پرش به محتوا

عبدالرحمن کواکبی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۲: خط ۴۲:
کواکبی به همبستگی دین و سیاست سخت پایبند بود و مخصوصا [[دین اسلام]] را یک دین سیاسی مى‌دانست و معتقد بود که [[توحید]] اسلام اگر درست فهمیده شود و مردم مفهوم حقیقی کلمه توحید یعنی "لا اله الا الله" را درک کنند به استوارترین سنگرهای ضد استبدادی دست می یابند. کواکبی مانند دو سلف ارجمندش [[سید جمال|سیدجمال]] و [[محمد عبده|عبده]]، تکیه فراوانی بر روی اصل توحید از جنبه عملی و سیاسی می‌کرد. او می گوید: معنی کلمه "لا اله الا الله" که افضل ذکرها در اسلام شمرده شده و بنای اسلام بر آن نهاده شده، اینست که معبود به حقی جز خدای بزرگ نیست و معنی عبادت، فروتنی و خضوع است. پس معنی "لا اله الا الله" این است که جز خدای یگانه هیچ موجودی شایسته فروتنی و کرنش نیست. هر خضوع و فروتنی که در نهایت امر، اطاعت امر خدای بزرگ نباشد، [[شرک]] و بت پرستی است. کواکبی توحید اسلامی را تنها توحید فکری و نظری و اعتقادی که در مرحله اندیشه پایان می یابد نمی داند، آن را تا مرحله عمل و عینیت خارجی توسعه و گسترش می‌دهد، یعنی باید نظام توحیدی برقرار کرد.
کواکبی به همبستگی دین و سیاست سخت پایبند بود و مخصوصا [[دین اسلام]] را یک دین سیاسی مى‌دانست و معتقد بود که [[توحید]] اسلام اگر درست فهمیده شود و مردم مفهوم حقیقی کلمه توحید یعنی "لا اله الا الله" را درک کنند به استوارترین سنگرهای ضد استبدادی دست می یابند. کواکبی مانند دو سلف ارجمندش [[سید جمال|سیدجمال]] و [[محمد عبده|عبده]]، تکیه فراوانی بر روی اصل توحید از جنبه عملی و سیاسی می‌کرد. او می گوید: معنی کلمه "لا اله الا الله" که افضل ذکرها در اسلام شمرده شده و بنای اسلام بر آن نهاده شده، اینست که معبود به حقی جز خدای بزرگ نیست و معنی عبادت، فروتنی و خضوع است. پس معنی "لا اله الا الله" این است که جز خدای یگانه هیچ موجودی شایسته فروتنی و کرنش نیست. هر خضوع و فروتنی که در نهایت امر، اطاعت امر خدای بزرگ نباشد، [[شرک]] و بت پرستی است. کواکبی توحید اسلامی را تنها توحید فکری و نظری و اعتقادی که در مرحله اندیشه پایان می یابد نمی داند، آن را تا مرحله عمل و عینیت خارجی توسعه و گسترش می‌دهد، یعنی باید نظام توحیدی برقرار کرد.


انصاف اینست که تفسیر دقیق از توحید عملی، اجتماعی، و سیاسی اسلام را هیچکس به خوبی علامه بزرگ و مجتهد سترگ مرحوم میرزا محمدحسین نائینی (ره)، توأم با استدلال ها و استشهادهای متقن از قرآن کریم و نهج البلاغه، در کتاب ذی قیمت "تنبیه الامة و تنزیه الملة" بیان نکرده است. آنچه امثال کواکبی می خواهند، مرحوم نائینی به خوبی در آن کتاب از نظر مدارک اسلامی به اثبات رسانیده است. ولی افسوس که جو عوامزده محیط ما کاری کرد که آن مرحوم پس از نشر آن کتاب یکباره مهر سکوت بر لب زد و دم فرو بست.
انصاف اینست که تفسیر دقیق از توحید عملی، اجتماعی، و سیاسی اسلام را هیچکس به خوبی علامه بزرگ و مجتهد سترگ مرحوم میرزا محمدحسین نائینی (ره)، توأم با استدلال ها و استشهادهای متقن از قرآن کریم و نهج البلاغه، در کتاب ذی قیمت "تنبیه الامة و تنزیه الملة" بیان نکرده است. آنچه امثال کواکبی می خواهند، مرحوم نائینی به خوبی در آن کتاب از نظر مدارک اسلامی به اثبات رسانیده است. ولی افسوس که جو عوامزده محیط ما کاری کرد که آن مرحوم پس از نشر آن کتاب یکباره مهر سکوت بر لب زد و دم فرو بست. <ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/81765/%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D8%A7%DB%8C-%D9%86%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%86%DB%8C مقاله اندیشه سیاسی میرزای نائینی به نق از پایگاه اطلاع رسانی حوزه]
 
</ref>
کواکبی مدعی است که هر مستبدی کوشش دارد برای تحکیم و تثبیت پایه های استبداد خود، به خودش جنبه قدسی بدهد و از مفاهیم دینی برای این منظور بهره جوید، تنها آگاهی و بالا بودن سطح شعور دینی و سیاسی مردم است که جلو این سوء استفاده ها را نمی‌گیرد. کواکبی برخی علمای پیشین اسلامی (از اهل تسنن) را مورد انتقاد قرار می‌دهد که آنها به نظم و امنیت، بیش از حد بها داده‌اند تا آنجا که عدل و آزادی را فدای نظم و امنیت کرده اند یعنی به بهانه نظم و امنیت مانع رشد آزادی شده‌اند و این همان چیزی است که مستبدان و ستمگران می خواهند.
کواکبی مدعی است که هر مستبدی کوشش دارد برای تحکیم و تثبیت پایه های استبداد خود، به خودش جنبه قدسی بدهد و از مفاهیم دینی برای این منظور بهره جوید، تنها آگاهی و بالا بودن سطح شعور دینی و سیاسی مردم است که جلو این سوء استفاده ها را نمی‌گیرد. کواکبی برخی علمای پیشین اسلامی (از اهل تسنن) را مورد انتقاد قرار می‌دهد که آنها به نظم و امنیت، بیش از حد بها داده‌اند تا آنجا که عدل و آزادی را فدای نظم و امنیت کرده اند یعنی به بهانه نظم و امنیت مانع رشد آزادی شده‌اند و این همان چیزی است که مستبدان و ستمگران می خواهند.


خط ۶۳: خط ۶۳:
«امّتی که همه یا بیشترِ مردمش، دردهای استبداد را حس نکند، شایستهٔ آزادی نیست»
«امّتی که همه یا بیشترِ مردمش، دردهای استبداد را حس نکند، شایستهٔ آزادی نیست»
«استبداد با خشونت مقاوم نمی‌شود، با آرامی و به تدریج مقاوم می‌شود.»
«استبداد با خشونت مقاوم نمی‌شود، با آرامی و به تدریج مقاوم می‌شود.»


==پانویس==
==پانویس==
۸٬۱۴۴

ویرایش