جهمیه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''جهمیّه''' از جمله فرقه‌های جبرگرای کلامی در [[اسلام]] است که بنیانگذارش شخصی به نام [[جهم بن صفوان]] بوده است. این فرقه در قرن‌های سوم و چهارم هجری قمری از جمله فرقه‌های مطرح بوده و در زمان‌های بعدی به افول گراییده است. جهمیه برای اراده انسان هیچ نقشی قایل نیست، بکله مطابق با عقاید آن‌ها، جهان فقط یک خالق یا یک فاعل دارد آن هم خداوند است. بنابراین، انسان فاعل واقعی افعال خویش نیست، بلکه استناد فاعلیت به وی از روی مجاز است. بیان این عقیده نشان می‌دهد که جهمیه در مقایسه با سایر فرقه‌هایی که مشی جبرگرایی دارند، روش سخت‌گیرانه‌تری را اتخاذ کرده است. نکته قابل توجه این که اکنون میراث مکتوبی از جهمیه در دست ما نیست، بلکه آرای و عقاید این فرقه را دیگر متکلمان مخالف جهمیه از جمله [[ابوالحسن اشعری]] نقل و تحلیل کرده‌اند.  

[[ایمان]] یعنی معرفت به خدا و [[کفر]] یعنی جهل به خدا. کسی که در دلش به خدا اقرار کند و او را بشناسد، هر چند با زبان انکار کند، کافر نیست. در نتیجه مسئله ای به نام اقرار و عمل؛ خارج از اصل ایمان است و به ایمان ربطی ندارد. در این ادعا به روایت «انّ اوّل الدّین معرفته» استدلال شده است و این منشا عقیده به ارجاء است.<ref>سبحانی جعفر، بحوث فی الملل والنحل،  قم، مؤسسه نشر اسلامی وابسته به جامعه مدرسین قم، ۱۴۱۴ ج۳، ص۱۴۰.</ref>   

جهمیه معتقدند که کلام خدا از جنس حادث است و چون [[قرآن]] نیز کلام الهی است پس قدیم نیست.<ref>شهرستانی، محمدبن عبدالکریم، الملل والنحل، بیروت، دارالمعرفه، ۱۴۱۰ هجری، چاپ اول، ج۱، ص۹۸</ref> امامیه نیز در این جهت که قرآن حادث است با جهمیه عقیده ای مشترک دارند.