۸۷٬۸۱۰
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'ریاست جمهوری' به 'ریاست‌جمهوری'
جز (جایگزینی متن - 'امریکا' به 'آمریکا') |
جز (جایگزینی متن - 'ریاست جمهوری' به 'ریاست‌جمهوری') |
||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
پس از کودتای 4 اسفند 1344/ 23 فوریه 1966، و به‌ویژه پس از شکست سوریه در جنگ 1346ش/ ژوئن 1967، اختلاف‌نظرِ حافظ اسد و صلاح جدید در مورد راهبرد (استراتژی) نظامی و سیاستهای خارجی، اقتصادی و اجتماعی افزایش یافت، که به ایجاد شکاف در حزب بعث انجامید. حافظ اسد نفوذ زیادی در ارتش سوریه داشت، اما صلاح جدید بر تشکیلات سیاسی حزب بعث مسلط بود<ref>سیل، ص 145ـ150؛ ماعوز، ص 34ـ36؛ دام، ص 62ـ68</ref>. در جریان بحران [[اردن]]، معروف به سپتامبر سیاه، صلاح جدید خواستار حمایت کامل ارتش سوریه از گروه‌های مبارز فلسطینی در برابر ارتش اردن بود؛ اما حافظ اسد ــکه از ساقط نمودن [[ملک حسین|ملک‌حسین]]، پادشاه اردن، و دخالت اسرائیل و آمریکا به نفع وی واهمه داشت ــ از شرکت دادن نیروی هوایی سوریه در این نبرد امتناع ورزید و دستور عقب‌نشینی صادر کرد<ref>سیل، ص 157ـ161؛ مدنی، ص 298</ref>. پس از آن، صلاح جدید در همایش سراسری حزب بعث (مؤتمرالقیادة القومیة لحزب‌البعث) در 8 آبان 1349/ 30 اکتبر 1970 کوشید اسد را از وزارت دفاع برکنار نماید؛ | پس از کودتای 4 اسفند 1344/ 23 فوریه 1966، و به‌ویژه پس از شکست سوریه در جنگ 1346ش/ ژوئن 1967، اختلاف‌نظرِ حافظ اسد و صلاح جدید در مورد راهبرد (استراتژی) نظامی و سیاستهای خارجی، اقتصادی و اجتماعی افزایش یافت، که به ایجاد شکاف در حزب بعث انجامید. حافظ اسد نفوذ زیادی در ارتش سوریه داشت، اما صلاح جدید بر تشکیلات سیاسی حزب بعث مسلط بود<ref>سیل، ص 145ـ150؛ ماعوز، ص 34ـ36؛ دام، ص 62ـ68</ref>. در جریان بحران [[اردن]]، معروف به سپتامبر سیاه، صلاح جدید خواستار حمایت کامل ارتش سوریه از گروه‌های مبارز فلسطینی در برابر ارتش اردن بود؛ اما حافظ اسد ــکه از ساقط نمودن [[ملک حسین|ملک‌حسین]]، پادشاه اردن، و دخالت اسرائیل و آمریکا به نفع وی واهمه داشت ــ از شرکت دادن نیروی هوایی سوریه در این نبرد امتناع ورزید و دستور عقب‌نشینی صادر کرد<ref>سیل، ص 157ـ161؛ مدنی، ص 298</ref>. پس از آن، صلاح جدید در همایش سراسری حزب بعث (مؤتمرالقیادة القومیة لحزب‌البعث) در 8 آبان 1349/ 30 اکتبر 1970 کوشید اسد را از وزارت دفاع برکنار نماید؛ | ||
= | =ریاست‌جمهوری= | ||
حافظ اسد با کودتایی بدون خون‌ریزی در 25 آبان 1349/ 16 نوامبر 1970 اوضاع را به سود خود رقم زد <ref>فؤاد عشا، ص 189؛ ماعوز، ص 39؛ سیل، ص 162ـ163</ref>. درنتیجه این کودتا، که به الحرکة التصحیحیه (جنبش اصلاحگرانه) معروف شد، صلاح جدید و نورالدین آتاسی از نخست‌وزیری و ریاست‌جمهوری و نیز مناصب حزبی برکنار و زندانی شدند و دولت تازه‌ای به نخست‌وزیری حافظ اسد تشکیل شد<ref>مدنی، همانجا</ref>. چهارماه بعد، در 21 اسفند 1349/ 12 مارس 1971، اسد به | حافظ اسد با کودتایی بدون خون‌ریزی در 25 آبان 1349/ 16 نوامبر 1970 اوضاع را به سود خود رقم زد <ref>فؤاد عشا، ص 189؛ ماعوز، ص 39؛ سیل، ص 162ـ163</ref>. درنتیجه این کودتا، که به الحرکة التصحیحیه (جنبش اصلاحگرانه) معروف شد، صلاح جدید و نورالدین آتاسی از نخست‌وزیری و ریاست‌جمهوری و نیز مناصب حزبی برکنار و زندانی شدند و دولت تازه‌ای به نخست‌وزیری حافظ اسد تشکیل شد<ref>مدنی، همانجا</ref>. چهارماه بعد، در 21 اسفند 1349/ 12 مارس 1971، اسد به ریاست‌جمهوری سوریه انتخاب شد<ref>کراسیتسکی، ص 129؛ ماعوز، ص 39ـ40</ref>. به مدت هفت سال، با رأی مردم به ریاست‌جمهوری انتخاب شد و چهار بار متوالی (در همه‌پرسیهای 1357ش/ 1978، 1364ش/ 1985، 1371ش/ 1992 و 1378ش/ 1999)، با کسب آرای نزدیک به صد درصد، در این منصب ابقا شد<ref>[https://rch.ac.ir/article/Details?id=9353 سایت دانشنامه جهان اسلام]</ref>. | ||
== سیاست خارجی == | == سیاست خارجی == | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
== سیاست داخلی == | == سیاست داخلی == | ||
حافظ اسد در دوران | حافظ اسد در دوران ریاست‌جمهوری خود هیچ تغییر ریشه‌ای در ساختار قدرت ایجاد نکرد و نظام سیاسی سوریه در زمان وی دارای ثبات نسبی بود. وی مناصب مهم نظامی، اطلاعاتی و امنیتی را به نظامیان علوی سپرد. آنان نیز در طول دوره ریاست‌جمهوری وی، به او وفادار ماندند<ref>دام، ص 118</ref>. حافظ اسد با قبضه کردن قدرت از طریق حزب بعث، به عنوان تنها حزب رسمی کشور، اجازه فعالیت آزاد سیاسی را به مخالفان خود نمی‌داد. | ||
اختیارات گسترده دستگاههای امنیتی، زندانی کردن مخالفان و وضع نامطلوب آنان در زندانهای سوریه، از جمله مواردی است که انتقادات بسیاری را متوجه او نمود. نبودن آزادی بیان و اندیشه و مؤسسات مستقل قضایی نیز از کاستیهای دوره وی بود<ref>رجوع کنید به سیل، ص 458؛ ماعوز، ص 198</ref>.یکی از بحرانهای حافظ اسد در عرصه داخلی، مبارزه [[اخوان‌المسلمین|اخوان‌المسلمین]] سوریه با نظام بعث حاکم بود. تدوین قانون اساسی سکولار در 1352ش/1973، پیوستن به فرایند صلح پس از جنگ در همان سال، و مداخله در امور داخلی لبنان به نفع مارونیها و برضد گروه‌های‌فلسطینی، مهم‌ترین اقدامات حافظ‌اسد بود که مخالفت و اعتراض اخوان‌المسلمین سوریه را برانگیخت؛ اما دلیل اصلی مخالفت آنان، افزایش نقش علویان در نظام سیاسی سوریه و افول قدرت سیاسی و اقتصادی اهل تسنن بود. درنتیجه، اخوان‌المسلمین خط‌مشی مسلحانه و فعالیتهای نظامی را در مبارزه با حکومت حافظ اسد در پیش گرفت، که با سرکوب شدید مواجه شد<ref>دکمجیان، ص 114ـ116</ref>. | اختیارات گسترده دستگاههای امنیتی، زندانی کردن مخالفان و وضع نامطلوب آنان در زندانهای سوریه، از جمله مواردی است که انتقادات بسیاری را متوجه او نمود. نبودن آزادی بیان و اندیشه و مؤسسات مستقل قضایی نیز از کاستیهای دوره وی بود<ref>رجوع کنید به سیل، ص 458؛ ماعوز، ص 198</ref>.یکی از بحرانهای حافظ اسد در عرصه داخلی، مبارزه [[اخوان‌المسلمین|اخوان‌المسلمین]] سوریه با نظام بعث حاکم بود. تدوین قانون اساسی سکولار در 1352ش/1973، پیوستن به فرایند صلح پس از جنگ در همان سال، و مداخله در امور داخلی لبنان به نفع مارونیها و برضد گروه‌های‌فلسطینی، مهم‌ترین اقدامات حافظ‌اسد بود که مخالفت و اعتراض اخوان‌المسلمین سوریه را برانگیخت؛ اما دلیل اصلی مخالفت آنان، افزایش نقش علویان در نظام سیاسی سوریه و افول قدرت سیاسی و اقتصادی اهل تسنن بود. درنتیجه، اخوان‌المسلمین خط‌مشی مسلحانه و فعالیتهای نظامی را در مبارزه با حکومت حافظ اسد در پیش گرفت، که با سرکوب شدید مواجه شد<ref>دکمجیان، ص 114ـ116</ref>. | ||
| خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
=درگذشت= | =درگذشت= | ||
وی در ده سال آخر عمر خود به نارسایی قلبی مبتلا شد تا اینکه در 19 خرداد 1379/ 10 ژوئن 2000،هنگام مکالمه تلفنی با امیل لحود رئیس‌جمهور لبنان براثر این بیماری از دنیا رفت و فرزندش، بشار اسد، به جای او به | وی در ده سال آخر عمر خود به نارسایی قلبی مبتلا شد تا اینکه در 19 خرداد 1379/ 10 ژوئن 2000،هنگام مکالمه تلفنی با امیل لحود رئیس‌جمهور لبنان براثر این بیماری از دنیا رفت و فرزندش، بشار اسد، به جای او به ریاست‌جمهوری انتخاب شد<ref>مدنی، ص 298، 385ـ386</ref>. | ||
=پانویس= | =پانویس= | ||