۸۷٬۸۹۲
ویرایش
محمد مهدی شمس الدین: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''علامه شیخ محمد مهدی شمس الدین''' نایب رئیس مجلس اعلای شیعیان لبنان است. | |||
<br><br> | |||
<br> | |||
<br> | |||
=زندگی نامه= | =زندگی نامه= | ||
شمس الدین محمد مهدی شمس الدین به سال ۱۹۳۶ م/۱۳۵۴ ق در خانواده شیخ عبد الکریم در نجف اشرف پا به دنیا نهاد. پدرش از لبنانیهای مقیم عراق و از روحانیان سرشناس و مدرس علوم دینی بود. سلسله خاندان او به شمس الدین محمد مکی معروف به شهید اول میرسد. دوازده ساله بود که پدرش عزم بازگشت به لبنان (۱۹۴۸) نمود. وی محمد مهدی را به رفتن از نجف یا ماندن در آن مخیرکرد. اما از آنجا که شیفته فراگیری علوم اسلامی بود، با وجود همهٔ دشواریهای زندگی و فقر شدید، اقامت در نجف را ترجیح داد و ۳۵ سال به تحصیل و پژوهش پرداخت. | شمس الدین محمد مهدی شمس الدین به سال ۱۹۳۶ م/۱۳۵۴ ق در خانواده شیخ عبد الکریم در نجف اشرف پا به دنیا نهاد. پدرش از لبنانیهای مقیم عراق و از روحانیان سرشناس و مدرس علوم دینی بود. سلسله خاندان او به شمس الدین محمد مکی معروف به شهید اول میرسد. دوازده ساله بود که پدرش عزم بازگشت به لبنان (۱۹۴۸) نمود. وی محمد مهدی را به رفتن از نجف یا ماندن در آن مخیرکرد. اما از آنجا که شیفته فراگیری علوم اسلامی بود، با وجود همهٔ دشواریهای زندگی و فقر شدید، اقامت در نجف را ترجیح داد و ۳۵ سال به تحصیل و پژوهش پرداخت. | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۴: | ||
با آنکه در دورهٔ طلبگی به شدت درگیر فعالیتهای اجتماعی و فرهنگی بود، از همان دوره، شمس الدین در نجف به نگارش و تألیف روی آورْد. آثار زیادی در زمینه های فقه، فلسفه، تاریخ و جهان اسلام ارائه نمود. نوآوری و خلاقیت همراه با واقع گرایی و توجه به مقتضیات حقیقی جهان اسلام، در تألیفات او موج میزند. با نگارش کتاب نظام الحکم فی الإسلام، به مسائلی پرداخت که دیگران چندین سال بعد به آنها پی بردند. وی به این ترتیب پیشگامی خود را ثابت کرد. برخی آثار او در عراق, اعجاب بزرگانی نظیر سید محمد باقر صدر را برانگیخت. آثار وی به چند طبقهٔ آثار چاپی, آثار چاپ نشده, مقالات نشریات, مقالات ارائه شده به کنگرهها, سخنرانیها و بالاخره آثار در بارهٔ او طبقه بندی و معرفی میگردد. یکی از ویژگیهای مهم آثار او, اتکا بر میراث فرهنگی تشیع و وفاداری به آنهاست. همانند برخی تجدد گرایان پشت به گذشته اسلام ننمود، بلکه سنت و تجدد را با هم میخواست و سعی در ایجاد هماهنگی بین آنها داشت. از این رو به نهج البلاغه علاقه وافر داشت به طوری که چهار اثر در بارهٔ مسائل نهج البلاغه نوشت. | با آنکه در دورهٔ طلبگی به شدت درگیر فعالیتهای اجتماعی و فرهنگی بود، از همان دوره، شمس الدین در نجف به نگارش و تألیف روی آورْد. آثار زیادی در زمینه های فقه، فلسفه، تاریخ و جهان اسلام ارائه نمود. نوآوری و خلاقیت همراه با واقع گرایی و توجه به مقتضیات حقیقی جهان اسلام، در تألیفات او موج میزند. با نگارش کتاب نظام الحکم فی الإسلام، به مسائلی پرداخت که دیگران چندین سال بعد به آنها پی بردند. وی به این ترتیب پیشگامی خود را ثابت کرد. برخی آثار او در عراق, اعجاب بزرگانی نظیر سید محمد باقر صدر را برانگیخت. آثار وی به چند طبقهٔ آثار چاپی, آثار چاپ نشده, مقالات نشریات, مقالات ارائه شده به کنگرهها, سخنرانیها و بالاخره آثار در بارهٔ او طبقه بندی و معرفی میگردد. یکی از ویژگیهای مهم آثار او, اتکا بر میراث فرهنگی تشیع و وفاداری به آنهاست. همانند برخی تجدد گرایان پشت به گذشته اسلام ننمود، بلکه سنت و تجدد را با هم میخواست و سعی در ایجاد هماهنگی بین آنها داشت. از این رو به نهج البلاغه علاقه وافر داشت به طوری که چهار اثر در بارهٔ مسائل نهج البلاغه نوشت. | ||
=کتابشناسی محمد مهدی شمس الدین= | =کتابشناسی محمد مهدی شمس الدین= | ||
==تألیفات چاپ شده== | ==تألیفات چاپ شده== | ||
| خط ۸۰: | خط ۷۶: | ||
میتوان آن را به عنوان اولین متن تحلیلی شیعی در بارهٔ نظام سیاسی اسلام پس از کتاب تنبیه الأمهٔ و تنزیه الملهٔ نائینی دانست. چاپ اول در هشت فصل تدوین شد ولی چاپ دوم همراه با اضافاتی به چاپ رسید؛ یعنی دو فصل ماهیت امامت معصومین و مدیریت در اسلام و برخی اسناد و نصوص فقهی و کلامی بدان افزوده گردید. سید محمد باقر صدر این اثر را دوست میداشت. بین چاپ اول تا چاپ دوم سی و هفت سال فاصله افتاد! این اثر توسط سید مرتضی آیت الله زاده شیرازی زیر عنوان حکومت و مدیریت در اسلام به فارسی ترجمه شد ( تهران, دانشگاه تهران، ۱۳۷۵). مباحث این اثر عبارتاند از: اسلام و واقعیتهای زندگی، ضرورت و ماهیت و روش تحقق حکومت اسلامی, مراحل تاریخی حکومت اسلامی در صدر اسلام, حکومت اسلامی از دیدگاه فرق اسلامی, راه ثبوت امامت و مشروعیت سلطه, شیوههای تعیین امام, شرایط رهبر, عزل و انعزال رهبر, ویژگیهای اساسی نظام حکومت در اسلام, حکومت الهی بشری, حکومت الهی, رویدادهای سیاسی صدر اسلام, ماهیت امامت معصوم, وحدت امت و حکومت و دولت, بحران مشروعیت و اقتدار, دورنمای آینده, مدیریت در اسلام, تفکیک قوا در حکومت اسلامی, سازمان اداری در دوران رسول خدا. | میتوان آن را به عنوان اولین متن تحلیلی شیعی در بارهٔ نظام سیاسی اسلام پس از کتاب تنبیه الأمهٔ و تنزیه الملهٔ نائینی دانست. چاپ اول در هشت فصل تدوین شد ولی چاپ دوم همراه با اضافاتی به چاپ رسید؛ یعنی دو فصل ماهیت امامت معصومین و مدیریت در اسلام و برخی اسناد و نصوص فقهی و کلامی بدان افزوده گردید. سید محمد باقر صدر این اثر را دوست میداشت. بین چاپ اول تا چاپ دوم سی و هفت سال فاصله افتاد! این اثر توسط سید مرتضی آیت الله زاده شیرازی زیر عنوان حکومت و مدیریت در اسلام به فارسی ترجمه شد ( تهران, دانشگاه تهران، ۱۳۷۵). مباحث این اثر عبارتاند از: اسلام و واقعیتهای زندگی، ضرورت و ماهیت و روش تحقق حکومت اسلامی, مراحل تاریخی حکومت اسلامی در صدر اسلام, حکومت اسلامی از دیدگاه فرق اسلامی, راه ثبوت امامت و مشروعیت سلطه, شیوههای تعیین امام, شرایط رهبر, عزل و انعزال رهبر, ویژگیهای اساسی نظام حکومت در اسلام, حکومت الهی بشری, حکومت الهی, رویدادهای سیاسی صدر اسلام, ماهیت امامت معصوم, وحدت امت و حکومت و دولت, بحران مشروعیت و اقتدار, دورنمای آینده, مدیریت در اسلام, تفکیک قوا در حکومت اسلامی, سازمان اداری در دوران رسول خدا. | ||
==آثار مفقود== | ==آثار مفقود== | ||
۱) التأمین, الضِّمان و الإقرار. این نوشته در حمله اسرائیلیها به خانه شمس الدین در عرمون بیروت مفقود گردید. گویا بخشهایی از این آثار باقی مانده است. ۲) تعلیقه و شرح بر شرایع الإسلام. این اثر نیز در حمله اسرائیل به بیروت از بین رفت و تنها قسمتی از آن باقی ماند. ۳) تقریر مبحث اجاره درس آیت الله سید علی فانی. آقای فانی این نوشته را دیده و از درک و قلم شمس الدین ستایش کرده و از او خواسته بود که آن را منتشر کند. اما در حمله اسرائیل به عرمون, این نوشته در منزل ایشان مفقود گردید. | ۱) التأمین, الضِّمان و الإقرار. این نوشته در حمله اسرائیلیها به خانه شمس الدین در عرمون بیروت مفقود گردید. گویا بخشهایی از این آثار باقی مانده است. ۲) تعلیقه و شرح بر شرایع الإسلام. این اثر نیز در حمله اسرائیل به بیروت از بین رفت و تنها قسمتی از آن باقی ماند. ۳) تقریر مبحث اجاره درس آیت الله سید علی فانی. آقای فانی این نوشته را دیده و از درک و قلم شمس الدین ستایش کرده و از او خواسته بود که آن را منتشر کند. اما در حمله اسرائیل به عرمون, این نوشته در منزل ایشان مفقود گردید. | ||
==مقالات و سخنرانی ها== | ==مقالات و سخنرانی ها== | ||
مقالات ارائه شده در کنگرهها و سخنرانیها آمار همه همایشهایی که شمس الدین در آنها مشارکت داشته در دسترس نیست و گردآوری اطلاعات آنها هم کاری دشوار است. در اینجا به تعدادی از آنها اشاره میشود: ۱) « الإسلام و الغرب». ارائه شده به کنگره شئون اسلامی (المؤتمر العام التاسع للشؤون الاسلامیهٔ)، قاهره، ۱۹۹۷ م. این مقاله به زبان عربی در سایت اینترنتی مجلس اعلای شیعیان لبنان موجود است. ۲)« أهداف المأمون من مشروع إسناد ولایهِٔ العهد إلی الإمام الرضا (ع) و أسباب قبوله و خطهٔ الإمام فی إحباط مشروع المأمون و استغلاله لصالحه». ارائه شده به کنگره امام رضا در دانشگاه رضویه مشهد, ۱۹۸۶ م. ۳) « أهم الإتجاهات الفکریهٔ السائدهٔ فی العالم المعاصر و الثقافهٔ الإسلامیهٔ». ارائه شده به کنگره ملتقی الفکر الإسلامی التاسع عشر, الجزائر, ۱۹ - ۲۶ شوال ۱۴۰۵/ ۸-۱۵ تموز ۱۹۸۵« ثلاثهٔ أبحاث حول الدولهٔ الإسلامیهٔ». ارائه شده به کنگره چهارم اندیشه اسلامی در تهران, ۱۹۸۶م. و در مجموعه زیر چاپ شده است: المؤتمر الرابع للفکر الإسلامی, تهران, چاپخانه سپهر, ۱۹۸۶ م. ترجمه فارسی آن زیر عنوان « نظام اداری در حکومت اسلامی» در مجموعهٔ درآمدی بر اندیشه سیاسی اسلام, ص ۳۹۵-۴۱۲ آمده است. | |||
۵) « الجهاد فی القرآن». ارائه شده به کنگره المسلمون فی النّضال من أجل الإسلام, آذربایجان شوروی, اول تا سوم، تشرین اول ۱۹۸۶. ۶) « الحکومهٔ الإسلامیهٔ فی إیران». ارائه شده به کنگره سوم اندیشه اسلامی, تهران, ۱۹۸۶. چاپ شده در المؤتمر الثالث للفکر الإسلامی, تهران, سپهر, ۱۹۸۶ م. ۷) « السلم و قضایا الحرب عند الإمام علی (ع), دراسهٔ فی نهج البلاغهٔ». ارائه شده به کنگره هزارهٔ نهج البلاغه , تهران، مؤسسه نهجالبلاغه, ۵/۱۰/۱۴۰۰ ق - ۱۵/۸/۱۹۸۰ م. ۸) شرکت در کنگره جهانی چهاردهمین سده واقعه غدیر, لندن, ۱۹۹۰[۲۳]. ۹) « کتابهٔ التاریخ الاسلامی فی الإشکالیهٔ و المنهج». ارائه شده به کنگره نگارش تاریخ اسلام (مؤتمر إعادهٔ کتابهٔ التاریخ الإسلامی) است که از سوی مرکز الدراسات فی الجامعهٔ الإسلامیهٔ وابسته به مجلس اعلای شیعیان لبنان در بیروت, ۱۴- ۱۶ تشرین ثانی ۱۹۹۷ برگزار شد. این سخنرانی در سایت اینترنتی مجلس اعلای شیعیان موجود است. ۱۰) « کفاح المسلم فی وجه التعدی الصّهیونی». سخنرانی در دانشکده حقوق دانشگاه لبنان, ۲۵/۳/۱۹۸۸. ۱۱) « المسیحیهٔ فی المفهوم الثّقافی فی الإسلام المعاصر». | ۵) « الجهاد فی القرآن». ارائه شده به کنگره المسلمون فی النّضال من أجل الإسلام, آذربایجان شوروی, اول تا سوم، تشرین اول ۱۹۸۶. ۶) « الحکومهٔ الإسلامیهٔ فی إیران». ارائه شده به کنگره سوم اندیشه اسلامی, تهران, ۱۹۸۶. چاپ شده در المؤتمر الثالث للفکر الإسلامی, تهران, سپهر, ۱۹۸۶ م. ۷) « السلم و قضایا الحرب عند الإمام علی (ع), دراسهٔ فی نهج البلاغهٔ». ارائه شده به کنگره هزارهٔ نهج البلاغه , تهران، مؤسسه نهجالبلاغه, ۵/۱۰/۱۴۰۰ ق - ۱۵/۸/۱۹۸۰ م. ۸) شرکت در کنگره جهانی چهاردهمین سده واقعه غدیر, لندن, ۱۹۹۰[۲۳]. ۹) « کتابهٔ التاریخ الاسلامی فی الإشکالیهٔ و المنهج». ارائه شده به کنگره نگارش تاریخ اسلام (مؤتمر إعادهٔ کتابهٔ التاریخ الإسلامی) است که از سوی مرکز الدراسات فی الجامعهٔ الإسلامیهٔ وابسته به مجلس اعلای شیعیان لبنان در بیروت, ۱۴- ۱۶ تشرین ثانی ۱۹۹۷ برگزار شد. این سخنرانی در سایت اینترنتی مجلس اعلای شیعیان موجود است. ۱۰) « کفاح المسلم فی وجه التعدی الصّهیونی». سخنرانی در دانشکده حقوق دانشگاه لبنان, ۲۵/۳/۱۹۸۸. ۱۱) « المسیحیهٔ فی المفهوم الثّقافی فی الإسلام المعاصر». | ||
سخنرانی در کنگره بین المللی الإسلام و أوروبا در رم, ۶ تا ۸ مه ۲۰۰۰. این سخنرانی در سایت مجلس اعلای شیعیان لبنان موجود است و دارای این عناوین میباشد: دیدگاه اسلام در بارهٔ انسان, هدایت دینی, وحدت تاریخ ایمان, رابطه اسلام با اهل کتاب, مسیحیت و مسیحیان از دیدگاه اسلام, تعامل و همزیستی مسلمان و مسیحیان, انسانیت واحد و جامعه واحد, اهل ذمه از دیدگاه اسلام و مسیحیت, گفتگوی اسلام و مسیحیت, ترس خیالی غرب از اسلام, کوشش برای مصالحه و همکاری جدید. ۱۲) « نظرهٔ الإسلام إلی الأسرهٔ فی مجتمع متطور». ارائه شده به کنگرهٔ اسلامی (المؤتمر الاسلامی), رباط, ۱۹۷۱ م. | سخنرانی در کنگره بین المللی الإسلام و أوروبا در رم, ۶ تا ۸ مه ۲۰۰۰. این سخنرانی در سایت مجلس اعلای شیعیان لبنان موجود است و دارای این عناوین میباشد: دیدگاه اسلام در بارهٔ انسان, هدایت دینی, وحدت تاریخ ایمان, رابطه اسلام با اهل کتاب, مسیحیت و مسیحیان از دیدگاه اسلام, تعامل و همزیستی مسلمان و مسیحیان, انسانیت واحد و جامعه واحد, اهل ذمه از دیدگاه اسلام و مسیحیت, گفتگوی اسلام و مسیحیت, ترس خیالی غرب از اسلام, کوشش برای مصالحه و همکاری جدید. ۱۲) « نظرهٔ الإسلام إلی الأسرهٔ فی مجتمع متطور». ارائه شده به کنگرهٔ اسلامی (المؤتمر الاسلامی), رباط, ۱۹۷۱ م. | ||
==مقالات منتشر شده در نشریات و مجموعه ها== | ==مقالات منتشر شده در نشریات و مجموعه ها== | ||
۱) « إتفاق أیار یجب أن یُسقط رسمیاً», المقاومهٔ[۲۴], ص ۱۶۹-۱۷۲. قبلاً در روزنامه النهار به تاریخ ۱۸/۴/۱۹۸۴ چاپ شده است. ۲) « الاجتهاد فی الإسلام», الاجتهاد, سال سوم, ش ۹, پاییز ۱۹۹۰, ص ۱۵-۵۵. ۳) « الاجتهاد و الحیاهٔ», الاجتهاد و الحیاهٔ حوار علی الورق, به کوشش محمد الحسینی, بیروت, ۱۹۹۷ م.، ص ۹-۲۵. ۴) « إجماع اللبنانیین حول المقاومهٔ», المقاومهٔ, ص ۲۱۸-۲۲۱. قبلاً در روزنامه السفیر به تاریخ ۳/۹/۱۹۸۴ چاپ شده است. | |||
۵) « أخطار الصُّمود و الوجود و الدعوهٔ إلی قِمّهٔ تُعالج وضعَ الجنوب»، المقاومهٔ, ص ۱۸-۲۲. خطبه نماز جمعه در مسجد الصفا در ۲۸ نیسان ۱۹۷۹. ۶) « أزمهٔ تفعیل الفکر الإسلامی» , قضایا إسلامیهٔ معاصرهٔ, ش ۵ (۱۴۱۹ ق), ص ۱۳-۲۶. ۷) « إستقدام وفود عالمیهٔ إلی الجَنوب», المقاومهٔ, ص ۲۷۱-۲۷۹. قبلاً در روزنامه السفیر به تاریخ ۱۳/۳/۱۹۸۵ به چاپ رسید. ۸)« إسرائیل إنسحبتْ مُکْرِهَهٔ», المقاومهٔ, ص ۲۵۹-۲۶۱. قبلاً در روزنامه السفیر به تاریخ ۱۸/۲/۱۹۸۵ به چاپ رسید. | ۵) « أخطار الصُّمود و الوجود و الدعوهٔ إلی قِمّهٔ تُعالج وضعَ الجنوب»، المقاومهٔ, ص ۱۸-۲۲. خطبه نماز جمعه در مسجد الصفا در ۲۸ نیسان ۱۹۷۹. ۶) « أزمهٔ تفعیل الفکر الإسلامی» , قضایا إسلامیهٔ معاصرهٔ, ش ۵ (۱۴۱۹ ق), ص ۱۳-۲۶. ۷) « إستقدام وفود عالمیهٔ إلی الجَنوب», المقاومهٔ, ص ۲۷۱-۲۷۹. قبلاً در روزنامه السفیر به تاریخ ۱۳/۳/۱۹۸۵ به چاپ رسید. ۸)« إسرائیل إنسحبتْ مُکْرِهَهٔ», المقاومهٔ, ص ۲۵۹-۲۶۱. قبلاً در روزنامه السفیر به تاریخ ۱۸/۲/۱۹۸۵ به چاپ رسید. | ||
۹) « إسرائیل کیان غاصب یجب أن یُقْتََلَع», المقاومهٔ, ص ۲۹۲-۳۰۵. گفتگو با مجله سروش در تهران و منتشر شده در روزنامه القرار وابسته به مجلس اعلای شیعیان لبنان در تاریخ ۲۷ ذیالقعده ۱۴۰۵ مطابق با ۱۶/۸/۱۹۸۵. ۱۰)« إسرائیل لنْ ترتاحَ فی لبنان», المقاومهٔ, ص ۱۵۰-۱۵۱. قبلاً در روزنامه النهار در تاریخ ۱۹/۳/۱۹۸۴ چاپ شده است. ۱۱) « الإسلام الأصولی تعبیر خاطئ و لا خطاب سیاسیاً خاصاً بالشیعهٔ فی لبنان», الشرق الأوسط, ۴/۵/۱۹۹۱ م. در این مقاله, شمس الدین به ریشههای فکری اختلافات دو گرایش بنیاد گرایی در لبنان و بویژه دو مصداق آن «امل» و «حزب الله» میپردازد. ۱۲) « الإسلام لم یَمنعْ تداولَ کتب الضّلال بین العلماء و طلبهٔ العلم»؛ السفیر, ۳۰/۱۰/۱۹۹۵م. ۱۳) « الإسلام والعولمهٔ: أشکال المواجههٔ»، النهار، ۹/۷/۱۹۹۸. ۱۴) « الإسلام و الغرب: الواقع القائم و آفاق المستقبل», الموسم, ش ۳۲ (۱۹۹۷ م/ ۱۴۱۸ ق)، ص۱۶-۳۶. شمس الدین به دعوت وزارت اوقاف مصر در ۱۲ تا ۲۳ تموز ۱۹۹۷ (۱۴۱۸ ق) به مصر مسافرت کرد. هدف اصلی از این سفر شرکت در المؤتمر التاسع للمجلس الأعلی للشؤون الإسلامیهٔ (۱۳-۱۶ تموز/ ۸ –۱۱ ربیع الاول) بود. هیئتهای رسمی از سوی دولتهای مختلف در این کنگره شرکت کردند. هیئت لبنانی به سرپرستی محمد مهدی شمس الدین و محمد رشید قبانی بود. | ۹) « إسرائیل کیان غاصب یجب أن یُقْتََلَع», المقاومهٔ, ص ۲۹۲-۳۰۵. گفتگو با مجله سروش در تهران و منتشر شده در روزنامه القرار وابسته به مجلس اعلای شیعیان لبنان در تاریخ ۲۷ ذیالقعده ۱۴۰۵ مطابق با ۱۶/۸/۱۹۸۵. ۱۰)« إسرائیل لنْ ترتاحَ فی لبنان», المقاومهٔ, ص ۱۵۰-۱۵۱. قبلاً در روزنامه النهار در تاریخ ۱۹/۳/۱۹۸۴ چاپ شده است. ۱۱) « الإسلام الأصولی تعبیر خاطئ و لا خطاب سیاسیاً خاصاً بالشیعهٔ فی لبنان», الشرق الأوسط, ۴/۵/۱۹۹۱ م. در این مقاله, شمس الدین به ریشههای فکری اختلافات دو گرایش بنیاد گرایی در لبنان و بویژه دو مصداق آن «امل» و «حزب الله» میپردازد. ۱۲) « الإسلام لم یَمنعْ تداولَ کتب الضّلال بین العلماء و طلبهٔ العلم»؛ السفیر, ۳۰/۱۰/۱۹۹۵م. ۱۳) « الإسلام والعولمهٔ: أشکال المواجههٔ»، النهار، ۹/۷/۱۹۹۸. ۱۴) « الإسلام و الغرب: الواقع القائم و آفاق المستقبل», الموسم, ش ۳۲ (۱۹۹۷ م/ ۱۴۱۸ ق)، ص۱۶-۳۶. شمس الدین به دعوت وزارت اوقاف مصر در ۱۲ تا ۲۳ تموز ۱۹۹۷ (۱۴۱۸ ق) به مصر مسافرت کرد. هدف اصلی از این سفر شرکت در المؤتمر التاسع للمجلس الأعلی للشؤون الإسلامیهٔ (۱۳-۱۶ تموز/ ۸ –۱۱ ربیع الاول) بود. هیئتهای رسمی از سوی دولتهای مختلف در این کنگره شرکت کردند. هیئت لبنانی به سرپرستی محمد مهدی شمس الدین و محمد رشید قبانی بود. | ||
| خط ۱۲۸: | خط ۱۱۸: | ||
۹۲) « المقاومهٔ هی الردّ علی العُدوان», المقاومهٔ, ص ۸۷-۸۹ . قبلاً در روزنامه السفیر به تاریخ ۱۴/۴/۱۹۸۲ چاپ شده است. ۹۳) « المقاومهٔ . . . و روح الشهادهٔ»، العهد، ۱۲/۲/۱۹۹۹. ۹۴) « ممارسات إسرائیل نداء یومی إلی القوی المُحِبّهٔ للعدل و السلام», المقاومهٔ, ص۸۲-۱۸۳. قبلاً در روزنامه النهار به تاریخ ۱۱/۵/۱۹۸۴ چاپ شده است. ۹۵) « مِن أجل مُتَّحَدٍ عربی إسلامی», المستقبل العربی, ۱/۶/۱۹۹۰. ۹۶) « مناشدهٔ الدّول العظمی و مجلس الأمن ردع إسرائیل: شمس الدین یطالب العرب بخطّهٔ شاملهٔ للمواجههٔ, المقاومهٔ, ص ۲۸-۳۲. سخنرانی در باره حوادث جنوب لبنان و انقلاب شیعیان در ۲۷ آب ۱۹۷۹. ۹۷) « مناشدهٔ العالم الضَّغط لوقف العدوان», المقاومهٔ, ص ۴۸. قبلاً در النهار در ۱۸ تموز ۱۹۸۱ م چاپ شده است . | ۹۲) « المقاومهٔ هی الردّ علی العُدوان», المقاومهٔ, ص ۸۷-۸۹ . قبلاً در روزنامه السفیر به تاریخ ۱۴/۴/۱۹۸۲ چاپ شده است. ۹۳) « المقاومهٔ . . . و روح الشهادهٔ»، العهد، ۱۲/۲/۱۹۹۹. ۹۴) « ممارسات إسرائیل نداء یومی إلی القوی المُحِبّهٔ للعدل و السلام», المقاومهٔ, ص۸۲-۱۸۳. قبلاً در روزنامه النهار به تاریخ ۱۱/۵/۱۹۸۴ چاپ شده است. ۹۵) « مِن أجل مُتَّحَدٍ عربی إسلامی», المستقبل العربی, ۱/۶/۱۹۹۰. ۹۶) « مناشدهٔ الدّول العظمی و مجلس الأمن ردع إسرائیل: شمس الدین یطالب العرب بخطّهٔ شاملهٔ للمواجههٔ, المقاومهٔ, ص ۲۸-۳۲. سخنرانی در باره حوادث جنوب لبنان و انقلاب شیعیان در ۲۷ آب ۱۹۷۹. ۹۷) « مناشدهٔ العالم الضَّغط لوقف العدوان», المقاومهٔ, ص ۴۸. قبلاً در النهار در ۱۸ تموز ۱۹۸۱ م چاپ شده است . | ||
۹۸) « مناقشهٔ لآراء حول موقع المرأهٔ فی الصّحوهٔ الاسلامیهٔ»، النهار، ۲/۲/۱۹۹۸. ۹۹) « منهاج الاجتهاد و تجدید أصول الفقه», مناهج التجدید: إسلامیه المعرفهٔ, إصلاح منهجیهٔ الفکر الإسلامی, تجدید أصول الفقهٔ, به کوشش عبد الجبار الرفاعی, ص ۷-۲۹. ۱۰۰) « موقف الإسلام من العَولَمَهٔ فی المجال الثقافی و السیاسی»، النهار، ۸/۷۱۹۹۸. ۱۰۱) « میزانیهٔ الدولهٔ: یجب أن یقتدوا بالمسیح فی المقاومهٔ», المقاومهٔ, ص۲۴۴-۲۵۱. در روزنامه السفیر به تاریخ ۱۵/۱۲/۱۹۸۴ به چاپ رسید. ۱۰۲) « النتائج المالیهٔ للإنتخابات النیابیهٔ»، النهار، ۷/۹/۲۰۰۰. ۱۰۳) « نداء فی یوم القدس العالمی: القبلهٔ الأولی للمسلمین قبلَ الکعبه», المقاومهٔ, ص ۱۹۵-۱۹۶. در روزنامه السفیر به تاریخ ۲۸/۶/۱۹۸۴ چاپ شده است. ۱۰۴) « نداء فی یوم القدس العالمی», المقاومهٔ, ص ۹۴-۹۵. | ۹۸) « مناقشهٔ لآراء حول موقع المرأهٔ فی الصّحوهٔ الاسلامیهٔ»، النهار، ۲/۲/۱۹۹۸. ۹۹) « منهاج الاجتهاد و تجدید أصول الفقه», مناهج التجدید: إسلامیه المعرفهٔ, إصلاح منهجیهٔ الفکر الإسلامی, تجدید أصول الفقهٔ, به کوشش عبد الجبار الرفاعی, ص ۷-۲۹. ۱۰۰) « موقف الإسلام من العَولَمَهٔ فی المجال الثقافی و السیاسی»، النهار، ۸/۷۱۹۹۸. ۱۰۱) « میزانیهٔ الدولهٔ: یجب أن یقتدوا بالمسیح فی المقاومهٔ», المقاومهٔ, ص۲۴۴-۲۵۱. در روزنامه السفیر به تاریخ ۱۵/۱۲/۱۹۸۴ به چاپ رسید. ۱۰۲) « النتائج المالیهٔ للإنتخابات النیابیهٔ»، النهار، ۷/۹/۲۰۰۰. ۱۰۳) « نداء فی یوم القدس العالمی: القبلهٔ الأولی للمسلمین قبلَ الکعبه», المقاومهٔ, ص ۱۹۵-۱۹۶. در روزنامه السفیر به تاریخ ۲۸/۶/۱۹۸۴ چاپ شده است. ۱۰۴) « نداء فی یوم القدس العالمی», المقاومهٔ, ص ۹۴-۹۵. | ||
| خط ۱۳۴: | خط ۱۲۴: | ||
۱۱۰) « الوحدهٔ الإسلامیهٔ إطلالهٌٔ علی المُؤثِرین», المنطق, ۱/۹/۱۹۹۵. ۱۱۱) « الوحدهٔ و الإمامهٔ», الغدیر, ش ۸ و ۹ ( ۱۹۹۰). ۱۱۲) « هموم الجنوب و المقاومهٔ فی باکستان», المقاومهٔ, ص۱۷۵-۱۷۷. قبلاً در روزنامه النهار به تاریخ ۲۸/۴/۱۹۸۴ چاپ شده است. ۱۱۳) « هُموم الجنوب و المقاومهٔ فی الهند: الجنوبیون اختاروا الطریق الصّعب», المقاومهٔ, ص ۱۸۰-۱۸۱. قبلاً در روزنامه اللواء به تاریخ ۱۱/۵/۱۹۸۴ چاپ شده است. ۱۱۴) « یجب مقاومهٔ إسرائیل و التلاحم فی الحرب ضدَّها», المقاومهٔ, ص ۱۰۵-۱۰۷. قبلاً در روزنامه السفیر به تاریخ ۲۴/۱۰/۱۹۸۳ چاپ شده است. ۱۱۵) « یوم القدس و الالتزام بقضیهٔ الجنوب», المقاومهٔ, ص ۲۳-۲۴. سخنرانی به مناسبت روز قدس در ۱۵ آب ۱۹۷۹. | ۱۱۰) « الوحدهٔ الإسلامیهٔ إطلالهٌٔ علی المُؤثِرین», المنطق, ۱/۹/۱۹۹۵. ۱۱۱) « الوحدهٔ و الإمامهٔ», الغدیر, ش ۸ و ۹ ( ۱۹۹۰). ۱۱۲) « هموم الجنوب و المقاومهٔ فی باکستان», المقاومهٔ, ص۱۷۵-۱۷۷. قبلاً در روزنامه النهار به تاریخ ۲۸/۴/۱۹۸۴ چاپ شده است. ۱۱۳) « هُموم الجنوب و المقاومهٔ فی الهند: الجنوبیون اختاروا الطریق الصّعب», المقاومهٔ, ص ۱۸۰-۱۸۱. قبلاً در روزنامه اللواء به تاریخ ۱۱/۵/۱۹۸۴ چاپ شده است. ۱۱۴) « یجب مقاومهٔ إسرائیل و التلاحم فی الحرب ضدَّها», المقاومهٔ, ص ۱۰۵-۱۰۷. قبلاً در روزنامه السفیر به تاریخ ۲۴/۱۰/۱۹۸۳ چاپ شده است. ۱۱۵) « یوم القدس و الالتزام بقضیهٔ الجنوب», المقاومهٔ, ص ۲۳-۲۴. سخنرانی به مناسبت روز قدس در ۱۵ آب ۱۹۷۹. | ||
==نشر الکترونیکی آثار== | |||
==نشر الکترونیکی آثار== | |||
در سالهای اخیر برخی از آثار شمس الدین روی اینترنت در سایت مجلس اعلای شیعیان لبنان[۲۵] انتشار یافت. عناوین این آثار عبارتاند از: ۱) الإسلام و الغرب, ارائه شده به المؤتمر العام التاسع للشؤون الإسلامیهٔ القاهرهٔ. ۲) خطبه ۵ محرم. این سخنرانی در مراسم افتتاحیهٔ جمعیت خیریه فرهنگی در سالن بزرگ مراسم در مجمع علمی فرهنگی شتیلا در روز پنجم محرم ۱۹۹۹ با حضور شخصیتهای بزرگ شیعی لبنان برگزار شد و شمس الدین در بارهٔ این موضوعات به ایراد سخن پرداخت: آزادی و کرامت انسانی, بیعت در فقه سیاسی, مبارزات اهلبیت (ع), بردگی سیاسی, سرنوشت امت اسلامی. ۳) کتابهٔ التاریخ الإسلامی فی الإشکالیهٔ والمنهج, ارائه شده درکنگره اعاده کتابهٔ التاریخ الإسلامی. ۴) المسیحیهٔ فی المفهوم الثقافی الإسلامی المعاصر, که در المؤتمر الدّولی رُم ارائه شد. | در سالهای اخیر برخی از آثار شمس الدین روی اینترنت در سایت مجلس اعلای شیعیان لبنان[۲۵] انتشار یافت. عناوین این آثار عبارتاند از: ۱) الإسلام و الغرب, ارائه شده به المؤتمر العام التاسع للشؤون الإسلامیهٔ القاهرهٔ. ۲) خطبه ۵ محرم. این سخنرانی در مراسم افتتاحیهٔ جمعیت خیریه فرهنگی در سالن بزرگ مراسم در مجمع علمی فرهنگی شتیلا در روز پنجم محرم ۱۹۹۹ با حضور شخصیتهای بزرگ شیعی لبنان برگزار شد و شمس الدین در بارهٔ این موضوعات به ایراد سخن پرداخت: آزادی و کرامت انسانی, بیعت در فقه سیاسی, مبارزات اهلبیت (ع), بردگی سیاسی, سرنوشت امت اسلامی. ۳) کتابهٔ التاریخ الإسلامی فی الإشکالیهٔ والمنهج, ارائه شده درکنگره اعاده کتابهٔ التاریخ الإسلامی. ۴) المسیحیهٔ فی المفهوم الثقافی الإسلامی المعاصر, که در المؤتمر الدّولی رُم ارائه شد. | ||
==شمس الدین در آثار دیگران== | ==شمس الدین در آثار دیگران== | ||
۱) خیارات الأمّهٔ و ضروراتُ الأنظمهٔ عند الشیخ محمد مهدی شمس الدین, فرح موسی, بیروت, دار الهادی, ۱۴۱۵ ق/۱۹۹۵ م, چاپ اول. این کتاب به بررسی مناسبات عملکرد جریانها و حرکتهای امت اسلامی در منطقه خاور میانه و کارکرد دولتهای این منطقه بویژه در چارچوب پروژه صلح خاور میانه از دیدگاه محمد مهدی شمس الدین میپردازد. عناوین مباحث این کتاب عبارتاند از: اصول گرایی اسلامی, جنبش اسلام گرایی, طرحها و روشهای جنبش اسلام گرایی, امکان صلح با نظامهای سیاسی, ویژگیهای مثبت و منفی حرکت اسلامی, تأثیرات حرکت اسلامی لبنان از خارج, تاریخچهای از جنبش اسلام گرایی لبنان, قوم گرایی سیاسی, جریان سکولاریزم در منطقه, وحدت مسلمانان, تأثیر ایران بر مسلمانان لبنان, نظام دموکراسی, نظام سیاسی اسلامی, حرکت اسلامی پس از وفات امام خمینی, تمدن و فرهنگ اسلامی, ویژگیها و کارکرد فرهنگ پویای اسلام. ۲) شمس الدین مدرسهٔ فی الاجتهاد و الجِهاد, حسن الصفار. | ۱) خیارات الأمّهٔ و ضروراتُ الأنظمهٔ عند الشیخ محمد مهدی شمس الدین, فرح موسی, بیروت, دار الهادی, ۱۴۱۵ ق/۱۹۹۵ م, چاپ اول. این کتاب به بررسی مناسبات عملکرد جریانها و حرکتهای امت اسلامی در منطقه خاور میانه و کارکرد دولتهای این منطقه بویژه در چارچوب پروژه صلح خاور میانه از دیدگاه محمد مهدی شمس الدین میپردازد. عناوین مباحث این کتاب عبارتاند از: اصول گرایی اسلامی, جنبش اسلام گرایی, طرحها و روشهای جنبش اسلام گرایی, امکان صلح با نظامهای سیاسی, ویژگیهای مثبت و منفی حرکت اسلامی, تأثیرات حرکت اسلامی لبنان از خارج, تاریخچهای از جنبش اسلام گرایی لبنان, قوم گرایی سیاسی, جریان سکولاریزم در منطقه, وحدت مسلمانان, تأثیر ایران بر مسلمانان لبنان, نظام دموکراسی, نظام سیاسی اسلامی, حرکت اسلامی پس از وفات امام خمینی, تمدن و فرهنگ اسلامی, ویژگیها و کارکرد فرهنگ پویای اسلام. ۲) شمس الدین مدرسهٔ فی الاجتهاد و الجِهاد, حسن الصفار. | ||
این سخنرانی به مناسبت وفات شمس الدین ارائه شده و در سایت مجلس اعلای شیعه موجود است. ۳) « الشیخ شمس الدین بین الإمامهٔ و المجتمع المدنی», عباس عیسی, الدیار, ۱۶/۱۰/۱۹۹۴ م. ۴) الشیخ محمد مهدی شمس الدین بین وَهَج الإسلام و جلید المذاهب, بیروت, دار الهادی, ۱۴۱۳ ق/۱۹۹۳ م. این کتاب دارای مباحث زیر است: زندگی شمس الدین و تألیفات وی, اصلاح سیاسی و اجتماعی از نظر شمس الدین, دموکراسی, گفتگوی اسلام و مسیحیت, جاهلیت جدید و اسلام, جنگ و صلح, فلسفه سیاست, وحدت مسلمانان, عوامل تفرقه. | این سخنرانی به مناسبت وفات شمس الدین ارائه شده و در سایت مجلس اعلای شیعه موجود است. ۳) « الشیخ شمس الدین بین الإمامهٔ و المجتمع المدنی», عباس عیسی, الدیار, ۱۶/۱۰/۱۹۹۴ م. ۴) الشیخ محمد مهدی شمس الدین بین وَهَج الإسلام و جلید المذاهب, بیروت, دار الهادی, ۱۴۱۳ ق/۱۹۹۳ م. این کتاب دارای مباحث زیر است: زندگی شمس الدین و تألیفات وی, اصلاح سیاسی و اجتماعی از نظر شمس الدین, دموکراسی, گفتگوی اسلام و مسیحیت, جاهلیت جدید و اسلام, جنگ و صلح, فلسفه سیاست, وحدت مسلمانان, عوامل تفرقه. | ||
==سخن آخر== | ==سخن آخر== | ||
مرحوم شمس الدین مانند بسیاری از اندیشمندان در دورهٔ حیات مورد توجه قرار نگرفت و آن گونه که شایسته شأن و مرتبت او بود, احترام نیافت. بویژه در ایران نظرات علمی و آراء بدیع او مورد توجه واقع نشد. کسی که با نگارش کتاب نظام الحکم سالها قبل در نجف اشرف به این مبحث پرداخت و مورد توجه عالمان دین قرار گرفت و کتابهای دیگر او هر کدام نشانگر عمق فکر, آشنایی با مسائل اسلامی و جهان اسلام و دغدغههای دلسوزانه نسبت به حل معضلات فکری و مشکلات اجتماعی است. رویکرد اصلاحطلبانه وی, آشنایی او با دنیای جدید و تماس ملموس و نزدیک با مشکلات جهان اسلام وجامعه شیعی به وی این امکان را داد که به عنوان یک چهره متفکر و واقعبین در سراسر جهان مطرح گردد و طرحها و برنامهها و راهکارهای او به طور جدی مورد توجه قرار گیرد. متصدیان فرهنگی ایران باید همتی کنند تا آثار او درمجموعهای جامع گردآوری شود و به سهولت در اختیار علاقهمندان قرار گیرد. | مرحوم شمس الدین مانند بسیاری از اندیشمندان در دورهٔ حیات مورد توجه قرار نگرفت و آن گونه که شایسته شأن و مرتبت او بود, احترام نیافت. بویژه در ایران نظرات علمی و آراء بدیع او مورد توجه واقع نشد. کسی که با نگارش کتاب نظام الحکم سالها قبل در نجف اشرف به این مبحث پرداخت و مورد توجه عالمان دین قرار گرفت و کتابهای دیگر او هر کدام نشانگر عمق فکر, آشنایی با مسائل اسلامی و جهان اسلام و دغدغههای دلسوزانه نسبت به حل معضلات فکری و مشکلات اجتماعی است. رویکرد اصلاحطلبانه وی, آشنایی او با دنیای جدید و تماس ملموس و نزدیک با مشکلات جهان اسلام وجامعه شیعی به وی این امکان را داد که به عنوان یک چهره متفکر و واقعبین در سراسر جهان مطرح گردد و طرحها و برنامهها و راهکارهای او به طور جدی مورد توجه قرار گیرد. متصدیان فرهنگی ایران باید همتی کنند تا آثار او درمجموعهای جامع گردآوری شود و به سهولت در اختیار علاقهمندان قرار گیرد. | ||
| خط ۱۵۵: | خط ۱۳۹: | ||
بر اساس تاریخی که در مصاحبه مجله حوزه آمده, تاریخ تألیف آن ۱۳۴۲ ش است (مجله حوزه، ص ۴۰). ۲۰. الشیخ محمد مهدی شمس الدین, ص ۳۸. ۲۱.مجلهٔ حوزه, ص ۳۷. ۲۲..الشیخ محمد مهدی شمس الدین، ص ۳۴. ۲۳. همان. ۲۴. همان، ص ۹. ۲۵. نظام حکومت و مدیریت در اسلام, ص ۴۱۰ . ۲۶. مشخصات این مجموعه در بخش تألیفات آمده است. ۲۷. آدرس سایت: htt://www. Shiitecouncil.gov.۱b/ عنوان انگلیسی سایت: The Supreme Islamic Shiite Council منبع : فصلنامه کتابهای اسلامی<ref>https://vista.ir/w/a/16/hvflq | بر اساس تاریخی که در مصاحبه مجله حوزه آمده, تاریخ تألیف آن ۱۳۴۲ ش است (مجله حوزه، ص ۴۰). ۲۰. الشیخ محمد مهدی شمس الدین, ص ۳۸. ۲۱.مجلهٔ حوزه, ص ۳۷. ۲۲..الشیخ محمد مهدی شمس الدین، ص ۳۴. ۲۳. همان. ۲۴. همان، ص ۹. ۲۵. نظام حکومت و مدیریت در اسلام, ص ۴۱۰ . ۲۶. مشخصات این مجموعه در بخش تألیفات آمده است. ۲۷. آدرس سایت: htt://www. Shiitecouncil.gov.۱b/ عنوان انگلیسی سایت: The Supreme Islamic Shiite Council منبع : فصلنامه کتابهای اسلامی<ref>https://vista.ir/w/a/16/hvflq | ||
</ref> | </ref> | ||
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" | |||
|} | |||
<references /> | |||
[[رده: عالمان شیعه]] | |||
[[رده: عالمان وحدت گرا]] | |||