confirmed
۵٬۷۴۷
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'رده:مفاهیم اسلامی' به 'رده:مفاهیم و اصطلاحات اسلامی') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''مراقبه''' یکی از مهم‌ترین مراحل در تهذیب نفس و محاسبه آن در حوزه [[دین]]، [[عرفان]] و [[اخلاق اسلامی]] است. | '''مراقبه''' یکی از مهم‌ترین مراحل در تهذیب نفس و محاسبه آن در حوزه [[دین]]، [[عرفان]] و [[اخلاق اسلامی]] است. | ||
== مراقبه از نظر لغوی == | == مراقبه از نظر لغوی == | ||
مراقبه در مفهوم عام، واژه ای عربی است که از ماده رقبه به معنای گردن و ورود گرفته شده است. زیرا که انسان هنگام نظارت بر چیزی و مواظبت از آن؛ | مراقبه در مفهوم عام، واژه ای عربی است که از ماده رقبه به معنای گردن و ورود گرفته شده است. زیرا که انسان هنگام نظارت بر چیزی و مواظبت از آن؛ با گردنی افراشته از آن مراقبت می‌کند. پس به طور کلی می‌توان گفت که کلمه مراقبه به معنای نظارت و مواظبت و تحقیق و زیر نظر گرفتن چیزی اطلاق شده است. و اما مراقبه در لغت از واژه‌ی «رَقَبَ» گرفته شده و به معنای حفظ کردن است.<ref>ابن منظور، لسان العرب، ج۱، ص۴۲۵.</ref> | ||
== مراقبه از نظر اصطلاحی == | == مراقبه از نظر اصطلاحی == | ||
مراقبه در اصطلاح عبارت است از متوجه و ملتفت خود بودن در جمیع احوال تا از آنچه بدان عازم شده و عهد کرده، تخلف نکند.» <ref>بحرالعلوم سید مهدی، رساله سیر و سلوک (تحفة الملوک)، ص۱۵۰. </ref> همچنین مراقبه به معنای در نظر گرفتن مراقِب، و توجه دادن فکر به‌سوی او می‌باشد و هر کسی از انجام کاری به سبب رعایت دیگری دوری جوید، گفته میشود: فلانی را مراقبت کرد. <ref>عارف سید محمد صادق، راه روشن، ترجمه المحجة البیضاء فیض کاشانی، ج۸، ص۱۹۳.</ref> | مراقبه در اصطلاح عبارت است از متوجه و ملتفت خود بودن در جمیع احوال تا از آنچه بدان عازم شده و عهد کرده، تخلف نکند.» <ref>بحرالعلوم سید مهدی، رساله سیر و سلوک (تحفة الملوک)، ص۱۵۰. </ref> همچنین مراقبه به معنای در نظر گرفتن مراقِب، و توجه دادن فکر به‌سوی او می‌باشد و هر کسی از انجام کاری به سبب رعایت دیگری دوری جوید، گفته میشود: فلانی را مراقبت کرد. <ref>عارف سید محمد صادق، راه روشن، ترجمه المحجة البیضاء فیض کاشانی، ج۸، ص۱۹۳.</ref> | ||
== پیشینه مراقبه == | == پیشینه مراقبه == | ||
مُراقبه اصطلاحی در [[عرفان اسلامی]] و مربوط به حوزه دین و اخلاق بوده و دارای قدمتی طولانی است و به معنای مواظبت بر تمامی اعمال، گفتار و اندیشه‌ها برای سرپیچی نکردن از دستورهای الهی است. اگر بخواهیم برای سلوک سه مرحله مشارطه، مراقبه و محاسبه در نظر بگیریم، مراقبه مرحله دوم از آن مراحل است. در متون اخلاق اسلامی، پیشینه مراقبه به «مرابطه» باز می‌گردد که عبارت است از نگهبانی و مواظبت [[عقل]] از [[نفس]] <ref>بحرالعلوم سید مهدی، رساله سیر و سلوک (تحفة الملوک)، ص۱۵۰. </ref> علمای اخلاق با استناد به برخی از آیات و روایات، مراقبه را از ضروریات سلوک می‌دانند. علاوه بر این، کلمه مراقبه متعلق به ادبیات عرفانی اسلامی است، اما در چند دهه اخیر برخی از علاقه‌مندان به ادیان شرقی، برای اصطلاحاتی همچون مدیتیشن (Meditation)، چن و یا ذن (Zen)، به غلط از اصطلاح تخصصی مراقبه استفاده می‌کنند. <ref>ر. ک. مجله معرفت ادیان، مقاله بررسي تطبيقي مفهوم و حقيقت «مراقبه» در عرفان اسلامي و عرفان بودايي».</ref> | مُراقبه اصطلاحی در [[عرفان اسلامی]] و مربوط به حوزه دین و اخلاق بوده و دارای قدمتی طولانی است و به معنای مواظبت بر تمامی اعمال، گفتار و اندیشه‌ها برای سرپیچی نکردن از دستورهای الهی است. اگر بخواهیم برای سلوک سه مرحله مشارطه، مراقبه و محاسبه در نظر بگیریم، مراقبه مرحله دوم از آن مراحل است. در متون اخلاق اسلامی، پیشینه مراقبه به «مرابطه» باز می‌گردد که عبارت است از نگهبانی و مواظبت [[عقل]] از [[نفس]] <ref>بحرالعلوم سید مهدی، رساله سیر و سلوک (تحفة الملوک)، ص۱۵۰. </ref> علمای اخلاق با استناد به برخی از آیات و روایات، مراقبه را از ضروریات سلوک می‌دانند. علاوه بر این، کلمه مراقبه متعلق به ادبیات عرفانی اسلامی است، اما در چند دهه اخیر برخی از علاقه‌مندان به ادیان شرقی، برای اصطلاحاتی همچون مدیتیشن (Meditation)، چن و یا ذن (Zen)، به غلط از اصطلاح تخصصی مراقبه استفاده می‌کنند. <ref>ر. ک. مجله معرفت ادیان، مقاله بررسي تطبيقي مفهوم و حقيقت «مراقبه» در عرفان اسلامي و عرفان بودايي».</ref> | ||