confirmed، مدیران
۳۷٬۲۰۱
ویرایش
قم: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۲۳: | خط ۱۲۳: | ||
همدانی در وصف قم می‌نویسد: در مزدیجان قم، آتشکده دیرینه‌ای از آتش آذر گشسب وجود داشت که درهای طلایی آن به هنگام تسخیر این نواحی در زمان عبدالملک مروان به کعبه انتقال داده شد، اما آتشکده آذر مهرین در زمان بهرام گور به وسیله سورین قمی به جوزان انتقال یافت و در آنجا آتشکده ساخته شد.<ref>فتوح البلدان، ج4، ص301؛ تاریخ قم، فصل7، باب1</ref> | همدانی در وصف قم می‌نویسد: در مزدیجان قم، آتشکده دیرینه‌ای از آتش آذر گشسب وجود داشت که درهای طلایی آن به هنگام تسخیر این نواحی در زمان عبدالملک مروان به کعبه انتقال داده شد، اما آتشکده آذر مهرین در زمان بهرام گور به وسیله سورین قمی به جوزان انتقال یافت و در آنجا آتشکده ساخته شد.<ref>فتوح البلدان، ج4، ص301؛ تاریخ قم، فصل7، باب1</ref> | ||
آتشکده مرکزی شهر قم در نیمه‌های دهه دوم قرن دوم هجری، به هنگامی که بین اعراب اشعری و مجوسیان قمی اختلاف افتاد و اعراب بر مجوسیان پیروز شدند، برای همیشه خاموش گردید،<ref>همان</ref> امّا آثار آنان در اطراف قم تا مدت‌ها بعد همچنان باقی بود. اصطخری در گزارش خود از منطقه قم می‌نویسد: در نزدیکی شهر قم دهی معروف به قلعه کبری وجود دارد که مردم آن ده عموماً زرتشتی مذهب‌اند و آثار مخصوص زرتشتیان از قبیل معبد، دخمه و آتشکده (هم اکنون) در اطراف این شهر دیده می‌شود.<ref>جغرافیای تاریخی قم، ص35</ref> | آتشکده مرکزی شهر قم در نیمه‌های دهه دوم قرن دوم هجری، به هنگامی که بین اعراب اشعری و مجوسیان قمی اختلاف افتاد و اعراب بر مجوسیان پیروز شدند، برای همیشه خاموش گردید،<ref>همان</ref> امّا آثار آنان در اطراف قم تا مدت‌ها بعد همچنان باقی بود. اصطخری در گزارش خود از منطقه قم می‌نویسد: در نزدیکی شهر قم دهی معروف به قلعه کبری وجود دارد که مردم آن ده عموماً زرتشتی مذهب‌اند و آثار مخصوص زرتشتیان از قبیل معبد، دخمه و آتشکده (هم اکنون) در اطراف این شهر دیده می‌شود.<ref>جغرافیای تاریخی قم، ص35</ref> | ||
=حرم= | =حرم= | ||
مجموعه حرم حضرت معصومه عليها السلام در مركز شهر قم يكي از بزرگ ترين و ارزشمندترين آثار معماري اسلامي ايران است كه يادگارهاي گرانبهايي از قرون مختلف را در بر دارد. اين مجموعه برمزار حضرت فاطمه عليها السلام، دخت امام موسي كاظم و خواهر امام رضا عليهما السلام ملقب به معصومه بنا گرديده است. | |||
آنچه از محتواي نوشته ها و تحقيقات بر مي آيد، هنگامي كه در سال 201 هجري حضرت فاطمه معصومه عليها السلام رحلت فرمود و در باغ بابلان به خاك سپرده شد، موسي بن خزرج بر مزار مطهر وي سايباني از بوريا برپاداشت. چون حصير در برابر گرما و سرما مقاومت نداشت، به مرور زمان خراب شد. | |||
در سال 447 ه . ق. مير ابوالفضل عراقي وزير طغرل كه مردي ديندار بود، قبه اي بر فراز آن مزار بنا نهاد كه طبق تحقيقات محققان، اين گنبد وسيع و بلند به قطر داخلي 11 و ارتفاع 14 متر بود. | |||
در عصر صفويه حرم حضرت معصومه داراي چهار صحن بود كه پشت سر هم قرار گرفته بود و زائرين از يكي از صحنها وارد و از صحن ديگر خارج مي شدند. در عصر قاجاريه، توجه خاص فتحعليشاه بناي كنوني حرم را با تزيينات خود به دنبال داشت؛ چنان كه تزيينات، رواقها و بيوتات فعلي حرم اغلب متعلق به آن دوره مي باشد. | |||
=امام زادگان مدفون در قم= | |||
==امام زاده اسماعيل== | |||
اين امام زاده در دامنه كوه بيدقان در 18 كيلومتري قم به چشم مي خورد. بناي بقعه از ابنيه قرن هفتم هجري است كه از اساس با مصالح سنگ و گچ بنيان گرديده و بسيار متين و مستحكم است بناي امام زاده داراي منبري به تاريخ 922 ه . ق. است و تزيينات زيبايي دارد. | |||
==امام زاده موسي مبرقع== | |||
امام زاده موسي بن مبرقع، فرزند امام محمد تقي عليه السلام جد سادات رضوي است و اولين كسي از سادات رضوي است كه در سال 256 ه . ق. در قم اقامت گزيد. موسي مبرقع در 296 ه . ق. از دنيا رفت و در مكاني كه اكنون مزار اوست دفن شد. دهليز و راهرو بقعه مشحون از آثار هنري است كه از قرن نهم هجري باقي مانده است. | |||
==امام زاده شاه اسماعيل== | |||
مقبره شاهزاده حمزه از فرزندان موسي بن جعفر عليهماالسلام و برادر امام رضا عليه السلام در ميدان كمند قم واقع شده و حرمت و تقدّس ويژه اي نزد مردم قم داراست. | |||
در جنب اين امام زاده، امام زاده ديگري به نام شاهزاده احمد وجود دارد كه گويا برادر شاهزاده حمزه است. قبرهاي متعددي در اطراف هر دو امام زاده به چشم مي خورد. | |||
==امام زاده علي بن جعفر (در بهشت)== | |||
بناي مقبره امام زاده علي بن جعفر مشهور به «دربهشت» متعلق به اوايل قرن هشتم هجري است كه در دوران قاجار ايوان و بيوتاتي بدان اضافه گرديده است. از جمله تزيينات اين بنا عبارت اند از: گچبري بنا كه در زمره برجسته ترين آثار هنري قرن هشت و همطراز بناهاي همچون گنبد علويان همدان، مدرسه حيدريه قزوين، بقعه پير بكران اصفهان است. | |||
==امام زاده سيد سربخش== | |||
اين امام زاده در خيابان آذر مقابل چهل اختران قرار گرفته و شخص مدفون در آن از نوادگان امام جعفر صادق عليه السلام مي باشد. بر اساس نوشته گچبري پاياني كتيبه، تاريخ احداث بنا، محرم الحرام 774 هجري ثبت شده است. اين بنا، به دستور غياث الدين اميرمحمد از بزرگان خاندان علي صفي بنياد شده و تزيينات آن كار علي بن محمد بن ابي شجاع هنرمند بزرگ آن دوره است. | |||
==امام زاده احمد بن اسحاق== | |||
مقبره امام زاده احمد بن اسحاق از نوادگان امام هفتم عليه السلام در ميدان كهنه قم يا ميدان زكريابن آدم در جوار امام زاده شاهزاده حمزه واقع شده است. اين بنا، از بناهاي باستاني قبل از صفويه است كه به دستور شاه عباس تعمير و تزيين شده است. | |||
==امام زاده ابوالعباس احمد== | |||
اين آرامگاه در مجاورت امام زاده در بهشت قرار گرفته و از آثار قرن هشتم هجري مي باشد. او از جمله سادات حسن سجادي بوده و جدش، ابوالفضل حسين، از صحابه امام عسكري عليه السلام است. | |||
==امام زاده باوره== | |||
اين آرامگاه در مزرعه باوره، در 6 كيلومتري روستاي فردو از توابع قهستان واقع شده است. اين بنا مشتمل بر دو بقعه است كه در هر بقعه، دو امام زاده به نامهاي شاهزاده محمد و حسين، حليمه خاتون و زينب خاتون از احفاد امام كاظم عليه السلام مدفون اند و قدمت آن به قبل از صفوي باز مي گردد. | |||
==امام زاده حليمه خاتون== | |||
اين آرامگاه در روستاي لنجرود و در 12 كيلومتري جنوب شهر قم واقع شده است. | |||
==مام زاده سكينه خاتون== | |||
در 30 كيلومتري شرق قم و نزديك روستاي زالون آباد، آرامگاه سيده سكينه خاتون از احفاد امام كاظم عليه السلام كه از آثار قبل از صفوي است، به چشم مي خورد. | |||
==امام زاده سلطان محمود== | |||
اين امام زاده در جهت شمال غربي و خارج روستاي صرم در جنوب قم واقع شده و مدفن سه تن به اسامي سلطان محمود و شاهزاده سليمان از احفاد امام سجاد عليه السلام و يك زن به نام ستي زينب از احفاد امام كاظم عليه السلام است. | |||
==امام زاده سلميان== | |||
اين آرامگاه در دو كيلومتري شمال روستاي صرم و 26 كيلومتري جنوب شرقي قم واقع شده است. قدمت اين آرامگاه به دوره ايلخاني مربوط مي شود. | |||
==امام زاده شاه ابراهيم== | |||
اين بنا در مزرعه شاه ابراهيم در 24 كيلومتري قم واقع شده و بناي كنوني آن مزار از دوره صفوي است. | |||
==امام زاده شاهزاده ابو احمد== | |||
اين بنا در بيرون دروازه ري در شمال شرقي قم و در ميانه بقاع چهار امام زاده و شاهزاده سيد علي واقع شده و مدفن ابو احمد محمد بن حنفيه از احفاد حضرت علي عليه السلام است و قدمت بنا به دوران صفوي باز مي گردد. | |||
==شاهزاده احمد و علي حارث== | |||
اين بنا در شرق شهر قم - در خاكفرج - واقع شده و شامل بقعه و دو ايوان با چندين حجره، غرفه و صحن است كه قدمت آن به دوره شاه طهماسب صفوي مي رسد. | |||
==امام زاده شاهزاده جعفر غريب== | |||
اين آرامگاه در 6 كيلومتري شرق قم و مدفن يكي از نوادگان امام كاظم عليه السلام مي باشد. در وسط بقعه، مرقدي با پوشش كاشي و از آثار عصر فتحعليشاه ديده مي شود. | |||
==امام زاده شاهزاده جعفر== | |||
اين بنا در روستاي گيو و در نزديكي دستگرد خلجستان واقع شده و ظاهراً مدفن شاهزاده جعفر فرزند بلافصل امام كاظم عليه السلام است. | |||
امام زاده شاهزاده زكريا | |||
- امام زاده شاهزاده سيد علي | |||
- امام زاده شاهزاده محسن | |||
- امام زاده صفورا | |||
==امام زاده عبدالله== | |||
اين آرامگاه در نزديكي قلعه صدري قم واقع شده و منسوب به امام زاده اي از نوادگان امام سجاد عليه السلام است. اين بنا مربوط به دوره قبل از قاجار مي شود. | |||
==بقعه بابا مسافر== | |||
اين بقعه در منتهي اليه كوچه تكيه باغ پنبه در شمال شرقي شهر قم و نزديك دروازه ري واقع شده است. اين بقعه از ابينه تاريخي و احتمالاً از آثار دوره صفويه است. | |||
==بقعه چهار امام زاده شهره، ملا آقا== | |||
اين بقعه در جانب شمالي و خارج شهر قم و در كنار امام زاده ابو احمد و شاهزاده سيد علي واقع شده است و به ظاهر مدفن چهار امام زاده به نامهاي ابوعبدالله حسين و سه پسرش به نامهاي ابومحمد حسن، ابوعلي محمد و ابوطالب محسن است. بناي بقعه در دوره صفويه احداث شده است. | |||
- بقعه خديجه خاتون | |||
==امام زاده سلطان محمد شريف | |||
بناي مزار منسوب به سلطان محمد شريف - فرزند ابوالقاسم علي نقيب قم از نوادگان امام چهارم در محله اي به همين نام، نزديك دروازه قلعه شهر واقع شده است و نمونه اي خوب از سبك معماري و تزيين قرن نهم و دهم هجري مي باشد. | |||
==امام زاده شاهزاده ابراهيم== | |||
اين بنا در بيرون دروازه كاشان - قم و نزديك مزار «در بهشت» درون محوطه محصوري كه به عنوان گورستان استفاده مي شود، واقع شده و مدفن يكي از نوادگان امام هفتم است. تاريخ ساخت اين بنا بر اساس قديمي ترين كتيبه موجود، به اوايل قرن نهم هجري مي رسد. | |||
==امام زاده شاهزاده ابراهيم و محمد== | |||
بناي بقعه شاهزاده ابراهيم در فرديجان - غرب شهر قم - از آثار دوره ايلخاني و مدفن دو تن از فرزندان امام هفتم به نام هاي ابراهيم و محمد است. اصل بنا متعلق به قرن هفتم و هشتم هجري است. | |||
==امام زاده شاهزاده احمد قاسم== | |||
بناي مزار احمد بن قاسم بن احمد بن علي بن جعفر الصادق عليه السلام در نزديك دروازه قلعه قم - جنوب شرقي شهر - از آثار خاندان علي صفي است. | |||
==امام زاده شاهزاده هادي و مهدي== | |||
اين آرامگاه در جمكران و در دهكده هادي مهدي واقع شده است. مدفونان اين امام زاده، سه تن به اسامي هادي، مهدي و ناصرالدين محمد از سادات حسيني و احفاد امام سجاد مي باشند. اين بنادر سال 1299 ه . ق. از طرف شاهزاده حسام السلطنه ساخته شده است. | |||
==امام زاده شش امام زاده== | |||
اين بنا در خارج روستاي سيف آباد قمرود در 24 كيلومتري شمال شرقي قم قراردارد و به نظر مي رسد از آثار دوره صفوي است كه در قرن چهاردهم تزيين شده و تعميرات لازم انجام شده است. در اين بنا، شش امام زاده مدفون اند كه همگي از احفاد امام كاظم عليه السلام هستند. | |||
==بقعه شيخ اباصلت== | |||
بقعه شيخ اباصلت در شمال شرقي قم و متصل به دروازه سابق ري قرار دارد. بقعه اي است آجري و ساده از دوره صفويه كه مدفن يكي از دانشمندان قم در قرنهاي نخست هجري بوده است.و السلام | |||
=مساجد معروف قم= | =مساجد معروف قم= | ||
| خط ۲۸۸: | خط ۴۶۱: | ||
شما در شهر قم علاوه بر دیدن و زیارت در حرم حضرت معصومه و مسجد جمکران می توانید از دریاچه نمک، غارها، دریاچه حوض سلطان، مدرسه فیضیه و… دیدن کنید. | شما در شهر قم علاوه بر دیدن و زیارت در حرم حضرت معصومه و مسجد جمکران می توانید از دریاچه نمک، غارها، دریاچه حوض سلطان، مدرسه فیضیه و… دیدن کنید. | ||
==خانه ملاصدرا قم== | |||
فیلسوف بزرگ قرن یازدهم هجری قمری که فلسفه اشراق را به اوج رسانید، ملاصدرا است. خانه ی او در روستای کهک می باشد و قدمت آن به دوره صفویه برمی گردد. شما می توانید برای بازدید از این منزل، به انتهای بافت سنتی روستا بروید و و در انتهای مسیرهای هلالی شکل به خانه ملاصدرا می رسید. ساختمان در یک باغ قرار دارد که توسط خانه های همجوار اشغال گردیده است. | فیلسوف بزرگ قرن یازدهم هجری قمری که فلسفه اشراق را به اوج رسانید، ملاصدرا است. خانه ی او در روستای کهک می باشد و قدمت آن به دوره صفویه برمی گردد. شما می توانید برای بازدید از این منزل، به انتهای بافت سنتی روستا بروید و و در انتهای مسیرهای هلالی شکل به خانه ملاصدرا می رسید. ساختمان در یک باغ قرار دارد که توسط خانه های همجوار اشغال گردیده است. | ||
| خط ۲۹۷: | خط ۴۷۰: | ||
در چهار طرف و گوشه های این بنا برج هایی بنا شده است. قهوه خانه و حمام و مسافرخانه ای دیگر، برای مسافران ویژه وجود داشته است. در پشت این مسافرخانه حوض آب و درختان انار وجود دارد. | در چهار طرف و گوشه های این بنا برج هایی بنا شده است. قهوه خانه و حمام و مسافرخانه ای دیگر، برای مسافران ویژه وجود داشته است. در پشت این مسافرخانه حوض آب و درختان انار وجود دارد. | ||
== | ==امامزاده عبدالله قم== | ||
قدمت این ساختمان به دوران سلجوقی برمی گردد و شباهت زیادی به میل میم دارد.این ساختمان در خارج از شهر قم و در حدود روستای چشمه علی بر روی ارتفاعات واقع شده است. | قدمت این ساختمان به دوران سلجوقی برمی گردد و شباهت زیادی به میل میم دارد.این ساختمان در خارج از شهر قم و در حدود روستای چشمه علی بر روی ارتفاعات واقع شده است.<ref>safarzon.com › mag</ref> | ||
=جاذبه های گردشگری قم= | =جاذبه های گردشگری قم= | ||
| خط ۳۰۵: | خط ۴۷۸: | ||
این منطقه از نظر زیست‌شناسى، بوم شناسى، دیرینه‌شناسى، هوا، اقلیم، اشتغال‌زایى و تفرجگاهى قابل تأمل و تحقیق ژرف بوده و به عنوان یکى از چشم‌اندازهاى توسعه استان قم مطرح است. خاک منطقه از نظر شورى، دوایر متحدالمرکزى در محدوده مرکز دریاچه تشکیل میدهد که میزان شورى از مرکز به طرف بیرون به تدریج کاهش پیدا کرده و نوع گیاهان منطقه از نظر خواص دارویى، مواد مؤثر و سایر کاربردها حائز اهمیت است. با توجه به اهمیت حفاظت و حیات تالاب حوض سلطان از تعرض سودجویان و ناآگاهان محیط زیست و ترمیم خسارات وارد شده به پوشش گیاهى، این منطقه در سال ۸۸ به مدت پنج سال به عنوان منطقه شکار ممنوع معرفی شد.درموقع پرآبی سطح دریاچه گسترش می یابد وآب آن اراضی پست وشوره زار باتلاقی پیرامون را می پوشاند ودریاچه بزرگی به طول ۱۸ وعرض ۱۶ کیلومتر تشکیل می دهد که به نام دریاچه حوض سلطان یا کویرنمک مشهور است. رودهای متعددی به این دریاچه وارد می شوند که عموما” از اراضی شوره زار ونمکی اطراف عبور می کنند.<ref>safarzon.com › mag </ref> | این منطقه از نظر زیست‌شناسى، بوم شناسى، دیرینه‌شناسى، هوا، اقلیم، اشتغال‌زایى و تفرجگاهى قابل تأمل و تحقیق ژرف بوده و به عنوان یکى از چشم‌اندازهاى توسعه استان قم مطرح است. خاک منطقه از نظر شورى، دوایر متحدالمرکزى در محدوده مرکز دریاچه تشکیل میدهد که میزان شورى از مرکز به طرف بیرون به تدریج کاهش پیدا کرده و نوع گیاهان منطقه از نظر خواص دارویى، مواد مؤثر و سایر کاربردها حائز اهمیت است. با توجه به اهمیت حفاظت و حیات تالاب حوض سلطان از تعرض سودجویان و ناآگاهان محیط زیست و ترمیم خسارات وارد شده به پوشش گیاهى، این منطقه در سال ۸۸ به مدت پنج سال به عنوان منطقه شکار ممنوع معرفی شد.درموقع پرآبی سطح دریاچه گسترش می یابد وآب آن اراضی پست وشوره زار باتلاقی پیرامون را می پوشاند ودریاچه بزرگی به طول ۱۸ وعرض ۱۶ کیلومتر تشکیل می دهد که به نام دریاچه حوض سلطان یا کویرنمک مشهور است. رودهای متعددی به این دریاچه وارد می شوند که عموما” از اراضی شوره زار ونمکی اطراف عبور می کنند.<ref>safarzon.com › mag </ref> | ||
==خانه حاج قلي خان== | |||
اين خانه كه هم اكنون محل اداره ميراث فرهنگي است، در مركز بافت قديم شهر (محله چهارمردان) واقع شده است. بناي ساختمان به معماري اواخر دوره قاجاريه باز مي گردد و قسمت جنوبي بنا كه قديمي ترين بخش بنا هستند، تقريباً قدمتي در حدود 120 سال دارد. | |||
==خانه زند (حاج علي خان)== | |||
اين خانه، در كنار خانه حاج قلي خان (محل اداره ميراث فرهنگي قم) و در مركز بافت قديمي شهر (محله چهار مردان) واقع شده و از طريق كوچه گذر قلعه به بيرون ارتباط دارد. قدمت آن به حدود 120 سال و اواخر دوره قاجاريه مي رسد. | |||
ستونهاي سنگي همراه با سرستونها و پايه ستون، ايوانهاي شمالي و شرقي و درهاي چوبي از عناصر بارز بنا محسوب مي گردد. | |||
==خانه ملاصدرا== | |||
اين خانه متعلق به فيلسوف بزرگ قرن 11 كه فلسفه اشراق را به نهايت اوج خود رسانيد، در كهك و به دوره صفويه مربوط است. بازسازي آن در سال 1376 ه . ش. توسط اداره امور ميراث فرهنگي صورت گرفت. | |||
=كاروانسراها و قلعه هاي قديمي= | |||
كاروانسراهاي قديمي از يادگارهاي با ارزش معماري ايران، از روزگار كهن مي باشد كه به دلايل گوناگون ارتباطي، اقتصادي، نظامي، جغرافيايي و مذهبي احداث گرديده و در دورانهاي مختلف به تدريج توسعه يافته است. كاروانسراهاي قديمي كه حد فاصل بين شهر قم با ديگر شهرها قرار گرفته اند، عبارت اند از: | |||
==كاروانسراي كنار گود== | |||
اين كاروانسراي چهار ايواني با دو حياط مركزي، در جاده تهران - قم بنا شده، قدمت بنا به دوره صفويه باز مي گردد و عمده مصالح آن آجر و سنگ است، با تزييناتي از آجر چيني كه قابل توجه است. | |||
==كاروانسراي دهكده طلب== | |||
كاروانسرايي چهار ايواني در جاده اراك - قم، در شمال سلفچگان مي باشد. قدمت بنا به دوره سلجوقي و صوفي مي رسد و عمده مصالح آن از آجر و سنگ است. | |||
==كاروانسراي آوه== | |||
اين كاروانسرا در جنوب جاده قم - ساوه با پلاني چهار ايواني است. قدمت بناي اين كاروانسرا به دوره سلجوقيان باز مي گردد و از عمده مصالح به كار رفته در آن آجر مي باشد. | |||
==كاروانسراي قلعه سنگي== | |||
در 35 كيلومتري جاده قم - ري ساخته شده و پلاني از نوع چهار ايواني دارد، با مصالح ساختماني سنگ كه در دوره صوفيه ساخته شده است. | |||
==كاروانسراي اتابكي== | |||
اين كاروانسرا در جاده قم - كاشان با 4 ايوان در دوره قاجاريه بنا شده، اما تأييدات معماري عهد صفوي در آن نمايان است. عمده مصالح اين بنا از سنگ، آجر و خشت است. | |||
==كاروانسراي باقر آباد== | |||
در جاده قم - تهران (علي آباد - منظريه) واقع شده است. اين بنا از آثار به جا مانده از دوره قاجاريه مي باشد عمده مصالح ساختماني بنا از آجر، سنگ و فاقد تزئينات است. | |||
==كاروانسراي پل دلاك== | |||
از آثار دوره صفويه در جاده قم - تهران و با مصالحي از نوع خشت بوده است كه در اثر مرور زمان كاملاً تخريب شده است. | |||
==كاروانسراي پاسنگان== | |||
از بناهاي ارزشمند قرن 13 هجري در جاده قم - كاشان مي باشد. | |||
كاروانسراي قلعه صدري. | |||