۸۵٬۹۵۷
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'آنها' به 'آنها'
جز (جایگزینی متن - 'ى' به 'ی') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'آنها' به 'آنها') |
||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
</div> | </div> | ||
'''اخلاق''' عنوان شاخه‌ای از علوم انسانی است که در آن از ارزش رفتارهای آدمی بحث می‌شود. این علم نگرشی تاریخی بر رفتارهای انسان به عنوان امور واقع یا کوششی برای کشف علل و عوامل طبیعی آن نیست؛ بلکه مطالعه | '''اخلاق''' عنوان شاخه‌ای از علوم انسانی است که در آن از ارزش رفتارهای آدمی بحث می‌شود. این علم نگرشی تاریخی بر رفتارهای انسان به عنوان امور واقع یا کوششی برای کشف علل و عوامل طبیعی آن نیست؛ بلکه مطالعه آنهاست از این حیث که هریک در نظام ارزشی معین از چه جایگاهی برخوردارند. نظام‌های اخلاقی به عنوان مجموعه‌هایی مشتمل بر ارزش‌ها و دربردارنده دستورهایی برای اتصاف به خوی‌های نیک و انجام دادن اعمال پسندیده و دوری‌گزیدن از کردارهای ناپسند در میان بسیاری از ملل باستانی دیده می‌شود و شکل‌گیری آنها به عنوان علم اخلاق در تمدن‌های گوناگون عهد باستان ازجمله [[ایران]] و [[یونان]]، مسیری موازی را طی کرده و آثار اخلاقی با سبک‌های متفاوت را پدید آورده است. | ||
در [[اسلام]] نیز [[پیامبر اکرم(ص)]] و [[امامان معصوم(ع)]] بر اخلاق و زیست اخلاقی تاکید فراوان ورزیده‌اند؛ به گونه‌ای که پیامبر گرامی هدفِ بعثت و نتیجه [[رسالت]] خود را اکمالِ مکارم اخلاق بیان کرده‌اند: <big>انی بعثت لاتمم مکارم الاخلاق</big> | در [[اسلام]] نیز [[پیامبر اکرم(ص)]] و [[امامان معصوم(ع)]] بر اخلاق و زیست اخلاقی تاکید فراوان ورزیده‌اند؛ به گونه‌ای که پیامبر گرامی هدفِ بعثت و نتیجه [[رسالت]] خود را اکمالِ مکارم اخلاق بیان کرده‌اند: <big>انی بعثت لاتمم مکارم الاخلاق</big> | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
[[امام خمینی]] هم معتقد است: «خُلق عبارت از حالتی است در نفس که انسان را دعوت به عمل می‌کند بدون رویه و فکر. مثلا کسی که دارای خُلقِ «سخاوت» است، آن خُلق او را وادار به جود و انفاق می‌کند، بدون آنکه مقدماتی تشکیل دهد و به مرجحاتی فکر کند؛ گویی یکی از افعال طبیعیه اوست، مثل دیدن و شنیدن» <ref>شرح چهل حدیثر ص۵۱۰</ref> | [[امام خمینی]] هم معتقد است: «خُلق عبارت از حالتی است در نفس که انسان را دعوت به عمل می‌کند بدون رویه و فکر. مثلا کسی که دارای خُلقِ «سخاوت» است، آن خُلق او را وادار به جود و انفاق می‌کند، بدون آنکه مقدماتی تشکیل دهد و به مرجحاتی فکر کند؛ گویی یکی از افعال طبیعیه اوست، مثل دیدن و شنیدن» <ref>شرح چهل حدیثر ص۵۱۰</ref> | ||
برخی محققان متأخر نیز بر این باورند که انسان اخلاقی انسانی است که دایره مأذوناتش از دایره مقدوراتش تنگ تر باشد. هر انسانی سلسله مقدوراتی دارد، یعنی هر فرد، قدرت انجام یک سلسله کارهایی را دارد که آن را «دایره مقدورات فرد» می‌نامیم. دایره دومی هم برای فرد انسانی تصور کنید که آن هم «دایره مأذونات شخص» است، یعنی دایره کارهایی که شخص به خود اجازه و اذن می‌دهد که | برخی محققان متأخر نیز بر این باورند که انسان اخلاقی انسانی است که دایره مأذوناتش از دایره مقدوراتش تنگ تر باشد. هر انسانی سلسله مقدوراتی دارد، یعنی هر فرد، قدرت انجام یک سلسله کارهایی را دارد که آن را «دایره مقدورات فرد» می‌نامیم. دایره دومی هم برای فرد انسانی تصور کنید که آن هم «دایره مأذونات شخص» است، یعنی دایره کارهایی که شخص به خود اجازه و اذن می‌دهد که آنها را انجام دهد. پس برای هر فرد انسانی، دو دایره قابل تصویر و ترسیم است: یکی دایره مقدورات و دیگری دایره مأذونات. | ||
=سرچشمه و منشأ ملکه و عادت راسخه= | =سرچشمه و منشأ ملکه و عادت راسخه= | ||
| خط ۸۶: | خط ۸۶: | ||
=نمونه‌ای از اخلاق پیامبر(ص)= | =نمونه‌ای از اخلاق پیامبر(ص)= | ||
چنان صفات عالی و مکارم اخلاقی در پیامبر (ص) جمع شده بود، که دشمان سر سخت را تحت تأثیرقرار می‌داد، و به تسلیم وادار می‌کرد، و دوستان را مجذوب می‌ساخت. از جمله پیروزی‌های پیامبر اسلام هر چند با تائید و امداد الهی بود، ولی عوامل زیادی از نظر ظاهری داشت، که یکی از مهم‌ترین | چنان صفات عالی و مکارم اخلاقی در پیامبر (ص) جمع شده بود، که دشمان سر سخت را تحت تأثیرقرار می‌داد، و به تسلیم وادار می‌کرد، و دوستان را مجذوب می‌ساخت. از جمله پیروزی‌های پیامبر اسلام هر چند با تائید و امداد الهی بود، ولی عوامل زیادی از نظر ظاهری داشت، که یکی از مهم‌ترین آنها جاذبۀ اخلاقی پیامبر (ص) بود. | ||
پس می‌توانیم برخورد اخلاقی پیامبر (ص) را معجزۀ اخلاقی او بنامیم، چنانچه نمونۀ از این [[معجزه|معجز]]<nowiki/>ه‌ای اخلاقی در فتح [[مکه مکرمه]] نمایان گردید: هنگامی که مشرکین سخت‌دل و خیانت پیشه سالیان دراز هرچه در توان داشتند برضد اسلام وشخص پیامبر (ص) به کار گرفتند، سر انجام به چنگال [[مسلمین]] گرفتارشدند، پیامبر (ص) برخلاف تمام برداشت‌ها و محاسبات دوستان و دشمنان فرمود: (شخصی که داخل [[بیت الله]] گردید در امان است، و شخصی که سلاح در زمین گذاشت و در خانه‌اش آرام نشست درامان است، و هر که به خانه‌ای [[ابوسفیان]] داخل گردید در امان است. | پس می‌توانیم برخورد اخلاقی پیامبر (ص) را معجزۀ اخلاقی او بنامیم، چنانچه نمونۀ از این [[معجزه|معجز]]<nowiki/>ه‌ای اخلاقی در فتح [[مکه مکرمه]] نمایان گردید: هنگامی که مشرکین سخت‌دل و خیانت پیشه سالیان دراز هرچه در توان داشتند برضد اسلام وشخص پیامبر (ص) به کار گرفتند، سر انجام به چنگال [[مسلمین]] گرفتارشدند، پیامبر (ص) برخلاف تمام برداشت‌ها و محاسبات دوستان و دشمنان فرمود: (شخصی که داخل [[بیت الله]] گردید در امان است، و شخصی که سلاح در زمین گذاشت و در خانه‌اش آرام نشست درامان است، و هر که به خانه‌ای [[ابوسفیان]] داخل گردید در امان است. | ||
| خط ۱۰۲: | خط ۱۰۲: | ||
ای کاش! این تعلیمات و اخلاق والا گهر نبوی و هدایات اسلامی، امروز در [[امت اسلامی]] زنده وبه تأسی از خوی واخلاق پیامبر (ص) درمعرض تطبیق وعمل گذاشته شود. | ای کاش! این تعلیمات و اخلاق والا گهر نبوی و هدایات اسلامی، امروز در [[امت اسلامی]] زنده وبه تأسی از خوی واخلاق پیامبر (ص) درمعرض تطبیق وعمل گذاشته شود. | ||
احادیث نبوی در این زمینه، چه در بارۀ شخص پیامبر (ص) و چه در بارۀ اخلاق و وظایف مسلمان‌ها فراوان است که ذیلاً بعضی از | احادیث نبوی در این زمینه، چه در بارۀ شخص پیامبر (ص) و چه در بارۀ اخلاق و وظایف مسلمان‌ها فراوان است که ذیلاً بعضی از آنها ذکر می‌گردد: | ||
(«کَانَ خُلُقُهُ الْقُرْآنَ») <ref> مسلم به روایت عایشه (رضی الله عنها) نمبر حدیث (139ـ 746)</ref> سایلی از[[عایشه]] راجع به اخلاق پیامبر (ص) سوال کرد که چگونه اخلاق داشت؟ درجواب فرمود: آیا [[قرآن]] را نخوانده اید (اخلاق پیامبرکاملاً موافق قرآن بود به همین خاطرعلامه [[ابن قیم]] در[[مدارج السالکین]] می‌نویسد که (دین اسلام تماماً اخلاق نیکواست). | («کَانَ خُلُقُهُ الْقُرْآنَ») <ref> مسلم به روایت عایشه (رضی الله عنها) نمبر حدیث (139ـ 746)</ref> سایلی از[[عایشه]] راجع به اخلاق پیامبر (ص) سوال کرد که چگونه اخلاق داشت؟ درجواب فرمود: آیا [[قرآن]] را نخوانده اید (اخلاق پیامبرکاملاً موافق قرآن بود به همین خاطرعلامه [[ابن قیم]] در[[مدارج السالکین]] می‌نویسد که (دین اسلام تماماً اخلاق نیکواست). | ||