۸۷٬۷۷۵
ویرایش
آیه اولی الامر: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'ى' به 'ی') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''آیه اولی‌الامر (آیه اطاعت)''' آیه‌ای ست که در آن خداوند متعال فرموده یا أَیُّها الَّذِینَ آمَنُوا أَطِـیعُوا اللّهَ وَأَطیعُوا الرَّسُولَ وَأُولِی الأمْرِ مِنْکُمْ فَإِنْ تَنازَعْتُمْ فِی شَیءٍفَرُدُّوهُ إِلی اللّهِ وَالرَّسُولِ إِنْ کُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَالیَوْمِ الآخِرِ ذ لِکَ خَیْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِیلاً<ref>نساء، ۵۹)</ref>: ای کسانی که ایمان آوردهاید از خدا و رسول و اولی‌الامر اطاعت کنید و اگر در چیزی کارتان به نزاع کشید به حکم خدا و رسول باز گردید اگر به خدا و روز قیامت ایمان دارید. این برایتان بهتر و خوش‌فرجام‌تر خواهد بود. . این آیه اطاعت یا آیه اولی‌الامر است .این آیه از آیاتی است که شیعه برای اثبات امامت علی به آن استدلال کرده است: | '''آیه اولی‌الامر (آیه اطاعت)''' آیه‌ای ست که در آن خداوند متعال فرموده یا أَیُّها الَّذِینَ آمَنُوا أَطِـیعُوا اللّهَ وَأَطیعُوا الرَّسُولَ وَأُولِی الأمْرِ مِنْکُمْ فَإِنْ تَنازَعْتُمْ فِی شَیءٍفَرُدُّوهُ إِلی اللّهِ وَالرَّسُولِ إِنْ کُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَالیَوْمِ الآخِرِ ذ لِکَ خَیْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِیلاً<ref>نساء، ۵۹)</ref>: ای کسانی که ایمان آوردهاید از خدا و رسول و اولی‌الامر اطاعت کنید و اگر در چیزی کارتان به نزاع کشید به حکم خدا و رسول باز گردید اگر به خدا و روز قیامت ایمان دارید. این برایتان بهتر و خوش‌فرجام‌تر خواهد بود. . این آیه اطاعت یا آیه اولی‌الامر است. این آیه از آیاتی است که شیعه برای اثبات امامت علی به آن استدلال کرده است: | ||
==تفسیر آیه اولی‌الامر== | ==تفسیر آیه اولی‌الامر== | ||
قبل از بیان تقریر استدلال به آیه یاد شده و باتوجه‌به شبهاتی که بر آن وارد | قبل از بیان تقریر استدلال به آیه یاد شده و باتوجه‌به شبهاتی که بر آن وارد کردهاند، ارائه توضیحات زیر درباره آیه لازم است:<br> | ||
۱- اگرچه جمله اطیعوا الله و اطیعوا الرسول اساس همه ادیان آسمانی است، ولی در این آیه | ۱- اگرچه جمله اطیعوا الله و اطیعوا الرسول اساس همه ادیان آسمانی است، ولی در این آیه باتوجه به تفریغ جمله فان تنازعتم فی شیء به‌عنوان مقدمه برای آماده‌کردن مسلمانان برای رجوع به خدا و رسول در موارد اختلاف مطرح است، چنان‌که همین نکته را در آیات بعد نیز تکرار میکند؛ | ||
أَلَمْ تَرَ إِلی الَّذِینَ یَزْعُمُونَ أَنَّهُمْ آمَنُوا بِما أُنْزِلَ إِلَیْکَ <ref>نساء، ۶۰</ref>آیا نمینگری به کسانی که به گمان خود به آنچه به سوی تو نازل شده است، ادعای ایمان دارند. | أَلَمْ تَرَ إِلی الَّذِینَ یَزْعُمُونَ أَنَّهُمْ آمَنُوا بِما أُنْزِلَ إِلَیْکَ <ref>نساء، ۶۰</ref>آیا نمینگری به کسانی که به گمان خود به آنچه به سوی تو نازل شده است، ادعای ایمان دارند. | ||
وَما أَرْسَلْنا مِنْ رَسُولٍ إِلاّ لِـیُطاعَ بِإِذْنِ اللّهِ <ref>نساء، ۶۴</ref>و ما هیچ پیامبری را نفرستادیم مگر این که مردم به دستور خداوند از آنان پیروی کنند.فَلا وَرَبِّکَ لا یُؤْمِنُونَ حَتّی یُحَکِّمُوکَ فِـیما شَجَرَ بَیْنَهُمْ <ref>نساء، ۶۵</ref> نه چنین نیست، قسم به پروردگار تو اینان به حقیقت ایمان نمیآورند مگر این که برای حل تمام اختلافات بین خود به تو مراجعه کنند. | وَما أَرْسَلْنا مِنْ رَسُولٍ إِلاّ لِـیُطاعَ بِإِذْنِ اللّهِ <ref>نساء، ۶۴</ref>و ما هیچ پیامبری را نفرستادیم مگر این که مردم به دستور خداوند از آنان پیروی کنند.فَلا وَرَبِّکَ لا یُؤْمِنُونَ حَتّی یُحَکِّمُوکَ فِـیما شَجَرَ بَیْنَهُمْ <ref>نساء، ۶۵</ref> نه چنین نیست، قسم به پروردگار تو اینان به حقیقت ایمان نمیآورند مگر این که برای حل تمام اختلافات بین خود به تو مراجعه کنند. | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
۴- اطاعت از خدا و رسول در اطیعوا الله و اطیعوا الرسول هیچ قیدوشرطی ندارد و این خود دلیل بر این است که رسول خدا هیچگاه امر یا نهیی که با حکم خدا منافات داشته باشد، نمیکند و اگر چنین امرونهیای از رسول خدا صادر شود با اطلاق آیه در تناقض خواهد بود و چنین چیزی نسبت به رسول خدا – باتوجه‌به عصمت او از ناحیه خداوند – امکان ندارد. | ۴- اطاعت از خدا و رسول در اطیعوا الله و اطیعوا الرسول هیچ قیدوشرطی ندارد و این خود دلیل بر این است که رسول خدا هیچگاه امر یا نهیی که با حکم خدا منافات داشته باشد، نمیکند و اگر چنین امرونهیای از رسول خدا صادر شود با اطلاق آیه در تناقض خواهد بود و چنین چیزی نسبت به رسول خدا – باتوجه‌به عصمت او از ناحیه خداوند – امکان ندارد. | ||
این مسئله درباره «اولی‌الامر» نیز صادق است؛ یعنی در آیه اطاعت از «اولی‌الامر» نیز هیچ قیدوشرطی ندارد و این خود دلیل بر این است که اولی‌الامر هرگز امر و یا نهیی که با حکم واقعی خداوند مخالف باشد، صادر نخواهد کرد وگرنه، نعوذبالله، کلام خداوند تناقض خواهد داشت و چنین | این مسئله درباره «اولی‌الامر» نیز صادق است؛ یعنی در آیه اطاعت از «اولی‌الامر» نیز هیچ قیدوشرطی ندارد و این خود دلیل بر این است که اولی‌الامر هرگز امر و یا نهیی که با حکم واقعی خداوند مخالف باشد، صادر نخواهد کرد وگرنه، نعوذبالله، کلام خداوند تناقض خواهد داشت و چنین مسئلهای در صورت برخورداری از عصمت الهی رخ نخواهد داد. | ||
تردیدی نیست که آیه موردبحث بر عصمت اولی‌الامر دلالت میکند، و این نظریه اختصاص به شیعه ندارد، بلکه | تردیدی نیست که آیه موردبحث بر عصمت اولی‌الامر دلالت میکند، و این نظریه اختصاص به شیعه ندارد، بلکه عدهای از دانشمندان اهل‌سنت نیز بر این باورند؛ | ||
فخر رازی می‌‌نویسد: | فخر رازی می‌‌نویسد: | ||
«انّ اللّه تعالی امر بطاعه اولی‌الامر علی سبیل الجزم فی هذه الآیه و من امر الله بطاعته علی سبیل الجزم و القطع لابد و ان یکون معصوما عن الخطاء اذ لو لم یکن معصوما عن الخطاء کان بتقدیر اقدامه علی الخطاء یکون قد امر الله بمتابعته فیکون ذلک امرا بفعل ذلک الخطاء و الخطاء لکونه خطا منهیّ عنه، فهذا یفضی الی اجتماع الامر و النهی فی الفعل الواحد بالاعتبار الواحد و انّه محال.» <ref>التفسیر الکبیر، ج ۱۰، ص ۱۴۶</ref> | «انّ اللّه تعالی امر بطاعه اولی‌الامر علی سبیل الجزم فی هذه الآیه و من امر الله بطاعته علی سبیل الجزم و القطع لابد و ان یکون معصوما عن الخطاء اذ لو لم یکن معصوما عن الخطاء کان بتقدیر اقدامه علی الخطاء یکون قد امر الله بمتابعته فیکون ذلک امرا بفعل ذلک الخطاء و الخطاء لکونه خطا منهیّ عنه، فهذا یفضی الی اجتماع الامر و النهی فی الفعل الواحد بالاعتبار الواحد و انّه محال.» <ref>التفسیر الکبیر، ج ۱۰، ص ۱۴۶</ref> | ||
خداوند در این آیه، به‌طورقطع، به اطاعت از اولی‌الامر دستور داده است و هر کس را که خداوند، به‌طورقطع، دستور به اطاعت از او را بدهد باید از خطا معصوم باشد؛ زیرا اگر معصوم نباشد، درصورتی‌که اقدام به خطا کرد، چنان است که گویا خداوند به پیروی از او فرمان داده است، درحالی‌که کار خطا خطاست و خداوند به عدم پیروی از آن دستور داده است؛ در نتیجه لازم میآید که نسبت به یک کار، از یک‌جهت هم دستور به پیروی داشته باشیم و هم دستور به عدم پیروی و این محال است». | خداوند در این آیه، به‌طورقطع، به اطاعت از اولی‌الامر دستور داده است و هر کس را که خداوند، به‌طورقطع، دستور به اطاعت از او را بدهد باید از خطا معصوم باشد؛ زیرا اگر معصوم نباشد، درصورتی‌که اقدام به خطا کرد، چنان است که گویا خداوند به پیروی از او فرمان داده است، درحالی‌که کار خطا خطاست و خداوند به عدم پیروی از آن دستور داده است؛ در نتیجه لازم میآید که نسبت به یک کار، از یک‌جهت هم دستور به پیروی داشته باشیم و هم دستور به عدم پیروی و این محال است». | ||
در این که از این آیه عصمت «اولی‌الامر» استفاده میشود، | در این که از این آیه عصمت «اولی‌الامر» استفاده میشود، شبهه‌ای نیست و آنان که قائل به عصمت اولی‌الامر نشدهاند، یا آیه را به‌دقت مطالعه نکردهاند و یا این که شبهاتی خارج از آیه، مانع پذیرش این نظریه شده است که در مباحث آینده مطرح خواهد شد. | ||
==اولی‌الامر از دیدگاه اهل‌سنت== | ==اولی‌الامر از دیدگاه اهل‌سنت== | ||
درباره مصداق اولی‌الامر بین شیعه و اهل‌سنت اختلاف‌نظر وجود دارد. قبل از پرداختن به بحث مصداق اولی‌الامر از دیدگاه اهل‌سنت توجه به این نکته ضروری است که در آیاتی که شأن نزول به‌خصوصی دارند، شأن نزول آیه در فهم مقصود آیه بسیار تأثیر دارد. | درباره مصداق اولی‌الامر بین شیعه و اهل‌سنت اختلاف‌نظر وجود دارد. قبل از پرداختن به بحث مصداق اولی‌الامر از دیدگاه اهل‌سنت توجه به این نکته ضروری است که در آیاتی که شأن نزول به‌خصوصی دارند، شأن نزول آیه در فهم مقصود آیه بسیار تأثیر دارد. | ||
| خط ۹۵: | خط ۹۵: | ||
در آخرین روز حیات ابوبکر، عبدالرحمان بن عوف بر او وارد شد و خواست او را تسلّی دهد که ابوبکر گفت: | در آخرین روز حیات ابوبکر، عبدالرحمان بن عوف بر او وارد شد و خواست او را تسلّی دهد که ابوبکر گفت: | ||
«اما انّی لا آسی الاّ علی ثلاث فعلتهنّ وددت انّی لم افعلهنّ، ثلاث لم افعلهنّ وددت انّی فعلتهنّ، و ثلاث وددت انّی سألت رسولالله عنهن فامّا الثلاث اتی فعلتها وددت انّی لم اکن فعلتها فوددت انّی لم اکن کشفت عن بیت فاطمه و ترکته و لو اغلق علی حرب ووددت انّی یوم سقیفه بنی ساعده کنت قذفت الامر فی عنق احد الرجلین عمر او ابی عبیده، فکان امیرا و کنت وزیرا ووددت انّی اذا اتیت بالفجاه لم اکن احرقته و کنت قتلته بالحدید او اطلقته.» | «اما انّی لا آسی الاّ علی ثلاث فعلتهنّ وددت انّی لم افعلهنّ، ثلاث لم افعلهنّ وددت انّی فعلتهنّ، و ثلاث وددت انّی سألت رسولالله عنهن فامّا الثلاث اتی فعلتها وددت انّی لم اکن فعلتها فوددت انّی لم اکن کشفت عن بیت فاطمه و ترکته و لو اغلق علی حرب ووددت انّی یوم سقیفه بنی ساعده کنت قذفت الامر فی عنق احد الرجلین عمر او ابی عبیده، فکان امیرا و کنت وزیرا ووددت انّی اذا اتیت بالفجاه لم اکن احرقته و کنت قتلته بالحدید او اطلقته.» | ||
اما من تأسف نمی‌خورم مگر بر سه کاری که انجام | اما من تأسف نمی‌خورم مگر بر سه کاری که انجام دادهام، ولی ای‌کاش انجام نمیدادم [از این قرارند]:<br> | ||
۱- ای‌کاش هرگز درِ خانه فاطمه را نمیگشودم؛ گر چه آن در برای جنگ بسته شده بود؛ <br> | ۱- ای‌کاش هرگز درِ خانه فاطمه را نمیگشودم؛ گر چه آن در برای جنگ بسته شده بود؛ <br> | ||
| خط ۲۶۱: | خط ۲۶۱: | ||
[[رده: | [[رده: قرآن]] | ||
[[رده: آیه‌های قرآن]] | |||