوان فقیه و عالم می‌شناسند و یاری رساندن به مظلومین و ستمدیدگان را جزو سیره او می‌دانند. وی تفاوتی بین مسلمانان و مسیحی و یهودی قائل نمی‌شد و با همه، با محبت بر خورد می‌کرد. برخی روایت‌های شفاهی و مکتوب، از نقش وی در ورود یهود به شهر عتیقه و ساخت منطقه‌ای در آن جا سخن می‌گویند. گفته شده، محرز بر بالای سقف خانقاه خود ایستاد و عصای خود را پرتاب کرد و مکان مشخص شده با عصا را منطقه یهود تعیین کرد که نزدیک به مسجد و ضریح خود اوست. | ضریح محرز که در نزد پیروان خود به سلطان مدینه معروف است (در دروازه سویقه در شهر عتیقه) نه تنها زیارتگاه مسلمانان تونسی است بلکه یهودیان هم او را زیارت می‌کنند و او را به عنوان فقیه و عالم می‌شناسند و یاری رساندن به مظلومین و ستمدیدگان را جزو سیره او می‌دانند. وی تفاوتی بین مسلمانان و مسیحی و یهودی قائل نمی‌شد و با همه، با محبت بر خورد می‌کرد. برخی روایت‌های شفاهی و مکتوب، از نقش وی در ورود یهود به شهر عتیقه و ساخت منطقه‌ای در آن جا سخن می‌گویند. گفته شده، محرز بر بالای سقف خانقاه خود ایستاد و عصای خود را پرتاب کرد و مکان مشخص شده با عصا را منطقه یهود تعیین کرد که نزدیک به مسجد و ضریح خود اوست. | ||
<br> | <br> | ||
[[رده: تصوف]] | [[رده: تصوف]] | ||
[[رده: تونس]] | [[رده: تونس]] | ||