محمد بن مبارک الزعری
| نام | ابوعبدالله محمد بن مبارک الزعری التادلی |
|---|---|
| القاب و سایر نام‌ها | ابوعبدالله |
| درگذشت | تستات در کشور مغرب |
| آثار | خانقاه تادله |
| دین و مذهب | اسلام، تسنن |
| فعالیت‌ها | حاکم منطقه زیان |
ابوعبدالله محمد بن مبارک الزعری التادلی صاحب خانقاه تادله که در آن شهرت یافت و پسرانش پس از او در آن ساکن شدند[۱].
درباره او
احمد بوکاری
احمد بوکاری در مورد او گفته: «او شیخ ابو عبدالله بن مبارک الزعری است. محل دفن او در تستاوت نزدیک من تاغيا (بوعزه فعلی) در نیمه دوم قرن دهم هجری خانقاه خود را در حدود زمان تأسیس خانقاه «الدلاء» به دستور شیخ ابی عمرو القسطلی تاسیس کرد».
محمد بن طیب قادری
محمد بن طیب قادری در مورد او چنین گفته است: «شیخ ابوعبدالله محمد بن مبارک الزعری مدفون در تستاوت از اولیای معروف تصوف و بزرگ‌ترین پارسایان بود».
ابوالعباس بن ابی محلی
ابوالعباس بن ابی محلی چنین گفت: «شاید از برخی از نزدیکان یا اصحابش شنیده باشم که او بزرگوار بود و آنچه از او دریافت کردم را نمی‌توانم بر کسی دیگر اعتماد کنم و بازگو نمایم. وجه تسمیه الزعری این بود که جدش با شتر و اسب زمین را شخم می‌زد پس شتر را با لفظ «زع» صدا می‌کرد و اسب راهم با لفظ «ری» می‌خواند پس با جمع میان این دو کلمه زعری ساخته شد»[۲].
وضعیت سیاسی زمانه اش
کشور مغرب دوره‌ای از خلاء سیاسی را در دوران انتقالی بین حکومت‌های وطاسی و سعدی در آغاز قرن دهم هجری برابر با قرن شانزدهم میلادی را تجربه کرد که در آن بدعت‌ها و آداب و رسوم دیگری جایگزین قوانین اسلامی به‌ویژه در روستاها شد. ایبری ها در این دوره سواحل مغرب را اشغال کردند که این دوران با بلایای طبیعی فراوانی همراه بود. در نتیجه این اشغال بسیاری از صالحان و مجاهدان برای دفاع از تصرف کشور به مقاومت پرداختن تا تعالیم دین حق و برقراری امنیت و تنظیم امور مردم به منصه ظهور بگذارند و در این راه مردم گروهی از آنان را به عنوان اولیای امور خود پذیرفتند. این دوران در میان محققین به «صابة الاولیاء» معروف شد. در این دوره بادیه نشینان منبع اصلی تحرکات احتماعی، سیاسی و دینی بودند زیرا تعدادی از صلحان و مجاهدان که در صحراها سکونت داشتند مدتی بود که در شهر اقامت کرده تا قبل از بازگشت به منطقه خود برای ایجاد خانقاهی در آنجا تحت آموزشهای صوفیانه قرار گیرند. یکی از اولیای امور در منطقه زیان در این مرحله شیخ احمد بن مبارک الزعری التستاوتی بود[۳].