confirmed
۵٬۷۴۷
ویرایش
مدینه: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
بسم الله الرحمن الرحیم | بسم الله الرحمن الرحیم | ||
=مدینه= | =مدینه= | ||
[[مدینه]]، هجرتگاه [[پیامبر]] صلى الله علیه و آله مرکز تأسیس [[حکومت اسلامى]] و نام آورترین شهرهای اسلامى پس از [[مکه]] معظمه است. | [[مدینه]]، هجرتگاه [[پیامبر]] صلى الله علیه و آله مرکز تأسیس [[حکومت اسلامى]] و نام آورترین شهرهای اسلامى پس از [[مکه]] معظمه است. | ||
<ref>قاموس قرآن، ج ۶، ص: ۲۴۴.</ref> | |||
که قبر مطهر پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله و سلم و عده ای از [[اهل بیت]] علیهم السلام و یاران او در آن قرار دارد. در قبرستان [[بقیع]] نیز چهار تن از امامان ([[امام حسن]]، [[امام سجاد]]، [[امام باقر]]، [[امام صادق]] علیهم السلام) و بنابر روایتی، [[حضرت فاطمه]] علیهاالسلام مدفون‌اند. پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله و سلم [[مکه]] را [[حرم خدا]] و [[مدینه]] را حرم [[رسول الله]] شمرده اند. | |||
بارگاه مطهر رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و [[مسجد النبی]] در شهر [[مدینه منوره]] | بارگاه مطهر رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و [[مسجد النبی]] در شهر [[مدینه منوره]] | ||
=وجه تسمیه مدینه= | |||
مدینه به معنی شهر و مدون به معنى اقامت است، «مَدَنَ بِالْمَکانِ و مُدوناً: اَقامَ». ظاهرا شهر را از آن مدینه گویند که مردم در آن اقامت دارند اما [[تمدن]] که به معنى خروج از جهل و دخول به راه انسانیت و ترقى است ظاهرا از معانى مستحدثه است. بعضى مدینه را از «دان» دانسته و میم آن را زاید گرفته اند. در [[نهج البلاغه]]، خطبه: ۱۸۰ آمده «اَینَ الَّذینَ... مَدَّنُوا الْمَداِئنَ» کجایند آن ها که شهرها بنا کردند.<ref>حجة التفاسیر و بلاغ الإکسیر، جلد دوم، مقدمه، ص: ۱۰۶۴.</ref> | |||
وجه تسمیه مدینه | |||
مدینه به معنی شهر و مدون به معنى اقامت است، «مَدَنَ بِالْمَکانِ و مُدوناً: اَقامَ». ظاهرا شهر را از آن مدینه گویند که مردم در آن اقامت دارند اما [[تمدن]] که به معنى خروج از جهل و دخول به راه انسانیت و ترقى است ظاهرا از معانى مستحدثه است. بعضى مدینه را از «دان» دانسته و میم آن را زاید گرفته اند. در [[نهج البلاغه]]، خطبه: ۱۸۰ آمده «اَینَ الَّذینَ... مَدَّنُوا الْمَداِئنَ» کجایند آن ها که شهرها بنا کردند. | |||
موقعیت جغرافیایی مدینه | موقعیت جغرافیایی مدینه | ||
مدینه یکی از شهرهای اصلی کشور [[عربستان سعودی]] می باشد که در شمال شرقی مکه در ناحیه [[حجاز]] است و تا مکه ۴۵۰ کیلومتر فاصله دارد. مدینه منوره در ۳۹ درجه و ۵۰ دقیقه طول شرقى و ۲۴ درجه و ۳۲ دقیقه عرض شمالى است.[۳] ارتفاع این شهر از سطح دریا بین ۵۹۷ تا ۶۳۹ متر است.[۴] این شهر در شوره زار و سنگستان واقع است و بقدر نصف مکه آبادانى دارد.[۵] | مدینه یکی از شهرهای اصلی کشور [[عربستان سعودی]] می باشد که در شمال شرقی مکه در ناحیه [[حجاز]] است و تا مکه ۴۵۰ کیلومتر فاصله دارد. مدینه منوره در ۳۹ درجه و ۵۰ دقیقه طول شرقى و ۲۴ درجه و ۳۲ دقیقه عرض شمالى است.[۳] ارتفاع این شهر از سطح دریا بین ۵۹۷ تا ۶۳۹ متر است.[۴] این شهر در شوره زار و سنگستان واقع است و بقدر نصف مکه آبادانى دارد.[۵] | ||
| خط ۲۲: | خط ۱۷: | ||
هواى مدینه منوره در تابستان گرم و خشک است و در زمستان سخت سرد. جهت باد در مدینه از جنوبِ غربى است. چاه ها یکى از آبشخورهاى اصلى است که به مدینه آب مى رسانند. علاوه بر چاه ها، چشمه هاست و از جمله [[عین الازرق]] (چشمه کبود) است. | هواى مدینه منوره در تابستان گرم و خشک است و در زمستان سخت سرد. جهت باد در مدینه از جنوبِ غربى است. چاه ها یکى از آبشخورهاى اصلى است که به مدینه آب مى رسانند. علاوه بر چاه ها، چشمه هاست و از جمله [[عین الازرق]] (چشمه کبود) است. | ||
از دیگر خصوصیات مدینه، حاصلخیز بودن زمین و فراوانى آب و اشتهار وسیع آن در امر کشاورزى است، به ویژه به داشتن انواع متعدد نخل و خوبى محصول مشهور است.[۷] | از دیگر خصوصیات مدینه، حاصلخیز بودن زمین و فراوانى آب و اشتهار وسیع آن در امر کشاورزى است، به ویژه به داشتن انواع متعدد نخل و خوبى محصول مشهور است.[۷] | ||
مدینه در قرآن | =مدینه در قرآن= | ||
مدینه در قرآن گاهى در مطلق شهر بکار رفته مثل: «إِنَّ هذا لَمَکرٌ مَکرْتُمُوهُ فِی الْمَدِینَةِ لِتُخْرِجُوا مِنْها أَهْلَها»[۸] «وَ قالَ نِسْوَةٌ فِی الْمَدِینَةِ امْرَأَتُ الْعَزِیزِ تُراوِدُ فَتاها عَنْ نَفْسِهِ».[۹] | مدینه در قرآن گاهى در مطلق شهر بکار رفته مثل: «إِنَّ هذا لَمَکرٌ مَکرْتُمُوهُ فِی الْمَدِینَةِ لِتُخْرِجُوا مِنْها أَهْلَها»[۸] «وَ قالَ نِسْوَةٌ فِی الْمَدِینَةِ امْرَأَتُ الْعَزِیزِ تُراوِدُ فَتاها عَنْ نَفْسِهِ».[۹] | ||
و گاهى مراد از آن [[مدینة الرسول]] است که ابتدا به نام [[یثرب]] خوانده میشد و پس از هجرت رسول خدا صلى الله علیه و آله مدینه خوانده شد: «ما کانَ لِأَهْلِ الْمَدِینَةِ وَ مَنْ حَوْلَهُمْ مِنَ الْأَعْرابِ أَنْ یتَخَلَّفُوا عَنْ رَسُولِ اللَّهِ».[۱۰] | و گاهى مراد از آن [[مدینة الرسول]] است که ابتدا به نام [[یثرب]] خوانده میشد و پس از هجرت رسول خدا صلى الله علیه و آله مدینه خوانده شد: «ما کانَ لِأَهْلِ الْمَدِینَةِ وَ مَنْ حَوْلَهُمْ مِنَ الْأَعْرابِ أَنْ یتَخَلَّفُوا عَنْ رَسُولِ اللَّهِ».[۱۰] | ||
«یقُولُونَ لَئِنْ رَجَعْنا إِلَى الْمَدِینَةِ لَیخْرِجَنَّ الْأَعَزُّ مِنْهَا الْأَذَلَّ...».[۱۱] جمع آن در قرآن فقط [[مدائن]] بکار رفته است «فَأَرْسَلَ فِرْعَوْنُ فِی الْمَدائِنِ حاشِرِینَ».[۱۲] «مدینة» چهارده بار و مدائن سه بار در قرآن مجید آمده است.[۱۳] | «یقُولُونَ لَئِنْ رَجَعْنا إِلَى الْمَدِینَةِ لَیخْرِجَنَّ الْأَعَزُّ مِنْهَا الْأَذَلَّ...».[۱۱] جمع آن در قرآن فقط [[مدائن]] بکار رفته است «فَأَرْسَلَ فِرْعَوْنُ فِی الْمَدائِنِ حاشِرِینَ».[۱۲] «مدینة» چهارده بار و مدائن سه بار در قرآن مجید آمده است.[۱۳] | ||
نام و شهرت مدینه در قرآن و روایات | ==نام و شهرت مدینه در قرآن و روایات == | ||
مدینه اسماء بسیار دارد که صاحب کتاب «[[وفاء الوفاء]]» به نود و اندى رسانیده ولیکن اشهر اسماء همان است که در قرآن و سنت به آن اشاره کرده است: | مدینه اسماء بسیار دارد که صاحب کتاب «[[وفاء الوفاء]]» به نود و اندى رسانیده ولیکن اشهر اسماء همان است که در قرآن و سنت به آن اشاره کرده است: | ||
• «مدینه»: در قرآن فرموده: «لَئِنْ رَجَعْنا إِلَى الْمَدِینَةِ...»[۱۴]، نیز در قرآن فرموده: «وَ مِمَّنْ حَوْلَکمْ مِنَ الْأَعْرابِ مُنافِقُونَ وَ مِنْ أَهْلِ الْمَدِینَةِ...».[۱۵] | • «مدینه»: در قرآن فرموده: «لَئِنْ رَجَعْنا إِلَى الْمَدِینَةِ...»[۱۴]، نیز در قرآن فرموده: «وَ مِمَّنْ حَوْلَکمْ مِنَ الْأَعْرابِ مُنافِقُونَ وَ مِنْ أَهْلِ الْمَدِینَةِ...».[۱۵] | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۰: | ||
اقدام دوم رسول خدا صلی الله علیه و آله، ایجاد یک پیمان عمومى میان مسلمانان مدینه بود. در این معاهده که همه مسلمانان براى اجراى آن تعهد و بیعت کردند، حاکمیت براى خدا و رسول شناخته شده و بخشى از [[قوانین حقوقى و جزایى اسلام]] به عنوان قانون پذیرفته شده بود. | اقدام دوم رسول خدا صلی الله علیه و آله، ایجاد یک پیمان عمومى میان مسلمانان مدینه بود. در این معاهده که همه مسلمانان براى اجراى آن تعهد و بیعت کردند، حاکمیت براى خدا و رسول شناخته شده و بخشى از [[قوانین حقوقى و جزایى اسلام]] به عنوان قانون پذیرفته شده بود. | ||
سومین اقدام [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله ایجاد عقد برادرى میان مسلمانان بود. آن حضرت مسلمانان را با یکدیگر برادر کرد تا نسبت به هم ارتباط و پیوند نزدیکترى داشته باشند.[۲۱] | سومین اقدام [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله ایجاد عقد برادرى میان مسلمانان بود. آن حضرت مسلمانان را با یکدیگر برادر کرد تا نسبت به هم ارتباط و پیوند نزدیکترى داشته باشند.[۲۱] | ||
اماکن متبرکه مدینه | =اماکن متبرکه مدینه= | ||
== [[مسجد النبى]] صلى الله علیه و آله== | |||
نخستین اقدام رسول خدا صلی الله علیه و آله در مدینه منوره ساختن مسجد بود. پیش از آن، در [[قبا]] نیز مسجدى بدست آن حضرت و اصحاب بزرگوارشان ساخته شد که چنین اقدامى نشان از اهمیت نقش مسجد در اسلام دارد. شریفترین مسجد پس از مسجدالحرام، مسجدالنبى است که در مدینه منوره واقع شده است. | نخستین اقدام رسول خدا صلی الله علیه و آله در مدینه منوره ساختن مسجد بود. پیش از آن، در [[قبا]] نیز مسجدى بدست آن حضرت و اصحاب بزرگوارشان ساخته شد که چنین اقدامى نشان از اهمیت نقش مسجد در اسلام دارد. شریفترین مسجد پس از مسجدالحرام، مسجدالنبى است که در مدینه منوره واقع شده است. | ||
رسول خدا صلى الله علیه و آله درباره نماز خواندن در این مسجد فرمود: «صَلَاةٌ فِی مَسْجِدِی هَذَا تَعْدِلُ عِنْدَاللَّهِ عَشَرَةَ آلافِ صَلَاةٍ فِی غَیرِهِ مِنَ الْمَسَاجِدِ إِلَّا الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ فَإِنَّ الصَّلَاةَ فِیهِ تَعْدِلُ مِائَةَ أَلْفِ صَلَاةٍ». «نماز در مسجد من نزد خداوند، برابر با ده هزار نماز در مساجد دیگر است، جز مسجد الحرام، که نماز در آن برابر با صد هزار نماز است.»[۲۲] | رسول خدا صلى الله علیه و آله درباره نماز خواندن در این مسجد فرمود: «صَلَاةٌ فِی مَسْجِدِی هَذَا تَعْدِلُ عِنْدَاللَّهِ عَشَرَةَ آلافِ صَلَاةٍ فِی غَیرِهِ مِنَ الْمَسَاجِدِ إِلَّا الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ فَإِنَّ الصَّلَاةَ فِیهِ تَعْدِلُ مِائَةَ أَلْفِ صَلَاةٍ». «نماز در مسجد من نزد خداوند، برابر با ده هزار نماز در مساجد دیگر است، جز مسجد الحرام، که نماز در آن برابر با صد هزار نماز است.»[۲۲] | ||
بعد از رحلت پیامبر صلى الله علیه و آله و سلم، [[روضه مبارک]] (یعنى حرم مبارک) را مجاور ضلع شرقى مسجد عهد پیامبر صلى الله علیه و آله و سلم قرار دادند.[۲۳] | بعد از رحلت پیامبر صلى الله علیه و آله و سلم، [[روضه مبارک]] (یعنى حرم مبارک) را مجاور ضلع شرقى مسجد عهد پیامبر صلى الله علیه و آله و سلم قرار دادند.[۲۳] | ||
==[[قبرستان بقیع]] == | |||
بقیع، گورستان مدینه منوره است که در زمان رسول خدا صلى الله علیه و آله بسیارى از [[صحابه]] و پس از رحلت ایشان چهار تن از [[امامان معصوم]] علیهم السلام و نیز تعدادى از [[بزرگان تابعین]] و سادات [[اهل بیت عصمت و طهارت]] در آن به خاک سپرده شده اند. از آن زمان تاکنون هزاران نفر از دانشمندان، [[زاهدان]] و [[صالحان]]، که در مدینه از دنیا رفته اند، نیز در همین گورستان دفن شده اند. | بقیع، گورستان مدینه منوره است که در زمان رسول خدا صلى الله علیه و آله بسیارى از [[صحابه]] و پس از رحلت ایشان چهار تن از [[امامان معصوم]] علیهم السلام و نیز تعدادى از [[بزرگان تابعین]] و سادات [[اهل بیت عصمت و طهارت]] در آن به خاک سپرده شده اند. از آن زمان تاکنون هزاران نفر از دانشمندان، [[زاهدان]] و [[صالحان]]، که در مدینه از دنیا رفته اند، نیز در همین گورستان دفن شده اند. | ||
پیامبر صلى الله علیه و آله براى آرمیدگان در این قبرستان احترام خاص قائل بود. یکى از [[موالى پیامبر]] خدا صلى الله علیه و آله گوید: نیمه شبى پیامبر صلى الله علیه و آله مرا از خواب بیدار کرد و فرمود: من فرمان یافته ام تا براى دفن شدگان در بقیع طلب آمرزش کنم، همراه من بیا. و من همراه آن حضرت حرکت کردم، وقتى در میان قبور بقیع قرار گرفت، مدتى طولانى براى مدفونین آن از خداوند طلب مغفرت و آمرزش کرد؛ «فَاسْتَغْفَرَ لاَِهْلِهِ طَویلاً». | پیامبر صلى الله علیه و آله براى آرمیدگان در این قبرستان احترام خاص قائل بود. یکى از [[موالى پیامبر]] خدا صلى الله علیه و آله گوید: نیمه شبى پیامبر صلى الله علیه و آله مرا از خواب بیدار کرد و فرمود: من فرمان یافته ام تا براى دفن شدگان در بقیع طلب آمرزش کنم، همراه من بیا. و من همراه آن حضرت حرکت کردم، وقتى در میان قبور بقیع قرار گرفت، مدتى طولانى براى مدفونین آن از خداوند طلب مغفرت و آمرزش کرد؛ «فَاسْتَغْفَرَ لاَِهْلِهِ طَویلاً». | ||
پیامبر صلى الله علیه و آله هرگاه از کنار قبرستان بقیع مى گذشت، مى فرمود: «السَّلامُ عَلَیکمْ مِنْ دِیارِ قَوْمٍ مُؤْمِنِینَ وَ إِنَّا إِنْ شَاءَ اللَّهُ بِکمْ لاحِقُونَ». آن حضرت بسیارى اوقات در لحظات پایانى شب، کنار قبرستان بقیع مى آمد و به دفن شدگان آن درود مى فرستاد و برایشان طلب مغفرت مى کرد.[۲۴] | پیامبر صلى الله علیه و آله هرگاه از کنار قبرستان بقیع مى گذشت، مى فرمود: «السَّلامُ عَلَیکمْ مِنْ دِیارِ قَوْمٍ مُؤْمِنِینَ وَ إِنَّا إِنْ شَاءَ اللَّهُ بِکمْ لاحِقُونَ». آن حضرت بسیارى اوقات در لحظات پایانى شب، کنار قبرستان بقیع مى آمد و به دفن شدگان آن درود مى فرستاد و برایشان طلب مغفرت مى کرد.[۲۴] | ||
==مساجد مدینه == | |||
در مدینه مساجد فراوانى وجود دارد که اسامى برخى از آن ها عبارت است از: | در مدینه مساجد فراوانى وجود دارد که اسامى برخى از آن ها عبارت است از: | ||
1. [[مسجد قبا]]؛ [[منطقه قبا]] در فاصله شش کیلومترى جنوب مسجدالنبى قرار دارد و از نقاط خوش آب و هواى اطراف مدینه بشمار مى‌آید. بنا به نقل روایات بسیار، مسجد قبا مصداق آیه «... لَمسجد أسّس على التقوى من أول یوم أحق‌ّ أن تقوم‌َ فیه...»[۲۵] مى‌باشد. مسجد قبا نخستین مسجدى است که رسول خدا صلی الله علیه و آله آن را بنا کرده است. مسجد قبا یکى از مهمترین و زیباترین مساجد مدینه است. | 1. [[مسجد قبا]]؛ [[منطقه قبا]] در فاصله شش کیلومترى جنوب مسجدالنبى قرار دارد و از نقاط خوش آب و هواى اطراف مدینه بشمار مى‌آید. بنا به نقل روایات بسیار، مسجد قبا مصداق آیه «... لَمسجد أسّس على التقوى من أول یوم أحق‌ّ أن تقوم‌َ فیه...»[۲۵] مى‌باشد. مسجد قبا نخستین مسجدى است که رسول خدا صلی الله علیه و آله آن را بنا کرده است. مسجد قبا یکى از مهمترین و زیباترین مساجد مدینه است. | ||
| خط ۷۳: | خط ۶۸: | ||
16. [[مسجد سقیا]]؛ | 16. [[مسجد سقیا]]؛ | ||
17. [[مسجد و مشربه ام ابراهیم]].[۲۶] | 17. [[مسجد و مشربه ام ابراهیم]].[۲۶] | ||
==[[کوه أحد]] == | |||
از کوه هاى مشهور و مهم مدینه، کوه اُحُد است که در شمال شرقى شهر و چهار کیلومترى مسجدالنبى صلى الله علیه و آله قرار دارد. چون این کوه از میان کوه هاى پیرامون مدینه، تنها کوهِ جدا و مستقل است، آن را «اُحُد» نامیده اند. این کوه با هفت کیلومتر طول (از شرق به غرب) طولانى ترین کوه در [[شبه جزیره]] است که قله هاى بزرگى داشته و رنگ آن به قرمز متمایل و عرض آن نیز میان ۱ تا ۳ کیلومتر است.[۲۷] | از کوه هاى مشهور و مهم مدینه، کوه اُحُد است که در شمال شرقى شهر و چهار کیلومترى مسجدالنبى صلى الله علیه و آله قرار دارد. چون این کوه از میان کوه هاى پیرامون مدینه، تنها کوهِ جدا و مستقل است، آن را «اُحُد» نامیده اند. این کوه با هفت کیلومتر طول (از شرق به غرب) طولانى ترین کوه در [[شبه جزیره]] است که قله هاى بزرگى داشته و رنگ آن به قرمز متمایل و عرض آن نیز میان ۱ تا ۳ کیلومتر است.[۲۷] | ||
== قبر محمد [[نفس زکیه]] == | |||
قبر [[محمد بن عبدالله الحسن بن الحسن]] علیه السلام، مشهور به نفس زکیه، در مابین مغرب و شمال شهر در نزدیکى [[کوه سلع]] است.[۲۸] | قبر [[محمد بن عبدالله الحسن بن الحسن]] علیه السلام، مشهور به نفس زکیه، در مابین مغرب و شمال شهر در نزدیکى [[کوه سلع]] است.[۲۸] | ||
پانویس | پانویس | ||
1. | 1. | ||
• مکه و مدینه: نویسنده مرکز تحقیقات حج. | • مکه و مدینه: نویسنده مرکز تحقیقات حج. | ||
• • | • • | ||
• • | • • | ||
• • اماکن و آثار اسلامی، ص ۱۷۵. | • • اماکن و آثار اسلامی، ص ۱۷۵. | ||
• • [[آثار البلاد و اخبار العباد]]، ص: ۱۵۷. | • • [[آثار البلاد و اخبار العباد]]، ص: ۱۵۷. | ||