بن عماد ثقفی: تفاوت میان نسخه‌ها

احمد بن عبیدالله بن محمد بن عماد ثقفی، (حدود 235 – 314ق)ابوالعباس. كاتب، محدث، مورخ، ادیب و شاعر شیعی كه به علم نجوم نیز آشنایی داشت و كتابی به نام «الانواء» (در معرفی فواصل ستارگان كه هر فاصله را یك «نوء» می‏‌نامند) نوشته است. معاصرش «ابن‏رومی بغدادی»(م283ق) وی را در اشعار نصیحت‏ آمیز خود، به «عزیر پیامبر» كه نسبت به خون‏‌های ریخته ‏شده بنی‏ اسرائیل توسط بخت ‏النصر، شاكی بود، تشبیه نمود. ابن‏ حجر در لسان المیزان وی را از رؤوس شیعه ذكر می‏‌كند و خطیب بغدادی او را مایل به تشیع معرفی می‏‌كند و یاقوت حموی نیز تصریح به تشیع او دارد.  وی آثار بسیاری در مدح اهل‏بیت علیه السلام و وقایعی كه بر این خاندان گذشت، از خود بر جای گذاشته است. دو كتاب او به نام «تفضیل بنی هاشم» و «المبیضه»(سفید پوشان) می‏‌توان دریافت كه وی مخالف سرسخت عباسیان سیاه ‏پوش، و مدافع بنی‏ هاشم بوده است.

احمد بن عبیدالله بن محمد بن عماد ثقفی، ابوالعباس. كاتب، محدث، مورخ، ادیب و شاعر شیعی كه به علم نجوم نیز آشنایی داشت و كتابی به نام «الانواء» (در معرفی فواصل ستارگان كه هر فاصله را یك «نوء» می‏‌نامند) نوشته است. وی مشهور به «ابن عماد ثقفی» و ملقب به «عزیر»(بر وزن حسین) است، زیرا وی فردی فقیر بود و در اثر این فقر و تنگ‏دستی، بر تقدیر الهی شاكی می‌‏شد، از این‌‏رو معاصرش «ابن‏رومی بغدادی»(م283ق) وی را در اشعار نصیحت‏ آمیز خود، به «عزیر پیامبر» كه نسبت به خون‏‌های ریخته ‏شده بنی‏ اسرائیل توسط بخت ‏النصر، شاكی بود، تشبیه نمود. بسیاری از شارحان احوال او، نام وی را «ابن ‏عمار» با راء ضبط كرده‌‏اند. ولادت او به گفته ذهبی و یاقوت، در سال 314 هجری، ولی به گفته ابن ‏ندیم، در 319هجری اتفاق افتاده است.  

در گزارشی دیگر كه در امالی طوسی آمده، تصریح شده كه «ابوالمفضل شیبانی»(م387ق) در سال 321هجری از او حدیث شنیده و خود او این حدیث را در سال 250هجری از «علی بن محمد بن سلیمان نوفلی» استماع كرده است. به این ترتیب می‌‏توان ولادت او را پیش از 250 در حدود 235هجری تخمین زد و وفات او را نیز تقریباً در دهه دوم سده چهارم در نظر گرفت. وی اصالتاً اهل كوفه است ولی منسوب به قبیله «ثقیف» می‏باشد كه در «طائف» و «اصفهان» سكونت داشتند. برای تحصیل علم، به بغداد آمد و پس از تكمیل تحصیلات خود، كرسی تدریس را در آنجا به دست گرفت و جمع كثیری از افاضل، دور او حلقه زدند. در اینكه وی از مذهب شیعه پیروی می‌‏كرده است تردیدی نیست. ابن‏ حجر در لسان المیزان وی را از رؤوس شیعه ذكر می‏‌كند و خطیب بغدادی او را مایل به تشیع معرفی می‏‌كند و یاقوت حموی نیز تصریح به تشیع او دارد.  

همچنین قویاً محتمل است كه دوست صمیمی او «ابن‏ رومی» نقش استادی وی را در شعر و بلاغت داشته است، هرچند وی میانه خوبی با ابن‏ رومی نداشت و از زحمات او تشكر نكرد. شواهد موجود نشان می‏دهد كه وی شاگردان زیادی تربیت كرده است اما نام بسیاری از آنها در منابع معتبر ذكر نشده است.

اساتید روایی او عثمان بن ابی‌‏شیبه، اسحاق بن اسماعیل و ابوعبدالله محمدبن جراح هستند. محمدبن جراح، كسی است كه وی را به سفارش ابن ‏رومی، از فقر و تنگ‏دستی نجات داد.

شاگردان معروف او قاضی ابوبكر بن جعابی(م.355ق، استاد شیخ مفید و صدوق)، احمدبن جعفربن سلمه، محمدبن عبدالله بن ایوب قطان و ابوالفرج علی بن حسین اصفهانی را می‏‌توان نام برد.

وی آثار بسیاری در مدح اهل‏بیت علیه السلام و وقایعی كه بر این خاندان گذشت، از خود بر جای گذاشته است. برخی از تألیفات او: مقاتل الطالبیین، تفضیل بنی هاشم، المبیضه فی اخبار آل ابی‌طالب، مثالب معاویه، اخبار ابن رومی، الاختیار من شعر ابن رومی، مثالب ابی‏ نواس، كتاب المناقضات، الزیادات فی اخبار الوزراء و اخبار حجربن عدی هستند. از دو كتاب او به نام «تفضیل بنی هاشم» و «المبیضه»(سفید پوشان) می‏‌توان دریافت كه وی مخالف سرسخت عباسیان سیاه ‏پوش، و مدافع بنی‏ هاشم بوده است.