بن عماد ثقفی: تفاوت میان نسخه‌ها

احمد بن عبيدالله بن محمد بن عماد ثقفي، (حدود 235 – 314ق)ابوالعباس. كاتب، محدث، مورخ، اديب و شاعر شيعي كه به علم نجوم نيز آشنايي داشت و كتابي به نام «الانواء» (در معرفي فواصل ستارگان كه هر فاصله را يك «نوء» مي‏نامند) نوشته است. وي مشهور به «ابن عماد ثقفي» و ملقب به «عزير»(بر وزن حسين) است، زيرا وي فردي فقير بود و در اثر اين فقر و تنگ‏دستي، بر تقدير الهي شاكي مي‏شد، از اين‏رو معاصرش «ابن‏رومي بغدادي»(م283ق) وي را در اشعار نصيحت‏آميز خود، به «عزير پيامبر» كه نسبت به خون‏هاي ريخته‏شده بني‏اسرائيل توسط بخت‏النصر، شاكي بود، تشبيه نمود. بسياري از شارحان احوال او، نام وي را «ابن‏عمار» با راء ضبط كرده‏اند. ولادت او به گفته ذهبي و ياقوت، در سال 314 هجري، ولي به گفته ابن‏نديم، در 319هجري اتفاق افتاده است. در گزارشي ديگر كه در امالي طوسي آمده، تصريح شده كه «ابوالمفضل شيباني»(م387ق) در سال 321هجري از او حديث شنيده و خود او اين حديث را در سال 250هجري از «علي بن محمد بن سليمان نوفلي» استماع كرده است. به اين ترتيب مي‏توان ولادت او را پيش از 250 در حدود 235هجري تخمين زد و وفات او را نيز تقريباً در دهه دوم سده چهارم در نظر گرفت. وي اصالتاً اهل كوفه است ولي منسوب به قبيله «ثقيف» مي‏باشد كه در «طائف» و «اصفهان» سكونت داشتند. براي تحصيل علم، به بغداد آمد و پس از تكميل تحصيلات خود، كرسي تدريس را در آنجا به دست گرفت و جمع كثيري از افاضل، دور او حلقه زدند. در اينكه وي از مذهب شيعه پيروي مي‏كرده است ترديدي نيست. ابن‏حجر در لسان الميزان وي را از رؤوس شيعه ذكر مي‏كند و خطيب بغدادي او را مايل به تشيع معرفي مي‏كند و ياقوت حموي نيز تصريح به تشيع او دارد. از اساتيد روايي او «عثمان بن ابي‏شيبه»، «اسحاق بن اسماعيل» و «ابوعبدالله محمدبن جراح» هستند. محمدبن جراح، كسي است كه وي را به سفارش ابن‏رومي، از فقر و تنگ‏دستي نجات داد. همچنين قوياً محتمل است كه دوست صميمي او «ابن‏رومي» نقش استادي وي را در شعر و بلاغت داشته است، هرچند وي ميانه خوبي با ابن‏رومي نداشت و از زحمات او تشكر نكرد. شواهد موجود نشان مي‏دهد كه وي شاگردان زيادي تربيت كرده است اما نام بسياري از آنها در منابع معتبر ذكر نشده است. از شاگردان معروف او «قاضي ابوبكر بن جعابي»(م.355ق، استاد شيخ مفيد و صدوق)، «احمدبن جعفربن سلمه»، «محمدبن عبدالله بن ايوب قطان» و «ابوالفرج علي بن حسين اصفهاني» را مي‏توان نام برد. وي آثار بسياري در مدح اهل‏بيت(ع) و وقايعي كه بر اين خاندان گذشت، از خود بر جاي گذاشته است. برخي از تأليفات او: «مقاتل الطالبيين»، «تفضيل بني‏هاشم»، «المبيضه في اخبار آل ابيطالب»، «مثالب معاويه»، «اخبار ابن رومي»، «الاختيار من شعر ابن رومي»، «مثالب ابي‏نواس»، «كتاب المناقضات»، «الزيادات في اخبار الوزراء» و «اخبار حجربن عدي» هستند. از دو كتاب او به نام «تفضيل بني هاشم» و «المبيضه»(سفيد پوشان) مي‏توان دريافت كه وي مخالف سرسخت عباسيان سياه‏پوش، و مدافع بني‏هاشم بوده است.