دین

از ویکی‌وحدت

دین مجموع دستورهای خداوند متعال به بندگان است که توسط فرستاده ی او ارسال و بیان می‌شود.

تعریف لغوی

دین واژه‌ای است عربی که در لغت به معنای اطاعت و جزاء و... آمده است. [۱]

تعریف اصطلاحی

دین در اصطلاح اصطلاحاً به معنای اعتقاد به آفریننده‌ای برای جهان و انسان و دستورات علمی متناسب با این عقاید می‌باشد. از این روی کسانی که مطلقاً معتقد به آفریننده‌ای نیستند و پیدایش پدیده‌های جهان را تصادفی و یا صرفاً معلول فعل‌وانفعالات مادی و طبیعی می‌دانند «بی‌دین» نامیده می‌شوند. اما کسانی که معتقد به آفریننده‌ای برای جهان هستند هرچند عقاید و مراسم دینی ایشان توأم با انحرافات و خرافات باشد «دین‌دار» شمرده می‌شوند. [۲]

ادیان حق و باطل

ادیان موجود در میان انسان‌ها به حق و باطل تقسیم می‌شوند و دین حق عبارت است از آیینی که دارای عقاید درست و مطابق با واقع بوده رفتارهایی را مورد توصیه و تأکید قرار دهد که از ضمانت کافی برای صحت و اعتبار برخوردار باشند. [۳] لاجرم تدوین و تنظیم این‌چنین برنامه از کسی به جز آفریدگار انسان ساخته نیست[۴]

برخی از آیین‌های دست‌ساز انسان‌ها که ادیان نامیده می‌شوند حتی در اصول دین هم دارای نقص و انحراف هستند و همه این ادیان یا ناقص هستند و یا به شدت دچار تناقض و عدم جامعیت، از جمله تحریف‌هایی که در بعضی از ادیان آسمانی انجام‌گرفته محدودکردن دین به رابطه انسان با خدا، و منحصر کردن احکام دین به مراسم مذهبی خاص است، درصورتی‌که هر دین آسمانی عهده‌دار بیان همه مطالبی است که موردنیاز افراد جامعه برای رسیدن به سعادت دنیوی و اخروی‌شان می‌باشد و از این روی، بخش مهمی از تعالیم اسلام به‌عنوان کامل‌ترین و آخرین دین، مربوط به مسائل اجتماعی و اقتصادی و سیاسی است.[۵]

ادیان توحیدی و ادیان غیرتوحیدی

ادیان توحیدی

ادیان توحیدی که همان ادیان آسمانی و حقیقی هستند دارای سه اصل کلی مشترک اند: اعتقاد به خدای یگانه، اعتقاد به زندگی ابدی برای هر فردی از انسان در عالم آخرت و دریافت پاداش و کیفر اعمالی که در این جهان انجام داده است، و اعتقاد به بعثت پیامبران از طرف خدای متعال برای هدایت بشر به‌سوی کمال نهائی و سعادت دنیا و آخرت. [۶] ادیان توحیدی شامل دین زرتشت، دین صابئیان، دین یهود، مسیحیت و اسلام می‌شود، البته در کتب ادیان گذشته تحریفاتی رخ‌داده، ولی کتاب دین اسلام قرآن کریم مصون از تحریف است این مصونیت هم دلایل عقلی دارد و هم دلایل نقلی مثل آیه إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ [۷]. بی‌تردید ما این قرآن را به‌تدریج نازل کرده‌ایم و قطعاً نگهبان آن خواهیم بود. بیش از نیمی از جمعیت جهان پیرو یکی از ادیان آسمانی می‌باشند.

ادیان غیرتوحیدی

ادیان غیرتوحیدی و غیر آسمانی را اگر بتوان به معنی واقعی کلمه دین نامید، بسیار هستند و مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از:

  • دین مانی: بنیان‌گذار این دین فردی به نام «مانی» است، این دین ترکیبی از زرتشتی و بودائی و مسیحی است [۸]
  • آیین مزدک: پایه‌گذار «مزدک» پسر «پوندس» است [۹]
  • آیین هندو «برهمایی»: دین هندویی که شاید متعلّق به 1500 سال ق. م، قدیمی‌ترین دین زنده جهان و از پرطرف‌دارترین ادیان جهان است. ه[۱۰]
  • دین جینیزم: مؤسس آیین جین «مهاویرا» و سرزمین اصلی آن «هند» است. [۱۱]
  • آیین سیک: مؤسس دین سیک فردی به نام «نانک» است، در میان ادیان زنده جهان از همه متأخرتر است. این دین کوششی آگاهانه در زمینه هماهنگ کردن هندویی و اسلام است [۱۲]
  • آیین بودا: این دین منسوب به «بودا» است. [۱۳]
  • دین تائو: دین تائو یکی از سه دین رسمی چین است و بنیان‌گذار آن «لائوتسه» می‌باشد. [۱۴]
  • دین کنفوسیوس: دین کنفوسیوس دین اصلی و قدیمی چین است. بنیان‌گذارش فردی به نام «کنفوسیوس» می‌باشد. [۱۵]
  • دین شینتو: دین شینتو دین ملّی ژاپن بوده است و عمدتاً مبتنی بر پرستش طبیعت است. [۱۶]

منابع:

  1. لغت‌نامه دهخدا ص۵۷۲-۵۷۴ و قاموس قرآن ج۲، ص۳۸۰-۳۸۱ و محمع‌البحرین ص۷۶-۷۷ و مفردات راغب ص۱۷۵.
  2. آموزش عقاید مصباح یزدی ص11
  3. آموزش عقاید مصباح یزدی ص11
  4. آیت‌الله حسن‌زاده آملی، هزار و یک کلمه - قم، چاپ: دوم، 1381 ش.
  5. آموزش عقاید مصباح یزدی ص14
  6. آموزش عقاید مصباح یزدی ص14
  7. ﴿حجر،9﴾
  8. مبلغی آبادانی، تاریخ ادیان و مذاهب جهان، بنیاد پژوهش‌های فرهنگی مشهد، ج 2، ص408.
  9. مبلغی آبادانی، تاریخ ادیان و مذاهب جهان، بنیاد پژوهش‌های فرهنگی مشهد، ج 2، ص 500.
  10. یوم، رابرت، ادیان زنده جهان، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول، 1369 هـ. ش، ص 37 و 38.
  11. هیوم، رابرت، ادیان زنده جهان، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول، 1369 هـ. ش، ص 67
  12. هیوم، رابرت، ادیان زنده جهان، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول، 1369 هـ. ش، ص 127 و 128.
  13. بی ناس، جان، تاریخ جامع ادیان، ترجمه علی‌اصغر حکمت، انتشارات و آموزشی انقلاب اسلامی، چاپ چهارم، 1370 هـ. ش، ص 194.
  14. هیوم، رابرت، ادیان زنده جهان، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول، 1369 هـ. ش، ص 184.
  15. هیوم، رابرت، ادیان زنده جهان، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول، 1369 هـ. ش، ص 159.
  16. هیوم، رابرت، ادیان زنده جهان، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول، 1369 هـ. ش، ص 212 و 218.