confirmed، مدیران
۳۴٬۲۴۸
ویرایش
←منابع
بدون خلاصۀ ویرایش |
(←منابع) |
||
| (۱۸ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات قرآن کریم | {{جعبه اطلاعات قرآن کریم | ||
| عنوان = | | عنوان = سوره الرحمن | ||
| تصویر = | | تصویر = | ||
| نام‌های دیگر سوره = | | نام‌های دیگر سوره = عروس قرآن | ||
| شماره سوره = | | شماره سوره = ۵۵ | ||
|محل نزول = | |محل نزول = اختلافی(مکی و مدنی) | ||
| جزء = | | جزء = ۲۷ | ||
| تعداد آیات = | | تعداد آیات = ۷۸ | ||
}} | |||
'''سوره الرحمن''' ملقب به '''عروس قرآن'''، پنجاه و پنجمین [[سوره قرآن]] است که در جزء ۲۷ جای دارد. نام‌گذاری این سوره به نام «الرحمن» که یکی از نام‌های الهی است، از کلمه آغازین سوره گرفته شده است. درباره [[مکی]] یا [[مدنی]] بودن این سوره اختلاف است. سوره الرحمن سوره ۵۵ از قرآن است و ۷۸ آیه دارد و در [[مکه]] نازل شده است. | '''سوره الرحمن''' ملقب به '''عروس قرآن'''، پنجاه و پنجمین [[سوره قرآن]] است که در جزء ۲۷ جای دارد. نام‌گذاری این سوره به نام «الرحمن» که یکی از نام‌های الهی است، از کلمه آغازین سوره گرفته شده است. درباره [[مکی]] یا [[مدنی]] بودن این سوره اختلاف است. سوره الرحمن سوره ۵۵ از قرآن است و ۷۸ آیه دارد و در [[مکه]] نازل شده است. | ||
فضائل و خواص این سوره بقدری زیاد است که این لقب برازنده آن است. [[فاطمه بنت محمد (زهرا)|حضرت زهرا(سلام الله علیها)]] کسی که سوره الرحمن را قرائت کنند، ساکن [[بهشت]] فردوس می‌خوانند. | فضائل و خواص این سوره بقدری زیاد است که این لقب برازنده آن است. [[فاطمه بنت محمد (زهرا)|حضرت زهرا(سلام الله علیها)]] کسی که سوره الرحمن را قرائت کنند، ساکن [[بهشت]] فردوس می‌خوانند. | ||
== الرحمن == | == الرحمن == | ||
از نام‌های خداوند سبحان است و غیر [[خدا]] با آن توصیف نمی‌شود. این نام یکصدوشصت‌ونه بار در [[قرآن | از نام‌های خداوند سبحان است و غیر [[خدا]] با آن توصیف نمی‌شود. این نام یکصدوشصت‌ونه بار در [[قرآن|قرآن مجید]] آمده است. (صدوسیزده بار در اول سوره‌ها در ضمن بسمله و پنجاه‌وشش بار در اثناء آیات) اکثریت قریب به اتفاق اهل لغت و تفسیر آن را کلمه عربی و مشتق از رحمت گرفته‌اند و احسان کننده و نعمت دهنده معنی کرده‌اند<ref>قاموس قرآن، ج 3، ص 72.</ref>. | ||
== مفهوم کلی سوره == | == مفهوم کلی سوره == | ||
* فنای همه موجودات، مگر خدا؛ | * فنای همه موجودات، مگر خدا؛ | ||
* یادآوری [[ | * یادآوری [[قیامت|رستاخیز]] و نعمت‌های بهشتی و عذاب‌های [[جهنم|دوزخ]]؛ | ||
* یادآوری نعمت‌های بزرگ، | * یادآوری نعمت‌های بزرگ، همچون علم<ref>تفسير قرآن مهر، ج 20، ص 117.</ref>. | ||
== علت نام‌گذاری == | == علت نام‌گذاری == | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۳: | ||
# یادآوری [[توحيد|توحید]] و مبدأ هستی؛ | # یادآوری [[توحيد|توحید]] و مبدأ هستی؛ | ||
# یادآوری [[ | # یادآوری [[قیامت|رستاخیز]] و نعمت‌های [[بهشت|بهشتی]] و عذاب‌های [[جهنم]]<ref>تفسير قرآن مهر، ج 20، ص 120.</ref>. | ||
== محتوا و موضوعات == | == محتوا و موضوعات == | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
== فضائل، خواص و ثواب قرائت == | == فضائل، خواص و ثواب قرائت == | ||
[[ | [[ابی بن کعب|ابی‌بن‌کعب]] گوید: [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|حضرت رسول(صلی الله علیه و آله و سلم)]] فرمود: «هر کس سوره الرحمن را قرائت کند خدا بر ضعف و ناتوانی او ترحم نماید و او سپاس و شکر آنچه را که خدا بر او انعام نموده بجا آورده است» | ||
از [[موسی بن جعفر (کاظم)|حضرت موسی‌بن‌جعفر(علیه‌السلام)]] از پدران گرامیش از [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|پیغمبر(صلی الله علیه و آله و سلم)]] روایت شده که فرمود: «برای هر چیزی عروسی است و عروس قرآن سوره الرحمن است». | از [[موسی بن جعفر (کاظم)|حضرت موسی‌بن‌جعفر(علیه‌السلام)]] از پدران گرامیش از [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|پیغمبر(صلی الله علیه و آله و سلم)]] روایت شده که فرمود: «برای هر چیزی عروسی است و عروس قرآن سوره الرحمن است». | ||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
[[ابوبصير|ابوبصیر]] از [[جعفر بن محمد (صادق)|امام صادق(علیه‌السلام)]] روایت نموده که فرمود: «ترک نکنید قرائت الرحمن را و قیام به آنرا زیرا که آن در دل‌های منافقین قرار نمی‌گیرد و [[روز قيامت|روز قیامت]] در صورت آدمی در زیباترین صورت و خشبوترین بوی به نزد پروردگارش می‌آید تا آنکه می‌ایستد در جایی که هیچکس نزدیکتر از او به خدا نیست، پس خدای سبحان به او می‌فرماید چه کسی در زندگانی دنیا قیام به حق تو نموده و به قرائت تو مداومت کرد؟، پس سوره الرحمن می‌گوید: «ای پروردگارم فلانی و فلانی و فلانی پس صورت ایشان سفید می‌شود پس به آنها می‌فرماید، [[شفاعت]] کنید در هر کس که دوست دارید، پس شفاعت می‌کنند تا آنکه باقی نماند برای ایشان غایتی و کسی نباشد که برای او شفاعت کنند پس به ایشان می‌گویند داخل بهشت شوید و هر کجا که خواستید مسکن نمائید». | [[ابوبصير|ابوبصیر]] از [[جعفر بن محمد (صادق)|امام صادق(علیه‌السلام)]] روایت نموده که فرمود: «ترک نکنید قرائت الرحمن را و قیام به آنرا زیرا که آن در دل‌های منافقین قرار نمی‌گیرد و [[روز قيامت|روز قیامت]] در صورت آدمی در زیباترین صورت و خشبوترین بوی به نزد پروردگارش می‌آید تا آنکه می‌ایستد در جایی که هیچکس نزدیکتر از او به خدا نیست، پس خدای سبحان به او می‌فرماید چه کسی در زندگانی دنیا قیام به حق تو نموده و به قرائت تو مداومت کرد؟، پس سوره الرحمن می‌گوید: «ای پروردگارم فلانی و فلانی و فلانی پس صورت ایشان سفید می‌شود پس به آنها می‌فرماید، [[شفاعت]] کنید در هر کس که دوست دارید، پس شفاعت می‌کنند تا آنکه باقی نماند برای ایشان غایتی و کسی نباشد که برای او شفاعت کنند پس به ایشان می‌گویند داخل بهشت شوید و هر کجا که خواستید مسکن نمائید». | ||
[[حمادبن‌عثمان]] می‌گوید: امام صادق(علیه‌السلام) فرمود: «لازم است که هر مردی سوره الرحمن را در روز جمعه قرائت کند پس هر وقت که خواند «فَبِأَیِّ آلاءِ رَبِّكُما تُكَذِّبانِ» بگوید: لا بشی ء من آلائك رب اكذب». | [[حمادبن‌عثمان]] می‌گوید: امام صادق(علیه‌السلام) فرمود: «لازم است که هر مردی سوره الرحمن را در روز [[جمعه]] قرائت کند پس هر وقت که خواند «فَبِأَیِّ آلاءِ رَبِّكُما تُكَذِّبانِ» بگوید: لا بشی ء من آلائك رب اكذب». | ||
حضرت صادق(علیه‌السلام) فرمود: «کسی که در شب سوره الرحمن را بخواند، و بعد از هر «فَبِأَیِّ آلاءِ رَبِّكُما تُكَذِّبانِ» بگوید «لا بشی ء من آلائك رب اكذب»، [[خداوند]] [[فرشته]] و ملکی بر او موكّل کند اگر در اوّل شب خواند که او را تا صبح حفظ نماید و اگر در هنگام صبح آن را خواند موكّل فرماید بر او فرشته ای که او را تا شب حفظ کند»<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 24، ص 55-54.</ref>. | حضرت صادق(علیه‌السلام) فرمود: «کسی که در شب سوره الرحمن را بخواند، و بعد از هر «فَبِأَیِّ آلاءِ رَبِّكُما تُكَذِّبانِ» بگوید «لا بشی ء من آلائك رب اكذب»، [[خدا|خداوند]] [[ملائکه|فرشته]] و ملکی بر او موكّل کند اگر در اوّل شب خواند که او را تا صبح حفظ نماید و اگر در هنگام صبح آن را خواند موكّل فرماید بر او فرشته ای که او را تا شب حفظ کند»<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 24، ص 55-54.</ref>. | ||
== محل و زمان نزول == | == محل و زمان نزول == | ||
بعضی گفته‌اند سوره الرحمن در [[مكه|مکه]] نازل شده جز یک آیه: یَسْئَلُهُ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ، که بقول عطاء و قتاده و عکرمه و یکی از دو روایت از [[ابن عباس]] که در [[مدینه]] آمده. | بعضی گفته‌اند سوره الرحمن در [[مكه|مکه]] نازل شده جز یک آیه: یَسْئَلُهُ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ، که بقول عطاء و قتاده و عکرمه و یکی از دو روایت از [[عبدالله ابن عباس|ابن عباس]] که در [[مدینه]] آمده. | ||
و حسن و [[قتاده]] و ابی حاتم نقل کرده‌اند که تمام آن مدنی است<ref>همان.</ref>. | و حسن و [[قتاده]] و ابی حاتم نقل کرده‌اند که تمام آن مدنی است<ref>همان.</ref>. | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
== فضای نزول == | == فضای نزول == | ||
سوره الرحمن سوره نعمت‌ها و رحمت‌های الهی است، دعوت خداوند متعال به دین الهی و هدایت‌پذیری هر چند در برخی از موارد با تهدید و هشدار همراه است ولی بسیار پیش می‌آید که خداوند با ذکر نعمت‌هایی که به انسان‌ها داده است و نیز تکرار آنها، ذهن انسان‌های آزاده را به فکر وا می‌دارد. سوره الرحمن نیز به همین غرض و در فضای تقابل [[مسلمانان]] با [[مشرکان]] نازل شده است تا هر دو گروه بیاد نعمت‌های الهی بیفتند و موجب ترغیب [[مشرکان]] به اسلام و نیز افزایش [[ایمان]] و اطمینان مسلمانان گردد. | سوره الرحمن سوره نعمت‌ها و رحمت‌های الهی است، دعوت خداوند متعال به دین الهی و هدایت‌پذیری هر چند در برخی از موارد با تهدید و هشدار همراه است ولی بسیار پیش می‌آید که خداوند با ذکر نعمت‌هایی که به انسان‌ها داده است و نیز تکرار آنها، ذهن انسان‌های آزاده را به فکر وا می‌دارد. سوره الرحمن نیز به همین غرض و در فضای تقابل [[مسلمان|مسلمانان]] با [[شرک|مشرکان]] نازل شده است تا هر دو گروه بیاد نعمت‌های الهی بیفتند و موجب ترغیب [[شرک|مشرکان]] به [[اسلام]] و نیز افزایش [[ایمان]] و اطمینان مسلمانان گردد. | ||
== ویژگی == | == ویژگی == | ||
سوره الرحمن در لسان مبارک پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) به عنوان «عروس قرآن» نامیده شده است. | سوره الرحمن در لسان مبارک پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) به عنوان «عروس قرآن» نامیده شده است. | ||
آیۀ «فَبِأَیِّ آلاءِ رَبِّکُما تُکَذِّبانِ» سی‌ویک بار در سوره الرحمن تکرار شده است. این آیه می‌پرسد: «کدام یک از نعمت‌های پروردگارتان را تکذیب می‌کنید؟» و در احادیث از امام صادق علیه‌السلام روایت شده که در هنگام قرائت سوره الرحمن، در نزد آن سی‌ویک بند بگویید: «لا بِشَی ءٍ من آلائِك ربِّ اكَذِّبُ» یعنی: «پروردگارا هیچ کدام از نعمت‌هایت را تکذیب نمی‌کنم»<ref>تفسير قرآن مهر، ج 20، ص 120.</ref>. | * آیۀ «فَبِأَیِّ آلاءِ رَبِّکُما تُکَذِّبانِ» سی‌ویک بار در سوره الرحمن تکرار شده است. این آیه می‌پرسد: «کدام یک از نعمت‌های پروردگارتان را تکذیب می‌کنید؟» و در احادیث از امام صادق علیه‌السلام روایت شده که در هنگام قرائت سوره الرحمن، در نزد آن سی‌ویک بند بگویید: «لا بِشَی ءٍ من آلائِك ربِّ اكَذِّبُ» یعنی: «پروردگارا هیچ کدام از نعمت‌هایت را تکذیب نمی‌کنم»<ref>تفسير قرآن مهر، ج 20، ص 120.</ref>. | ||
* آیه «مدهامتان» با یک کلمه کوتاه‌ترین آیه قرآن (بدون در نظر گرفتن حروف مقطعه) می‌باشد که در سوره الرحمن قرار دارد. | |||
* این سوره تنها سوره‌ای است که بعد از بسم الله الرحمن الرحیم با نامی از اسماء خداوند متعال آغاز شده است. | |||
* سوره الرحمن از [[سور مفصلات]] می‌باشد<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313.</ref> [[ابن قتیبه]] می‌گوید: ... مفصلات سوره‌های کوچکی هستند که بعد از [[سور مثانی]] آمده‌اند اینکه چرا این سوره‌ها را مفصل نامیده‌اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسیار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ از یکدیگر جدا شده‌اند<ref>جامع البيان فی تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>. | |||
* روایتی است که از رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای [[تورات]] و سوره‌های مئین را به جای [[انجيل|انجیل]] و سوره‌های مثانی را به جای [[زبور]] به من داد و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشید<ref>جامع البيان فی تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>. | |||
== جستارهای وابسته == | |||
* [[صلح حدیبیه]] | |||
* [[جنگ تبوک]] | |||
* [[مسلمان|مسلمانان]] | |||
* [[شرک|مشرکان]] | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۸۲: | خط ۸۴: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
[https://quran.inoor.ir/fa/surah/55/ برگرفته از سایت معرفی سوره رحمان - پایگاه جامع | * [https://quran.inoor.ir/fa/surah/55/ برگرفته از سایت معرفی سوره رحمان - پایگاه جامع قرآن]quran.inoor.ir | ||
{{سوره‌های مکی و مدنی}} | |||
[[رده:قرآن]] | [[رده:قرآن]] | ||
[[رده:سوره‌های قرآن]] | [[رده:سوره‌های قرآن]] | ||