۸۷٬۹۳۹
ویرایش
جنبش باسماچی در آسیای مرکزی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'آنها' به 'آنها'
جز (جایگزینی متن - ' گیری' به 'گیری') |
جز (جایگزینی متن - 'آنها' به 'آنها') |
||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
'''ایرگش''' که به جرم دزدی زندانی شده بود، در 1917 در جریان رخدادهای انقلابی آزاد شده بود.<br> | '''ایرگش''' که به جرم دزدی زندانی شده بود، در 1917 در جریان رخدادهای انقلابی آزاد شده بود.<br> | ||
او یک مسلمان متعصب بود، ولی '''محمد امین بیگ''' جوانی آزادی‌خواه بود که از همکاری با روشنفکران دوری نمی‌کرد.<br> | او یک مسلمان متعصب بود، ولی '''محمد امین بیگ''' جوانی آزادی‌خواه بود که از همکاری با روشنفکران دوری نمی‌کرد.<br> | ||
او هم به دلایلی نامعلوم در زندان بود. باسماچی‌ها با رهبری قورباشی‌ها، نظامی اداری – نظامی‌مانند خان‌های فئودال ایجاد کرده بودند. با توجه به رقابت‌های [[بریتانیا]] با [[روسیه]] و نیز انقلابیون اکتبر، گزارش‌هایی در مورد حمایت‌های گوناگون | او هم به دلایلی نامعلوم در زندان بود. باسماچی‌ها با رهبری قورباشی‌ها، نظامی اداری – نظامی‌مانند خان‌های فئودال ایجاد کرده بودند. با توجه به رقابت‌های [[بریتانیا]] با [[روسیه]] و نیز انقلابیون اکتبر، گزارش‌هایی در مورد حمایت‌های گوناگون آنها وجود دارد. <ref>همان، ص 49</ref><br> | ||
==بلشویک‌هاعلیه باسماچیان== | ==بلشویک‌هاعلیه باسماچیان== | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
اقدام‌های بلشویک‌ها در سال 1918 علیه باسماچی‌ها شدت یافت. اختلاف در میان اعضای شورای '''تاشکند''' برای '''باسماچیان''' فرصت فعالیت بیشتری را ایجاد کرد.<br> | اقدام‌های بلشویک‌ها در سال 1918 علیه باسماچی‌ها شدت یافت. اختلاف در میان اعضای شورای '''تاشکند''' برای '''باسماچیان''' فرصت فعالیت بیشتری را ایجاد کرد.<br> | ||
در تابستان 1918 '''ایرگش''' در پی‌تحمل شکست‌هایی از '''بلشویک‌ها'''، پذیرفت مبارزه‌اش را پایان دهد. ولی '''خال‌خوجا''' فرمانده نیروهای او به '''محمدامین''' پیوست.<br> | در تابستان 1918 '''ایرگش''' در پی‌تحمل شکست‌هایی از '''بلشویک‌ها'''، پذیرفت مبارزه‌اش را پایان دهد. ولی '''خال‌خوجا''' فرمانده نیروهای او به '''محمدامین''' پیوست.<br> | ||
ارتش دهقانی روس‌ها در تاشکند هم به آنان پیوست. | ارتش دهقانی روس‌ها در تاشکند هم به آنان پیوست. آنها در اواخر سال 1918 کنترل خود را در فرغانه گسترش دادند.<br> | ||
باسماچی‌ها '''دولت موقت فرغانه''' را در سپتامبر 1919 ایجاد کردند که مورد حمایت همه | باسماچی‌ها '''دولت موقت فرغانه''' را در سپتامبر 1919 ایجاد کردند که مورد حمایت همه آنها قرار نگرفت. خال‌خوجا و ایرگش هم آن را به رسمیت نشناختندآنها 620 روس و 4500 باسماچی را در اختیار داشتند. <ref>همان، ص 60</ref><br> | ||
روس‌ها در برابر گرایش‌های هواداری از [[بریتانیا]] در میان باسماچی‌ها، کوشیدند تمایل‌های پان اسلامی را در میان آنان گسترش دهند.<br> | روس‌ها در برابر گرایش‌های هواداری از [[بریتانیا]] در میان باسماچی‌ها، کوشیدند تمایل‌های پان اسلامی را در میان آنان گسترش دهند.<br> | ||
در این دوره افغان‌ها با بریتانیا در جنگ بودند و از این گرایش به سود خود بهره بردند. تبلیغات پان اسلامی آنان جنبه‌های ضد انگلیسی داشت، در حالی که مسلمانان را به بیداری و اتحاد فرا می‌خواند.<br> | در این دوره افغان‌ها با بریتانیا در جنگ بودند و از این گرایش به سود خود بهره بردند. تبلیغات پان اسلامی آنان جنبه‌های ضد انگلیسی داشت، در حالی که مسلمانان را به بیداری و اتحاد فرا می‌خواند.<br> | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
'''حاجی سامی بیگ''' فرمانده آنان نیز از بریتانیا کمک درخواست کرد. پیشروی‌های نظامی روس‌ها در تابستان 1923 نشان می‌داد حمایت مؤثری از سوی بریتانیا انجام نشد.<br> | '''حاجی سامی بیگ''' فرمانده آنان نیز از بریتانیا کمک درخواست کرد. پیشروی‌های نظامی روس‌ها در تابستان 1923 نشان می‌داد حمایت مؤثری از سوی بریتانیا انجام نشد.<br> | ||
مقام‌های روس با به کار گماردن مسلمانان در سمت‌های سیاسی، بهبود موقعیت خود را هدف قرار دادند، در حالی که سیاست‌های روسی‌گردانی را نیز دنبال می‌کردند.<br> | مقام‌های روس با به کار گماردن مسلمانان در سمت‌های سیاسی، بهبود موقعیت خود را هدف قرار دادند، در حالی که سیاست‌های روسی‌گردانی را نیز دنبال می‌کردند.<br> | ||
آنها باسماچیان را نمایندگان نظام‌های فئودالی رو به نابودی منطقه می‌دانستند. با شکل‌گیری نظام سیاسی جدید در آسیای مرکزی از سال 1924، روس‌ها سیاست جدیدی را در برابر '''باسماچیان''' آغاز کردند.<br> | |||
پس از کنفرانس سیاسی – نظامی اکتبر 1924 ایجاد تغییرهای اجتماعی – اقتصادی برای از میان بردن پایگاه‌های جنش در دستور کار دولت شوروی قرار گرفت. آنها کوشیدند با اجرای سیاست‌های نوسازی کمونیستی، به توده‌های مردم نشان دهند روس‌ها منادی پیشرفت و بهروزی مردم و باسماچی‌ها جریانی واپس‌گرا و ارتجاعی هستند.<br> | پس از کنفرانس سیاسی – نظامی اکتبر 1924 ایجاد تغییرهای اجتماعی – اقتصادی برای از میان بردن پایگاه‌های جنش در دستور کار دولت شوروی قرار گرفت. آنها کوشیدند با اجرای سیاست‌های نوسازی کمونیستی، به توده‌های مردم نشان دهند روس‌ها منادی پیشرفت و بهروزی مردم و باسماچی‌ها جریانی واپس‌گرا و ارتجاعی هستند.<br> | ||
از سال 1924 '''جنبش باسماچی''' رو به افول رفت و رهبران آن یا شکست خوردند و یا فراری شدند. در جریان تحولات سال‌های 29 – 1928 افغانستان دوباره فرصتی برای فعالیت‌های '''باسماچیان''' فراهم شد. رهبران '''شوروی''' کوشیدند نقش عوامل بریتانیا را نیز در این تحرک‌ها مطرح سازند. به هر حال '''ابراهیم‌بیگ''' از رهبران باسماچی از نفوذ بسیاری در میان مردم برخوردار بود، بدون آن که بتواند برای پیشبرد اهداف آن اقدامی جدی انجام دهد.<br> | از سال 1924 '''جنبش باسماچی''' رو به افول رفت و رهبران آن یا شکست خوردند و یا فراری شدند. در جریان تحولات سال‌های 29 – 1928 افغانستان دوباره فرصتی برای فعالیت‌های '''باسماچیان''' فراهم شد. رهبران '''شوروی''' کوشیدند نقش عوامل بریتانیا را نیز در این تحرک‌ها مطرح سازند. به هر حال '''ابراهیم‌بیگ''' از رهبران باسماچی از نفوذ بسیاری در میان مردم برخوردار بود، بدون آن که بتواند برای پیشبرد اهداف آن اقدامی جدی انجام دهد.<br> | ||