۸۷٬۸۸۶
ویرایش
جبر و اختیار: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'در باره' به 'درباره'
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'در باره' به 'درباره') |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''جبر و اختیار''' از جمله واژگانی است که فهم آن ارتکازی است به طوری که انسان با دیدن این دو واژه بدون تامل و درنگ به معنای آن پی می‌برد. اولین تداعی از کلمه جبر در ذهن، وادار کردن یا وادار شدن فاعل به فعلی است که مورد رضایتش نباشد، بلکه او آن فعل را با اکراه انجام دهد. و یا اولین تداعی | '''جبر و اختیار''' از جمله واژگانی است که فهم آن ارتکازی است به طوری که انسان با دیدن این دو واژه بدون تامل و درنگ به معنای آن پی می‌برد. اولین تداعی از کلمه جبر در ذهن، وادار کردن یا وادار شدن فاعل به فعلی است که مورد رضایتش نباشد، بلکه او آن فعل را با اکراه انجام دهد. و یا اولین تداعی درباره اختیار آن است که فاعل در انجام و ترک یک فعل مختار باشد. | ||
==اهمیت جبر و اختیار در علم کلام== | ==اهمیت جبر و اختیار در علم کلام== | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
شیخ مفید در توضیح حد وسط میان جبر و اختیار نوشته است:«و الواسطه بین القولین ان الله اقدر الخلق علی افعالهم و مکنهم من اعمالهم و حد لهم الحدود فی ذلک رسم لهم الرسوم و نهاهم عن القبایح با الزجر و التخویف و الوعد و الوعید .... فلم یکن بتمکینهم من الاعمال مجبرا لهم علیها و لم یفوض الاعمال الیهم لمنعهم من اکثرها و وضع الحدود لهم فیها و امرهم بحسنها و نهاهم عن قبیحها ثم قال فهذا هو الفصل بین الجبر و التفویض...» <ref>شیخ مفید، تصحیح اعتقادات الامامیه، ص 46</ref> یعنی قول وسط میان دو قول این است که خدای متعال مخلوقاتش را قادر و متمکن کرده است تا بتوانند افعال و اعمال خود را انجام دهند و برای آن‌ها نسبت به افعال شان مرزهایی ترسیم کرده است و آن‌ها را با [[وعده و وعید]] از زشتی‌ها و نیز ترس(از عذاب [[جهنم]]) باز داشته است. از طرفی چنین نبوده است که چون خلق را قادر و متکمن بر اعمال کرده آن‌ها را بر انجام کار مجبورشان کرده باشد، همان طور به خلق تفویض نداده است چون از بسیاری از اعمال منع شان کرده است. و برای خلق حدود را وضع کرده و به نیکی امر کرده و از بدی باز داشته و معنای امر میان دو امر ([[جبر و تفویض]]) همین است. | شیخ مفید در توضیح حد وسط میان جبر و اختیار نوشته است:«و الواسطه بین القولین ان الله اقدر الخلق علی افعالهم و مکنهم من اعمالهم و حد لهم الحدود فی ذلک رسم لهم الرسوم و نهاهم عن القبایح با الزجر و التخویف و الوعد و الوعید .... فلم یکن بتمکینهم من الاعمال مجبرا لهم علیها و لم یفوض الاعمال الیهم لمنعهم من اکثرها و وضع الحدود لهم فیها و امرهم بحسنها و نهاهم عن قبیحها ثم قال فهذا هو الفصل بین الجبر و التفویض...» <ref>شیخ مفید، تصحیح اعتقادات الامامیه، ص 46</ref> یعنی قول وسط میان دو قول این است که خدای متعال مخلوقاتش را قادر و متمکن کرده است تا بتوانند افعال و اعمال خود را انجام دهند و برای آن‌ها نسبت به افعال شان مرزهایی ترسیم کرده است و آن‌ها را با [[وعده و وعید]] از زشتی‌ها و نیز ترس(از عذاب [[جهنم]]) باز داشته است. از طرفی چنین نبوده است که چون خلق را قادر و متکمن بر اعمال کرده آن‌ها را بر انجام کار مجبورشان کرده باشد، همان طور به خلق تفویض نداده است چون از بسیاری از اعمال منع شان کرده است. و برای خلق حدود را وضع کرده و به نیکی امر کرده و از بدی باز داشته و معنای امر میان دو امر ([[جبر و تفویض]]) همین است. | ||
این متکلم شیعی اعتقاد خود را | این متکلم شیعی اعتقاد خود را درباره خلق افعال عباد این گونه بیان می‌کند:«القول فی کراهة إطلاق لفظ خالق على أحد من العباد و أقول إن الخلق یفعلون و یحدثون و یخترعون و یصنعون و یکتسبون و لا أطلق القول علیهم بأنهم یخلقون و لا أقول إنهم خالقون و لا أتعدی ذکر ذلک فیما ذکر الله تعالى و لا أتجاوز به مواضعه من القرآن» <ref>شیخ مفید، أوائل المقالات فی المذاهب و المختارات، ص 58</ref> یعنی مسئله درباره ناخوشایند بودن استفاده از لفظ خالق برای بندگان خدا است. اعتقاد من این است که بندگان انجام می‌دهند، احداث می‌کنند، اختراع می‌کنند، صنعت و کسب می‌کنند،( اما خلق نمی‌کنند) و من برای آن‌ها کلمه خلق را اطلاق نمی‌کنم و از آن چه که در [[کتاب خدا]] نسبت به این موضوع بیان و حدود آن تعیین شده است، تعدی نمی‌کنم. | ||
==تشابه و تفاوت نظریه کسب اشاعره با نظریه امر بین الامرین امامیه== | ==تشابه و تفاوت نظریه کسب اشاعره با نظریه امر بین الامرین امامیه== | ||