شریعت

شریعت نهاد الهی ثابتی است که خداوند متعال آن را به پیامبران و فرستادگان وحی می‌کند و طریقتی الهی است که خداوند آن را در جایگاه دین، مقرر داشته و مکلفان را فرموده تا به اختیار خویش از آن پیروی نمایند، تا در پرتو آن دنیا و آخرتشان اصلاح یابد.

مفهوم‌شناسی

شریعت در لغت به معنای راه روشن است. به مکان همواری که می‎‌توان از آن به آب نهر دسترسی پیدا کرد و بدون ظرف از آن نوشید نیز "شریعه" گفته می‌شود. همین معنا برای دین و آیین الهی استعاره شده و عقاید و احکام الهی "شریعت" نامیده شده است.

شریعت دارای دو معنی عام و خاص است. در معنای عام مترداف کلمه دین است و گاهی به جای آن به کار می‌رود؛ مثلاً گفته می‌شود شریعت اسلام که منظور دین اسلام است.

شریعت در معنای عام به معنی ایمان به مبادی غیبی است از روی کمال خلوص قلب و صفای نیت و تمام پیامبران مردم را به آن دعوت می‌کردند و هیج اختلافی در این اساس میانشان نیست و لذا دراین معنا با مفهوم دین یکی است.

بر این اساس همه کسانی که تا قبل از آمدن شریعت جدید و یا پس از آمدن آن و قبل از آگاه شدن به آن، به شریعت الهی پیشین عمل کرده‌اند، همان صراط مستقیم حق را پیمود‌اند و اهل سعادت و نجات می‌باشند، اما پس از آمدن شریعت جدید چون شریعت پیشین، نسخ گردیده است، راه نجات، منحصر در پیروی از شریعت جدید است و عمل به شریعت پیشین با آگاهی از شریعت جدید، پذیرفته نخواهد بود.

در معنای خاص عبارتست از احکام و دستورات و عبادات و اخلاقیاتی است که هر پیغمبر می‌آورد. شریعت در معنای خاص با مفهوم دین متفاوت است.

شریعت پیامبران

شریعت هر پیغمبری بر حسب مقتضیات زمان و مکان و امت و قوم او با شریعت دیگری فرق می‌کند. در طول تاریخ دین، شریعت های گوناگونی از جانب خداوند نازل گردیده است و این شریعت چنانکه از قرآن کریم و احادیث اسلامی بر می‌آید، پنج شریعت: نوح، ابراهیم، موسی، عیسی و پیامبر اکرم علیهم‌السلام بوده است.

بر این اساس همه کسانی که تا قبل از آمدن شریعت جدید و یا پس از آمدن آن و قبل از آگاه شدن به آن، به شریعت الهی پیشین عمل کرده‌اند، همان صراط مستقیم حق را پیمود‌اند و اهل سعادت و نجات می‌باشند، اما پس از آمدن شریعت جدید چون شریعت پیشین، نسخ گردیده است، راه نجات، منحصر در پیروی از شریعت جدید است و عمل به شریعت پیشین با آگاهی از شریعت جدید، پذیرفته نخواهد بود.

شریعت الهی راهی است که خداوند برای پیامبری از پیامبران الهی یا امتی از امت‌های بشری آماده و معین کرده است، مانند شریعت حضرات: نوح، ابراهیم، موسی، عیسی و محمد علیهم‌السلام آیه «» نیز اشاره به این مطلب دارد که حقیقت و لُبّ شرایع الهی یگانه است، هرچند به سبب تفاوت شرایط و استعداد امت‌ها، احکام و دستورات مختلفی نیز داشته‌‎اند. به عبارت دیگر، همه شریعت‌‎های الهی دارای اصول مشترکی بودند که در آنها نسخ راه نداشته است، در عین داشتن فروع متفاوتی که نسخ‏پذیر بوده است.

شریعت مشرکان

قرآن کریم در‌این‌باره که شریعت حق، جز از طرف خداوند نازل نمی‌شود و شریعت مشرکان، شریعتی است که مورد اذن و خواست الهی نیست، می‌فرماید:

«ام لهم شرکاء شرعوا لهم من الدین مالم یأذن به الله»

از آنجا که همه شرایح الهی، بر صراط مستقیم توحید استوار گردیده‌اند، یکی از شرایط ایمان به نبوت پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌، ایمان به نبوت های پیشین است و حتی یادآور می‌شود که اگر مشرکان و اهل کتاب نیز به نبوت های همه پیامبران ایمان بیاورند، هدایت خواهند شد.