جریانات و ایدئولوژی‌های مهم فکری افغانستان (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' ملی گرا' به ' ملی‌گرا'
جز (جایگزینی متن - 'سیاست گذار' به 'سیاست‌گذار')
جز (جایگزینی متن - ' ملی گرا' به ' ملی‌گرا')
خط ۱۰: خط ۱۰:


امیر در سیاست خارجی خود تلاش می‌کرد یک نوع موازنه قدرت را به نفع افغانستان در بین روسیه تزاری و امپراتوری بریتانیا ایجاد و بعد آن را حفظ کند. دکترین سیاست خارجی [[سردار محمد داود خان]] که می‌گفت: «من سیگار آمریکایی خود را با لیتر روسی آتش می زنم» یعنی اینکه بین شوروی و آمریکا موازنه دیپلماتیکی را ایجاد می‌کرد که منافع افغانستان در آن ترسیم می‌شد. دقیقاً این دکترین داود خان متأثر از گرایش های رحمانیسم بود و از سوی دیگر، داود خان مانند امیر عبدالرحمان خان می‌خواست که یک حکومتی با اقتدار مرکزی ایجاد کند که در آن ارجحیت طلبی قومی دیده می‌شد.
امیر در سیاست خارجی خود تلاش می‌کرد یک نوع موازنه قدرت را به نفع افغانستان در بین روسیه تزاری و امپراتوری بریتانیا ایجاد و بعد آن را حفظ کند. دکترین سیاست خارجی [[سردار محمد داود خان]] که می‌گفت: «من سیگار آمریکایی خود را با لیتر روسی آتش می زنم» یعنی اینکه بین شوروی و آمریکا موازنه دیپلماتیکی را ایجاد می‌کرد که منافع افغانستان در آن ترسیم می‌شد. دقیقاً این دکترین داود خان متأثر از گرایش های رحمانیسم بود و از سوی دیگر، داود خان مانند امیر عبدالرحمان خان می‌خواست که یک حکومتی با اقتدار مرکزی ایجاد کند که در آن ارجحیت طلبی قومی دیده می‌شد.
== امانیسم یا مکتب فکری تجدد‌گرا و ملی گرا ==
== امانیسم یا مکتب فکری تجدد‌گرا و ملی‌گرا ==
امانیسم یا گرایش های برگرفته از اندیشه‌ها، اهداف و سیاست‌گذاری های [[شاه امان الله خان]] گرفته شده است. شاه امان الله خان خود متاثر از دانشمند بزرگ افغانستان «[[محمود طرزی]]» بوده است، در ضمن، شاه امان الله خان در دوره حکومت امیر حبیب الله خان، در رأس یک نهضت مشروطه خواهی قرار داشت و مستقیم و غیر مستقیم، فعالیت‌های سیاسی و تجدد گرایی را انجام می‌داد. وقتی شاه به قدرت رسید اولین اقدامش استرداد استقلال افغانستان بود، که این سیاست ناشئ از حس ملی گرایی و وطن پرستی آن بود.  
امانیسم یا گرایش های برگرفته از اندیشه‌ها، اهداف و سیاست‌گذاری های [[شاه امان الله خان]] گرفته شده است. شاه امان الله خان خود متاثر از دانشمند بزرگ افغانستان «[[محمود طرزی]]» بوده است، در ضمن، شاه امان الله خان در دوره حکومت امیر حبیب الله خان، در رأس یک نهضت مشروطه خواهی قرار داشت و مستقیم و غیر مستقیم، فعالیت‌های سیاسی و تجدد گرایی را انجام می‌داد. وقتی شاه به قدرت رسید اولین اقدامش استرداد استقلال افغانستان بود، که این سیاست ناشئ از حس ملی‌گرایی و وطن پرستی آن بود.  


شاه امان الله خان در ابتدا دست به اقدامات خوبی مانند؛ از بین بردن تضاد طبقاتی، تقویت جامعه رسانه‌ای و آزادی بیان، اصلاحات اداری و سیاسی، تقویت معارف و سطوح سواد و دانش، و سایر خدمات و فعالیت‌هایی را که انجام داد، قابل ستودنی است. شاه وقتی به کشورهای اروپایی و غربی سفر کرد، یک اندازه تحت تأثیر جامعه مدرن و صنعتی شده غرب و اروپا قرار گرفت. بعد از برگشت از سفر، شاه برای نوسازی و ترقی و توسعه افغانستان دست اقداماتی زدند که حساسیت های جامعه سنتی و دینی-مذهبی مردم افغانستان را برانگیخت، که این احساسات از جهل و نادانی مردم نشأت می گرفت، شاه را با بن بست و عوایق روبرو ساخت.  
شاه امان الله خان در ابتدا دست به اقدامات خوبی مانند؛ از بین بردن تضاد طبقاتی، تقویت جامعه رسانه‌ای و آزادی بیان، اصلاحات اداری و سیاسی، تقویت معارف و سطوح سواد و دانش، و سایر خدمات و فعالیت‌هایی را که انجام داد، قابل ستودنی است. شاه وقتی به کشورهای اروپایی و غربی سفر کرد، یک اندازه تحت تأثیر جامعه مدرن و صنعتی شده غرب و اروپا قرار گرفت. بعد از برگشت از سفر، شاه برای نوسازی و ترقی و توسعه افغانستان دست اقداماتی زدند که حساسیت های جامعه سنتی و دینی-مذهبی مردم افغانستان را برانگیخت، که این احساسات از جهل و نادانی مردم نشأت می گرفت، شاه را با بن بست و عوایق روبرو ساخت.  
خط ۱۷: خط ۱۷:
در سیاست خارجی خود مانند امیر عبدالرحمان خان نمی خواست برای حفظ قدرتش موازنه دیپلماتیکی و یا وابستگی با بریتانیا داشته باشد. اگر چه شاه با اتحاد شوروی روابط گرمی‌داشت؛ اما وابسته نبود، شاه با سه همسایه افغانستان از روابط بسیار گرمی برخوردار بود؛ اتحاد شوروی، ایران و ترکیه، شاه برای این که بتواند استقلال اش را حفظ کند، با شوروی روابط صمیمانه برقرار کرد، با ایران هم به دلیل ارتباطات فرهنگی و تمدنی و همچنان برای اینکه شاه امان الله خان با رضا شاه در یک مسیر در حرکت بودند، و با ترکیه هم به همین دلیل از روابط صمیمانه برخوردار شده بود.  
در سیاست خارجی خود مانند امیر عبدالرحمان خان نمی خواست برای حفظ قدرتش موازنه دیپلماتیکی و یا وابستگی با بریتانیا داشته باشد. اگر چه شاه با اتحاد شوروی روابط گرمی‌داشت؛ اما وابسته نبود، شاه با سه همسایه افغانستان از روابط بسیار گرمی برخوردار بود؛ اتحاد شوروی، ایران و ترکیه، شاه برای این که بتواند استقلال اش را حفظ کند، با شوروی روابط صمیمانه برقرار کرد، با ایران هم به دلیل ارتباطات فرهنگی و تمدنی و همچنان برای اینکه شاه امان الله خان با رضا شاه در یک مسیر در حرکت بودند، و با ترکیه هم به همین دلیل از روابط صمیمانه برخوردار شده بود.  


مکتب امان الله خان یا امانیسم، بر بنیاد تجددگرایی، ملی گرایی، توسعه گرایی، روشنفکری و روشنگری استوار است. جریان‌های فکری-سیاسی و اجتماعی امروز افغانستان مانند؛ جریان‌های چپ گرایی، [[لیبرالسیم]]، [[سکولاریسم]]، [[ناسیونالیسم]]، در واقع ادامه سیاست‌های شاه امان الله خان یا پیرو مکتب امانیسم هستند.
مکتب امان الله خان یا امانیسم، بر بنیاد تجددگرایی، ملی‌گرایی، توسعه گرایی، روشنفکری و روشنگری استوار است. جریان‌های فکری-سیاسی و اجتماعی امروز افغانستان مانند؛ جریان‌های چپ گرایی، [[لیبرالسیم]]، [[سکولاریسم]]، [[ناسیونالیسم]]، در واقع ادامه سیاست‌های شاه امان الله خان یا پیرو مکتب امانیسم هستند.


== نادریسم یا مکتب فکری محافظه کاری و اسلامگرا ==
== نادریسم یا مکتب فکری محافظه کاری و اسلامگرا ==
Writers، confirmed، مدیران
۸۶٬۱۰۷

ویرایش