طریقت بیرامیه: تفاوت میان نسخه‌ها

=شجرنامه سلسله بیرامیه=

=معرفی اجمالی مؤسس=

=منظور از طریقت بیرامیّه=

=شاخه‌های طریقت بیرامیّه=

بیرامیۀ شمسیه پس از درگذشت آق‌شمس‌الدین توسط خلفای او به شاخه‌های متعددی تقسیم شدند. ابراهیم تنّوری (د ۸۸۷ق/۱۴۸۲م) تنوریه را به وجود آورد که بعدها عیسویه از آن جدا شد، یکی از خلفای ابراهیم تنوری، یاوْصی محمد محیی الدین (متوفی ۹۲۲)، پدر شیخ الاسلام ابوالسعود عمادی (متوفی ۹۸۲) است. و همت افندی (د ۱۰۹۵ق/۱۶۸۴م) نیز شاخۀ همتیه را ایجاد نمود، که در حوالی اَدَنه و مرعش طریقه بیرامیّه را اشاعه داد. <ref>Türk ansiklopedisi, Istanbul, ۱۹۶۷، ج۵، ص۴۷۵-۴۷۶.</ref><ref>ج، ص۲۷۰، Türkiye dianet vakfı İslâm ansiklopedisi, Istanbul, ۱۹۹۲.</ref><ref>IA، ج۲، ص۴۲۵-۴۲۶.</ref> بدین ترتیب، از شاخه بیرامیّه شمسیه دو شاخه تنوریه و همتیّه جدا شدند.

از شاخه‌های ملامیه بیرامیه، هاشمیه است که آن را امیر عثمان هاشمی تأسیس کرد. از شخصیت‌های مهم این شاخه عبدالرحیم افندی (متوفی ۱۱۴۰)، شاعر و مشهور به حبشی‌زاده بود.

بیرامیان شیعه نیستند، اما دوستدار اهل بیت (علیهم‌السلام‌) هستند و بخصوص در شاخه ملامیّه آن، تمایلات شیعی بسیار آشکار است.

بارزترین ویژگی بیرامیّه اعتقاد شدید به وحدت وجود است.

بیرامیان در اثنای ذکر خفی، روشی به نام «رسیدن به دل» دارند که آن را «صِقال» یعنی تصفیه و تجلیه دل می‌گویند؛ بدین ترتیب که آن‌ها در هنگام ذکر خفی چشم‌ها را بسته، نَفَس را حبس کرده و در معنای ذکر تأمل می‌کنند؛ در اثنای ذکر، وردی که باید خوانده شود مثلاً «لااله الاالله» دایره‌ای تلقی می‌شود که از دل بر می‌آید (قوس قلبی) و باز به دل باز می‌گردد (قوس آفاقی) و در آن استقرار می‌یابد. <ref>افندی، صاری عبدالله، جوهرالبدایه و دره النهایه، ج۴، ص۲۰۸ و بعد، کتابخانه دانشگاه، نسخ خطی خالص افندی، ش ۴۱۲۶.</ref><ref>حریری‌زاده، کمال الدین،تبیان وسائل الحقائق فی بیان سلوک الطرائق، ج۱، ص۱۷۴ و بعد، کتابخانه فاتح، کتابهای ابراهیم افندی، ش ۴۳۰، ۴۳۱، ۴۳۲.</ref>

گرایش به جذبه و گفتن سخنان بی‌پروا دربارۀ وحدت وجود درمیان ملامیۀ بیرامیه موجب برانگیختن مخالفت علما و متشرعان، و سرانجام موجب کشته شدن اسماعیل معشوقی، زندانی شدن حسام‌الدین انقروی و به قتل رسیدن حمزه بالی بوسنوی گردید. این واقعه، رابطۀ دوستانۀ اولیه میان دولت عثمانی و بیرامیه را که به تدریج رو به تیرگی نهاده بود، بیش از پیش متلاطم ساخت؛ چنان‌که پس از قتل حمزه‌بالی، بیرامیه که از آن پس خود را «حمزویه» می‌نامیدند، مدت‌ها مورد تعقیب و آزار قرار گرفتند و گاه همچون بشیر آغا (د ۱۰۷۳ق/۱۶۶۳م) و ۴۰ تن از مریدانش در کنار هم اعدام شدند. اما حضور خلفای معتدل و محافظه‌کاری چون حسن قبادوز (د ۱۰۱۰ق/۱۶۰۱م)، ادریس مختفی (د ۱۰۲۴ق/۱۶۱۵م)، اوغلان ابراهیم افندی (د ۱۰۷۳ق) و عبدالقادر بلخی (د ۱۳۴۱ق/۱۹۲۳م)، موجب بقا، ثبات، و در نهایت گسترش این طریقه در سرزمین‌های غرب آناتولی و بالکان گشت. <ref>گولپینارلی، عبدالباقی، ملامت و ملامتیان، ج۱، ص۲۰۲-۲۰۵، ترجمۀ توفیق هاشم‌پور سبحانی، تهران، ۱۳۷۸ش.</ref>

=منبع=

دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بیرامیه»، شماره۲۴۳۵.

[[رده: صوفیه]]

[[رده: تصوف]]

[[رده: جریان های مذهبی جهان اسلام]]

<references />