۸۸٬۰۰۹
ویرایش
دیوبندیه مماتی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'میکنند' به 'میکنند') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''[[دیوبندیه]] مماتی''' گروهی از مسلمانان حنفی هستند که با تیعیت از برخی | '''[[دیوبندیه]] مماتی''' گروهی از مسلمانان حنفی هستند که با تیعیت از برخی دانش‌آموختگان مدرسه دارالعلوم دیوبند و در ایالت پنجاب پاکستان، دیوبندی نامیده می‌شوند. دیوبندی‌ها بنابر اختلاف عقیده‌ای که در خصوص حیات پس از وفات پیامبر (ص) دارند به دو دسته مماتی و حیاتی تقسیم می‌شوند. | ||
=ایجاد نگرش مماتی= | =ایجاد نگرش مماتی= | ||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
=مبانی اعتقادی نگرش مماتی= | =مبانی اعتقادی نگرش مماتی= | ||
حسین علی مردم را به رد استغاثه به | حسین علی مردم را به رد استغاثه به غیرالله و عدم علم غیب برای پیامبر اکرم(ص) دعوت میکرد.<ref>عبدالحی بن فخرالدین حسنی طالبی، نزهة الخواطر وبهجة المسامع والنواظر، ج8، ص1217</ref> نگرش او در مسائل توحید بگونه‌ای شده بود که طبق گفته مولوی احمد علی لاهوری، مردم پنجاب او را با لقب وهابی خطاب میکردند. میانوالی به شدّت با مردم برخورد میکرد و برخی از علمای حنفی مدافع استغاثه و توسل را تکفیر میکرد. | ||
برخلاف | برخلاف دیوبندی‌های حیاتی که قائل به حیات دنیوی و عنصری برای پیامبراکرم و دیگر انبیاء هستند، دیوبندی‌های مماتی این اندیشه را نپذیرفته و حیات انبیاء را صرفاً برزخی قلمداد میکنند که هیچ ارتباطی با دنیا ندارند. غلام‌الله خان در تفسیر آیه ﴿فَأَمَاتَهُ اللَّهُ مِائَةَ عَامٍ ثُمَّ بَعَثَهُ﴾<ref>بقره: 259</ref> قائل است که ارواح انبیاء در بدنهایشان بعد از موتشان وجود ندارد و موت آنان به نحو حقیقی بوده و حیاتشان در قبور به نحو حیات برزخی می‌باشد نه دنیوی و ناسوتی؛ لذا انبیاء نه از اتّفاقات اطراف خود خبری دارند و نه این که کلام بندگان را می‌شنوند.<ref> غلام الله خان، جواهر القرآن، ج1، ص127</ref> | ||
مماتی‌ها که به پنج پیریها مشهورند، درباره حدیث متفق علیه بخاری و مسلم: «إن المیت لیسمع قرع نعالهم»<ref>محمّد بن اسماعیل بخاری، صحیح بخاری، ج2، ص190؛ مسلم بن حجّاج نیشابوری، صحیح مسلم، ج4، ص2200</ref> و همچنین حدیث «قلیب بدر»<ref>محمّد بن اسماعیل بخاری، صحیح بخاری، ج5، ص77؛ مسلم بن حجّاج نیشابوری، صحیح مسلم، ج4، ص2203</ref> و احادیث دیگر که دلالت بر شنیدن اموات در قبر دارد، قائلند که این روایات از اخبار آحاد و ظنی الصدور هستند و دلالت آنان مخالف با آیات قطعی الصدور که دالّ بر عدم سماع اموات است و برفرض قبول این روایات، رویات ظنی بوده و در مباحث اعتقادی ظنیات هیچ اعتباری ندارد.<ref>شمس الدین بن محمّد افغانی، جهود علماء الحنفیة فی إبطال عقائد القبوریة، ج2، ص884</ref> | |||
=ترویج اعتقادات مماتی= | =ترویج اعتقادات مماتی= | ||
حسین علی میانوالی در حدود40 سال در ترویج اندیشه خود به تدریس و تربیت شاگردان پرداخت و تعدادی از علماء [[هند|هندوستان]] و [[پاکستان]] و همچنین [[مالزی]]، [[اندونزی]]، [[آفریقا]]، [[افغانستان]] و [[ایران]] از وی تاثیر پذیرفتند.<ref>سجاد بخاری، مقدّمه جواهر القرآن، ص5.</ref> از مبرزترین شاگردان حسین علی که روش تفسیری او را ادامه داد، | حسین علی میانوالی در حدود40 سال در ترویج اندیشه خود به تدریس و تربیت شاگردان پرداخت و تعدادی از علماء [[هند|هندوستان]] و [[پاکستان]] و همچنین [[مالزی]]، [[اندونزی]]، [[آفریقا]]، [[افغانستان]] و [[ایران]] از وی تاثیر پذیرفتند.<ref>سجاد بخاری، مقدّمه جواهر القرآن، ص5.</ref> از مبرزترین شاگردان حسین علی که روش تفسیری او را ادامه داد، غلام‌الله خان بود که کتاب تفسیری «جواهر القرآن» وی به نحوی تقریرات درس تفسیر میانوالی به شمار می‌رود.<ref>عبدالعلی دامنی، بلوچستان در آیینه تاریخ، ص523</ref> | ||
=مقابله دیوبندیه با نگرش مماتی= | =مقابله دیوبندیه با نگرش مماتی= | ||
غلام‌الله خان دیوبندی پاکستانی، در تفسیر خود به مقابله با برخی از علماء دیوبندی و بریلوی پرداخته و کارهای آنان را شرک آلود می‌خواند. این تفکر در مقابل رویکرد جمهور دیوبندیه قرار گرفت و جمهور دیوبندیان در صدد ردّیه برآمدند و در این مورد شیخ عبدالشکور کتاب «هدایة الحیران فی جواهر القرآن» را در رد عقائد غلام‌الله خان نوشت و اندیشه غلام‌الله همانند استادش حسین علی را خروج از اندیشه دیوبندیان دانست.<ref>شمس الدین بن محمّد افغانی، جهود علماء الحنفیة فی إبطال عقائد القبوریة، ج2، ص779</ref> | |||
=بزرگان نگرش مماتی= | =بزرگان نگرش مماتی= | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
در میان نسل دوّم دانش آموختگان مدرسه دارالعلوم دیوبند و در ایالت پنجاب پاکستان، حسین علی میانوالی از شاگردان رشید احمد گنگوهی<ref>محمد یوسف حسینی بنوری، تکلمة البنوری لفقه أهل العراق للکوثری، ص80</ref> که در حیات علمی اش بیشترین تأثیر را از اندیشه شاه اسماعیل دهلوی پذیرفته بود، روش خاصّی در تفسیر قرآن با محوریت توحید شروع کرد که نتیجه آن مشرک دانستن مسلمانان و کافر تلقی کردن مردم بود. | در میان نسل دوّم دانش آموختگان مدرسه دارالعلوم دیوبند و در ایالت پنجاب پاکستان، حسین علی میانوالی از شاگردان رشید احمد گنگوهی<ref>محمد یوسف حسینی بنوری، تکلمة البنوری لفقه أهل العراق للکوثری، ص80</ref> که در حیات علمی اش بیشترین تأثیر را از اندیشه شاه اسماعیل دهلوی پذیرفته بود، روش خاصّی در تفسیر قرآن با محوریت توحید شروع کرد که نتیجه آن مشرک دانستن مسلمانان و کافر تلقی کردن مردم بود. | ||
== | ==غلام‌الله خان== | ||
شمس‌الدین افغانی، غلام‌الله خان را از معدود علمای دیوبندی معرفی می‌کند که متأثر از دعوت محمّد بن عبدالوهّاب گشت و در برابر برخی از معتقدات دیوبندیان و بریلویان ایستادگی کرد. لذا دیوبندیان، چون عقائد وی را در مقابل جمهور دیوبندیان دیدند، افکارش را ملحق به عقائد وهابیت کردند.<ref>همان، ج2، ص779</ref> | |||
==عبدالغنی جاجرودی== | ==عبدالغنی جاجرودی== | ||
از میان شاگردان غلام الله، عبدالغنی جاجروی از جایگاه | از میان شاگردان غلام الله، عبدالغنی جاجروی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بود. در نقلی آمده است که غلام‌الله خان میگفت: «من بیشتر از همه شاگردانم به عبدالغنی اعتماد دارم» رابطه او با استاد آنقدر صمیمانه بود که اهل علم رابطه او با استادش را همانند رابطه ابویوسف با ابوحنیفه و ابن قیم با ابن تیمیه قیاس میکردند.<ref>عبدالغنی جاجروی، گزیده مقدمه کتاب التوحید، ص19</ref> | ||
==محمد طاهر بن آصف== | ==محمد طاهر بن آصف== | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
محمد طاهر پنج پیری و جماعت وی در باب توحید الوهی متأثر از تفکرات ابن تیمیه و ابن قیم جوزیه و محمّد بن عبدالوهاب بوده و دیوبندیان، آنان را ملحق به وهابیت میکنند.<ref>شمس الدین بن محمّد افغانی، جهود علماء الحنفیة فی إبطال عقائد القبوریة، ج2، ص772 و780</ref> محمد طاهر با این اندیشه شاگردان زیادی را در مناطق پیشاور پاکستان و افغانستان تربیت کرد. شاگردان این مکتب در اواخر عمر محمد طاهر در حدود سه هزار نفر بوده که بعد از وفات پنج پیری و با در دست گرفتن زعامت این جماعت توسط محمد طیب طاهری و ادامه دادن کرسی درس پدر، تعداد دانش آموختان این مکتب به شش هزار نفر رسیده است.<ref>محمد خیر بن رمضان بن إسماعیل یوسف، تکملة معجم المُؤلفین، ص723-724</ref> گرچه خود محمد طاهر در کتاب نیل السائرین تصریح دارد که در حدود چهل هزار نفر از کرسی درس وی بهره بردهاند<ref>محمد طاهر پنجپیری، نیل السائرین فی طبقات المفسرین، ص451</ref>. | محمد طاهر پنج پیری و جماعت وی در باب توحید الوهی متأثر از تفکرات ابن تیمیه و ابن قیم جوزیه و محمّد بن عبدالوهاب بوده و دیوبندیان، آنان را ملحق به وهابیت میکنند.<ref>شمس الدین بن محمّد افغانی، جهود علماء الحنفیة فی إبطال عقائد القبوریة، ج2، ص772 و780</ref> محمد طاهر با این اندیشه شاگردان زیادی را در مناطق پیشاور پاکستان و افغانستان تربیت کرد. شاگردان این مکتب در اواخر عمر محمد طاهر در حدود سه هزار نفر بوده که بعد از وفات پنج پیری و با در دست گرفتن زعامت این جماعت توسط محمد طیب طاهری و ادامه دادن کرسی درس پدر، تعداد دانش آموختان این مکتب به شش هزار نفر رسیده است.<ref>محمد خیر بن رمضان بن إسماعیل یوسف، تکملة معجم المُؤلفین، ص723-724</ref> گرچه خود محمد طاهر در کتاب نیل السائرین تصریح دارد که در حدود چهل هزار نفر از کرسی درس وی بهره بردهاند<ref>محمد طاهر پنجپیری، نیل السائرین فی طبقات المفسرین، ص451</ref>. | ||
شمس‌الدین محمّد افغانی که خود قبلاً در این جماعت بوده و از شاگردان محمد طاهر محسوب می‌شد، این گروه از دیوبندیه را از نزدیکترین گروه به وهابیت در باب توحید می‌خواند.<ref>http://www.dorar.net</ref> پنج پیری همانند ابن عبدالوهاب کفر و شرک مسلمین اهل زمانه خود را از مشرکین عرب‌های دوران جاهلیت بدتر دانسته<ref>محمد طاهر پنج پیری، البصائر للمتوسلین بأهل المقابر، ص85، به نقل از: جهود علماء الحنفیة فی إبطال عقائد القبوریة، ج2، ص1192</ref> و به صرف این ادّعا که مشرکین زمان پیامبراکرم خداوند را فقط در شدائد ندا میدادند، امّا مشرکین زمان ما در همه امور غیرالله را ندا میدهند از مشرکان زمان پیامبر بدترند.<ref>محمد طاهر پنج پیری، ضیاءالنور من احیاء السنة لدحض الفجور واماتة البدعة، مقدمه ناشر، صفحه الف</ref> | |||
==پنج پیری== | ==پنج پیری== | ||
«پنج پیریه» یا «اشاعة التوحید والسنة» همگی صوفیان نقشبندی مسلک بوده<ref>شمس الدین بن محمّد افغانی، جهود علماء الحنفیة فی إبطال عقائد القبوریة، ج2، ص782</ref> و بدین منظور شاگردان خود را توصیه به ورود به طرق تصوف میکنند.<ref>همان، ج2، ص783</ref> این گروه همانند دیگر گروه‌های دیوبندیه در باب صفات الهی پیرو اندیشه ماتریدی هستند و در مدارس خود کتب ماتریدان را تعلیم | «پنج پیریه» یا «اشاعة التوحید والسنة» همگی صوفیان نقشبندی مسلک بوده<ref>شمس الدین بن محمّد افغانی، جهود علماء الحنفیة فی إبطال عقائد القبوریة، ج2، ص782</ref> و بدین منظور شاگردان خود را توصیه به ورود به طرق تصوف میکنند.<ref>همان، ج2، ص783</ref> این گروه همانند دیگر گروه‌های دیوبندیه در باب صفات الهی پیرو اندیشه ماتریدی هستند و در مدارس خود کتب ماتریدان را تعلیم میدهند و در مسائل فقهی حنفی مذهب بوده و در پیروی از مذهب خود تعصب دارند و عدول از مذهب حنفی به مذاهب دیگر فقهی را جایز نمی‌دانند<ref>همان، ج2، ص804</ref> و در این مسأله با جماعت غیرمقلد و اهل حدیث در مناطق خود رابطه خصمانهای دارند به طوریکه این جماعت را برادران قادیانیه خطاب میکنند.<ref>مجموعة من الباحثین بإشراف الشیخ علوی بن عبدالقادر السقاف، موسوعة الفرق المنتسبة للإسلام، موقع الدرر السنیة على الإنترنت dorar.net</ref> | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
{{پانویس|2}} | {{پانویس|2}} | ||
[[رده: | |||
[[رده: اهل سنت]] | |||