بابیه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''بابیّه‌''' فرقه‌ای مذهبی است که‌ در سال 1260 هجری قمری توسط سید [[علی محمد شیرازی]] معروف به سید علی محمد باب در ایران تاسیس شد. از منظر [[شیعه]] فرقه بابیه فرقه‌ای انحرافی است و از تعالیم [[اسلام]] خارج است.  

در همین سال بود که در شیراز و در خانه خود برای نخستین بار دعوت خود را به [[ملاحسین بشرویه]] اظهار و او را به سوی خود جلب کرد. ملاحسین بشرویه از طرف باب به باب الباب ملقب شد.از سال 1260 به مدت پنج ماه هجده تن از علمای شیخیه به سید علی محمد باب گرویدند و از روی حساب ابجد با خود وی که نوزده تن می‌‏شود معروف به حروف حی شدند.

باب نخست می‌‏گفت که من باب امام زمان هستم و مردم برای پی بردن به اسرار و حقایق بزرگ و مقدس ازلی و ابدی باید به ناچار از این باب بگذرند تا به حقیقت برسند، پس باید به من ایمان بیاورند تا به آن اسرار دست یابند. وی پس از مدتی گامی فراتر نهاد و گفت که خدای تعالی کتاب «بیان» را بر من نازل کرده است و این سخن که گفت: الرحمن، علم القرآن، خلق الإنسان، علمه البیان، اشاره به من است و انسان «علی محمد» و بیان همان کتاب است که بر او نازل شده است. البته دعوی بابیت را پیش از این [[شیخ احمد احسایی|شیخ احمد احسایی]] و شاگردش سید کاظم رشتی به طور نه چندان آشکار در سخنان خود اظهار کرده بودند. <br>

ادعای سید علی محمد از نظر شیعه چندان تازگی و غرابت نداشت و چنان که گفتیم او گامی فراتر نهاده بعد از مدتی ادعا کرد که وی همان قائم موعود است، گویا این ادعا در دو سال و نیم آخر عمر او بوده است. علی محمد در نوشته‌‏های خویش خود را باب و ذکر و ذات حروف سبعه (به جهت این که علی محمد دارای هفت حرف است) می‌‏خواند، ولی از آن پس خود را «قائم، مهدی، نقطه» نامید. باب در نوشته ‌های خود آورده است که او خاتم ظهورات مشیت اولیه و آخرین حلقه سلسله نبوت نیست و کتاب بیان او آخرین کتب آسمانی نمی‏ باشد، بلکه ظهور بعد از او که از آن همیشه به «من یظهره الله» یعنی کسی که خداوند او را آشکار خواهد ساخت تعبیر می‌‏نمود و به مراتب بالاتر از ظهور خود او است.<br>

او چنین فرض می‏ کرد که ظهور بعد با ظهور او تقریبا همان مقدار فاصله خواهد داشت که ظهورات [[پیامبران اولو العزم]] سابق با یکدیگر دارد. وی مقدار این فاصله را در پیش خود 1511 یا 2001 سال می‌‏پنداشت که مطابق کلمه غیاث یا مستغاث است. به عقیده او عمر عالم از زمان آدم تا روزگار او 12210 سال بوده است و چون هر هزار سال از عمر آدم معادل است با یک سال از عمر ظهورات. از این رو آدم را به نقطه تشبیه می‌کند و خود را به جوان دوازده ‏ساله و من یظهره الله را به جوان چهارده‏ ساله و این مسلم است که باب در پیش خود عصر من یظهره الله را قریب دو هزار سال پس از عصر خود فرض می‌‏کرده است و این که [[میرزا حسین علی|میرزا حسین علی]] (بهاءالله) ادعای من یظهر الهی می‏ کرده با این حساب درست نیست.

سید علی محمد پس از ادعای بابیت از طرف حسین خان مقدم ملقب به نظام‌الدوله بازداشت شد و او را در محضر علما با چوب زدند و به زندان انداختند و مدت شش ماه در آن شهر زندانی بود.

آنها او را ربوده و به اصفهان بردند. منوچهر خان عمارت سر‌پوشیده‏ ای را که خلوت خاصه حکومت و مشهور به «عمارت خورشید» بود برای مسکن او معین کرد. اقامت باب در اصفهان شش ماه و به قول ادوارد براون یک سال بود. معتمد الدوله تا هنگام مرگ خویش علی محمد را که ظاهرا دلش برای او سوخته بود از گزند دشمنانش حفظ می‌‏کرد.

متن توبه‏ نامه باب خطاب به ناصرالدین میرزای ولیعهد چنین می‌‏باشد: فداک روحی الحمد لله کما هو اهله و مستحقه که ظهورات فضل و رحمت خود را در هر حال بر کافه عباد خود شامل گردانیده. بحمد الله ثم حمد الله که مثل آن حضرت را ینبوع رأفت و رحمت خود فرمود که به ظهور عطوفتش عفو از بندگانش و تستر بر مجرمان، و ترحم بر یاغیان فرموده اشهد الله من عنده که این بنده ضعیف را قصدی نیست که خلاف رضای خداوند عالم و اهل ولایت او باشد، اگر چه به نفسه وجودم گناه خالص است، ولی چون قلبم موقن به توحید خداوند جل ذکره و نبوت رسول او و ولایت اهل ولایت اوست و زبانم مقر بر تمام آن چه که از طرف خدا نازل شده است، به رحمت او امیدوارم و مطلقا خلاف رضای حق را نخواستم و اگر کلماتی که خلاف رضای او بوده از قلمم جاری شده، هدفم عصیان نبوده و در هر حال مستغفر و تائبم حضرت او را، و این بنده را مطلق علمی نیست که منوط به ادعایی باشد استغفر الله ربی و اتوب الیه من ان ینسب الی امر، و بعضی مناجات و کلمات که از لسانم جاری شده دلیل بر هیچ امری نیست و مدعی نیابت خاصه حضرت حجت ‌علیه‌السلام را محض ادعای مبطل است و این بنده را چنین ادعایی نبوده و نه ادعایی دیگر، مستدعی از الطاف حضرت شاهنشاهی و آن حضرت چنان است که این دعاگو را به الطاف عنایات و بسط رأفت و رحمت خود را سرافراز فرمائید و السلام.» ظاهرا این توبه‏ نامه در کتابخانه مجلس سابق شورای ملی در میدان بهارستان تهران مضبوط است. پس از درگذشت [[محمد شاه قاجار]]، شورش‌هایی به حمایت از باب، پیاپی در [[مازندران]] و زنجان روی داد. <br>

چون سربازان متوجه فرار او شدند به دست آورند که وی دیگر قدر و منزلتی ندارد، به همین دلیل با خاطر آسوده به حجره او رفته به گلوله بستند. درباره جسد او اختلاف است. می‌گویند که جسدش را در خندق شهر انداختند تا طعمه حیوانات شود، ولی بعضی گفته‌اند که جسد را شبانه به وسیله سلیمان خان صائین ‏قلعه‌ای ربوده آن را در صندوقی نهاده به تهران آوردند و در امامزاده معصوم نزدیک رباط کریم به خاک سپردند.

ازلی‌ها می‌گویند که جسد در امامزاده معصوم قرار دارد، اما [[بهائیان|بهائیان]] جسد را از آن جا به مسجد ماشاء‌الله نزدیک چشمه علی بردند و از آنجا به تهران آوردند و پس از آن، در خانه‌های بابیان نوبت به نوبت به شکل امانت قرار داشت. سر‌انجام پس از هجده سال جسد را به امر بهاءالله به [[عکا]] برده و در دامنه کوه کرمل به خاک سپردند و آنجا را مقام اعلی خواندند.<br>

بابیان به طرفداری صبح ازل پرداختند و معروف به ازلی شدند، ولی بهائیان به میرزا حسین علی بهاءالله گرویدند و بهایی نام گرفتند و از دین اسلام خارج شدند. سرانجام، صبح ازل در شهر فاماگوستا که آن را به اختصار ماغوستا می‌گویند در قبرس درگذشت. باب گذشته از آن که به عدد و اسرار ارقام و حساب جمل اهمیت می‌‏داد، از ارقام اسرار عجیبی توقع داشت. در پیش ایشان عدد نوزده بسیار مقدس است و در این مورد اشاره به آیه قرآن در سوره المدثر می‌‏کند که می‌‏فرماید: علیها تسعة عشر (که مقصود نوزده ملک دوزخ است) آنان سال را به نوزده و هر ماه را به نوزده روز تقسیم کرده و بقیه پنج روز آخر سال (در بعضی از سال‌ها پنج و در بیشتر چهار سال و کسری) را بی‏ دلیل اساسی آزاد و (مظاهر الله) خوانند.

باب کتاب‌ها و رسالاتی بسیار نوشته است که مهم‌ترین آنها کتاب «بیان» عربی و فارسی است و کتاب تعلیمات او به شمار می‌‏آید و طبق معمول خود او اساس تقسیمات آن را بر عدد نوزده گذاشته و کتاب را به نوزده واحد و هر واحد نوزده باب تقسیم کرده است، ولی عمرش کفاف نداده است تا آن را تمام کند. بنا بر این، او فقط یازده واحد را نوشته و کتاب را ناتمام گذارده و اتمام آن را به (من یظهره الله) محول کرده است.

اصول تعالیم باب مبتنی بر کتاب «بیان» اوست که به طور اجمال از قرار ذیل است: خداوند مدرک کل شی‏ء است و خود از قدرت ادراک بیرون است. احدی به ذات او معرفت ندارد. مراد از معرفة الله، معرفت مظهر اوست و مراد از لقاء الله، لقای او و پناه به خداوند است.  

احکام محفل با بیان از نوزده عضو تشکیل می‌‏شود و آن مکانی است که زکات اشخاص در صندوق جمع می‏ گردد.

انسان نباید دیگری را بیازارد و موجب اذیت همسایه ‏اش گردد. هر کسی با او سخن گوید و یا نامه ای برای او بنگارد، باید جواب دهد. نامه ‏ها را نباید پاره کرد، بلکه باید به طور امانت به صاحبش رساند. شرب خمر و خوردن معجون‌ها حرام است. واجب است که هر نوزده روز، نوزده شخص را مهمان کنند، اگر چه به آشامیدن آب. گدایی حرام است و پول دادن به گدا گناهی از گناهان به شمار می‌رود. میراث انسان پس از دفن او بین ترکه او چنین تقسیم می‏شود. پسران 60/ 8 و شوهر 60/ 7 و پدر 60/ 6 و مادر 60/ 5 و برادر 60/ 4 و خواهر 60/ 3 و معلم نیز از میراث میت برخوردار می‌‏شود و غیر از کسانی که نام آنها آمد، برای دیگران ظاهرا توزیع ترکه به صورتی که ذکر شد، بایستی ناقص باشد، زیرا مجموع ترکه توزیع شده واحد صحیحی را تشکیل نمی‏ دهد.<ref> مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، سال 1372  شمسی، چاپ دوم، ص 87 با ویرایش و حذف و اضافه و اصلاح گسترده عبارات </ref>