ترکیه: تفاوت میان نسخه‌ها

بیشترین نژاد علویان را ترکمن‎ها به خود اختصاص داده‎اند. ترکمن‎ها شاخه‎ای از نژاد ترک هستند که به لحاظ تاریخی به آنها اغوز می‎گویند. اغوزهایی که از نیمه دوم قرن دهم میلادی به اسلام گرویند، ترکمن نامیده شدند اما آن دسته از آنان که مسلمان نشدند، همچنان به اغوز شهرت دارند.[۱۱] ترکمن‎ها خود سه دسته‎اند:  

این گروه منسوب به شاخه‎ اوچ‎ اوک (به معنای سه تیر) اوغوزها هستند. در کتاب ولایت نامه حاج بکتاش ولی یکی از شخصیت‎های تاریخی علویان، از این گروه سخن به میان آمده است. چینی‎ها در دوران اولیه تسلط سلجوقیان بر آناتولی به این مناطق کوچ کردند. آنها از سوی دولت سلجوقی به عنوان حاکمان مناطق مرزی منصوب شدند. این گروه در اواخر قرن سیزدهم میلادی به دلیل هم عقیده بودن با صفویه و قرابت شدید و هم عقیده بودن با آنان به قزلباش معروف شدند. قزلباش لقبی بود که به سربازان صفویه اطلاق می‎شد. بسیاری از چینی‎ها امروزه در شهرهای گرسون، تیره بولو، گورلو و واقفی کبیر واقع در استان ترابزون در شمال ترکیه زندگی می‎کنند. آنان تحت تأثیر بزرگان اهل سنت و والیان این مناطق، علوی‎گری را رها کرده و به اهل‎سنت گرایش پیدا کردند. البته عده‎ای از چینی‎هایی که در استان بالکسیر واقع در شمال غربی ترکیه زندگی می‎کنند، هویت علوی خود را حفظ کردند.[۱۲]

• تَخْتَچی‎ها

این گروه از ترکمن‎ها امروزه در مناطق وسیعی از جنوب تا جنوب غربی ترکیه، از ماراش تا کوه‎های توروس و از انتهای کوه‎های توروس تا جنوب دریای اژه (دریایی در امتداد شمال غربی تا جنوب غربی ترکیه) زندگی می‎کنند. تختچی‎ها را می‎توان در مناطق جنگلی شهرهای آدانا، ماراش، ایچل، بوردور، اسپارتا، دنیزلی، موغلا، آیدین، ازمیر، بالیکسر، و تراکیا(بخش اروپایی ترکیه) مشاهده کرد.[۱۳]

• بیدی‎ها

این گروه از شاخه بوزوک ترکمن‎ها هستند که در تأسیس حکومت صفوی سهیم بودند. در دوران کنونی، علویانی که در میانه آناتولی زندگی می‎کنند، به بیدی‎ها منسوب هستند. شهرهای آنکارا، توکات، کرشهیر، قیصری، نوشهیر و توابع آن محل سکونت این دسته از علویان ترکمن است.[۱۴] 

برخی محققان استانبولی معتقدند، یک سوم کردهای ساکن در ترکیه، علوی هستند. کردهای علوی به صورت پراکنده در شهرهای بینگول، تونجلی، ارزنجان، سیواس، یوزگات، الازغ، مالاتیا، قهرمان ماراش و قیصری زندگی می‎کنند.[۱۵]

زازاها یکی از نژاد علویان را تشکیل می‎دهند. زبان آنها شباهت زیادی به زبان کردی و حتی لری دارد. تقریبا نیمی از زازاها سنی و نیمی دیگر علوی هستند. زازاهای علوی در مناطقی از کوه‎های مونزور در شمال ترکیه، مرکز شهر ارزنجان و شهر ارزروم زندگی می‎کنند.[۱۶]

در ترکیه گروهی دیگر از علویان وجود دارند که دارای نژاد عرب هستند. آنها در جنوب ترکیه و در مناطق مرزی با سوریه در شهرهای حاتای و آدانا زندگی می‎کنند. این گروه همان علویان سوریه یا نصیریه هستند و ارتباطی با علویان ترکیه که به علویان آناتولی نیز مشهورند ندارند.[۱۷] علویان عرب‎ نسبت به علویان ترکیه از جمعیت کمتری برخوردارند. برگزاری مراسم عید غدیر در شهر حاتای با حضور هزاران نفر، به عنوان یکی از مهم‎ترین و باشکوه‎ترین مراسم علویان به شمار می‎رود. در این مراسم مفتی‎های اهل سنت و مسئولان دولتی نیز شرکت می‎کنند.[۱۸]