۸۷٬۷۷۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' گیری' به 'گیری') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲: | خط ۲: | ||
سازماندهی و تشکیلات از عوامل بنیادین حرکت اسلامی معاصر به ویژه در دنیای [[اهل سنت]] است. مسلمانان سنی همواره خود را در پناه خلافت اسلامی آسوده یافتهاند و ضرورتی برای قیام نمیدیدند و به همین دلیل نهضتهای «دولت اسلامی» بر ضد اصلاح طلبان در تاریخ اسلام سنی، وابسته به کارهای فردی مصلحان بود و آنگونه که باید به سازماندهی و تشکیلات اهمیت نمیدادند و ضرورتی برای آن احساس نمیکردند. با سقوط نظام خلافت و از بین رفتن مشروعیت حکومتها در اذهان، دیگر مواضع اصلاحگرایانه مصلحان کافی به نظر نمیرسید؛ چرا که بنیاد نظام از بین رفته بود و با ظاهرسازی و نقش و نگار نمیشد که ایوان حکومت را مرمت کرد و سر پا نگهداشت. | سازماندهی و تشکیلات از عوامل بنیادین حرکت اسلامی معاصر به ویژه در دنیای [[اهل سنت]] است. مسلمانان سنی همواره خود را در پناه خلافت اسلامی آسوده یافتهاند و ضرورتی برای قیام نمیدیدند و به همین دلیل نهضتهای «دولت اسلامی» بر ضد اصلاح طلبان در تاریخ اسلام سنی، وابسته به کارهای فردی مصلحان بود و آنگونه که باید به سازماندهی و تشکیلات اهمیت نمیدادند و ضرورتی برای آن احساس نمیکردند. با سقوط نظام خلافت و از بین رفتن مشروعیت حکومتها در اذهان، دیگر مواضع اصلاحگرایانه مصلحان کافی به نظر نمیرسید؛ چرا که بنیاد نظام از بین رفته بود و با ظاهرسازی و نقش و نگار نمیشد که ایوان حکومت را مرمت کرد و سر پا نگهداشت. | ||
شاید در میان اهل سنت نخستین کسی که بر ضرورت ایجاد تشکیلات توجه کرد و آن را با مسئله تشکیل نظام اسلامی پیوند داده حسن البنا بود[[اخوان المسلمین لبنان#%20ftn1|[1]]]. نخستین نمایندگان اعزامی | شاید در میان اهل سنت نخستین کسی که بر ضرورت ایجاد تشکیلات توجه کرد و آن را با مسئله تشکیل نظام اسلامی پیوند داده حسن البنا بود[[اخوان المسلمین لبنان#%20ftn1|[1]]]. نخستین نمایندگان اعزامی اخوانالمسلمین به فلسطین، سوریه و لبنان عبدالرحمن الساعاتی و محمد اسعدالحکیم بودند که رهبر تونسی، الْثعالبی نیز آنها را همراهی مینمود. آنها در بیتالمقدس، بیروت و دمشق مورد استقبال قرار گرفتند و در طی این دیدارها افراد زیادی به اخوانالمسلمین اعلام وفاداری نمودند. پس از این بازدیدها به دعوت جمعیت مقاصد خیریه در بیروت محمد الهادی عطیه وکیل دادگستری به نمایندگی از اخوانالمسلمین به بیروت رفت. انجمن اخوانالمسلمین سوریه پس ازانجمن اخوانالمسلمین مصر مهمترین انجمن محسوب میشود. این انجمن آن قدررشد کرد و مورد توجه قرار گرفت که پس ازترور حسن البنا در سال 1949 میلادی و همچنین انحلال انجمن در سال 1954 بیشترین توجه اخوانها به اخوان سوریه و شخص مصطفی السباعی که مهمترین کاندیدای رهبری اخوانالمسلمین محسوب میگردید، جلب شد[[اخوان المسلمین لبنان#%20ftn2|[2]]]. | ||
بزرگترین تشکل رسمی | بزرگترین تشکل رسمی اخوانالمسلمین در لبنان '''الجماعة الاسلامیة'''، که از سال 1964 فعالیت خود را در این کشور آغاز کرده است. این جماعت ضمن اینکه اندیشههای اصلاح طلبانه و میانه را مبنا قرار داده، حامی جریان مقاومت لبنان در قبال تجاوزات رژیم صهیونیستی نیز میباشد. در اوایل دهه پنجاه، جنبش اسلامی در تعدادی از کشورهای عرب رشد نمود و تبدیل به یک روند فکری و سیاسی روشن در عرصه عربی شد. نوشتههای حسن البنا، سید قطب و مصطفی السباعی و کتابهای منتشر شده ابوالعلامودودی در پاکستان ونسخههای از اخوانالمسلمین مثل مجله الدعوه و المسلمون از مصر و الشهاب ازسوریه و الکفاح الاسلامی از اردن شروع به تشکیل روند فکری وسیاسی اسلامی در مناطق مختلفی از لبنان گردید. پناهندگی مصطفی السباعی (رهبر اخوانالمسلمین سوریه )به لبنان در سال 1952 در زمان سلطنت سرهنگ ادیب شیشکلی در سوریه،برای تبلور این روند در لبنان کمک نمود[[اخوان المسلمین لبنان#%20ftn3|[3]]]. | ||
هنگام فوران حوادث سال 1958 و همزمان با طبقه بندی ملی و طائفهای تشکیل یک گروه جدید برای پاسخگویی به خواستههای نهضت اسلامی به شکل جامع تحت عنوان '''الجماعة الاسلامیة''' در دستور کار قرار گرفت. یکی از رهبران این گروه دبیر کل بنیانگذار فتحی محمد عنایه معروف به فتحی یکن میباشد[[اخوان المسلمین لبنان#%20ftn4|[4]]]. افکار اساسی یکن با اندیشه | هنگام فوران حوادث سال 1958 و همزمان با طبقه بندی ملی و طائفهای تشکیل یک گروه جدید برای پاسخگویی به خواستههای نهضت اسلامی به شکل جامع تحت عنوان '''الجماعة الاسلامیة''' در دستور کار قرار گرفت. یکی از رهبران این گروه دبیر کل بنیانگذار فتحی محمد عنایه معروف به فتحی یکن میباشد[[اخوان المسلمین لبنان#%20ftn4|[4]]]. افکار اساسی یکن با اندیشه اخوانالمسلمین اشتراک دارد. بعد از ترور رفیق حریری یکن به ائتلاف مخالفان دولت به رهبری حزب الله پیوست. با وجود احترام زیادی که به جایگاه عربستان سعودی میگذارد، به شدت از روش مقاومت و پایداری دفاع میکند. ارتباطات شخصی و دیدارهای متعدد،او را با رهبر تشکیلات القاعده مرتبط کرده از او دفاع میکند و معتقد است بزرگترین دشمن آمریکاست. حوادث 11 سپتامبر را نفی نمیکند ولی با برخی سیاستهای القاعده به ویژه به عملکرد ابومصیب زرقاوی در بریدن سر گروگانها و... بسیار مخالف است. | ||
=اهداف، ساختار و چارچوبهای الجماعة الاسلامیة= | =اهداف، ساختار و چارچوبهای الجماعة الاسلامیة= | ||
خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
=الجماعة الاسلامیة و صحنه سیاسی لبنان= | =الجماعة الاسلامیة و صحنه سیاسی لبنان= | ||
برای محقق دشوار است که تقسیم تاریخی مشخصی برای عملکرد سیاسی '''الجماعة الاسلامة''' لبنان مشخص نماید؛ در صورتی که تاریخ عمل سیاسی در این گروه مسیری تکاملی و مرحلهای پیموده بوده است. ازآنجا که '''الجماعة الاسلامیة''' خود را امتداد جنبش | برای محقق دشوار است که تقسیم تاریخی مشخصی برای عملکرد سیاسی '''الجماعة الاسلامة''' لبنان مشخص نماید؛ در صورتی که تاریخ عمل سیاسی در این گروه مسیری تکاملی و مرحلهای پیموده بوده است. ازآنجا که '''الجماعة الاسلامیة''' خود را امتداد جنبش اخوانالمسلمین و حامل طرحهای سیاسی و دینیاش میداند. این گروه بر اساس ادبیات جامع اخوانی و عملکرد و منافعش در لبنان بنا شده است. این جماعت در دهه 70 قرن گذشته در سراسر مناطق سنینشین لبنان نفوذ خود را توسعه داد؛ بیشتر توجه جماعت اسلامی لبنان به موسسات رسمی دینی بود. لذا نمایندگانی را در موسساتی مثل شورای عالی اسلامی و اداره اوقاف منصوب کرد. این جماعت به تدریج وارد فعالیت سیاسی شد به طوری که درسال 1972 اولین نماینده وابسته به جماعت اسلامی وارد پارلمان این شور شد. در جریان جنگهای داخلی لبنان در سال1975جماعت اسلامی لبنان گروه شبه نظامی موسوم به مجاهدین را تشکیل داد تا از مناطق طرابلس، بیروت و صیدا حمایت کند. | ||
پس ازجنگ نیروهای وابسته به جماعت اسلامی لبنان سلاحهای خود را به نیروهای عربی تحویل دادند و مراکز نظامی خود را تعطیل کردند، اما با حمله ارتش صهیونیستی به لبنان در سال 1982 نیروهای وابسته به جماعت اسلامی مجددا مسلح شدند و تا خروج آخرین نظامی اسرائیلی ازجنوب لبنان به مبارزه خود ادامه دادند. | پس ازجنگ نیروهای وابسته به جماعت اسلامی لبنان سلاحهای خود را به نیروهای عربی تحویل دادند و مراکز نظامی خود را تعطیل کردند، اما با حمله ارتش صهیونیستی به لبنان در سال 1982 نیروهای وابسته به جماعت اسلامی مجددا مسلح شدند و تا خروج آخرین نظامی اسرائیلی ازجنوب لبنان به مبارزه خود ادامه دادند. | ||
خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
در بیانیه این حزب که در سال 2010 میلادی منتشر شده است بر اساس آخرین تحولات در لبنان چشم انداز سیاسی '''الجماعة الاسلامیة''' با توجه به نکات ذیل تبیین گردید: | در بیانیه این حزب که در سال 2010 میلادی منتشر شده است بر اساس آخرین تحولات در لبنان چشم انداز سیاسی '''الجماعة الاسلامیة''' با توجه به نکات ذیل تبیین گردید: | ||
1- | 1- لغو فرقهگرایی سیاسی واتخاذ یک سیستم انتخاباتی با رضایت نسبی و اتخاذعدم تمرکز اداری. َ | ||
2- | 2- نیاز به حفظ همزیستی اسلامی - مسیحی و کمک به توسعه آن. | ||
3- | 3- ارتباط با احزاب سیاسی, با توجه به قانون همکاری در اموری که در آن توافق دارند. و معاف کردن یکدیگر در اموری که در آن اختلاف نظر دارند. | ||
4- | 4- یکپارچگی لبنان با محیط عربی پیرامونیش و دوراز انتلافها و جناحهای سیاسی منطقهای. | ||
5- | 5- حمایت از مقاومت در تمامی اشکال آن در برابر اشغالگر اسرائیلی. | ||
6- | 6- محوریت مسئله فلسطین در مناقشه اعراب و اسرائیل[[اخوان المسلمین لبنان#%20ftn7|[7]]]. | ||
البته طبق گفته ابراهیم المصری دبیر کل '''الجماعة الاسلامیة''' سند چشمانداز سیاسی در حال بازنگری است و به زودی متشر میگردد. به گفته ابرهیم المصری, | البته طبق گفته ابراهیم المصری دبیر کل '''الجماعة الاسلامیة''' سند چشمانداز سیاسی در حال بازنگری است و به زودی متشر میگردد. به گفته ابرهیم المصری, اخوانالمسلمین قوانین بینالمللی ندارد و این تصوری غلط بین مردم است، در حقیفت موضعگیری اخوان در سرتاسرعالم عربی به نسبت هر کشور و مصالح جنبشهای اسلامی در آن کشور متفاوت است. اما در خصوص موضوعات مهم و اساسی مثل موضوع فلسطین، مشورتها و تصمیمات مشترکی اخذ میگردد[[اخوان المسلمین لبنان#%20ftn8|[8]]]. | ||
بیشتر اسلامگرایانی که در حال حاظر در منطقه خاورمیانه روی کار آمدهاند از گرایشات | بیشتر اسلامگرایانی که در حال حاظر در منطقه خاورمیانه روی کار آمدهاند از گرایشات | ||
اخوانالمسلمین هستند؛ اما این اخوانالمسلمین با اخوان دو دهه پیش که هنوزآرم مبارزه مسلحانه داشت تفاوت دارد؛ سلاح از آرم اخوانالمسلمین حذف شده است، در اصول اولیه اخوانالمسلمین سعی شده قرائت جدیدی از اسلام را که | |||
با دموکراسی و فرایندهای زندگی مدرن باشد در جوامع مختلف ارائه کند[[اخوان المسلمین لبنان#%20ftn9|[9]]]. | با دموکراسی و فرایندهای زندگی مدرن باشد در جوامع مختلف ارائه کند[[اخوان المسلمین لبنان#%20ftn9|[9]]]. | ||
خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
=الجماعة الاسلامیة و کار رسانهای= | =الجماعة الاسلامیة و کار رسانهای= | ||
تقریبا سابقه کار رسانهها در '''الجماعة الاسلامیة''' به عمرخود گروه و شاید حتی قبل ازتاسیس گروه بر میگردد. علاوه بر این میدانیم که نسل اول از بنیانگذاران الجماعة با فکر | تقریبا سابقه کار رسانهها در '''الجماعة الاسلامیة''' به عمرخود گروه و شاید حتی قبل ازتاسیس گروه بر میگردد. علاوه بر این میدانیم که نسل اول از بنیانگذاران الجماعة با فکر اخوانالمسلمین و ازطریق مجلههای الدعوة، المسلمون و سپس الشهاب السوریة که در طرابلس توزیع میشد آشنا شدند. اولین مجموعه از مجلهها یا نشریات این گروه تحت عنوان الثائر[[اخوان المسلمین لبنان#%20ftn10|[10]]] در سال 1957 منتشر شد. همچنین مجله المجتمع که در ابتدا با مجوز جماعة عباد الرحمن به چاپ میرسید بعد از جدا شدن نسل اول بنیانگذاران '''الجماعة الاسلامیة''' از سال 1958بصورت دوماهنامه به چاپ میرسید. ویرایش، چاپ و توزیع این نشریه در طرابلس انجام میپذیرفت. یکی از کارکنان برجسته این نشریه فتحی یکن مسئول الجماعة بود و او تمامی سرمقالات و نظارت بر نشریه را بر عهده داشت؛ در آن زمان سردبیری مجله المجتمع با ابراهیم المصری[[اخوان المسلمین لبنان#%20ftn11|[11]]] بود. | ||
بعد از توقیف مجله المجتمع در سال 1966 مجوز چاپ نشریه الشهاب توسط '''الجماعة الاسلامیة''' اخذ گردید. این مجله تا سال 1975 منتشر میشد ولی در آن سال بدلیل جنگ لبنان متوقف گردید. مجله الشهاب فقط یک مجله عادی اسلامی نبود بلکه با تشریح سابقه تاریخی آن میتوان از شرایط جهان اسلام درآن زمان مطلع شد. مجله الشهاب تنها نشریه وابسته به حرکت اسلامی در جهان بود بدین خاطر افراد برجستهای مثل فتحی یکن، شیخ فیصل مولوی، ابراهیم المصری، استاد ابوالاعلی مودودی، دکتر یوسف قرضاوی استاد یوسف العظم و برخی مشاهیر دیگر درآن به نگارش مطالب میپرداختند. این مجله به طور قابل توجهی جنبشی (تشکیلاتی) در ذهن و روح خوانندگان خود کمک نمود. مجله الشهاب ادامه مسیر مجله المجتمع بود با این تفاوت که الشهاب کاملا در اختیار '''الجماعة الاسلامیة''' بود و در نشر افکار و نظرات هیچ محدودیت و ملاحظهای نداشت. | بعد از توقیف مجله المجتمع در سال 1966 مجوز چاپ نشریه الشهاب توسط '''الجماعة الاسلامیة''' اخذ گردید. این مجله تا سال 1975 منتشر میشد ولی در آن سال بدلیل جنگ لبنان متوقف گردید. مجله الشهاب فقط یک مجله عادی اسلامی نبود بلکه با تشریح سابقه تاریخی آن میتوان از شرایط جهان اسلام درآن زمان مطلع شد. مجله الشهاب تنها نشریه وابسته به حرکت اسلامی در جهان بود بدین خاطر افراد برجستهای مثل فتحی یکن، شیخ فیصل مولوی، ابراهیم المصری، استاد ابوالاعلی مودودی، دکتر یوسف قرضاوی استاد یوسف العظم و برخی مشاهیر دیگر درآن به نگارش مطالب میپرداختند. این مجله به طور قابل توجهی جنبشی (تشکیلاتی) در ذهن و روح خوانندگان خود کمک نمود. مجله الشهاب ادامه مسیر مجله المجتمع بود با این تفاوت که الشهاب کاملا در اختیار '''الجماعة الاسلامیة''' بود و در نشر افکار و نظرات هیچ محدودیت و ملاحظهای نداشت. | ||
=تریبونهای | =تریبونهای اخوانالمسلمین لبنان= | ||
'''الجماعة الاسلامیة''' علاوه بر نشر مجلات مختلف در راهاندازی رادیو نیز فعالیت داشته است. آن جمله میتوان به رادیو صدای لبنان آزاد اشاره کرد که در طول انقلاب سال ۱۹۵۸ نقطه عطفی در حوادث آن سالها به شمار میرفت. بعد از توقف رادیوی صدای آزاد لبنان در تاریخ 26/9/1958 مدتی طولانی فعالیتهای رسانهای شنیداری این گروه متوقف ماند. تا راهاندازی رادیو «المجاهدون» در طول جنگ داخلی لبنان در سال 1975. | '''الجماعة الاسلامیة''' علاوه بر نشر مجلات مختلف در راهاندازی رادیو نیز فعالیت داشته است. آن جمله میتوان به رادیو صدای لبنان آزاد اشاره کرد که در طول انقلاب سال ۱۹۵۸ نقطه عطفی در حوادث آن سالها به شمار میرفت. بعد از توقف رادیوی صدای آزاد لبنان در تاریخ 26/9/1958 مدتی طولانی فعالیتهای رسانهای شنیداری این گروه متوقف ماند. تا راهاندازی رادیو «المجاهدون» در طول جنگ داخلی لبنان در سال 1975. | ||
=مرجع= | =مرجع= | ||
'''اخوانالمسلمین لبنان''' عنوان مقالهای است در زمینه شاخه [[لبنان]] گروه [[اخوان المسلمین]]. د راین مقاله تاریخچه، ساختار و رویکردهای این گروه اسلامگرا توضیحاتی داده شده است.[[اخوان المسلمین لبنان#%20ftn12|[12]]] | '''اخوانالمسلمین لبنان''' عنوان مقالهای است در زمینه شاخه [[لبنان]] گروه [[اخوان المسلمین|اخوانالمسلمین]]. د راین مقاله تاریخچه، ساختار و رویکردهای این گروه اسلامگرا توضیحاتی داده شده است.[[اخوان المسلمین لبنان#%20ftn12|[12]]] | ||
=پانویس= | =پانویس= | ||
[[اخوان المسلمین لبنان#%20ftnref1|[1]]] آقایی، بهمن؛ صقوی، خسرو، اخون المسلمین:تایخ پیدایش، تحولات و فعالیتههای جنبش | [[اخوان المسلمین لبنان#%20ftnref1|[1]]] آقایی، بهمن؛ صقوی، خسرو، اخون المسلمین:تایخ پیدایش، تحولات و فعالیتههای جنبش اخوانالمسلمین در یک قرن اخیر، تهران، شرکت انتشاراتی رسام، 1365ش. | ||
[[اخوان المسلمین لبنان#%20ftnref2|[2]]] www.ikhwanwiki.com | [[اخوان المسلمین لبنان#%20ftnref2|[2]]] www.ikhwanwiki.com | ||
خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
[[اخوان المسلمین لبنان#%20ftnref3|[3]]]www.ikhwanwiki.com/index.php?title=_فی_لبنان_ الجماعة_ الاسلامیة | [[اخوان المسلمین لبنان#%20ftnref3|[3]]]www.ikhwanwiki.com/index.php?title=_فی_لبنان_ الجماعة_ الاسلامیة | ||
[[اخوان المسلمین لبنان#%20ftnref4|[4]]] وی از دهه پنجاه قرن بیستم درگیر فعالیتهای '''الجماعة الاسلامیة''' در لبنان شد. او در میان نسل اول از بنیانگذاران جنبش اسلامی در لبنان بود که از دهه پنجاه تحت تاثیر تلاشهای | [[اخوان المسلمین لبنان#%20ftnref4|[4]]] وی از دهه پنجاه قرن بیستم درگیر فعالیتهای '''الجماعة الاسلامیة''' در لبنان شد. او در میان نسل اول از بنیانگذاران جنبش اسلامی در لبنان بود که از دهه پنجاه تحت تاثیر تلاشهای اخوانالمسلمین سوریه و رهبری شیخ مصطفی السباعی سرچشمه گرفت. او بین سالهای 1962 و 1992دبیر کل '''الجماعة الاسلامیة''' شاخه اخوانالمسلمین لبنان شد. او به عنوان یک عضو مجلس نمایندگان در سال 1992 جبهه العمل الاسلامی را در حالی که عضویت در گروه '''الجماعة الاسلامیة''' را حفظ میکرد. تاسیس نمود. او متولی یک ابتکار سیاسی برای خروج از بحران قدرت بین دولت لبنان به ریاست فواد سینیوره و متحدان آن و مخالفان دولت به رهبری سید حسن نصرالله،میشل عون و نبیه بری بود. او در بزرگترین تظاهرات مخالفان در روز جمعه 8 دسامبر 2006 در میدان صلح بیروت خطیب نماز جمعه بود. به نظر میرسد نوشتههای او به سید قطب تمایل داشته. اگرچه عملکرد سیاسی او معتدل توصیف میشود. او احترام مراکز اسلامی و سیاسی لبنان و مراکز بینالمللی عام را به دست آورده و مدافع بهبود روابط میان شیعه و سنی بود. | ||
[[اخوان المسلمین لبنان#%20ftnref5|[5]]] www.ikhwanwiki.com/index.php?title=_فی_لبنان_الجماعة_ الاسلامیة | [[اخوان المسلمین لبنان#%20ftnref5|[5]]] www.ikhwanwiki.com/index.php?title=_فی_لبنان_الجماعة_ الاسلامیة | ||
خط ۹۱: | خط ۹۱: | ||
[[اخوان المسلمین لبنان#%20ftnref11|[11]]] وی متولد سال 1937 در طرابلس لبنان و سومین دبیر کل الجماعة الاسلامیة در لبنان میباشد. او سردبیری مجلههای الامان اللبنانیة، المجتمع و الشهاب را در سالهای مختلف بر عهده داشت.در سال 1978 موسسه اسلامی چاپ،مطبوعات و نشر را تشکیل داد؛ همچنین مجله هفتگی سیاسی الامان را منتشر نمود.ابراهیم المصری از سال2006تا2010 نائب دبیر کل و از ابتدای سال 2010 به جای شیخ فیصل مولوی به عنوان دبیر کل الجماعة الاسلامیة انتخاب شد. | [[اخوان المسلمین لبنان#%20ftnref11|[11]]] وی متولد سال 1937 در طرابلس لبنان و سومین دبیر کل الجماعة الاسلامیة در لبنان میباشد. او سردبیری مجلههای الامان اللبنانیة، المجتمع و الشهاب را در سالهای مختلف بر عهده داشت.در سال 1978 موسسه اسلامی چاپ،مطبوعات و نشر را تشکیل داد؛ همچنین مجله هفتگی سیاسی الامان را منتشر نمود.ابراهیم المصری از سال2006تا2010 نائب دبیر کل و از ابتدای سال 2010 به جای شیخ فیصل مولوی به عنوان دبیر کل الجماعة الاسلامیة انتخاب شد. | ||
[[اخوان المسلمین لبنان#%20ftnref12|[12]]] ناصری، جمال الدین؛برگرفته از مقاله نگاهی به پیشینه جنبش اسلامی در لبنان مطالعه موردی: الجماعة الاسلامیة فی لبنان ( | [[اخوان المسلمین لبنان#%20ftnref12|[12]]] ناصری، جمال الدین؛برگرفته از مقاله نگاهی به پیشینه جنبش اسلامی در لبنان مطالعه موردی: الجماعة الاسلامیة فی لبنان (اخوانالمسلمین لبنان) در مجله پژوهشهای منطقهای شماره 5، پاییز 1393. | ||
[[رده: لبنان]] | [[رده: لبنان]] | ||
[[رده: اخوان المسلمین]] | [[رده: اخوان المسلمین]] |