طیب کیران: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «<div class="wikiInfo">پرونده:طیب کیران.jpg|جایگزین= حسن بصری|بندانگشتی|یکی از آثار مهم...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۳۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | ||
!نام | !نام | ||
!أبو | !أبو عبدالله محمد الطیب بن عبدالمجید بن عبدالسلام بن کیران الفاسی | ||
|- | |- | ||
|نامهای دیگر | |نامهای دیگر | ||
| | |الطیب بن کیران | ||
شیخ الإسلام | |||
عالم الأعلام | عالم الأعلام | ||
خاتمة | خاتمة المحققین، وحامل رایة المدققین<ref>أجوبة وتقایید فی تفسیر الکتاب العزیز، ص: 20</ref> | ||
|- | |- | ||
|درگذشت | |درگذشت | ||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
</div> | </div> | ||
''' | '''الطیب بن کیران''' (1172هـ — 1227هـ = 1758م — 1812م) مفسر وفقیه مالکی از فقهای فاس و از بزرگان [[تصوف]] [[سنی]] در [[مغرب]] بود. | ||
=نسب= | =نسب= | ||
او | او أبوعبدالله محمد الطیب بن عبدالمجید بن عبدالسلام بن کیران الفاسی که زادگاه اجدادی او بود. | ||
=تولد و تربیت= | =تولد و تربیت= | ||
او در شهر فاس به سال 1172هـ/1758م، از خانواده ابن | او در شهر فاس به سال 1172هـ/1758م، از خانواده ابن کیران که در فاس مشهور است متولد شد. | ||
این شهر مملو از علمای برجسته بود.خانواده او در [[اندلس]] و القراویین زندگی | این شهر مملو از علمای برجسته بود. خانواده او در [[اندلس]] و القراویین زندگی می‌کردند. طبقاتی از تجار، علما و قضات زیادی در این شهر ساکن بودند. | ||
بسیاری از اهالی آن از دوران باستان به این شهر و شهرهای مختلف نقل مکان | بسیاری از اهالی آن از دوران باستان به این شهر و شهرهای مختلف نقل مکان کرده‌اند. او در خانواده‌ای بزرگ شد که به علم و درستی و اعتبار شهره بود. | ||
پدرش از علمای الهی بود که مشتاق تربیت فرزندانش به نیکی و عشق به علم و دانش بود و طیب بن کیران از همان اوایل زندگی نشانه‌هایی از درخشش و هوش و کوشش داشت. | پدرش از علمای الهی بود که مشتاق تربیت فرزندانش به نیکی و عشق به علم و دانش بود و طیب بن کیران از همان اوایل زندگی نشانه‌هایی از درخشش و هوش و کوشش داشت. | ||
او | او حافظه‌ای قوی داشت که همسالانش به آن شهادت می‌دادند. در مدت کوتاهی به دانش زیادی دست یافت و چون بزرگانش این درخشش اولیه در حصول و فهم را دیدند شروع کردند به معرفی او در مجالس علم و علما. ایشان دروس [[حدیث]] و [[فقه]] و عربی را که جمع کثیری از طلاب در آن حاظر بودند می‌خواند و در آن زمان به سن بیست سالگی نرسیده بود، از همان اول تحقیق و بررسی در تحصیل را لازم می‌دانست. | ||
و چون بزرگانش این درخشش اولیه در حصول و فهم را دیدند شروع کردند به معرفی او در مجالس علم و علما.ایشان دروس [[حدیث]] و [[فقه]] و عربی را که جمع کثیری از طلاب در آن حاظر بودند | |||
=اساتید= | =اساتید= | ||
شیخ ابن کیران علوم شرعیه و ادبی را در فاس فراگرفت که بعضی از اساتیدی که از محضرشان بهره برده است عبارتند از: | |||
أبو | أبو عبدالله محمد بن قاسم جسوس (ت 1182هـ). | ||
أبو حفص عمر بن | أبو حفص عمر بن عبدالله بن یوسف بن العربی الفاسی الفهری (ت 1188هـ). | ||
أبوالحسن زین‌العابدین المدعو زیان بن هاشم العراقی الحسینی (ت 1194هـ). | |||
أبو | أبو عبدالله محمد بن الحسن بن مسعود البنانی (ت 1194هـ). | ||
أبو محمد | أبو محمد عبدالکریم بن علی الزهنی الیزغی (ت 1199هـ). | ||
أبو | أبو عبدالله محمد التاودی بن الطالب بن علی بن سودة (ت 1209هـ). | ||
به دلیل آنچه در اوایل درخشش در آن دیده بودند، مورد تأیید گروه زیادی از علما قرار گرفت. و در میان | به دلیل آنچه در اوایل درخشش در آن دیده بودند، مورد تأیید گروه زیادی از علما قرار گرفت. و در میان آنها می‌توان به افراد زیر اشاره کرد: | ||
زین‌العابدین بن هشام العراقی الحسینی. | |||
أبو | أبو عبدالله محمد بن عبدالسلام الناصری الدرعی. | ||
أبو | أبو عبدالله محمد ابن سالم الحفناوی محقق شافعی در سرزمین [[مصر]] که برای او اجازه مطلق صادر کردو بسیار افراد دیگر از این دست است. | ||
أبو محمد | أبو محمد الفاسی عبدالقادر بن أحمد بن العربی بن شقرون (ت 1219هـ). | ||
أبو | أبو عبدالله محمد بن عبدالسلام الناصرالدرعی (ت 1239 هـ). | ||
=شاگردان= | =شاگردان= | ||
شیخ در زمان خود با تلفیق علوم، فروع و منشأ معقول و نقلی | شیخ در زمان خود با تلفیق علوم، فروع و منشأ معقول و نقلی بی‌نظیر بود و در زبان عربی دارای سابقه طولانی داشت. | ||
او به عنوان استاد در میان روستاییان مشغول به کار بود و تدریس از جمله هنرهایی که در آن ممتاز بود که عبارتند از تفسیر، منطق، [[تصوف]]، نحو و بلاغت و در بیشتر این هنرها با | او به عنوان استاد در میان روستاییان مشغول به کار بود و تدریس از جمله هنرهایی که در آن ممتاز بود که عبارتند از تفسیر، منطق، [[تصوف]]، نحو و بلاغت و در بیشتر این هنرها با کوشش‌های فراوان به شهرت رسید. | ||
از این رو نزد سلطان سلیمان که در بسیاری از مشکلات با او مشورت | از این رو نزد سلطان سلیمان که در بسیاری از مشکلات با او مشورت می‌کرد واحترام زیادی برای او قائل بود. | ||
و بعد از اینکه نبوغ او ظاهر شد و شهرت علمی او در همه جا پیچید، | و بعد از اینکه نبوغ او ظاهر شد و شهرت علمی او در همه جا پیچید، | ||
شاگردان فراوانی از او درخواست تدریس نمودند پس مردم زیادی از او بهره بردند و عده زیادی به دست او در علوم مختلف متبحر شدند که | شاگردان فراوانی از او درخواست تدریس نمودند پس مردم زیادی از او بهره بردند و عده زیادی به دست او در علوم مختلف متبحر شدند که برجسته‌ترین آنها عبارتند از: | ||
پسرش | پسرش أبی‌بکر. | ||
المولی سلیمان که همه جا با او همراه بود. | |||
الشیخ المجدد أحمد بن عجیبة. | |||
الشیخ حمدون بن الحاج. | |||
الشیخ عبدالقادر الکوهن. | |||
أبی عبدالله الزروالی. | |||
أبی عبدالله ابن منصور. | |||
محمد | محمد التهامی ابن الحاج محمد البوری. | ||
محمد بن الحسن | محمد بن الحسن أقصبی. | ||
محمد | محمد المدنی الغربی. | ||
محمد بن | محمد بن عبدالرحمن الفلالی. | ||
العربی بن محمد الدمناتی. | |||
القاضی مولای عبدالهادی بن عبدالله العلوی. | |||
الولید العراقی. | |||
و ... . | و ... . | ||
| خط ۹۹: | خط ۹۸: | ||
=آثار= | =آثار= | ||
شیخ بن کیران در تمام فنون دانشی تألیف داشته و کتاب‌هایش منحصر به یک فن دانش بشری نبود، بلکه تمام زمینه‌های علمی را در بر می‌گرفت، شیخ عبدالقاهر آل کوهن (متوفی 1254 ق) از شاگردان مهم او می‌گوید: او بیشتر هنرها و علوم را با رویکردی اجتهادی بررسی می‌کرد و اگر ادامه می‌یافت به نتایج قابل ملاحظه‌ای دست می‌یافت. او از هرگونه تقلید کورکورانه پرهیز داشت». از جمله اثرات آن: | |||
== | == تفسیر == | ||
تفسیر من سورة النساء إلی غافر. | |||
تفسیر طرف من البقرة. | |||
جواب | جواب علی السید حمدون بن الحاج فی قوله تعالی: «فذلکن الذی لمتننی فیه» به شعر. | ||
مجموع من الرسائل | مجموع من الرسائل التفسیریة. | ||
== | == حدیث == | ||
شرح العشرة | شرح العشرة الأخیرة من الأربعین النوویة. | ||
تقیید فی قوله صلی الله علیه وسلم: لا یدخل الجنة ولد زنی ولا ولد ولده. | |||
حکم لفظة: "قال" فی سند الحدیث. | |||
تقیید فی حدیث القراریط. | |||
==فقه== | == فقه == | ||
تقیید علی قول خلیل فی مختصره. | |||
تقیید فی السترة نظما ونثرا. | |||
شرح الرسالة | شرح الرسالة القیروانیة. | ||
تقیید علی المختصر الخلیلی والقضاء فی التطوع بموجبها. | |||
جواب | جواب علی سؤال متعلق بزنا امرأة فی عصمة زوجها. | ||
جواب | جواب علی سؤال المولی سلیمان حول نزع العمال أموال الناس وإخفائها فی الزوایا وأکلها بالباطل. | ||
جواب | جواب فی مسألتی کیفیة رفع الیدین فی الدعاء أدبار الصلوات. | ||
==ادبیات== | == ادبیات == | ||
نظم | نظم بدیع فی المجاز والاستعارة. | ||
أرجوزة | أرجوزة فی الشرفاء القادریین. | ||
تقیید فی حقیقة الهمزة المسهلة وحقیقة التسهیل. | |||
تقیید فی حقائق النکرة واسم الجنس وعلمه والمفرد بلام الحقیقة. | |||
تقیید علی تلخیص المفتاح. | |||
تقیید فی مسألة نحویة بباب الاستثناء. | |||
تقیید فی لو الشرطیة. | |||
==عقاید== | == عقاید == | ||
شرح [[توحید| | شرح [[توحید|توحید]] المرشد المعین. | ||
تقیید حول زیارة الأولیاء والتوسل بهم. | |||
تقیید حول التعلق بالأنبیاء والصالحین. | |||
تقیید تزاور أهل الجنة وتحسرهم. | |||
تقیید فی قول الغزالی لیس فی الإمکان أبدع مما کان. | |||
قصیده‌ای در شعب [[ایمان|ایمان]]. | |||
قصیدای در مراتب [[وحی|وحی]]. | |||
جواب | جواب لأمیر المؤمنین سلیمان عن مسألة الکسب وخلق أفعال العباد. | ||
شرح | شرح کتاب الإیمان من الإحیاء للغزالی. | ||
شرح | شرح کتاب العلم من الإحیاء. | ||
==تصوف== | == تصوف == | ||
شرح الصلاة | شرح الصلاة المشیشیة. | ||
شرح | شرح الحکم العطائیة. | ||
شرح | شرح نصیحة أبی العباس الهلالی. | ||
شرح | شرح کتاب العلم من الإحیاء للغزالی. | ||
عقد نفائس | عقد نفائس الآلی فی تحریک الهمم العوالی. | ||
==سیره | == سیره == | ||
شرح | شرح علی ألفیة العراقی در سیره. | ||
به اضافه تالیفات دیگری از ایشان در منطق، فلسفه و موضوعات مختلف. | |||
===آثاری در مورد او=== | === آثاری در مورد او === | ||
کتاب "الرؤیة الصوفیة عند الشیخ الطیب بن کیران: معالم وحقائق. وتحقیق کتابه: عقد نفائس اللَّآل فی تحریک الهمم العَوال إلی السُّمُو إلی مراتب الکمال" تألیف: دکتر مصطفی الحکیم. | |||
=وفات= | =وفات= | ||
وی در صبح روز جمعه شانزدهم محرم سال 1227 ق / 1812 م وفات یافت و تشییع جنازه او با حضور بسیاری از مردم به انجام رسید<ref>[https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%B7%D9%8A%D8%A8_%D8%A8%D9%86_%D9%83%D9%8A%D8%B1%D8%A7%D9%86#cite_note-1 | وی در صبح روز جمعه شانزدهم محرم سال 1227 ق / 1812 م وفات یافت و تشییع جنازه او با حضور بسیاری از مردم به انجام رسید<ref>[https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%B7%D9%8A%D8%A8_%D8%A8%D9%86_%D9%83%D9%8A%D8%B1%D8%A7%D9%86#cite_note-1 الطیب بن کیران]</ref>. | ||
=پانویس= | == پانویس == | ||
{{پانویس | {{پانویس}} | ||
[[رده: تصوف]] | [[رده:تصوف]] | ||
[[رده:صوفیه]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۲ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۶:۱۲
| نام | أبو عبدالله محمد الطیب بن عبدالمجید بن عبدالسلام بن کیران الفاسی |
|---|---|
| نامهای دیگر | الطیب بن کیران
شیخ الإسلام عالم الأعلام خاتمة المحققین، وحامل رایة المدققین[۱] |
| درگذشت | 1227ق |
الطیب بن کیران (1172هـ — 1227هـ = 1758م — 1812م) مفسر وفقیه مالکی از فقهای فاس و از بزرگان تصوف سنی در مغرب بود.
نسب
او أبوعبدالله محمد الطیب بن عبدالمجید بن عبدالسلام بن کیران الفاسی که زادگاه اجدادی او بود.
تولد و تربیت
او در شهر فاس به سال 1172هـ/1758م، از خانواده ابن کیران که در فاس مشهور است متولد شد. این شهر مملو از علمای برجسته بود. خانواده او در اندلس و القراویین زندگی می‌کردند. طبقاتی از تجار، علما و قضات زیادی در این شهر ساکن بودند. بسیاری از اهالی آن از دوران باستان به این شهر و شهرهای مختلف نقل مکان کرده‌اند. او در خانواده‌ای بزرگ شد که به علم و درستی و اعتبار شهره بود. پدرش از علمای الهی بود که مشتاق تربیت فرزندانش به نیکی و عشق به علم و دانش بود و طیب بن کیران از همان اوایل زندگی نشانه‌هایی از درخشش و هوش و کوشش داشت. او حافظه‌ای قوی داشت که همسالانش به آن شهادت می‌دادند. در مدت کوتاهی به دانش زیادی دست یافت و چون بزرگانش این درخشش اولیه در حصول و فهم را دیدند شروع کردند به معرفی او در مجالس علم و علما. ایشان دروس حدیث و فقه و عربی را که جمع کثیری از طلاب در آن حاظر بودند می‌خواند و در آن زمان به سن بیست سالگی نرسیده بود، از همان اول تحقیق و بررسی در تحصیل را لازم می‌دانست.
اساتید
شیخ ابن کیران علوم شرعیه و ادبی را در فاس فراگرفت که بعضی از اساتیدی که از محضرشان بهره برده است عبارتند از:
أبو عبدالله محمد بن قاسم جسوس (ت 1182هـ).
أبو حفص عمر بن عبدالله بن یوسف بن العربی الفاسی الفهری (ت 1188هـ).
أبوالحسن زین‌العابدین المدعو زیان بن هاشم العراقی الحسینی (ت 1194هـ).
أبو عبدالله محمد بن الحسن بن مسعود البنانی (ت 1194هـ).
أبو محمد عبدالکریم بن علی الزهنی الیزغی (ت 1199هـ).
أبو عبدالله محمد التاودی بن الطالب بن علی بن سودة (ت 1209هـ).
به دلیل آنچه در اوایل درخشش در آن دیده بودند، مورد تأیید گروه زیادی از علما قرار گرفت. و در میان آنها می‌توان به افراد زیر اشاره کرد:
زین‌العابدین بن هشام العراقی الحسینی.
أبو عبدالله محمد بن عبدالسلام الناصری الدرعی.
أبو عبدالله محمد ابن سالم الحفناوی محقق شافعی در سرزمین مصر که برای او اجازه مطلق صادر کردو بسیار افراد دیگر از این دست است.
أبو محمد الفاسی عبدالقادر بن أحمد بن العربی بن شقرون (ت 1219هـ).
أبو عبدالله محمد بن عبدالسلام الناصرالدرعی (ت 1239 هـ).
شاگردان
شیخ در زمان خود با تلفیق علوم، فروع و منشأ معقول و نقلی بی‌نظیر بود و در زبان عربی دارای سابقه طولانی داشت.
او به عنوان استاد در میان روستاییان مشغول به کار بود و تدریس از جمله هنرهایی که در آن ممتاز بود که عبارتند از تفسیر، منطق، تصوف، نحو و بلاغت و در بیشتر این هنرها با کوشش‌های فراوان به شهرت رسید. از این رو نزد سلطان سلیمان که در بسیاری از مشکلات با او مشورت می‌کرد واحترام زیادی برای او قائل بود. و بعد از اینکه نبوغ او ظاهر شد و شهرت علمی او در همه جا پیچید، شاگردان فراوانی از او درخواست تدریس نمودند پس مردم زیادی از او بهره بردند و عده زیادی به دست او در علوم مختلف متبحر شدند که برجسته‌ترین آنها عبارتند از:
پسرش أبی‌بکر.
المولی سلیمان که همه جا با او همراه بود.
الشیخ المجدد أحمد بن عجیبة.
الشیخ حمدون بن الحاج.
الشیخ عبدالقادر الکوهن.
أبی عبدالله الزروالی.
أبی عبدالله ابن منصور.
محمد التهامی ابن الحاج محمد البوری.
محمد بن الحسن أقصبی.
محمد المدنی الغربی.
محمد بن عبدالرحمن الفلالی.
العربی بن محمد الدمناتی.
القاضی مولای عبدالهادی بن عبدالله العلوی.
الولید العراقی.
و ... .
آثار
شیخ بن کیران در تمام فنون دانشی تألیف داشته و کتاب‌هایش منحصر به یک فن دانش بشری نبود، بلکه تمام زمینه‌های علمی را در بر می‌گرفت، شیخ عبدالقاهر آل کوهن (متوفی 1254 ق) از شاگردان مهم او می‌گوید: او بیشتر هنرها و علوم را با رویکردی اجتهادی بررسی می‌کرد و اگر ادامه می‌یافت به نتایج قابل ملاحظه‌ای دست می‌یافت. او از هرگونه تقلید کورکورانه پرهیز داشت». از جمله اثرات آن:
تفسیر
تفسیر من سورة النساء إلی غافر.
تفسیر طرف من البقرة.
جواب علی السید حمدون بن الحاج فی قوله تعالی: «فذلکن الذی لمتننی فیه» به شعر.
مجموع من الرسائل التفسیریة.
حدیث
شرح العشرة الأخیرة من الأربعین النوویة.
تقیید فی قوله صلی الله علیه وسلم: لا یدخل الجنة ولد زنی ولا ولد ولده.
حکم لفظة: "قال" فی سند الحدیث.
تقیید فی حدیث القراریط.
فقه
تقیید علی قول خلیل فی مختصره.
تقیید فی السترة نظما ونثرا.
شرح الرسالة القیروانیة.
تقیید علی المختصر الخلیلی والقضاء فی التطوع بموجبها.
جواب علی سؤال متعلق بزنا امرأة فی عصمة زوجها.
جواب علی سؤال المولی سلیمان حول نزع العمال أموال الناس وإخفائها فی الزوایا وأکلها بالباطل.
جواب فی مسألتی کیفیة رفع الیدین فی الدعاء أدبار الصلوات.
ادبیات
نظم بدیع فی المجاز والاستعارة.
أرجوزة فی الشرفاء القادریین.
تقیید فی حقیقة الهمزة المسهلة وحقیقة التسهیل.
تقیید فی حقائق النکرة واسم الجنس وعلمه والمفرد بلام الحقیقة.
تقیید علی تلخیص المفتاح.
تقیید فی مسألة نحویة بباب الاستثناء.
تقیید فی لو الشرطیة.
عقاید
شرح توحید المرشد المعین.
تقیید حول زیارة الأولیاء والتوسل بهم.
تقیید حول التعلق بالأنبیاء والصالحین.
تقیید تزاور أهل الجنة وتحسرهم.
تقیید فی قول الغزالی لیس فی الإمکان أبدع مما کان.
قصیده‌ای در شعب ایمان.
قصیدای در مراتب وحی.
جواب لأمیر المؤمنین سلیمان عن مسألة الکسب وخلق أفعال العباد.
شرح کتاب الإیمان من الإحیاء للغزالی.
شرح کتاب العلم من الإحیاء.
تصوف
شرح الصلاة المشیشیة.
شرح الحکم العطائیة.
شرح نصیحة أبی العباس الهلالی.
شرح کتاب العلم من الإحیاء للغزالی.
عقد نفائس الآلی فی تحریک الهمم العوالی.
سیره
شرح علی ألفیة العراقی در سیره.
به اضافه تالیفات دیگری از ایشان در منطق، فلسفه و موضوعات مختلف.
آثاری در مورد او
کتاب "الرؤیة الصوفیة عند الشیخ الطیب بن کیران: معالم وحقائق. وتحقیق کتابه: عقد نفائس اللَّآل فی تحریک الهمم العَوال إلی السُّمُو إلی مراتب الکمال" تألیف: دکتر مصطفی الحکیم.
وفات
وی در صبح روز جمعه شانزدهم محرم سال 1227 ق / 1812 م وفات یافت و تشییع جنازه او با حضور بسیاری از مردم به انجام رسید[۲].
پانویس
- ↑ أجوبة وتقایید فی تفسیر الکتاب العزیز، ص: 20
- ↑ الطیب بن کیران