۸۵٬۶۹۸
ویرایش
ابوعلی سینا: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'آنها' به 'آنها') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
ابوعلی سینا حکیم، فیلسوف، طبیب و دانشمند بزرگ ایرانی که در جهان غرب به نام(Avicenna) و با لقب "امیر پزشکان" شناخته شده است، در ماه صفر از سال 370 هجری قمری در شهر بخارا به دنیا آمد. | ابوعلی سینا حکیم، فیلسوف، طبیب و دانشمند بزرگ ایرانی که در جهان غرب به نام(Avicenna) و با لقب "امیر پزشکان" شناخته شده است، در ماه صفر از سال 370 هجری قمری در شهر بخارا به دنیا آمد. | ||
این حکیم بزرگ که بعدها موثرترین چهره در علم و فلسفه [[جهان اسلام|جهان اسلامی]] شد و القابی مانند | این حکیم بزرگ که بعدها موثرترین چهره در علم و فلسفه [[جهان اسلام|جهان اسلامی]] شد و القابی مانند شیخ‌الرئیس، حجة الحق و شرف الملک به او دادند، از آغاز کودکی استعداد و شایستگی عجیبی در فراگرفتن علوم مختلف داشت. | ||
و از آنجا که پدرش عبدالله سخت در تعلیم و تربیت او می‌کوشید و خانه او محل ملاقات دانشمندان دور و نزدیک بود، ابن سینا تا ده سالگی تمام [[قرآن]] و صرف و نحو را آموخت و آن‌گاه به فراگرفتن منطق و ریاضیات پرداخت. استاد وی در علم ریاضیات "ابو عبدالله ناتلی" بود. | و از آنجا که پدرش عبدالله سخت در تعلیم و تربیت او می‌کوشید و خانه او محل ملاقات دانشمندان دور و نزدیک بود، ابن سینا تا ده سالگی تمام [[قرآن]] و صرف و نحو را آموخت و آن‌گاه به فراگرفتن منطق و ریاضیات پرداخت. استاد وی در علم ریاضیات "ابو عبدالله ناتلی" بود. | ||
| خط ۷۲: | خط ۷۲: | ||
چون از این حادثه دلشکسته شد مدت چندین سال در دهکده‌ای عزلت گزید. سپس در فاصله سال 405 و 406 هجری قمری به ری رفت. | چون از این حادثه دلشکسته شد مدت چندین سال در دهکده‌ای عزلت گزید. سپس در فاصله سال 405 و 406 هجری قمری به ری رفت. | ||
در این هنگام آل بویه بر ایران فرمانروایی داشتند و افرادی از این خاندان در ایالات مختلف حکومت می‌کردند. ابن سینا مدتی در دربار فخرالدوله در ری درنگ کرد و سپس از آنجا برای دیدار یکی دیگر از فرمانروایان این خاندان، | در این هنگام آل بویه بر ایران فرمانروایی داشتند و افرادی از این خاندان در ایالات مختلف حکومت می‌کردند. ابن سینا مدتی در دربار فخرالدوله در ری درنگ کرد و سپس از آنجا برای دیدار یکی دیگر از فرمانروایان این خاندان، شمس‌الدوله به جانب همدان به راه اقتاد. | ||
این سفر برای ابن سینا بخت بلندی داشت؛ چرا که پس از رسیدن وی به همدان او را برای درمان امیر | این سفر برای ابن سینا بخت بلندی داشت؛ چرا که پس از رسیدن وی به همدان او را برای درمان امیر شمس‌الدوله که بیمار شده بود و تمامی پزشکان از معالجه وی ناتوان بودند دعوت کردند. | ||
بوعلی توانست | بوعلی توانست شمس‌الدوله را معالجه کند و به همین دلیل چنان تقربی نزد وی پیدا کرد که عهده دار منصب وزارت گردید و مدت چند سال؛ تا هنگام مرگ امیر، عهده دار این وظیفه سنگین بود. | ||
پس از مرگ | پس از مرگ شمس‌الدوله بخت از وی روی گردانید و چون از ادامه خدمت در منصب وزارت خودداری کرد او را به زندان افکندند. در زندان کتاب مشهورش "شفا" را به رشته تحریر درآورد. | ||
پس از مدتی توانست از زندان فرار کند و با لباس درویشی از همدان گریخت. | پس از مدتی توانست از زندان فرار کند و با لباس درویشی از همدان گریخت. | ||
| خط ۹۰: | خط ۹۰: | ||
=شخصیت علمی= | =شخصیت علمی= | ||
با وجود این که زندگی ابن سینا پر از فراز و نشیب بود و در عین حال عمری طولانی نیز نداشت، اما زندگی عقلانی و حکیمانه بسیار پرباری داشت. گواه بر این مطلب، تعداد و نوع آثاری است که او تالیف کرده است و نیز خصوصیات شاگردانی که در نزد او درس | با وجود این که زندگی ابن سینا پر از فراز و نشیب بود و در عین حال عمری طولانی نیز نداشت، اما زندگی عقلانی و حکیمانه بسیار پرباری داشت. گواه بر این مطلب، تعداد و نوع آثاری است که او تالیف کرده است و نیز خصوصیات شاگردانی که در نزد او درس خوانده‌اند؛ مانند [[بهمنیار]] و جوزانی. | ||
نیروی تمرکز فکری او عالی بود؛ تا جایی که گاهی در آن حین که سوار بر اسب در رکاب پادشاه عازم جنگ بود، بعضی از آثار خود را املا می‌کرد تا نویسنده‌ای که در خدمت داشت، آنها را بنویسد. | نیروی تمرکز فکری او عالی بود؛ تا جایی که گاهی در آن حین که سوار بر اسب در رکاب پادشاه عازم جنگ بود، بعضی از آثار خود را املا می‌کرد تا نویسنده‌ای که در خدمت داشت، آنها را بنویسد. | ||
| خط ۱۱۵: | خط ۱۱۵: | ||
قانون (Canon) مشهورترین اثر مکتوب ابن سینا در مورد علم پزشکی، ساختار و تاریخچه، کیهان شناسی، علم مزاج، خلق‌وخو، داروها، آسیب شناسی، بیماری‌های خاص و ترکیب‌های دارویی و بسیاری مفاهیم اساسی دیگر در این علم است. این کتاب، مجموعه‌ای از پنج کتاب است که هر کدام به بخشی خاص از این علم می‌پردازند. | قانون (Canon) مشهورترین اثر مکتوب ابن سینا در مورد علم پزشکی، ساختار و تاریخچه، کیهان شناسی، علم مزاج، خلق‌وخو، داروها، آسیب شناسی، بیماری‌های خاص و ترکیب‌های دارویی و بسیاری مفاهیم اساسی دیگر در این علم است. این کتاب، مجموعه‌ای از پنج کتاب است که هر کدام به بخشی خاص از این علم می‌پردازند. | ||
کتاب قانون | کتاب قانون شیخ‌الرئیس ابن سینا در سال ۴۰۴ هجری شمسی (۱۰۲۵ میلادی) به زبان عربی چاپ شد. مطالب این کتاب، پایه‌های بسیاری از مفاهیم امروزی علم پزشکی را شامل می‌شود. اکثر مطالب علمی کتاب قانون تحت تاثیر نظریات و تعلیمات جالینوس، از پزشکان یونان باستان بوده است. این کتاب برای قرن‌ها به عنوان منبعی ارزشمند در علم پزشکی شناخته می‌شد و استانداردی از این علم را در زمان قرون وسطی در اروپا ایجاد کرده و تا قرن ۱۸ میلادی به عنوان کتاب آموزش پزشکی شناخته می‌شد. | ||
=== | ===صفحه اول نسخه خطی کتاب قانون چاپ سال ۱۵۹۶ میلادی=== | ||
کتاب قانون ترکیبی از علم جلینوسی با فلسفه ارسطویی را در خود دارد. | کتاب قانون ترکیبی از علم جلینوسی با فلسفه ارسطویی را در خود دارد. | ||
ابن سینا در نوشتن کتاب قانون تلاش می‌کرد تا آموزه‌های جالینوس را با فلسفه‌های ارسطو در علم طبیعی ترکیب کرده و اصول پزشکی را از آنها استخراج کند. او نگارش این کتاب را از گرگان شروع کرده، در ری ادامه داد و در نهایت در همدان به پایان رساند. در نهایت این کتاب عصاره‌ای از تمام علوم پزشکی موجود در زمان ابن سینا شد و به‌نوعی یک | ابن سینا در نوشتن کتاب قانون تلاش می‌کرد تا آموزه‌های جالینوس را با فلسفه‌های ارسطو در علم طبیعی ترکیب کرده و اصول پزشکی را از آنها استخراج کند. او نگارش این کتاب را از گرگان شروع کرده، در ری ادامه داد و در نهایت در همدان به پایان رساند. در نهایت این کتاب عصاره‌ای از تمام علوم پزشکی موجود در زمان ابن سینا شد و به‌نوعی یک خلاصه معتبر از مجموعه ۲۰ جلدی نوشته‌های جالینوس بود. | ||
کتاب اول قانون به توضیح کلی علم پزشکی، عناصر | کتاب اول قانون به توضیح کلی علم پزشکی، عناصر سازنده کیهان، مزاج‌شناسی، آناتومی بدن و فیزیولوژی می‌پردازد. این کتاب دلایل سلامت و بیماری‌ها را بررسی می‌کند. او در این کتاب، پزشکی (طب) را این‌گونه معرفی می‌کند: | ||
پزشکی علمی است که از طریق آن، حالت‌های مختلف بدن را مطالعه می‌کنیم. حالت‌هایی همچون سلامتی، بیماری، دلایل از بین رفتن سلامتی و ابزارهایی برای بازگرداندن آن مورد بررسی قرار می‌گیرند. به بیان دیگر این علم، هنر بررسی سلامت و هنر بازگرداندن آن است. | پزشکی علمی است که از طریق آن، حالت‌های مختلف بدن را مطالعه می‌کنیم. حالت‌هایی همچون سلامتی، بیماری، دلایل از بین رفتن سلامتی و ابزارهایی برای بازگرداندن آن مورد بررسی قرار می‌گیرند. به بیان دیگر این علم، هنر بررسی سلامت و هنر بازگرداندن آن است. | ||
در کتاب دوم، فهرستی از ۸۰۰ | در کتاب دوم، فهرستی از ۸۰۰ ماده خالص دارویی خالص آورده شده است. این مواد بدون ترکیب با مواد و عناصر دیگر، در آن دروان به‌عنوان دارو مورد استفاده قرار می‌گرفتند. اولین بخش این کتاب به بررسی قوانین کلی در مورد داروها و رساله‌ای با عنوان «علم نیروهای پزشکی» اختصاص دارد. بخش دوم فهرست داروها را بر اساس حروف الفبا دارد که انواع داروهای گیاهی، معدنی و حیوانی را شامل می‌شود. | ||
===کتاب قانون چاپ سال ۱۴۸۴ میلادی=== | ===کتاب قانون چاپ سال ۱۴۸۴ میلادی=== | ||
در لیست داروهای این کتاب، نام دارو، منشأ آن و خصوصیات آن ذکر شده است. سپس یک یا دو اثر از | در لیست داروهای این کتاب، نام دارو، منشأ آن و خصوصیات آن ذکر شده است. سپس یک یا دو اثر از مجموعه ۲۲ اثر دارویی به هر ماده اختصاص داده شده و در ادامه، ارتباط آن با ۱۱ نوع بیماری کشف شده بیان شده است. در نهایت فهرستی از مواد قابل ساخت با آن داروی طبیعی نیز آورده شده است. | ||
در این | در این کتاب ۷ قانون در مورد کشف و ساخت داروهای جدید نیز آورده شده که عموما از اصول جالینوسی در آن استفاده شده است. این قوانین تمام مراحل تهیه، آزمایش، نظارت و تایید اثرگذاری داروها را شامل می‌شوند. به عنوان مثال شرایط ساخت دارو در ابتدا بیان شده و سپس نحوه آزمایش آن روی نمونه‌های انسانی گفته شده است. در این قوانین، اشاره‌ای نیز به دوز داروها و چگونگی اضافه کردن تدریجی آنها در بدن بیمار شده است. در قانون آخر این کتاب گفته شده که برای تاییر اثر یک دارو، باید آن را روی چند نمونه آزمایش کرد و تنها با آزمایش روی نمونه انسانی، می‌توان دارو را تایید کرد. | ||
کتاب سوم که به پاتولوژی یا آسیب شناسی می‌پردازد، کتابی جامع برای شناخت عملکرد و بیماری‌های هر قسمت از بدن انسان است. در | کتاب سوم که به پاتولوژی یا آسیب شناسی می‌پردازد، کتابی جامع برای شناخت عملکرد و بیماری‌های هر قسمت از بدن انسان است. در ادامه این کتاب، کتاب چهارم نگاشته شد که بیماری‌های ترکیبی با اثرگذاری روی چند ارگان بدن در آن بررسی می‌شود. | ||
===برخی مورخان، قانون را انجیل پزشکی می‌نامند=== | ===برخی مورخان، قانون را انجیل پزشکی می‌نامند=== | ||
ابوعلی سینا در کتاب آخر از مجموعه کتاب قانون به بحث ترکیب و ساخت داروها پرداخته است. او در این کتاب فهرستی شامل ۶۵۰ داروی ترکیبی را بیان کرده است. منابع او برای این ترکیب‌ها نیز، علوم سنتی عربی، هندی و یونانی بوده‌اند. او نظرات خود را در مورد این ترکیب‌ها بیان کرده و با بررسی انواع دستور‌های ساخت دارو، در برخی موارد دستور مخصوص به خود را نیز پیشنهاد داده است. | ابوعلی سینا در کتاب آخر از مجموعه کتاب قانون به بحث ترکیب و ساخت داروها پرداخته است. او در این کتاب فهرستی شامل ۶۵۰ داروی ترکیبی را بیان کرده است. منابع او برای این ترکیب‌ها نیز، علوم سنتی عربی، هندی و یونانی بوده‌اند. او نظرات خود را در مورد این ترکیب‌ها بیان کرده و با بررسی انواع دستور‌های ساخت دارو، در برخی موارد دستور مخصوص به خود را نیز پیشنهاد داده است. | ||
این دانشمند بزرگ در | این دانشمند بزرگ در ادامه کتاب پنجم به بررسی تاثیر یا عدم تاثیر برخی روش‌های درمانی پرداخته است. بعلاوه او جزئیاتی نیز از ترکیبات دارویی و منشأ آنها بیان کرده است. او به روش‌های اجرایی که در طول زمان آزمایش شده‌اند علاقه نشان می‌داد و معتقد بود ترکیبات دارویی باید با احتیاط بالایی ساخته و مصرف شوند. به‌عقیده شیخ‌الرئیس، داروهای ترکیبی اثرات پیش‌بینی نشده و قوی تری نسبت به داروهای خالص داشتند. | ||
===کتاب قانون چاپ قرن ۱۲ میلادی=== | ===کتاب قانون چاپ قرن ۱۲ میلادی=== | ||
کتاب قانون در قرن ۱۳ میلادی توسط جرارد سرمونا به زبان لاتین ترجمه شد. محتوای دایرةالمعارفی، نظم‌دهی سیستماتیک و ترکیب علم جالینوس با | کتاب قانون در قرن ۱۳ میلادی توسط جرارد سرمونا به زبان لاتین ترجمه شد. محتوای دایرةالمعارفی، نظم‌دهی سیستماتیک و ترکیب علم جالینوس با فلسفه ارسطویی باعث شد که کتاب قانون به‌سرعت به منبعی جامع در علم پزشکی اروپا تبدیل شود. محققان علم پزشکی از همان زمان استفاده از این کتاب را شروع کردند و دانشگاه‌ها نیز از قرن ۱۴ آن را به‌عنوان منبع رسمی خود پذیرفتند. | ||
سر ویلیام آسلر از پزشکان بزرگ تاریخ و یکی از موسسان بیمارستان جانز‌هاپکینز کتاب قانون را مشهورترین کتاب پزشکی تاریخ می‌داند و معتقد است این کتاب مانند انجیل پزشکی بوده و بیش از هر اثر نوشتاری دیگر، ماندگار بوده است. | سر ویلیام آسلر از پزشکان بزرگ تاریخ و یکی از موسسان بیمارستان جانز‌هاپکینز کتاب قانون را مشهورترین کتاب پزشکی تاریخ می‌داند و معتقد است این کتاب مانند انجیل پزشکی بوده و بیش از هر اثر نوشتاری دیگر، ماندگار بوده است. | ||
| خط ۱۵۶: | خط ۱۵۶: | ||
کتاب شفا در بررسی عمومی علوم مختلف و درمان جهل روح نوشته شد. | کتاب شفا در بررسی عمومی علوم مختلف و درمان جهل روح نوشته شد. | ||
از نظریه‌های جالب توجه در این کتاب می‌توان به | از نظریه‌های جالب توجه در این کتاب می‌توان به نظریه نزدیک‌تر بودن سیاره زهره به زمین نسبت به خورشید اشاره کرد که در بخش نجوم به آن پرداخته شده است. در بخش شیمی، نظریه ابن سینا در مورد شکل‌گیری فلزات، با ترکیب نظریه جابربن حیان و ارسطو و تئوفراسطوس شکل گرفته است. او ترکیبی از ایده‌ها را با توجه به ماهیت فازهای معدنی و فلزی ایجاد کرد. | ||
دانشمندان اروپایی نظریات ابن سینا در این کتاب و در بخش زمین‌شناسی را بسیار پیشگام می‌دانند. آنها معتقدند نظریات او در مورد کوه‌ها و طبیعت آنها در دوره‌ای بیان شد که تا ۸۰۰ سال بعد، در دنیای مسیحیت جایی نداشت. این دانشمند بزرگ در کتاب خود اشاره‌ای نیز به علم دیرینه‌شناسی و شکل‌گیری حالت سنگی فسیل‌ها داشته است. او در کتاب خود خارج شدن موادی با قابلیت سنگ کردن همه چیز در مسیر را دلیل ایجاد فسیل‌ها می‌داند. البته | دانشمندان اروپایی نظریات ابن سینا در این کتاب و در بخش زمین‌شناسی را بسیار پیشگام می‌دانند. آنها معتقدند نظریات او در مورد کوه‌ها و طبیعت آنها در دوره‌ای بیان شد که تا ۸۰۰ سال بعد، در دنیای مسیحیت جایی نداشت. این دانشمند بزرگ در کتاب خود اشاره‌ای نیز به علم دیرینه‌شناسی و شکل‌گیری حالت سنگی فسیل‌ها داشته است. او در کتاب خود خارج شدن موادی با قابلیت سنگ کردن همه چیز در مسیر را دلیل ایجاد فسیل‌ها می‌داند. البته شیخ‌الرئیس در نهایت این پدیده را آن‌چنان خاص و عجیب ندانسته است. | ||
=منبع= | =منبع= | ||
[https://www.beytoote.com/scientific/scientist/biography-avicenna.html برگرفته از سایت بیتوته] | [https://www.beytoote.com/scientific/scientist/biography-avicenna.html برگرفته از سایت بیتوته] | ||
[[رده:عالمان]] | |||
[[رده: | [[رده:عالمان شیعه]] | ||
[[رده:دانشمندان]] | |||