آیت الله بروجردی (آیت اخلاص) (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها

=تولد و آغاز راه=

=هجرت به اصفهان=

=آهنگ نجف اشرف=

=بازگشت به وطن=

==ج. ابتکار در علم رجال==

=زمینه‌هاى تفکرات تقریبى=

شیوه‌هاى نو و راهبردى آیت‌الله بروجردى در استنباط احکام، زمینه تحقیقات گسترده اى در فقه اهل سنت را نیز فراهم کرد و اذعان داشت که با آگاهى از محتواى روایات و فتاواى رایج اهل سنت در زمان امامان معصوم(علیهم‌السلام)، بهتر و راحت تر مى‌شود محتواى احادیث و منظور سخنان امامان معصوم(علیهم‌السلام) را دریافت و جمله معروفى از وى نقل شده که مى‌فرمود: «فقه شیعه در حاشیه فقه اهل سنت است.» <ref>واعظ‌زاده خراسانى، 1421 ق / 1379ش، ص84</ref>؛ زیرا چون شیعیان در طول تاریخ حکومت نداشتند و اغلب حکومت در دست بنى عباس بود و بیشتر فتاواى اهل سنت میان مردم رواج داشت، محدثان و اصحاب امامان نیز با توجه به فضاى حاکم بر جامعه آن روز، از امامان سؤال مى‌کردند و امامان هم با توجه به همین معنا پاسخ مى‌دادند. به عبارت دیگر، فقه شیعه ناظر بر فقه اهل سنت بود؛ چرا که پاسخ‌ها و سخنان امامان(علیهم‌السلام) ناظر بر فتاواى حاکم بوده است؛ از این رو آیت‌الله بروجردى، تحقیق و مطالعه کتاب‌هاى اهل سنت را از مقدمات لازم براى فهم فقه و اجتهاد مى‌دانست. بدین سان اهتمام او به این موضوع، سبب اشراف و آگاهى‌هاى چشمگیر او از فتاواى رهبران مذاهب چهارگانه(شافعى، حنبلى، حنفى و مالکى) شد و به آراى صحابه و اندیشه‌وران بزرگ اهل سنت مانند لیث، ثورى، اوزاعى، ظاهرى و دیگران نیز به طور کامل تسلط و اطلاع یافت. گاهى این اطلاع چندان عمیق و قوى بود که وقتى برخى از شخصیت‌هاى اهل سنت به حضورش مى‌رسیدند و از نزدیک این حقیقت را مشاهده مى‌کردند، متعجب مى‌شدند. احمدى و دیگران، 1379 ش، ص127، به نقل از آیت‌الله صافى گلپایگانى).<br>

وى با این توجیه، این پندار را که اهل سنت به عمد احکام را تغییر داده اند، نادرست مى‌دانست و رد مى‌کرد.<br>

=وحدت اسلامى=

=حمایت از دارالتقریب اسلامى=

در سال 1327شمسى برابر با حدود 1368قمرى، مرکز «دارالتقریب بین المذاهب الاسلامیه» به ابتکار اندیشهور توانا مرحوم شیخ محمدتقى قمى و با هم یارى عالمان سرشناس جامع الازهر و برخى روحانیان شیعى تأسیس شد. آیت‌الله بروجردى اگرچه جزو مؤسسان آن نبود، از ابتداى فعالیت این مرکز به حمایت جدى از آن برخاست و حتى از کمک مالى به آن دریغ نورزید. افزون بر ارتباط مکاتبه اى با شیخ الازهر، عبدالمجید سلیم و بعد از او با شیخ محمود شلتوت، رابطه جهان تشیع را با دنیاى اسلام هر چه مستحکم تر ساخت و بسیارى از سوء تفاهم‌ها و بدبینى‌ها را به دوستى و محبت تبدیل کرد. <ref>واعظ‌زاده خراسانى، 1421 ق / 1379ش، ص369 و370.</ref> <br>

نامه اول از شیخ عبدالمجید سلیم:

  «بسم الله الرحمن الرحیم، خدمت آیت‌الله السید الجلیل حاج آقا حسین بروجردى حفظه الله سلام علیکم و رحمته؛ اما بعد: استاد محترم، حضرت شیخ محمدتقى قمى دبیر کل دارالتقریب بین المذاهب الاسلامیه پیام شفاهى آن جناب را که دستور داده بودید به من برسانند، ابلاغ نمودند. شما اظهار لطف نموده و به ایشان از تقدیر و تشکر خود در باره کوشش‌هایى که ما و جماعت تقریب بین المذاهب اسلامى در راه خدمت به اسلام و مسلمین مى‌کنیم و از تأثیر این کوشش‌ها در راه وحدت کلمه مسلمین و ایجاد تفاهم بیشتر و هماهنگى بهتر و اصلاح فسادى که مغرضین به وجود آورده اند، سخن گفته اید. خدا مى‌داند که این امر، بهترین و عزیزترین آرزوهاى من در زندگى است و تا زنده ام به خاطر آن و در راه آن کار مى‌کنم. از اعتماد حضرتعالى نسبت به شخص من و از این عطف توجه به کوشش‌هایم تشکر مى‌کنم. من با آنچه که از شما مى‌دانم و سراغ دارم، همکارى شما را در این جهاد بزرگ خدایى بسیار بزرگ مى‌شمارم؛ زیرا شما با علم و دانش و مقام و نفوذى که در ایران و غیر ایران دارید، همیشه در راه اصلاح امر امت اسلام کار مى‌کنید. فکر تقریب بین مذاهب اسلامى، از توجه و عنایت شما بسیار بهره مند بوده و از کمک‌ها و مساعدت‌هاى پر ارزش شما در مناسبات مختلف برخوردار بوده است. نخستین وظیفه اى که به عهده ما علماى اسلامى است، خواه شیعه باشیم یا سنى، این است که از اذهان و افکار مردم، این مطلب را پاک کنیم و حقایق روشن اسلام و اصول محکم شریعت را طورى نشر دهیم که مردم را با حقیقت و هدایت خداوند بیدار و بینا سازیم. دیگر این که اخیراً از فوت عالم جلیل مرحوم سیدمحسن امین عاملى با خبر شدم. من وقتى از علم و اخلاص و جهاد او در راه این دین و ملت، مطالبى شنیدم از خبر وفات آن مرحوم سخت متأسف شدم. اکنون خالص‌ترین تسلیت‌هاى خود را به حضور جنابعالى و به همه برادران شیعه امامیه اعلام مى‌دارم و از خداى بزرگ مى‌خواهم که فقید محترم را غریق رحمت نماید و به ما و شما در این مصیبت اجر و ثواب صابرین عطا فرماید. والسلام علیکم. جمادى الثانى 1371ق.»<ref>اباذرى، 1383 ش، ص68.</ref><br>

==ب. مبارزه با فرقه سیاسى بهائیت==

هنگام اقامت آیت‌الله بروجردى در وطن، ایادى این گروه گمراه، فعالیت‌هاى خود را در شهر بروجرد و حومه به ویژه با نفوذ در اداره‌هاى دولتى در سطح گسترده اى افزایش داده بودند. چون آیت‌الله از این موضوع آگاه شد، به جهت اعتراض از شهر خارج شد و به دنبال آن مردم شهر به هیجان آمدند و سرازیر تلگراف خانه شدند. در این هنگام دولت مرکزى احساس خطر جدى کرد؛ به همین دلیل به سرعت مقدمات بازگشت وى را فراهم آورد و دستور رسید محافل و مجالس علنى بهائیت تعطیل شود و افراد وابسته به آن از اداره‌هاى دولتى برکنار شوند؛ آن گاه آیت‌الله بروجردى میان استقبال پرشور و تاریخى مردم، به وطن خویش بازگشت. <ref>احمدى و دیگران، 1379 ش، ص342.</ref> <br>

==ج. حمایت از اقدام حاج آقاحسین قمى==

# جامع أحادیث الشیعه، حسین الطباطبایى البروجردى، قم، مدینة العلم، 1381ش، 30مجلد. این مجموعه گرانسنگ حدیثى در جهت تکمیل کتاب وسائل الشیعه و رفع نواقص آن از قبیل تقطیع احادیث، تکرار اسناد، تکثیر ابواب، زیادى حجم، به ابتکار آیت‌الله بروجردى نوشته شده و فواید بسیار ارزشمندى از نظر سهولت دستیابى به احادیث و استنباط از آن دارا است. تا کنون سى جلد از آن چاپ شده است.

# حاشیه العروة الوثقى، تألیف محمدکاظم یزدى، با حواشى آیت‌الله بروجردى، تهران، اسلامیه، 1373ق/1332ش، 746ص.

# حاشیة على وسائل الشیعه.

# الحجة فى الفقه، تقریرات و تحصیلات من دراسات حسین الطباطبایي البروجردي، تألیف مهدى حائرى یزدى، مؤسسه الرساله: حسینیه عمادزاده، 1419ق/1377ش، 7مجلد.

# صحیفه حوزه، ویژه نامه روزنامه جمهورى اسلامى، دوشنبه 1379/11/3.

# عبیرى، عباس، آیت‌الله بروجردى زعیم بزرگ، تهران، سازمان تبلیغات اسلامى، 1380ش.

# گلشن ابرار: خلاصه اى از زندگى اسوه‌هاى علم و عمل، تهیه و تدوین جمعى از پژوهشگران حوزه علمیه قم، زیر نظر پژوهشکده باقرالعلوم، قم، نشر معروف، 1382ش (دوره سه جلدى).

# مجله حوزه، شماره‌هاى مختلف که در متن آمده است.