۸۷٬۸۸۶
ویرایش
جنبش اسلامی تاجیکستان: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'می توان' به 'می‌توان'
جز (جایگزینی متن - 'اسلام گرا' به 'اسلام‌گرا') |
جز (جایگزینی متن - 'می توان' به 'می‌توان') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
تاجیکستان یکی از پنج جمهوری آسیای مرکزی و پایتخت آن شهر دوشنبه است. اسلام از همان آغاز وارد این سرزمین گردید و بخارا به یکی از مراکز مهم اسلامی در سده های اولیه تبدیل شد. مذهب بیشتر مردم [[تاجیکستان]]، سنی [[حنفی]] است و تعدادی مسلمان [[شافعی]] نیز در تاجیکستان زندگی می‌کنند. گروه کوچکی از مردم این سرزمین که در [[بدخشان]] زندگی می‌کنند، [[شیعه]] هستند و جزو پیروان مذهب [[اسماعیلیه]] به شمار می آیند که محل زندگی آنها شرق و جنوب شرقی تاجیکستان است. در حال حاضر 90 درصد شیعیان ساکن بدخشان اسماعیلی و 10 درصد شیعه اثنی عشری هستند.<ref>[http://pajuhesh.irc.ir/ برگرفته شده از مقاله // کتاب / رسانه و جنبش‌های اسلامی معاصر]</ref> | تاجیکستان یکی از پنج جمهوری آسیای مرکزی و پایتخت آن شهر دوشنبه است. اسلام از همان آغاز وارد این سرزمین گردید و بخارا به یکی از مراکز مهم اسلامی در سده های اولیه تبدیل شد. مذهب بیشتر مردم [[تاجیکستان]]، سنی [[حنفی]] است و تعدادی مسلمان [[شافعی]] نیز در تاجیکستان زندگی می‌کنند. گروه کوچکی از مردم این سرزمین که در [[بدخشان]] زندگی می‌کنند، [[شیعه]] هستند و جزو پیروان مذهب [[اسماعیلیه]] به شمار می آیند که محل زندگی آنها شرق و جنوب شرقی تاجیکستان است. در حال حاضر 90 درصد شیعیان ساکن بدخشان اسماعیلی و 10 درصد شیعه اثنی عشری هستند.<ref>[http://pajuhesh.irc.ir/ برگرفته شده از مقاله // کتاب / رسانه و جنبش‌های اسلامی معاصر]</ref> | ||
<br> | <br> | ||
وضعیت مسلمانان در آسیای مرکزی در آستانه انقلاب اکتبر [[روسیه]]، چندان خوشایند نبود و مبارزه میان علمای اسلامی و سوسیالیستی ادامه داشت. بعد از به قدرت رسیدن [[بلشویک ها]] در سال 1917 فشار بر روی مسلمانان افزایش یافت و آنها دست به قیام زدند. [[ارتش سرخ روس]] با استفاده از واژه «باسماچی» که در زبان ترکی به معنای چپاولگر و راهزن است، تمام مبارزان و جنبش های اسلامی در آسیای مرکزی را به بهانه «باسماچیان» سرکوب و گروه های اسلامی که در تاجیکستان و سایر مناطق آسیای مرکزی مقاومت می‌نمودند، تار و مار کرد. از عواملی که باعث شکست قیام مسلمانان در سال 1910 در آسیای مرکزی شد، | وضعیت مسلمانان در آسیای مرکزی در آستانه انقلاب اکتبر [[روسیه]]، چندان خوشایند نبود و مبارزه میان علمای اسلامی و سوسیالیستی ادامه داشت. بعد از به قدرت رسیدن [[بلشویک ها]] در سال 1917 فشار بر روی مسلمانان افزایش یافت و آنها دست به قیام زدند. [[ارتش سرخ روس]] با استفاده از واژه «باسماچی» که در زبان ترکی به معنای چپاولگر و راهزن است، تمام مبارزان و جنبش های اسلامی در آسیای مرکزی را به بهانه «باسماچیان» سرکوب و گروه های اسلامی که در تاجیکستان و سایر مناطق آسیای مرکزی مقاومت می‌نمودند، تار و مار کرد. از عواملی که باعث شکست قیام مسلمانان در سال 1910 در آسیای مرکزی شد، می‌توان حمایت نشدن از خارج و یا خیانت حامیان خارجی، نبود امکانات مادی و برتری نظامی ارتش سرخ را نام برد. | ||
<br> | <br> | ||
ارتش سرخ پس از تسلط بر آسیای مرکزی، اقدامات جدی را برای از بین بردن آثار اسلامی شروع کرد و بسیاری از علمای اسلامی را به [[سیبری]] و یا مناطق دیگر تبعید کرد و هزاران کتاب اسلامی و دینی را در آتش سوزاند. [[کمونیست]] ها برای از بین بردن آثار اسلامی در تاجیکستان، در سال 1921 زبان لاتین را جای گزین زبان فارسی کردند و در سال 1940 الفبای روسی در این کشور رسمیت پیدا کرد. | ارتش سرخ پس از تسلط بر آسیای مرکزی، اقدامات جدی را برای از بین بردن آثار اسلامی شروع کرد و بسیاری از علمای اسلامی را به [[سیبری]] و یا مناطق دیگر تبعید کرد و هزاران کتاب اسلامی و دینی را در آتش سوزاند. [[کمونیست]] ها برای از بین بردن آثار اسلامی در تاجیکستان، در سال 1921 زبان لاتین را جای گزین زبان فارسی کردند و در سال 1940 الفبای روسی در این کشور رسمیت پیدا کرد. | ||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
کمونیست ها در زمان سلطه خود بر آسیای مرکزی و کشورهای اسلامی تلاش کردند تا همه چیز را بر مبنای [[مارکسیسم]] بنیاد نهند؛ از این رو هیچ ارزشی برای فرهنگ و دستورهای مذهبی مردم قایل نبودند. بعد از هفتاد سال حکومت سیاه کمونیستی بر مناطق اسلامی، در دهه 80 دوباره [[اسلام]] در تاجیکستان و دیگر کشورهای آسیای مرکزی احیا گردید. عواملی که باعث احیای مجدد اسلام و رشد گرایش اسلامی در آسیای مرکزی و تاجیکستان شدند، عبارتند از: | کمونیست ها در زمان سلطه خود بر آسیای مرکزی و کشورهای اسلامی تلاش کردند تا همه چیز را بر مبنای [[مارکسیسم]] بنیاد نهند؛ از این رو هیچ ارزشی برای فرهنگ و دستورهای مذهبی مردم قایل نبودند. بعد از هفتاد سال حکومت سیاه کمونیستی بر مناطق اسلامی، در دهه 80 دوباره [[اسلام]] در تاجیکستان و دیگر کشورهای آسیای مرکزی احیا گردید. عواملی که باعث احیای مجدد اسلام و رشد گرایش اسلامی در آسیای مرکزی و تاجیکستان شدند، عبارتند از: | ||
<br> | <br> | ||
1 ـ گسترش بنیادگرایی اسلامی در کشورهای اسلامی و جهان: قرن بیستم میلادی در واقع دوران بازخیزی اسلامی و احیای ارزش های دینی به شمار می‌آید. در این قرن، مسلمانان تلاش برای ایجاد اصلاحات در جوامع اسلامی را به طور جدی و فعال دنبال نمودند. تشکیل نهضت های آزادی بخش جهان و پیروزی انقلاب اسلامی [[ایران]] در سال 1979، تجربه موفق و خوبی برای مسلمانان شوروی و تاجیکستان بود و این امید را برای آنها زنده کرد که | 1 ـ گسترش بنیادگرایی اسلامی در کشورهای اسلامی و جهان: قرن بیستم میلادی در واقع دوران بازخیزی اسلامی و احیای ارزش های دینی به شمار می‌آید. در این قرن، مسلمانان تلاش برای ایجاد اصلاحات در جوامع اسلامی را به طور جدی و فعال دنبال نمودند. تشکیل نهضت های آزادی بخش جهان و پیروزی انقلاب اسلامی [[ایران]] در سال 1979، تجربه موفق و خوبی برای مسلمانان شوروی و تاجیکستان بود و این امید را برای آنها زنده کرد که می‌توانند استقلال سیاسی و اسلامی شان را به دست آورند؛ از این رو، از دهه 80 به این سو، هسته های زیرزمینی مسلمانان در اتحاد شوروی شکل گرفت که توسط دانشجویان مسلمانی که در کشورهای اسلامی درس خوانده بودند، هدایت و رهبری می شد. | ||
<br> | <br> | ||
2 ـ تجاوز شوروی به [[افغانستان]] و قیام مردم این کشور: در این تجاوز، روس ها از مردم تاجیکستان، به دلیل هم زبانی با مردم افغانستان، استفاده های زیادی در زمینه مشاوره، خبرنگاری و... بردند. ورود مسلمانان تاجیک به افغانستان، دریچه ای شد برای ارتباط مسلمانان تاجیکستان با دنیای خارج. بنابراین قیام مردم مسلمان افغانستان مؤثرترین عامل در احیای مجدد اسلام در آسیای مرکزی است. چنان که دیپلمات های غربی ضمن هشدار به خطر اسلام‌گرایی در آسیای مرکزی، در این باره می نویسند: «حرکت اسلامی که از شمال افغانستان آغاز و به تاجیکستان رسیده است، در صورت پیروزی در این کشور، به آسیای میانه و حتی به داخل مرزهای روسیه نیز نفوذ خواهد کرد. به گفته این دیپلمات های غربی، خطر حاکمیت اسلام در این سرزمین ها تشویش شدید غربی ها را باعث شده است. اکنون در تاجیکستان دومین نبرد اسلام و کمونیستم آغاز شده است و احتمالاً این نبرد نیز همانند نبرد افغانستان به پیروزی و حاکمیت اسلام در تاجیکستان خواهد انجامید... | 2 ـ تجاوز شوروی به [[افغانستان]] و قیام مردم این کشور: در این تجاوز، روس ها از مردم تاجیکستان، به دلیل هم زبانی با مردم افغانستان، استفاده های زیادی در زمینه مشاوره، خبرنگاری و... بردند. ورود مسلمانان تاجیک به افغانستان، دریچه ای شد برای ارتباط مسلمانان تاجیکستان با دنیای خارج. بنابراین قیام مردم مسلمان افغانستان مؤثرترین عامل در احیای مجدد اسلام در آسیای مرکزی است. چنان که دیپلمات های غربی ضمن هشدار به خطر اسلام‌گرایی در آسیای مرکزی، در این باره می نویسند: «حرکت اسلامی که از شمال افغانستان آغاز و به تاجیکستان رسیده است، در صورت پیروزی در این کشور، به آسیای میانه و حتی به داخل مرزهای روسیه نیز نفوذ خواهد کرد. به گفته این دیپلمات های غربی، خطر حاکمیت اسلام در این سرزمین ها تشویش شدید غربی ها را باعث شده است. اکنون در تاجیکستان دومین نبرد اسلام و کمونیستم آغاز شده است و احتمالاً این نبرد نیز همانند نبرد افغانستان به پیروزی و حاکمیت اسلام در تاجیکستان خواهد انجامید... | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
روزنامه فارسی زبان «پیوند» که در دوشنبه منتشر می‌شود، در رابطه با اهمیت وابستگی های مردم تاجیکستان و ایران می‌نویسد: «تاجیکستان و ایران دارای مشترکات دیرینه تاریخی، فرهنگی و زبانی می‌باشند. شاید دسته ها و گروه هایی پیدا شوند که این علایق و روابط دیرین را به بهانه این که ایران در مسایل داخلی تاجیکستان مداخله می نماید، مخدوش سازند. | روزنامه فارسی زبان «پیوند» که در دوشنبه منتشر می‌شود، در رابطه با اهمیت وابستگی های مردم تاجیکستان و ایران می‌نویسد: «تاجیکستان و ایران دارای مشترکات دیرینه تاریخی، فرهنگی و زبانی می‌باشند. شاید دسته ها و گروه هایی پیدا شوند که این علایق و روابط دیرین را به بهانه این که ایران در مسایل داخلی تاجیکستان مداخله می نماید، مخدوش سازند. | ||
<br> | <br> | ||
آنچه مسلم است و در واقعیت آن هیچ گونه شبهه ای وجود ندارد، این است که ایران در تاجیکستان فقط هدف های فرهنگی را دنبال می‌کند و این امر کاملاً طبیعی است. زیرا در تاجیکستان در درازای هفتاد و اندی سال، زبان فارسی سیر رشد یابنده نداشته است، مردم از گذشته خویش کنده شده‌اند. همه این نارسایی ها را | آنچه مسلم است و در واقعیت آن هیچ گونه شبهه ای وجود ندارد، این است که ایران در تاجیکستان فقط هدف های فرهنگی را دنبال می‌کند و این امر کاملاً طبیعی است. زیرا در تاجیکستان در درازای هفتاد و اندی سال، زبان فارسی سیر رشد یابنده نداشته است، مردم از گذشته خویش کنده شده‌اند. همه این نارسایی ها را می‌توان با کمک ایران جبران کرد.» | ||
<br> | <br> | ||
روابط ایران با تاجیکستان پیش از فروپاشی اتحاد شوروی از راه [[مسکو]] صورت می گرفت و بعد از استقلال این کشور، به طور مستقیم با آن رابطه دارد. سفارت تاجیکستان در سفر «امام علی رحمان اف» رییس جمهوری این کشور در 27/4/1374 به جمهوری اسلامی ایران به طور رسمی در [[تهران]] گشوده شد. هم اکنون بین این دو کشور روابط سیاسی، فرهنگی و اقتصادی برقرار است. از آن جمله | روابط ایران با تاجیکستان پیش از فروپاشی اتحاد شوروی از راه [[مسکو]] صورت می گرفت و بعد از استقلال این کشور، به طور مستقیم با آن رابطه دارد. سفارت تاجیکستان در سفر «امام علی رحمان اف» رییس جمهوری این کشور در 27/4/1374 به جمهوری اسلامی ایران به طور رسمی در [[تهران]] گشوده شد. هم اکنون بین این دو کشور روابط سیاسی، فرهنگی و اقتصادی برقرار است. از آن جمله می‌توان به راه آهن بافق ـ بندر عباس و وصل آن به راه آهن سراسری ایران اشاره کرد. این خط آهن، کشورهای آسیای میانه را از راه ایران به آب های آزاد متصل می‌کند و از نظر اقتصادی اهمیت زیادی برای تاجیکستان دارد. | ||
<br> | <br> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||