۸۷٬۷۸۰
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'اصلاح طلب' به 'اصلاح‌طلب'
جز (جایگزینی متن - 'آنها' به 'آنها') |
جز (جایگزینی متن - 'اصلاح طلب' به 'اصلاح‌طلب') |
||
| خط ۲۸۹: | خط ۲۸۹: | ||
===وجه علمی وی=== | ===وجه علمی وی=== | ||
وجهه علمی او نیز چندان بود که توفیق پاشا، جانشین اسماعیل پاشا، در برابر فشار | وجهه علمی او نیز چندان بود که توفیق پاشا، جانشین اسماعیل پاشا، در برابر فشار اصلاح‌طلبان و مخالفان صوفیه برای تغییراتی در آیین‌های صوفیه، همواره می‌گفت که بدون همکاری و رضایت علی بکری هیچ اصلاحی نمی‌توان کرد. | ||
==حذف برخی آیین‌های تصوف== | ==حذف برخی آیین‌های تصوف== | ||
پس از درگذشت علی بکری فشار | پس از درگذشت علی بکری فشار اصلاح‌طلبان سبب شد که توفیق پاشا، عبدالباقی بکری (شیخ المشایخ طریقت‌های صوفیه) را مجبور کند از برخی اعمال صوفیه، که اصلاح‌طلبان آنها را بدعت می‌دانستند، ممانعت کند. | ||
از جمله این اعمال، دوشَه (گذشتن شیخ با مَرکب از روی بدن مریدان) و حَضرَه بود. | از جمله این اعمال، دوشَه (گذشتن شیخ با مَرکب از روی بدن مریدان) و حَضرَه بود. | ||
بنابراین، عبدالباقی در ۱۲۹۸/ ۱۸۸۱ اعلامیه‌ای صادر کرد که بر اساس آن همه طریقه‌هایی که منصب بکری را به رسمیت می‌شناختند، ملزم بودند این آیین‌ها را از مراسم خود حذف کنند. | بنابراین، عبدالباقی در ۱۲۹۸/ ۱۸۸۱ اعلامیه‌ای صادر کرد که بر اساس آن همه طریقه‌هایی که منصب بکری را به رسمیت می‌شناختند، ملزم بودند این آیین‌ها را از مراسم خود حذف کنند. | ||
| خط ۳۰۰: | خط ۳۰۰: | ||
در این دوره، طریقه‌هایی که زیر نظر شیخ المشایخ قرار داشتند، اغلب در امور سیاسی دخالت نمی‌کردند، اما طریقه‌های غیررسمی فعالیت‌های سیاسی داشتند، مثلاً برخی مشایخ شاذلیه و خلوتیه در شورش احمد عرابی پاشا ــ که خواستار استقلال سیاسی مصر در برابر مداخلات اروپاییان بود ــ از او جانب‌داری کردند و این شورش‌ها سبب شد که برخی مشایخ شاذلی و خلوتی پس از اشغال مصر به وسیله انگلیس، دست‌گیر و تبعید شوند، اما شورش خلوتی‌ها ادامه داشت تا این‌که در۱۳۰۷ـ ۱۳۰۸/۱۹۸۰، برخی اصلاحات اقتصادی انگلیسی‌ها، اتحاد مخالفان را از بین برد و شورش‌ها را متوقف کرد. | در این دوره، طریقه‌هایی که زیر نظر شیخ المشایخ قرار داشتند، اغلب در امور سیاسی دخالت نمی‌کردند، اما طریقه‌های غیررسمی فعالیت‌های سیاسی داشتند، مثلاً برخی مشایخ شاذلیه و خلوتیه در شورش احمد عرابی پاشا ــ که خواستار استقلال سیاسی مصر در برابر مداخلات اروپاییان بود ــ از او جانب‌داری کردند و این شورش‌ها سبب شد که برخی مشایخ شاذلی و خلوتی پس از اشغال مصر به وسیله انگلیس، دست‌گیر و تبعید شوند، اما شورش خلوتی‌ها ادامه داشت تا این‌که در۱۳۰۷ـ ۱۳۰۸/۱۹۸۰، برخی اصلاحات اقتصادی انگلیسی‌ها، اتحاد مخالفان را از بین برد و شورش‌ها را متوقف کرد. | ||
=دوره مخالفت | =دوره مخالفت اصلاح‌طلبان= | ||
==شیخ المشایخی محمدتوفیق== | ==شیخ المشایخی محمدتوفیق== | ||
پس از فوت عبدالباقی (۱۳۰۹/ ۱۸۹۲)، برادرش محمدتوفیق بکری شیخ المشایخ و شیخ سجاده بکریه شد. | پس از فوت عبدالباقی (۱۳۰۹/ ۱۸۹۲)، برادرش محمدتوفیق بکری شیخ المشایخ و شیخ سجاده بکریه شد. | ||
==درگیری صوفیه با | ==درگیری صوفیه با اصلاح‌طلبان== | ||
در دوره محمدتوفیق بکری، مخالفت | در دوره محمدتوفیق بکری، مخالفت اصلاح‌طلبان با صوفیه افزایش یافت. <ref>سمیح زین، الصوفیة فی نظر الاسلام، ج۱، ص۵۶۱، بیروت ۱۴۰۵/ ۱۹۸۵.</ref> | ||
===مخالفت محمد عبده=== | ===مخالفت محمد عبده=== | ||
| خط ۳۱۲: | خط ۳۱۲: | ||
===مخالفت عبدالعزیز جاویش=== | ===مخالفت عبدالعزیز جاویش=== | ||
عبدالعزیز جاویش، از دیگر | عبدالعزیز جاویش، از دیگر اصلاح‌طلبان، نیز در ۱۳۰۹/ ۱۸۹۲ در نامه‌ای سرگشاده، به توفیق بکری بشدت انتقاد نمود. | ||
===مخالفت رشیدرضا=== | ===مخالفت رشیدرضا=== | ||
| خط ۳۳۳: | خط ۳۳۳: | ||
==لایحه داخلی صوفیه== | ==لایحه داخلی صوفیه== | ||
هم‌چنین وی بر اثر فشار | هم‌چنین وی بر اثر فشار اصلاح‌طلبان، در ۱۳۲۳/ ۱۹۰۵ لایحه‌ای داخلی برای طریقه‌های صوفیه صادر کرد که بر اساس آن برخی آداب صوفیه ــ که از نظر مخالفان بدعت به شمار می‌آمد ــ و هم‌چنین حق قدم کنار گذاشته شد. | ||
این لایحه به تصویب مجلس صوفی رسید. <ref>سمیح زین، الصوفیة فی نظر الاسلام، ج۱، ص۵۶۱، بیروت ۱۴۰۵/ ۱۹۸۵.</ref> | این لایحه به تصویب مجلس صوفی رسید. <ref>سمیح زین، الصوفیة فی نظر الاسلام، ج۱، ص۵۶۱، بیروت ۱۴۰۵/ ۱۹۸۵.</ref> | ||
این لایحه از طریقه‌های تحت نظارت شیخ المشایخ در برابر مخالفان صوفیه حمایت می‌کرد و آنها را نیز از همراهی با فعالیت‌های ملی‌گرایانه و | این لایحه از طریقه‌های تحت نظارت شیخ المشایخ در برابر مخالفان صوفیه حمایت می‌کرد و آنها را نیز از همراهی با فعالیت‌های ملی‌گرایانه و اصلاح‌طلبانه برخی اجتماعات سرّی بازمی‌داشت. | ||
==موضع‌گیری‌های محمدتوفیق== | ==موضع‌گیری‌های محمدتوفیق== | ||
| خط ۳۶۵: | خط ۳۶۵: | ||
==عکس‌العمل صوفیه== | ==عکس‌العمل صوفیه== | ||
شورای صوفیه و طریقه‌های وابسته به آن در برابر این مخالفان عکس‌العملی نشان ندادند، اما مشایخ طریقه‌های غیر رسمی، کتاب‌هایی در رد مخالفان نوشتند. | شورای صوفیه و طریقه‌های وابسته به آن در برابر این مخالفان عکس‌العملی نشان ندادند، اما مشایخ طریقه‌های غیر رسمی، کتاب‌هایی در رد مخالفان نوشتند. | ||
آنان | آنان اصلاح‌طلبی را بدعت می‌دانستند و سیدجمال‌الدین اسدآبادی و محمد عبده را وهابی می‌نامیدند. | ||
==طرح مصطفی مراغی== | ==طرح مصطفی مراغی== | ||
| خط ۴۱۰: | خط ۴۱۰: | ||
==احمد ابوالوفا شرقاوی== | ==احمد ابوالوفا شرقاوی== | ||
از مشایخ مشهور این دوره، احمد ابوالوفا شرقاوی (متوفی ۱۳۴۰ ش/ ۱۹۶۱) بود. | از مشایخ مشهور این دوره، احمد ابوالوفا شرقاوی (متوفی ۱۳۴۰ ش/ ۱۹۶۱) بود. | ||
پدر ابوالوفا، ابوالمعارف شَرقاوی (متوفی ۱۳۱۷/ ۱۸۹۹)، نیز از مشایخ بنام و از مریدان ابوالبرکات احمد بن محمد دَردیر (شیخ | پدر ابوالوفا، ابوالمعارف شَرقاوی (متوفی ۱۳۱۷/ ۱۸۹۹)، نیز از مشایخ بنام و از مریدان ابوالبرکات احمد بن محمد دَردیر (شیخ اصلاح‌طلب طریقت خلوتیه، متوفی ۱۲۰۰/ ۱۷۸۶) و دوست نزدیک محمد عبده بود. | ||
==احمد رضوان== | ==احمد رضوان== | ||
| خط ۴۶۸: | خط ۴۶۸: | ||
==طریقه‌های هماهنگ با اصلاح‌طلبان== | ==طریقه‌های هماهنگ با اصلاح‌طلبان== | ||
تحت تأثیر مخالفان، طریقه‌هایی هماهنگ با آرای | تحت تأثیر مخالفان، طریقه‌هایی هماهنگ با آرای اصلاح‌طلبان به وجود آمد، از جمله طریقه دردیریه سباعیه از شاخه‌های خلوتیه منتسب به ابوالبرکات احمد دردیر، عظمیه، سنوسیه، محمدیه شاذلیه و رحمانیه . | ||
این طریقه‌ها به تصوف عملیِ موافق اسلام روی آورده‌اند و از بحث‌های مربوط به عرفان نظری خودداری می‌کنند. <ref>سمیح زین، الصوفیة فی نظر الاسلام، ج۱، ص۵۶۲، بیروت ۱۴۰۵/ ۱۹۸۵.</ref> | این طریقه‌ها به تصوف عملیِ موافق اسلام روی آورده‌اند و از بحث‌های مربوط به عرفان نظری خودداری می‌کنند. <ref>سمیح زین، الصوفیة فی نظر الاسلام، ج۱، ص۵۶۲، بیروت ۱۴۰۵/ ۱۹۸۵.</ref> | ||
<ref>سمیح زین، الصوفیة فی نظر الاسلام، ج۱، ص۵۷۲ ـ۵۷۳، بیروت ۱۴۰۵/ ۱۹۸۵.</ref> | <ref>سمیح زین، الصوفیة فی نظر الاسلام، ج۱، ص۵۷۲ ـ۵۷۳، بیروت ۱۴۰۵/ ۱۹۸۵.</ref> | ||