خلیل قبله‌ای: تفاوت میان نسخه‌ها

==زندگی‌نامه==

===تولد و خانواده===

===تحصیلات===

====تحصیلات آکادمیک====

====تحصیلات حوزوی====

=====مدرسه نمازی خوی=====

<big>قبل از روی کار آمدن پهلوی اول، سه حوزه علمیه مهم در خوی بود که به دستور دولت وقت مدارس مذکور تعطیل گردیدند. لذا وی مدتی از تحصیل محروم می‌ماند، ابتدا تصمیم می‌گیرد که به امر کشاورزی اقدام کند و راه پدر را در پیش گیرد لیکن با مخالفت جدی پدر مواجه می‌شود، او در خاطرات خود می‌گوید: "پدرم در ارتباط با تولد من خوابی دیده بود و برداشت او از آن خواب این بود که من نباید به کار کشاورزی بپردازم و باید درس بخوانم و عالم بشوم"<ref name=":2">بایسته های فقه و حقوق / گفت و گو با آیت الله خلیل قبله ای خویی ، نشریه کیهان فرهنگی ، پیاپی 255-256 (دی و بهمن 1386)، [https://www.magiran.com/volume/39502]</ref> به همین منظور پس از بازگشایی مدرسه نمازی خوی جهت ادامه تحصیل در زمینه دروس حوزوی به مدرسه نمازی خوی می‌رود. از روحانیونی که بعد از بازگشایی و بازسازی مدرسه علمیه نمازی نقش مؤثری داشتند از آیت‌الله حاج سیدابراهیم علوی، حجت الاسلام شیخ قاسم مهاجر و حاج شیخ علی مجتهدی تحت مدیریت آیت اله سیدعلی اصغر خویی می‌توان نام برد. آیت‌الله سیدابراهیم علوی به صورت تمام وقت در اختیار طلاب بود، و نقش برجسته‌ای در پرورش طلاب علوم دینی داشت.

استاد قبله‌ای در مدرسه علمیه نمازی خوی زیر نظر اساتیدی چون دیلمقانی، ملاغلامعلی خادم الحسینی، شیخ حبیب فراعینی، آیت ا... سیدعلی اصغر خویی، شیخ جابر فاضلی و سید ابراهیم علوی پرورش یافت، و تا سال 1325 شمسی در مدرسه نمازی مشغول تحصیل و همزمان تدریس بود وی در خاطرات خود می‌گوید:"در مدرسه نمازی صرف میر را نزد آقای دیلمقانی خواندم، ایشان صرف میر را چنان به ما درس می‌داد که بنده هنوز پس از64 سال تمام عبارت‌های صرف میر را حفظ هستم. او مدرس خیلی خوبی بود ولی حیف شد پدر و مادرش نگذاشتند برای ادامه تحصیل به قم برود و او مجبور شد به تبریز برود، اهل منبر شد و از ادامه تحصیل و پیشرفت علمی باز ماند. به هر حال، بعد از صرف میر، تصریف را نزد آخوند ملا غلامعلی خادم حسینی خواندم. او هم مدرس فاضلی بود. انموذج و صمدیه را نزد حاج شیخ حبیب فراعینی و در دکه‌ایشان خواندم؛ مرد باتقوا و با ایمانی بود. سهم امام نمی گرفت، دکه‌ای درست کرده بود و گاهی برای مردم استخاره می‌کرد و پولی می‌گرفت و برای خودش کار می‌کرد. البته نماز هم داشت. شرایع لمعه را خدمت آیت ا... سیدعلی اصغر خویی نماینده آیت ا... العظمی سیدالوالحسن اصفهانی مرجع تقلید و آقای شیخ جابر فاضلی خواندم."<ref>آیت علم و اخلاق: بیان ویژگیهای شخصیتی و اخلاقی آیه‌الله حاج خلیل قبله‌ای خویی (ره)، '''مؤلف:'''  سیدطه مرقاتی، '''ناشر:''' دار الصفا، '''سال چاپ:''' 1396، [https://www.gisoom.com/book/11367559/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D9%88-%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%88%DB%8C%DA%98%DA%AF%DB%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82%DB%8C-%D8%A2%DB%8C%D9%87-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%AD%D8%A7%D8%AC--%D8%AE%D9%84%DB%8C%D9%84-%D9%82%D8%A8%D9%84%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%AE%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D8%B1%D9%87/]</ref><br />مرحوم خلیل قبله‌ای​​​​​ درخاطرات خود علت مهاجرت به قم را چنین بیان می‌کند: "درس شرح لمعه ما که تمام شد، آذربایجان سقوط کرد، یعنی توده‌ای‌ها با اسم دیگری به آنجا آمدند و پیشه وری آذربایجان را با کمک روس‌ها گرفت و ما به دردسر افتادیم. اوضاع از زمان رضاخان هم بدتر شد. فداییان آنها ما را اذیت می‌کردند و دائم می‌گفتند: شما جاسوس انگلیس‌ها هستید! بعد تصمیم گرفتند همه طلبه‌ها را به سربازی ببرند. یادم هست که آقا سیدابراهیم علوی جلو آنها را می‌گرفت و می‌گفت: اینها باید درس بخوانند، اما آنها هر روز فشار بیشتری می‌آوردند. یکی از فداییان پیشه وری که همسایه ما بود، یک روز مأمور جلب من شد، او به طور مخفیانه به من گفت: بهتر است از خوی بروی و گرنه تو را به سربازی می‌برند. من دیدم عدو شود سبب خیر اگر خدا خواهد. این بود که تصمیم گرفتم به قم بروم.<ref>وب سایت معرفی تالیفات، آثار علمی و زندگی نامه خلیل قبله ای خویی، [https://qebleheikhoyi.ir/]</ref></big>

=====حوزه علمیه قم=====

<big>خلیل قبله‌ای پیش از ورود به قم، در سفری که به مشهد داشت، توسط سید علی اکبر خویی، پدر سید ابوالقاسم خویی، عمامه‌گذاری شد و هنگام آغاز تحصیلات در قم معمم بود.<ref name=":1" /> وی در قم دروس سطح را آغاز کرد و در دو سال اول قسمت‌های مهم کتاب رسائل و مکاسب شیخ انصاری را نزد سید محمدباقر سلطانی و میرزا محمد مجاهدی و کتاب کفایه آخوند را نزد سید شهاب الدین مرعشی نجفی به پایان برد. در این حین در درس سید محمد حجت نیز حضور می‌یافت. پس از این، به توصیه یکی از اساتید سابقش در خوی، در دروس سید روح الله موسوی خمینی و سید محمد محقق داماد نیز شرکت کرد. مدتی نیز در درس تفسیر و فلسفه سید محمد حسین طباطبایی حضور یافت.<ref>آیت‌الله قبله‌ای‌خویی:خانواده‌ام هیچ وقت مرا به کارهای ناروا وادار نکردند، [https://fa.shafaqna.com/news/206140/%D8%A2%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D9%82%D8%A8%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%DB%8C%DB%8C%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%D9%85/]</ref> قبله‌ای بیشترین بهره علمی در دروس خارج را از سید محمد حجت برد و تقریرات درس وی را می‌نوشت که بعد از درگذشتش با نام الذریعة إلی أحکام الشریعة (کتاب البیع) در سال 1399 به چاپ رسید. قبله‌ای درباره تأثیر علمی سید محمد حجت کوهکمری بر سیر تحصیلات خود چنین گفته است:" آیت‌الله حجت کوه‌کمر‌ی مجتهد عالی‌قدر و فاضل و دانشمند بود. کیفیت تدریس او فوق‌العاده بود. درس خارج او را با مرحوم آقای مرقاتی بحث می‌کردیم و آنچه گفته بود را به رشته تحریر در می‌آوردم".<ref>الذریعة إلی أحکام الشریعة (کتاب البیع) تقریراً من دروس العلمین:آیة الله العظمی السید محمد الحجة الکوهکمری (قدس سره) و آیة الله العظمی السید أبوالقاسم الموسوی الخوئی (قدس سره)، لمقر ره: آیة الله الشیخ خلیل القبله ای الخوئی (قدس سره) (م 1437 ق)، انتشارات خویی، [https://alfehrest.com/product/%D8%A7%D9%84%D8%B0%D8%B1%DB%8C%D8%B9%D8%A9-%D8%A5%D9%84%DB%8C-%D8%A3%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D8%B9%D8%A9-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D8%A8%DB%8C%D8%B9/]</ref>

"من هر وقت از مرحوم حجت سخن می‌گویم، به دوستان، نزدیکان و دانشجویانم توصیه می‌کنم معلومات خود را در سینه‌ها نگه ندارند. آن‌ها را به رشته تحریر درآورند، که رسول خدا (ص) فرموده است: «قَیِّدُوا العِلمَ بالکِتابِ»: علمتان را با نوشتن مهار کنید. روزی علم به فراموشی سپرده می‌شود یا صاحب علم از دنیا می‌رود و اثری از علم او باقی نمی‌ماند... در حدیث آمده است: آدمی وقتی می‌میرد نامه عمل او بسته می‌شود، مگر سه گروه: کسی که فرزند صالح داشته باشد و او را دعا کند، کسی که صدقه جاریه داشته باشد و کسی که اثر علمی از خود به یادگار گذاشته باشد.آقای حجت، عالم بسیار فاضل و دانشمندی بود. به‌ایشان گفته بودند آقا! کتابی بنویسد: فرموده بود: آنچه دلم می‌خواهد، نمی‌توانم بنویسم، آنچه می‌توانم بنویسم، دوست ندارم".<ref name=":2" /> قبله‌ای پس از اتمام دو جلد کتاب کفایه، در درس خارج سید حسین بروجردی نیز شرکت کرد. حضور وی در درس خارج اساتید قم پس از درگذشت محمد حجت در دی ماه 1331، تا سال 1334 ادامه یافت.</big>

=====نجف=====

<big>خلیل قبله‌ای در سال 1334 برای زیارت آرامگاه علی بن ابی طالب به نجف سفر می‌کند. در این سفر با سید ابوالقاسم خویی ملاقات می‌کند و در این دیدار، [[سید ابوالقاسم خویی|خویی]] به او توصیه می‌کند که برای ادامه تحصیل در نجف بماند. قبله‌ای نیز می‌پذیرد و چون در آن زمان تمکن تهیه مسکن نداشت، برای مدتی به همراه خانواده‌اش در خانه سید ابوالقاسم خویی اقامت می‌کند.<ref name=":2" /> قبله‌ای در گفتگو با مجله کیهان فرهنگی در سال 1386 ضمن وصف استادش سید ابوالقاسم خویی، ماجرای ماندنش در نجف را چنین نقل کرده است: "''ایشان (آیت‌الله خویی) یک بار به قم آمده بود و در آن سفر دیده بودمش.​​​​​​​بار دوم که در نجف به ملاقاتشان رفتم، به من گفت: پیر شده‌ای و بعد اضافه کرد: خب، بگو تو هم پیر شده‌ای. برخوردش این طور صمیمانه بود. بعد به من گفت: می‌دانی که من اهل تعارف نیستم، شما اینجا در نجف در خانه من بمانید، مخدرات بروند با مخدرات و شما هم با من... مهربان بود و علاقه خاصی به همشهریانش اهالی خوی داشت و خیلی عاطفی بود. به هر حال این طور شد که آنجا ماندیم و ایشان دستور داد محلی برای ما پیدا کردند و ماندگار شدیم.در نجف در درس فقه و اصول آیت العظمی خویی حاضر شدم همزمان در درس اصول فقه آیت‌الله سید محسن حکیم هم می‌رفتم.همچنین از محضر استاد آقا سیدعبدالهادی شیرازی هم فیض بردم که بعد از عمل جراحی چشم در تهران نابینا شده بود، اما با همان حالت درس می‌گفت و درس خوبی هم می‌گفت.''"</big>

<big>قبله‌ای 3 سال در نجف ماند و در طول این زمان غیر از درس ابوالقاسم خویی، در درس خارج سید محسن حکیم و سید عبدالهادی شیرازی شرکت کرد.<ref>گلشن ابرار آذربایجان، [http://rbo.ir/Product.aspx?ProductID=1052&strReferer=search&PPGR=0#]</ref> وی با این قصد که بعدها به نجف برگردد در اواخر سال 1336 برای دیدار با خانواده به‌ایران می‌آید. بعدها با ارادتی که به استاد خود دارد کتاب مبانی تکمله المنهاج را در سه جلد ترجمه و تعلیق می‌نماید. <ref>ترجمه و تعلیق مبانی تکمله المنهاج ، [https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%DA%A9%D9%85%D9%84%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%87%D8%A7%D8%AC]</ref> <ref>ترجمة و تعلیق علی کتاب مبانی تکملة المنهاج : القصاص، قبله ای، خلیل، انتشارات سمت، سال 1390 ، [https://samt.ac.ir/fa/book/960/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%D9%88-%D8%AA%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%82-%D8%A8%D8%B1-%D9%85%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AA%DA%A9%D9%85%D9%84%D9%87-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%87%D8%A7%D8%AC-%D9%82%D8%B5%D8%A7%D8%B5]</ref> <ref>ترجمة و تعلیق علی کتاب مبانی تکملة المنهاج : دیات ، قبله ای، خلیل، انتشارات سمت، سال 1394 ، [https://samta.samt.ac.ir/product/7773/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%D9%88-%D8%AA%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%82-%D8%A8%D8%B1-%D9%85%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AA%DA%A9%D9%84%D9%85%D9%87-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%87%D8%A7%D8%AC]</ref><ref>تعلیق بر مبانی تکمله المنهاج (حدود و تعزیرات)، نویسنده خلیل قبله ای ، نشر میزان، سال 1400، [https://www.mizan-law.ir/Book/Details/41270] <br /></ref> رابطه استاد و شاکرد سالها ادامه داشته که بعضا مشمول الطاف ایت الله العظمی سید ابوالقاسم خویی نیز می‌گردید.</big>

===تدریس===

<big>خلیل قبله‌ای از اوایل دهه 1330، در دوره اول اقامتش در قم و نیز پس از بازگشت دوباره به آنجا در سال 1337، همزمان با تحصیل به تدریس می‌پرداخت. در آن زمان وی کتاب شرح لمعه و مکاسب را تدریس می‌کرد. پس از انتقال اجباری به تهران در سال 1346، به مدت 10 سال امام جماعت [https://neshan.org/maps/places/a54e4a09be195b4e8900a03502f49381/%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86+%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1+%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86+%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF+%D9%82%D8%A8%D9%84%D9%87 مسجد قبله] واقع در بازار جوراب فروشان در خیابان دروازه نو بازار تهران بود<ref name=":2" /> و سال هم در مدرسه علمیه شیخ عبدالحسین به تدریس توضیح المسائل پرداخت، تالیف کتاب علی (علیه السلام ) و نامه‌هایش در دوجلد که به همت بنیاد نهج البلاغه به چاپ رسید حاصل دوران ابتدایی حضور در تهران می‌باشد. تا اینکه به دعوت یکی از دوستانش در سال 1358 برای تدریس فقه و اصول وارد مدرسه علمیه شهید بهشتی (سپهسالار قدیم) شد و در همان سال‌ها در مدرسه مروی نیز تدریس می‌نماید، مدرسه علمیه امام حسین و مدرسه علمیه کوثر (ویژه بانوان) <ref name=":3">مراسم تشییع پیکر آیت الله قبله‌ای از استادان حوزه‌های علمیه خواهران، [https://news.whc.ir/news/view/29246/%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%AA%D8%B4%DB%8C%DB%8C%D8%B9-%D9%BE%DB%8C%DA%A9%D8%B1-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D9%82%D8%A8%D9%84%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C%D9%87-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86]</ref>دیگر مراکزی بود که در آنجا به تدریس دروس حوزوی می‌پردازد.</big> <ref name=":4">ارتحال آیت الله قبله ای، ثُلمه ای بر جامعه ی دینی و حوزه های علمیه است،  آیت الله رشاد رییس شورای حوزه ­های علمیه استان تهران، [https://iict.ac.ir/2016/07/%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D9%84-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D9%82%D8%A8%D9%84%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%8C-%D8%AB%D9%8F%D9%84%D9%85%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%AC%D8%A7%D9%85/]</ref>

====تدریس در دانشگاه‌های کشور====

<big>قبله‌ای در سال 1363 در آزمون خبرگان بدون مدرک شرکت کرد و پس از قبولی و دفاع از دو پایان نامه به ازای کارشناسی ارشد و دکتری، از سال ۱۳۶۴ به عضویت هیئت علمی دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری درآمد و تا پایان عمر در آن مرکز به تدریس حقوق اسلامی پرداخت.<ref name=":8">عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي گفت: مرحوم آيت الله خليل قبله اي خويي به عنوان يك عالم رباني تجسم تمام فضيلت هاي علمي و عملي بود. [https://www.irna.ir/news/82163775/%D8%B9%D8%B6%D9%88-%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%8A-%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%8A-%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%D9%8A-%D9%85%D8%B1%D8%AD%D9%88%D9%85-%D8%A2%D9%8A%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D9%82%D8%A8%D9%84%D9%87-%D8%A7%D9%8A-%D8%AA%D8%AC%D8%B3%D9%85-%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%85%D9%8A]</ref> وی علاوه بر تدریس در دانشگاه مذکور، در دانشگاه امام صادق <ref name=":5">پیام تسلیت روابط عمومی دانشگاه امام صادق(ع) در پی درگذشت ایت الله قبله ای، [https://qebleheikhoyi.ir/%D8%AE%D9%84%DB%8C%D9%84-%D9%82%D8%A8%D9%84%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D9%81%D9%82%D9%87-%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%AE%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D9%84-qebleheikhoyi-ir/]</ref>، دانشگاه تربیت‌مدرس، دانشگاه پیام‌نور، [[دانشگاه تهران]]، دانشگاه علامه طباطبایی، [[دانشگاه مذاهب اسلامی]] <ref name=":6">یام تسلیت دانشگاه مذاهب اسلامی به مناسبت درگذشت آیت‌الله قبله‌ای، [https://www.isna.ir/news/95050101475/%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85-%D8%AA%D8%B3%D9%84%DB%8C%D8%AA-%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%85%D8%B0%D8%A7%D9%87%D8%A8-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D8%AA-%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D9%82%D8%A8%D9%84%D9%87-%D8%A7%DB%8C]</ref>و دانشگاه آزاداسلامی واحد زنجان نیز به صورت استاد مدعو تدریس نمود.عضو هیات علمی دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری<ref>بهترین قضات ایران دانش آموخته این دانشگاه هستند، [http://www.sadeghinia.ir/print.php?ToDo=ShowArticles&AID=21810]</ref>، عضو هیات موسس دانشگاه عدالت،<ref>اعلام جزئیات تاسیس دانشگاه عدالت، [https://www.mehrnews.com/news/1790694/%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AA-%D8%A7%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA-%D8%B4%D8%AF-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%B1%D9%88%D8%AF%DB%8C-%D8%AC%D8%B2%D8%A1-%D9%87%DB%8C%D8%A3%D8%AA-%D9%85%D9%88%D8%B3%D8%B3]</ref> همکاری با سازمان مطالعه و تدوین کتب دانشگاهی در علوم اسلامی و انسانی (سمت) در تدوین کتب درسی برای دانشگاه‌های کشور که منجر به تالیف 14 عنوان کتاب گردید که 9 عنوان تاکنون به چاپ رسیده<ref>سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها، [https://samt.ac.ir/fa/book?BookSearch%5Btitle%5D=&BookSearch%5BgroupId%5D=&BookSearch%5Bauthors%5D=%D8%AE%D9%84%DB%8C%D9%84+%D9%82%D8%A8%D9%84%D9%87+%D8%A7%DB%8C&BookSearch%5Bcode%5D=&BookSearch%5BpublishedAtFrom%5D=&publishedAtFrom=&BookSearch%5BpublishedAtTo%5D=&publishedAtTo=&BookSearch%5Btranslator%5D=&BookSearch%5BorderBy%5D=&BookSearch%5BISBN%5D=&BookSearch%5BhasElectronicVersion%5D=0]</ref> و 5 عنوان نیز در مراحل مختلف چاپ می‌باشد، کتاب قواعد فقه نیز در یازدهمین دوره انتخاب کتاب نمونه دانشگاهی بعنوان کتاب برتر سال انتخاب گردید. همچنین راهنمایی و مشاوره تنظیم 39 پایان نامه دانشگاهی در مقطع کارشناسی ارشد و تنظیم و چاپ 12 عنوان مقاله علمی از جمله آثار علمی وی بوده و نیز تقریرات درس سید محمد محقق داماد و اصول سید ابوالقاسم خویی به زبان عربی با همت [[صدارئی خویی]] در دست چاپ می‌باشد.</big>

===سیره وحدت گرایانه===

<big>خلیل قبله ای خویی در موضوع وحدت فی مابین مذاهب اسلامی دارای فعالیت های ملحوظی می باشد که از آن جمله است:

====تدریس در دانگاه مذاهب اسلامی با رویکرد مقارن====

تدریس نزدیک به یک دهه در دانشگاه مذاهب اسلامی در دهه 70 از جمله اقدامات وی می یاشد.

====تالیف کتب مقارن====

نگارش کتابهایی در زمینه آیات‌الاحکام سابقه‌ای بس طولانی دارد و این آثار با روشهای مختلفی نوشته شده‌اند؛ برخی ترتیب آیات قرآن را در نظر گرفته‌اند که برادران اهل سنت و جماعت اغلب از این روش پیروی کرده‌اند. برخی دیگر ترتیب احکام را ملاک قرار داده‌اند که نویسندگان شیعه امامیه برخی این روش را دنبال کرده‌اند و برخی دیگر به ترتیب نزول احکام، کتاب خود را مرتب کرده‌اند. روش مولف (خلیل قبله ای خویی) در نگارش این کتاب، بر اساس تقسیم احکام به عبادات و عقود و تعهدات است که برگرفته از سرفصل دروس آیات‌الاحکام تطبیقی دانشکده فقه دانشگاه مذاهب اسلامی است. این کتاب برای دانشجویان رشته فقه و حقوق (امامیه، حنفی، شافعی) به عنوان منبع اصلی درس «آیات‌الاحکام» در مقطع کارشناسی به ارزش 4 واحد و در رشته‌های فقه شافعی، فقه و حقوق اسلامی در مقطع کارشناسی ارشد به عنوان منبع اصلی درس «آیات‌الاحکام» به ارزش 2 واحد تدوین شده است.  

====راهنمایی و مشاوره پایان نامه ها با موضوعات مقارن و تطبقی====

راهنمایی و مشاوره چندین عنوان پایان نامه از جمله ضمانت اجرای کیفری تظاهر به عمل حرام درپرتو فقه امامیه و حقوق جزای ایران، قلمرو احوال شخصیه‌ایرانیان اهل تسنن و برخورد قواعد مربوط به نکاح و طلاق آنان بانظم عمومی، آیات الاحکام راجع به ارث و تطبیق آن در حقوق ایران و فقه امامیه با مذهب شافعی، بررسی تطبیقی انواع ومدت عده انحلال نکاح در حقوق ایران و مذاهب خمسه آیات الاحکام راجع به ارث و تطبیق آن در حقوق ایران و فقه امامیه با مذهب شافعی و ... از جمله سایر فعالیت های ایشان در امر وحدت اسلامی بشمار می آید.</big>

<br />

==درگذشت==

<big>خلیل قبله‌ای خویی ظهر روز پنجشنبه ۳۱ تیر ماه سال ۱۳۹۵ شمسی در تهران، پس از طی یک دوره بیماری در سن 91 سالگی، بر اثر عرضه ریوی درگذشت و پیکر وی در دار الرحمة آستان شاه عبدالعظیم حسنی شهر ری به خاک سپرده شد.<ref>درگذشتگان، سال بیست و هفتم ، شمارۀ سوم، آئینه پژوهش مــرداد و  شهریــور 1395،  [https://jap.isca.ac.ir/article_21482_8f36821a2f6e3cbe0776a55119c7a264.pdf]      </ref> در پی آن برخی از افراد سرشناس علمی و سیاسی کشور همچون آیت‌الله العظمی سید عبدالکریم موسوی اردبیلی<ref>پیام تسلیت «آیت‌الله موسوی اردبیلی» در پی ارتحال «آیت‌الله قبله‌ای»، [https://www.isna.ir/news/95050102925/%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85-%D8%AA%D8%B3%D9%84%DB%8C%D8%AA-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D9%84%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%BE%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D9%84-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D9%82%D8%A8%D9%84%D9%87-%D8%A7%DB%8C]</ref>، آیت‌الله العظمی سید محمود هاشمی شاهرودی<ref>حضرت آیت الله هاشمی شاهرودی درگذشت آیت الله قبله ای خویی را تسلیت گفت، [https://fa.shafaqna.com/news/206233/%D8%AA%D8%B3%D9%84%DB%8C%D8%AA-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D9%87%D8%A7%D8%B4%D9%85%DB%8C-%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%B1%D9%88%D8%AF%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D9%BE%DB%8C/]</ref>،>، سید جواد شهرستانی نماینده آیت‌الله العظمی سیستانی در ایران</big><ref>پیام تسلیت نماينده آيت الله سيستاني به مناسبت درگذشت آیت‌الله قبله‌ای، [https://www.shia-news.com/fa/news/122923/%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85-%D8%AA%D8%B3%D9%84%DB%8C%D8%AA-%D9%86%D9%85%D8%A7%D9%8A%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%A2%D9%8A%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B3%D9%8A%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D9%8A-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D8%AA-%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA-%D8%A2%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D9%82%D8%A8%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C]</ref><big>، سید عبدالصاحب خویی (فرزند سید ابوالقاسم خویی و مدیر موسسه الامام الخویی در لندن)،</big><ref>سید صاحب خویی درگذشت آیت‌الله قبله‌ای را تسلیت گفت، [https://fa.shafaqna.com/news/206915/%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85-%D8%AA%D8%B3%D9%84%DB%8C%D8%AA-%D8%B3%DB%8C%D8%AF-%D8%B5%D8%A7%D8%AD%D8%A8-%D8%AE%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D8%AA-%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B0/]</ref> <big>آیت‌الله علی اکبر رشاد رئیس شورای مرکزی حوزه علمیه استان تهران</big><ref name=":4" /> <big>و سایر شخصیت‌های سیاسی همجون آیت‌الله صادق آملی لاریجانی<ref>پیام تسلیت حضرت آیت الله آملی لاریجانی ریاست محترم قوه قضاییه در پی درگذشت آیت الله قبله ای، [https://ujsas.ac.ir/content/339/%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85-%D8%AA%D8%B3%D9%84%DB%8C%D8%AA-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%A2%D9%85%D9%84%DB%8C-%D9%84%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D9%85%D8%AD%D8%AA%D8%B1%D9%85-%D9%82%D9%88%D9%87-%D9%82%D8%B6%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D9%BE%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D9%82%D8%A8%D9%84%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D9%86%D8%B4%D8%B3%D8%AA%D9%87-%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85-%D9%82%D8%B6%D8%A7%DB%8C%DB%8C]</ref>،، نماینده محترم ولی فقیه در شورای انقلاب فرهنگی</big><ref>عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي گفت: مرحوم آيت الله خليل قبله اي به عنوان يك عالم رباني تجسم تمام فضيلت هاي علمي و عملي بود.، [https://www.irna.ir/news/82163775/%D8%B9%D8%B6%D9%88-%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%8A-%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%8A-%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%D9%8A-%D9%85%D8%B1%D8%AD%D9%88%D9%85-%D8%A2%D9%8A%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D9%82%D8%A8%D9%84%D9%87-%D8%A7%D9%8A-%D8%AA%D8%AC%D8%B3%D9%85-%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%85%D9%8A]</ref>، <big>مصطفی پورمحمدی وزیر دادگستری</big><ref>پیام تسلیت وزیر دادگستری درپی ارتحال آیت‌الله قبله‌ای، [https://www.isna.ir/news/95050102660/%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85-%D8%AA%D8%B3%D9%84%DB%8C%D8%AA-%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B1-%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D9%BE%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D9%84-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D9%82%D8%A8%D9%84%D9%87-%D8%A7%DB%8C]</ref> <big>و سایر شخصیت‌های علمی همچون ریاست محترم دانشگاه‌های عدالت</big><ref>پيام تسليت رییس دانشگاه عدالت در پي رحلت حضرت آية الله قبله اي خوئي (ره)، [https://www.poollnews.ir/fa/news/190668/%D9%BE%D9%8A%D8%A7%D9%85-%D8%AA%D8%B3%D9%84%D9%8A%D8%AA-%D8%B1%DB%8C%DB%8C%D8%B3-%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D9%BE%D9%8A-%D8%B1%D8%AD%D9%84%D8%AA-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D8%A2%D9%8A%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D9%82%D8%A8%D9%84%D9%87-%D8%A7%D9%8A-%D8%AE%D9%88%D8%A6%D9%8A-%D8%B1%D9%87]</ref> <big>و مذاهب اسلامی</big><ref name=":6" /><big>، رئیس مرکرعلمیه خواهران کوثر</big><ref name=":3" /><big>، مدیر عامل خانه کتاب</big><ref>مدیر عامل خانه کتاب در گذشت حاج میرزا خلیل قبله‌ای را تسلیت گفت، [https://ana.press/fa/news/104114/%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1-%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%AF%D8%B1-%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA-%D8%AD%D8%A7%D8%AC-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D8%A7-%D8%AE%D9%84%DB%8C%D9%84-%D9%82%D8%A8%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D8%A7-%D8%AA%D8%B3%D9%84%DB%8C%D8%AA-%DA%AF%D9%81%D8%AA]</ref> <big>و روابط عمومی دانشگاه امام صادق</big><ref name=":5" /> <big>پیام‌های تسلیتی صادر نمودند.</big>

[[پرونده:اجازه اجتهاد به خلیل قبله ای .jpg|بندانگشتی|اجازه اجتهاد سید شهاب الدین مرعشی به خلیل قبله‌ای|485x485px]]

<big>اجازه اجتهاد مرحوم ایت الله العظمی مرعشی نجفی به مرحوم خلیل قبله‌ای که به زبان عربی برای ایشان صادر نموده است.</big>

[[پرونده:اجازه اجتهاد ایت العظمی روحانی.jpg|بندانگشتی|اجازه اجتهاد ایت العظمی روحانی به مرحوم قبله‌ای خویی|429x429px]]

<big>اجازه نقل حدیث از سوی مرحوم خلیل کمره‌ای به مرحوم خلیل قبله‌ای که به زبان عربی برای ایشان صادر نموده است.</big>

<big>حسین میر محمد صادقی، حقوقدان و استاد دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی: «آنچه در رابطه آیت‌الله قبله‌ای از نظر من مورد توجه و درس‌آموز بود یکی مراتب خضوع و خشوع و تواضع ایشان بود که در همه شرایط این خضوع وخشوع از ایشان کاملاً مشاهده می‌شد نکته دیگری که برای من جالب بود اینکه‌ایشان در امر تدریس کاملاً آن نشاط و شادابی لازم را داشتند.»</big>

==آثار علمی بجای مانده از خلیل قبله‌ای خویی==

===تألیفات===

<br />

==منابع==

[[رده:اهالی شهرخوی]]

[[رده:طلاب حوزه علمیه خوی]]